Polonistyka w Słowacji
Biuletyn Polonistyczny 7/21, 119-126
I . F ilo z o flo k i fak u lta University Komenskeho B ra tislav a , Gondova 2.
Polonistyka w Słowacji posiada tradycje sięgające la t mię dzywojennych. W tym okresie żywą działalność ro zw ijał tu le k tor języka i lite r a tu r y p o lskie j dr Władysław Bobek, docent Uniwersytetu Jag ie llo ń sk ie g o , autor szeregu oryginalnych prac z zakresu stosunków polsko-słowackich ("Mickiewicz w Słow acji” , "Lud słow aoki", "Dzieje lite r a tu r y słowackiej w zarysie" i i n n e ). W okresie późniejszym lite r a tu r ę polską w ramach l i t e r a
tur słowiańskich wykładał p ro f. Milan P is u t, szczególnie wie le uwagi poświęcając okresowi romantyzmu polskiego i związ kom, jak ie łączyły pokolenie "sturovcov" z Miokiewiczem. Wy kłady te prowadzone są po dzień d zisie jszy dla studentów wy d z ia łu filo lo g ic zn e g o . Niektóre z nich (Mickiewicz a sturovci) były publikowane.
Cenny wkład do dziejów po lo nisty ki wniósł także przed wcześnie zmarły dr Jozef Binsky, który w latach powojennych wykładał na Uniwersytecie w Bratysławie także h is to rię l i t e r a
tury po lskie j ze specjalnym uwzględnieniem stosunków polsko- słowackich.
Z zagadnieniami polskiego językoznawstwa zaznajamia słu- ohaczy wydziału filolog iczneg o p ro f. Jan S ta n isla v , który s tu diował w Krakowie. P ro f. Stanislav p is a ł o pochodzeniu gwar wschodnio-słowackich, korzystając z materiałów polonisty cz nych. Podobnie odwoływał się do wyników badań z zakresu p o l
skiej historycznej onomastyki przy opracowywaniu nazw m ie j scowych Dunaju i Tisy. Prace swe publikował w Polsce w ozaso- pismach naukowych: "Prace filo lo g ic z n e " , "Onomastioa", "S la v ia
a n tiq u a ". W Słowacji zamieszczał recenzje i referaty o p o l skich publikacjach slawistycznych. Wykładał h is to rię języka polskiego jeszcze przed otwarciem polonistyki jako odrębnej s e k c ji.
120
-W latach powojennych d z ia ła ło na uniwersytecie k ilk u le k torów języka polskiego, którzy pracowali tu w ramach umowy k u ltu ra ln e j między Czechosłowacją a Polską (K. M ik o ła jtis , dr Zenon S obierajski - obecnie docent na Uniwersytecie w Poz n a n iu , mgr Halina Ivanickova, pracująca tu po dzień d z is ie j s zy ). Lektorzy obok ćwiczeń prow adzili także wykłady z h is to r i i lite r a tu r y p o ls k ie j. Zarówno wykłady jak i le k to rat miały charakter nieobowiązkowy, mimo to zainteresowanie nimi było znaczne. Liczba słuchaczy w różnych latach kształtow ała się od 10-40 (ro c zn ie ).
W roku 1957 uruchomiono polonistykę jako przedmiot po boczny. Okres trwania studiów je s t w zasadzie c z te ro le tn i; studentom zdolniejszym odznaczającym się zainteresowaniami naukowymi udziela się w drodze wyjątku prawa obrony prac dyp lomowych z zakresu p o lo n is ty k i, wówczas też czas trwania ich studiów zostaje o rok przedłużony. Na I rok studiów kandydaci są przyjmowani przeciętnie co drugi rok, w lic z b ie 5-6. Nie zale żn ie od zajęć na polonistyce prowadzony je s t nadal n ie obowiązkowy le k to rat języka polskiego, dwuletni, oraz prowa dzone są wykłady z h is t o r ii lite r a tu r y i języka polskiego dla slawistów. Na nieobowiązkowy le k to rat języka polskiego uczęszcza przeciętnie 30-40 osób rocznie na obydwa kursy r a zem (początkujących i zaawansowanych).
Studium polonistyczne is tn ie je przy Katedrze Slaw istyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu. Kierownikiem Katedry
je s t doc. Simon Ondru s.
