E. Cnotliwy,R. Kamiński,M.
Marcinkowski,S. Słowiński,A.
Uciechowska-Gawron,E. Wilgocki
Szczecin - Stare Miasto
Informator Archeologiczny : badania 22, 137-138
Inform ator A rcheologiczny 1988
1 3 7
S u le jó w · P o d k U e z t o r r e g m . S u le jó w , w o j. p io t r k o w s k ie s t . 1 A Z P 7 S - 5 /8 M u zeu m O kręgow e w P iotrkow ie T ry b u n a ls k imB adnniii prow adzi! m gr P io tr G ajd a, F in a n s o w a ł WKZ w P iotrkow ic T ryb. K laszto r OO C y stersó w - odkryw ki a reheloglcz n o -a rc h i te k to n ic z n e ,
W zw iązku z p la n o w a n ą rew alo ry zacją o b ie k tu założono 3 w ykopy w o b rąb ie c la u s tr u m k la s z to ru o raz 2 w ykopy w b u d y n k u g o sp o d arczy m (tzw, " s ia ra plebania"], to c z n ie p rz e b a d a n o o b s z a r o po w. 8 0 m 2.
W w ykopie n r XLV o d sło n ię to p o zo stało ści k ru ż g a n k ó w g o ty ck ich 1 baro k o w y ch . W w ykopie XLV1, zlo k alizo w an y m w re fe k ta rz u , o d k ry to m u ry z k a m ie n ia w ap ien n eg o , k tó re m o żn a In te rp re to w a ć J a k o p ó źn o śred n io w ieczn y m u r o b ro n n y pierw szego e ta p u In k a s tę llzacjl k la s z to r u (II pol. XV w.]. Do m u r u d o w ią z a n a z o sta ła ś c ia n a b ęd ąca n ajp ra w d o p o d o b n ie j po zo s ta ło śc ią po piw nicy z n a jd u ją c e j s ię pod p ó źn o śred n io w ieczn y m refek tarzem . Po z ew n ętrzn ej s tro n ie m u r u o b ro n n e g o o d n alez io n o d u ż e Ilości c e ra m ik i p ó źn o śred n io w ieczn ej 1 now ożytnej (XV-XVIII w.) o raz d u ż e Ilości k ości zw ierzęcych I łu s e k ry b ich (Jesiotra, k a rp ia , okonia). W b u d y n k u z a m y k a ją c y m c la u s tr u m k la s z to rn e od z a c h o d u [skrzydło konw ersów ) o d g ru zo w a no dw a p o m ieszczen ia (w ykop n r XLV1I). O d sło n ięto ta m re n e s a n s o w ą s ie ń p rz e b u d o w a n ą w b a ro k u , szy b k la tk i sch o d o w ej o ra z piw nicę. Piw nice w tym sk rzy d le k la s z to ru zasy p y w an o były sto p n io w o w XIX 1 XX w,, n a to m ia s t b u d y n e k uległ d e s tru k c ji w XX w.
W w ykopie n r XLV1H założonym n a ze w n ą trz b u d y n k u go sp o d arczeg o o d sło n ięto m u ry fu n d a m e n to w e z k a m ie n ia w ap ien n eg o . W w ykopie n r XIЛХ położonym w e w n ą trz b u d y n k u , o d k ry to frag m en ty m u r u z d u ż y c h k a m ie n i n a rz u to w y c h biegnącego pod k ą te m w s to s u n k u do m u ró w “s ta re j p leb an i". W o b u w y k o p ach w y stąp iły d u ż e Ilości c e ra m ik i (fra g m e n ty n ac z y ń 1 kalli) d a to w a n y c h n a XVI-XVI1I w.
M ateria ły z n a jd u ją się w M uzeum PTTK w S ulejow ie P o d k laszlo rzu . S u ra ż , woj. b iało sto ck ie, s t. 3 - p a trz o k re s h alsztack i. S ypniew o, woj. o stro łęck ie - p a trz w czesne średniow iecze.
S zczecin - S ta re M iasto ■ Podzam cze * p a trz w czesne średniow iecze.
S z c z e c i n - S t a r e M ia s to PP P raco w n ic K o n serw acji Z ab y tk ó w P ra c o w n ia A rc h e o lo g ic z n o -K o n se r w a to rs k a O ddzlnl w S zczecinie
B ad an ia pod kierow nictw em d r E u g e n iu sz a Cnotliw ego (au to ra sp ra w o z d an ia) prow adzili m gr H om an K am inski, m gr M irosław M arcinkow ski, m gr S ław om ir Słow iński, m gr A nna U clechow ska-G aw ron 1 m gr E u g e n iu sz Wllgockl. K inansow al WKZ Szczecin. Trzeci sezon b ad ań . M iasto w czes nośredniow ieczne. późnośredniow ieczne (lokacyjne) 1 now ożytne.
