Leszek Wojda,Jerzy Kmieciński
Tuchola, woj. bydgoskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 239-240
239 b y ło r o z p o z n a n ie s t r a t y g r a f i i n a w a r s tw ie ń k u ltu ro w y c h d o c a l c a . N a jg łę b ie j r o z p o z n a n e z o e ta jy n a w a r s tw ie n ia w w y k o p ie n r 17. P o d w a r s tw a m i n iw e la c y jn y m i z a le g a ją c y m i d o g łę b o k o ś c i 2, 56 m od p o w ie r z c h n i / h u m u s u w s p ó ł c z e s n e g o / , a p o w s ta ły m i w z w ią z k u z b u d o w ą i u ż y tk o w a n ie m k l a s z t o r u , o d k r y to n a s tę p u ją c e w a r s tw y : - z a p r a w a m i ą ż s z o ś c i do 0 ,1 5 m z w ią z a n a z r o z b i ó r k ą z a m k u , - p r ó c h n ic a m i ą ż s z o ś c i 0 ,2 6 - 0 ,9 5 m z a w i e r a j ą c a m a t e r i a ł y z X V II w . /w w a r s t w i e t e j wy e k s p lo r o w a n o z ło ty s y g n e t p i e c z ę t n y / ,
- B z a r o b r ą z o w y z g lin la ły p ia s e k m i ą ż s z o ś c i 0 ,2 4 - Oj75 m , r o b o c z o d a to w a n a n a w ie k X VI /w j e j p a r t i i p r z y s p ą g o w e j o d k ry to p ó łg r o s z ś w id n ic k i z 1525 r . / , - ż ó ł t o s z a r a p r z e m i e s z a n a g lin a m i ą ż s z o ś c i 0 ,2 0 - 0, 68 m z e ś la d a m i s p a le n iz n y w s t r o p i e / ł ą c z y s i ę j ą z p o ż a r e m z a m k u w 1528 r , / , z a w i e r a j ą c a m a t e r i a ł c e r a m ic z n y o c e c h a c h ś re d n io w ie c z n y c h , - s z a r a s p ła s z c z o n a g lin a m i ą ż s z o ś c i 0 ,2 8 - 0, 35 m , z n i e l i c z n ą I l o ś c i ą c e r a m i k i ś r e d n io w ie c z n e j,
- ż ó łty p ia s e k , s ta n o w ią c y c a l e c , je g o s t r o p z a le g a ł p o d p o w ie r z c h n ią n a g łę b o k o ś c i 4, 40 m . W w y k o p a ch n r 3 i 9 e k s p l o r a c j ę d o p ro w a d z o n o do g łę b o k o ś c i 3 , 7 1 3 ,1 7 m . W obu w y k o p a c h s t r a t y g r a f i a n a w a r s tw ie ń b y ła a n a l o g i c z n a d o u k ła d u w w y k o p ie n r 1 7 . W w yk o p ie n r 18 z lo k a liz o w a n y m p r z y p ó łn o c n o -z a c h o d n im n a r o ż n ik u m u ró w o b w o d o w y ch z a m k u s t r a t y g r a f i a n a w a r s tw ie ń r ó ż n i s i ę od S t r a t y g r a f i i w ykopów w y ż e j w y m ie n io n y c h , je d n a k ż e n ie z o s t a ł a r o z p o z n a n a d o c a lc a .
M a te r ia ły z b a d a ń z n a jd u ją s i ę w WOAK w e W ro c ła w iu , B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . T U C H O L A U n iw e r s y te t Ł ó d zk i w o j. b y d g o sk ie · K a te d r a A r c h e o lo g ii P o m o r s k a E k s p e d y c ja A r c h e o lo g ic z n a B a d a n ia m i k i e r o w a ł m g r L e s z e k W o jd a . O p ie k ę n a u k o w ą s p r a w o w a ł d o c . d r J e r z y K m le c iń s k i. F in a n s o w a ł U r z ą d W o je w ó d zk i w B y d g o s z c z y i U n iw e r s y te t Ł ó d z k i, ó s m y s e z o n b a d a ń . Z a m e k k r z y ż a c k i /X IV -X V w. / i m i a s t o ś r e d n i o w ie c z n e . B a d a n ia p ro w a d z o n o na t e r e n i e z a m k u w y s o k ie g o . W ykop o w y m ia r a c h 6 x 2 ,5 m u sy tu o w a n o p r z y p ó łn o c n o - z a c h o d n im n a r o ż n ik u b u d y n k u s z k o ły , na p r z e d łu ż e n iu l i n i i w ykopów z l a t 1973 i 1 9 7 4 . C e le m p r a c b y ło z b a d a n ie c z y fu n d a m e n ty S z k o ły P o d s ta w o w e j o p a r t e s ą n a r e l i k t a c h m u rów z a m k u w y s o k ie g o , n a c o w s k a z u je a n a liz a p la n ó w k a t a s t r a l n y c h .