L ista wykładowców na polonistyce
oraz b ib lio g r a fie ich prac opublikowanych po roku 1958 P ro f. Jan S t a n i s l a v - wykłada gramatykę histo ry cz ną języka polskiego.
dr Pavol В u n c 'a к - wykładał h is to r ię lite r a tu r y p o l sk ie j do r . 1964.
Opublikował: Leopold S ta ff v slovencine. "Slovenské pohlady" 1960, zesz. 2.
mgr Halina I v a n i c k o v a - wykłada h is to r ię l i t e r a tury po lskie j od pozytywizmu po współczesność (w łącznie), prowadzi ćwiczenia le k to rsk ie .
H. Ivanickova pisze pracę doktorską z zakresu h is t o r ii l i t e ratury po lskie j pod kierunkiem p ro f. Żółkiewskiego.
Prace opublikowane:
- Ucebne· texty к Studiu p o l’ akej filo lo g ie (1959 r . ) - skrypt
- Polsko-slovensky a slovensko-pol’ sky slovnik vreckovy (1963) - razem z dr Buffą i zespołem
V
- Monografia historycznoliteracka p t. ’’Karol Capek c z y li dra mat humanisty" Warszawa, 1962, (w której zostały uwzględnio ne także zagadnienia dotyczące stosunków kulturalnych i l i terackich polsko-czechosłowackich w okresie międzywojennym i powojennym).
- Posłowia do słowackiego przekładu: ”0 żołnierzu tu ła c zu ” S t. Żeromskiego (1958), do ’’Is k ie r ” E lizy Orzeszkowej
(1959), ’’Faraona” B. Prusa ( I wyd.1958, I I wyd. 1962), ’’Nie pokoju” T. Różewicza (wybór wierszy) 1961
Artykuły : ’’Mnohost kïùcov ciźe boj za zmodernizovanie te ore- tického vedomia” "Slovenske pohlâdy” 1963 zesz.6
- ”K dejinâm svetovej lit e r a t u r y " , "Slovenske pohlady 1963, zesz.12.
Przygotowane do druku:
Artykuły : Kształtowanie się poglądów Stefana Żeromskiego na in te lig e n c ję w epoce "Dzienników”
- Stefan Żeromski w świeoie id e i Jerzego Sorela
- ^Stefan Żeromski v kruhu vzorow slovenskych a ceskych
- Ucebnica po lśtiny pre Slovakov (650 stron) - razem z B uffą.
Anna L a t a k o v a - prowadzi wykład p t . "Wstęp do l i t e ratury p o ls k ie j" oraz ćwiczenia
dla początkujących
dr Ferdinand В u f f a - wykłada gramatykę języka polskiego Prace opublikowane:
- Konverzacna prirucka p o l’stiny (so strucnou gramatikou a slovnikom) razem z A. i Z. Sobierajskim i, 1957
- P o l’ sko-slovensky a slovensko-pol’ sky vreckovy slovnik 1963 - razem z H. Ivanickovą
122
-Artykuły :
- K charakteristike p o l’ skej a slovenskej zàkladnej gramatic- kej term inologie, Slov. odborné nazvoslowie V II, 1959, 161· - К charakteristike dvojslownych nazvov v p o l’ stine a sloven-
cin e , "Jazykovedny casopis XIV, 1963, zesz.1
- S ta ro s tliv o s t о jazykovu kulturu v P o l’ sku. "S lo v .re c ." XXVIII, 1963, ze s z.5
Recenzje : Słownik języka polskiego, "S lo v .re 5 ." XXIV, 1959,242 Przygotowane do druku:
- P o l’ sko-slovensky a slovensko-pol*sky slovnik (razem z K. Stano)
- Ucebnica poïâtiny pre Slovakov (razem z J . Ivanickovą)
Matus К u с e r a: wykłada wstęp do h is t o r ii P o ls k i. Prace opublikowane:
- Slovâci a P o lia c i v m in u lo s ti. Sbornik F ilo zo fic k e j fak u lty U niverzity Komenského ro c . X II- X III, B ratislava 1961-62
Przygotowane do druku:
- P o l’ sko-slovensky obchod so s o l’ ou do końca 16. storocia (Slovanske Studie" - wyd. SAV)
- "Vyvoj s o l’neho monopolu na Slovensku v s ta rs om stredoveku" (artykuł omawia związki z P olską). Sbornik FFUK - H is to ric a , 1964).