240
Na p o z io m ie o k o ło 1, 50 m od p o w ie r z c h n i o d s ło n ię to n a r o ż n ik m u r u o k o n s t r u k c j i c e g la n o - k a m ie n n e j, p o s ia d a ją c y s z e r o k o ś ć o k o ło 1, BO - 2 m , d łu g o ś ć n a l i n i i p ó łn o c - p o łu d n ie o k o ło 3, 20 m , a n a l i n i i w s c h ó d - z a c h ó d o k o ło 3, 20 m . M u r w z n ie s io n o z d u ż y c h k a m ie n i g ra n ito w y c h u k ła d a n y c h w a r s t w a m i , a w c e lu w y pi o now a n ia l i c a u ż y to m n ie js z y c h k a m ie n i i fra g m e n tó w c e g ie ł. Na p o w ie r z c h n i m u r u w z a p r a w ie w a p ie n n e j w id o c z n e s ą n e g a ty w y p o tk w ią c y c h w n ie j k a m ie n ia c h o r a z ś la d y po r u m o s z u c e g la n y m , k tó r e g o u ż y to d o w y ró w n a n ia p o z io m u . Z e w z g lę d u n a b e z p ie c z e ń s tw o s ta ty k i b u d y n k u e k s p l o r a c j ę k o n ty n u o w a n o ty lk o d o p o z io m u o k o ło 3 ,6 0 m , c z y li o d s ło n ię to m u r d o w y s o k o ś c i o k o ło 2 ,1 0 m . M u r u r y w a s i ę p r z y f u n d a m e n c ie b u d y n k u , n o s z ą c w y r a ź n e ś la d y r o z b i ó r k i . C z ę ś ć m a t e r i a ł u , p o c h o d z ą c e g o z r o z e b r a n e j p a r t i i m u r u , z o s t a ł a w tó r n ie u ż y ta d o budow y s to p y fu n d a m e n to w e j b u d y n k u . O d s ło n ię ty f r a g m e n t m u r u e ta n o w i p r z e d ł u ż e n i e fu n d a m e n tó w z a m k u w y s o k ie g o o d k r y ty c h w l a t a c h 1 9 7 3 -1 9 7 4 . Ł ą c z n a d łu g o ś ć o d k r y ty c h fu n d a m e n tó w w y n o s i 2 3 ,5 m , w ty m s ą dw a n a r o ż n i k i . K o ro n a c e g la n a fu n d a m e n tó w z a m k u z o s t a ł a r o z e b r a n a p ra w d o p o d o b n ie p o p o ż a r z e m i a s t a w 1781 r . U z y s k a n y m a t e r i a ł z a b y tk o w y t o f r a g m e n ty c e r a m i k i , u ła m k i n a c z y ń s z k la n y c h i f r a g m e n ty p r z e d m io tó w m e ta lo w y c h . J e d n o c z e ś n ie z p r a c a m i w y k o p a lis k o w y m i p ro w a d z o n o d a l s z ą in w e n t a r y z a c j ę p r z e b ie g u m i e j s k i c h m u ró w o b ro n n y c h , W p a r t i a c h p r z y z i e m i a d o m u p r z y u l. S t a r o f a r n e j 2 a o d k ry to p o z o s t a ł o ś c i b a s z ty o r a z u z u p e łn io n o obw ód m u ró w w o k o lic y u l. S z k o ln e j i ś w ie c k ie j. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e . T Y K O C IN w o j. b i a ł o s t o c k i e p o s e s j a p r z y u l. Ś w ie r c z e w s k ie g o 12 W E N E C JA G Ó R N A , g m . Ż n in w o j. b y d g o s k ie W O JN O W IC E , g m , K ie tr z w o j, o p o ls k ie S ta n o w is k o 1 W SCHOW A Z b ó r p . w . Ż ło b k a C h r y s tu s o w e g o w o j. le s z c z y ń s k i e B a d a n ia p r o w a d z ili d r J e r z y R o m a n o w i m g r W ie s ła w P i s z c z a ł o w s k i . F in a n s o w a ł W K Z w L e s z n i e . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . U r z ą d z e n ia o b r o n n e tz w . B r a m y P o ls k ie j z X IV /X V w ie k u . p a t r z o k r e s n o w o ż y tn y p a t r z o k r e s y , b r ą z u p a t r z o k r e s y b r ą z u P P P r a c o w n ie K o n s e r w a c ji Z a b y tk ó w P r a c o w n ia A r c h e o lo g ic z n o - K ons e r w a t o r s k a O d d z ia ł w e W ro c ła w iu