W latach 1961-63 były napisane i obronione następujące prace z zakresu p o lo n is ty k i:
Problem szarego człowieka w twórczości J . Tuwima (O.Srokova). Tadeusz Żeleński-Boy jako krytyk lite r a c k i (A.Suiova).
Polonica w czasopismach słowackich "Orol" i "S okol". (A.Bodova) Stosunki polsko-słowaokie w latach 1890-1914. ( J . H visc).
Składnica polskich i słowackich czasowników (A. Fontaniova)
/ /
I I . Ustav svetovej lite r a tu r y a jazykov SAV (przedtem)
y - - ■ ■ ■ —1^— ■ ■ . I — _
Ceskoslovensko-sovetsky i n s t i t u t ) , B ra tisla v a , Vajanského nabr. 2. Kierownik: p ro f. ŁŁLkulas Bakos, H is to rią po lskiej
lite r a tu r y zajmują s ię następujący pracownicy d zia łu l i t e r a tu r słowiańskich:
- P o l’ skâ lite r a tu r a v b o ji p.roti fasizmu. "Pravda", 6 .X, 1961. - К slovenskym prekladom z tvorby B. Prusa. "Slovansky preh-
led",1962, zeszyt
4-- Rimsky zâp is n ik . (Rec.) "Slovenské pohlady", 1963, zesz.3 - Jarosław Iwaszkiewicz po prvy. ra z. (Rec.) "Slovenské pohla
dy” , 1963, zesz.6
- Cesty mladej polskej lite r a tu r y . "C ita te l" (Ctenar), 1963, zesz.8.
- Nad slovenskym prekladom "Pana Tadeusza", "Slovansky pre- h ie d ", 1963, zesz.6
W druku:
- HviezdoslavoYe preklady z Mickiewiozovej poézie. (Rozbiór poetyki przekładu). Sbornik s tu d ii o slovansko-slovenskych lite rarn y ch vzliahooh
- Kazimierz Brandys. Doslov к vlastnemu pr^kladu "Romantycz- ności" Kazimierza Brandysa
W przygotowaniu:
- Prvé slovenské preklady z polskiej h isto ric k e j prozy a ich podiel na formovani h isto ric k e j prozy slovenskej
- Jerzy Harasymowicz. Wstęp do wyboru z baśni J . Harasymowioaa.
Pavol W i n o e r .
Prace opublikowane :
- Basnicky svet Słowackeho "Balladyny11. "Slovenské pohl^dy, i 961, zesz.9
- Polska lite r a tu r a v znameni in te le k tu . "Slovenské pohlądy?, 1962, zesz. 7
- P at, podob p o l’ skej okupacnej poézie. Broniewski, Ja stru n , Przyboś, Baczyński, Różewicz. "Slovenské pohlady, 1962, zesz.9
- Polska lite r a tu r a . Artykuł w książce "Dejiny svetovej l i t e ratury" . Vydavatelstvo Osveta, B ratislav a. 1963
- Adolf Rudnicki, romantik a m oralista. Wstęp do czeskiego wydaлia "Niekochanej". Wyd. Mladâ fro n ta , Praha,
-
124
-- Kazimierz Przerwa Tetmajer a jeho baj o tatranskom lude. Wstęp do Słowackiego przekładu "Legendy T atr". Slov· yyda- vatelstvo krasnej lit e r a t u r y , B ra tis la v a . 1964
W druku;
- Bâsnicka koncepcia J u lia n a Przybosa ako vyraz hladania pol- skej baśniekej avangardy. Sbornik s t u d ii o slovensko-slovan- skych lite rarn y ch v z t ’ ahoch
- L ite ratu ra p r o ti otupeniu a sablónam. Wstęp do słowackiego przekładu opowiadań Dygata, Z ie liń sk ie g o , Mrożka. Slovenské vydavatelstvo krasnej lit e r a t u r y . B ratislava
W przygotowaniu:
- Wstęp do słowackiego przekładu "Listów do pani Z". K. Bran dysa.
Dr Jan S e d i a k , asystent In s ty tu tu Pedagogicznego v Trnawie, z a s t. docenta w In sty tu cie L iteratury Światowej. Prace opublikowane:
- 0 diele Poly Gojawiczyńskiej. Wstęp do własnego przekładu "Dziewcząt z Nowolipek". Slov. vydavatelstvo krasnej l i t e ra tu ry , B ra tis la v a . 1962
- Criepky z polského literarneh o z iv o ta . "Slovenské pohlady", 1962, zesz. 8
- Jarosław Iwaszkiewicz - majster p o l’ skej novely. Wstęp do własnego przekładu "Panien z W ilka". Vydavatelstvo Sloven- sky sp is o v a te l, B ra tis la v a . 1963
- К dielu Wojciecha Żukrowskeho. Vydavatelstvo Slov. spisova t e l , B ra tisla v
- 0 turpizm e, realizme a je dnom literarnom spore. "Slovenské pohlady", 1963, ze s z.7
- Polsky model d isk usie. Uwagi o studiach lite r a c k ic h Ż ół kiewskiego. "Kulturny z iv o t" .
W druku:
- Polskę medailóny. Żeromski, Dąbrowska, Iwaszkiewicz, Tuwim-a Kruczkowski. "AntologiTuwim-a svetovej lit e r Tuwim-a t u r y " . VydTuwim-avTuwim-atel stvo Mlade le t a , B ra tis la v a .
- Problemy realizmu a modernizmu v sucasnej p o l’ skej prozę. "Sbornik Pedagogického in s t it â t u " . Slovenské pedagogické nakladatelstvo, B ra tisla v a .
I I I . Ustav slovenskej lite r a tu r y SAV, B ra tisla v a , Klemen- sova 16.
Kierownik: Dr Ivan Kusy
H is to rią polskie j lite r a tu r y zajmują s ię :
,
V 'Dr Rudo I B r t a n .
W przygotowaniu:
- Slovensko-polské lite r^ rn e vzt'ahy v obdobi slovenského nâ- rodného obrodenia
- Slovenskâ a polska ludova piesen
/ / у
IV. Ustav dejin europskych so cia listlc k y o h k ra jin SAV (przedtem Ceskoslovensko-sovietsky i n s t i t u t ) , B ra tisla v a , Va-janske nabrezie 12.
Kierownik: Doc. Jozef Hroziencik, H is to rią Polski zajmują się :
V iktor B o r o d o v c â k . Prace opublikowane:
- Ohlas p o l’ ského povstania r . 1863 na Slovensku. Vydavatel stvo SAV, B ra tisla v a . 1960
- 0 niektórych ideologickych motivoch demokratickej koncepcie slovenskej vzâjomnosti J . P a la rik a . "Historicky casopis
SAV»«, 1960, zesz.2-3
- Myslienka slovanskej vzâjomnosti v zivote J .B . B e llu . "Slo- vansky prehled, 1960, zesz.6
- Jean Baudouin de Courtenay a S lo vâci. "Slovansky prehled", 1963, zes z .6
- P o lia c i a my. Wespół z Jozefem Hroziencikom, Fedorom Gondo- rom a L. Haraksimom. Vydavatelstvo Osveta, B ra tisla v a , 1964
W druku:
- Polské robotnicke strany a Slovâci na prelome 19. a 20. storoÜ ia. "Slovanske âtudie" V II
W przygotowaniu;
- P o lia c i a slovensky nârodnostny zâpas v re a k c ii dualizmu. Monografia.
Olga S r o k o v a ,
W druku:
- Polska poézia na Slovensku medzi dvoma vojnami. "Slovanske Studie» V II.
W przygotowaniu:
- P o lia c i o problémoch kulturnej h is to r ie .
V. F ilo zo flo k a fa k u lta Uniwerz ity P .J . Safàrlka Presov. Katedra języka i lite r a tu r y słow ackiej.
H is to rią lite r a tu r y p o lsk ie j zajmują s ię :
Doc. Anton B o l e k
Prace opublikowane:
1960 - Hviezdoslavove preklady z J . Slovackého. "Slovanske Studie" V. Vydavatelstvo SAV, B ratislav a·