K o n ty n u o w an o b a d a n ia w o b rę b ie z a c h o d n ie j części k w a rta łu V u s y tu o w a n e j p rzy ul. P a n ie ń s k ie j (p o sesje n r 36-4 0 ). G a d a n ia przep ro w ad zo n o w w y k o p ach o łącznej pow ierzchni 1 0 0 0 n i2.
P a n ie ń s k a n r 3 6 : Poniew aż b a d a n ia w 1987 r. nie w yjaśniły całkow icie z ag ad n ien ia śre d n io wiecznej l now ożytnej zabudow y posesji trzeb a było za łożyń dodatkow e w ykopy w |x>ludnlowo- w sc h o d n le j części. O d s ło n ię to (od s t r o n y w n ę trz a ) czę ść f u n d a m e n tu ś c ia n y p ó łn o c n e j k a m ie n ic y s tw ie rd z a ją c liczne przebudow y. S to su n k o w o d o b rze zary so w ał się z a się g k am ien icy w o k re s ie r e n e s a n s u . Była o n a w y raźn ie m n iejsza od późniejszej. Z w iązan a z n ią w a rstw a s p a le n iz n y w sk a z u je , że to w arzy sząca je j zab u d o w a g o sp o d a rc z a (d rew n ian a) u leg ła pożarow i. Mogło to m leć m iejsce. Jak w sk azu je m a te ria ł zabytkow y, w k o ń c u XVII lu b na p o c z ą tk u XVIII w. W ty m sa m y m c z a sie k a m ie n ic a z o sta ła p rz e b u d o w a n a i d o trw a ła w ty m sa m y m g a b ary cie do 1944 r. W ielkość k a m ien icy re n e sa n so w e j była zbliżona do s ta rs z e j póżnogotycklej, n a co w sk a z u ją relik ty zac h o w a n e w d o ln y ch p a r tia c h fu n d a m e n tu .
Poniżej poziom ów uży tk o w y ch k a m ien ic m u ro w a n y c h n a tra fio n o n a n a ro ż n ik budow li zrębow ej, k tó rą w stę p n ie m o żn a d a to w a ć n a XHI-XIV w iek. Z b u d y n k ie m ly m łączy się w ielkie s k u p is k o śc in k ó w s k ó ry s u g e ru ją c e Istn ie n ie w ty m m ie jsc u w a rs z ta tu szew skiego. W z a c h o d niej części w yk o p u n a tra fio n o na k o n ty n u a c ję b u d y n k u zrębow ego, o dkrytego ju ż w cześniej, a d a to w a n e g o w stę p n ie n a d ru g ą połow ę XII w. B a d a n ia w o b ręb ie posesji 3 6 z a k o ń czo n o z pow odu g roźby zaw alen ia m u ró w 1 siln y c h zniszczeń w k o p am l fu n d am en to w y m i.
P a n ie ń s k a n r 3 7 : B a d a n ia prow adzono we w n ę trz u b u d y n k u i n a p o d w ó rk u . We w n ę trz u b u d y n k u p rz e b a d a n o k ilk a poziom ów zw iązan y ch z Jego u ży tk o w a n ie m 1 p rzeb u d o w am i. W o b ręb ie p o d w ó rk a o d sło n ięto k o listą m u ro w a n ą la try n ę z XVII-XVIII w,, o raz w cześn iejsze la try n y p ó źn o śred n io w ieczn e. P o n a d to uchw ycono n a d u ż e j p rz e s trz e n i d o b rze z ach o w an y
138
PÓŹNE ŚREDNIOWIECZEb r u k p odw órka z XVI-XV1I w .. ch ro n iąceg o sta rsz e n aw arstw ien ia późnośredniow ieczne I w czes nośredniow ieczne. Podw órko lo. J a k w ykazuje an aliza sy tu a c ji p rzestrzen n ej, było u żytkow ane w spólnie przez w łaścicieli posesji 36, 3 7 I 3S. O d s tro n y w sc h o d n ie j o d d zielał Je od w sch o d n iej części k w a rta łu g ru b y , gig bo ko p o sad o w io n y m u r g ra n ic z n y . Ze w zględu na b ard zo d o b rze z a c h o w a n e n a w a rs tw ie n ia I c iek a w ą s y tu a c ję z z a k re s u u ż y tk o w a n ia p rz e s trz e n i b a d a n ia w ty m m ie js c u b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
P a n ie ń s k a 38: Dla w y ja śn ie n ia rozw oju k a m ien icy założono w s tę p n ie dw a w ykopy u s y tu o w a n e w e w n ę trz u b u d y n k u . S tw ierd zo n o , że m u ro w a n a k a m ie n ic a p o w sta ła b ez w ą tp ie n ia później niż 3 9 , że w cześniej m ógł Istn ieć w ty m m ie jsc u d o m o k o n s tru k c ji szk ieleto w ej. B ardzo w a rto śc io w e Je s t o d k ry cie Jeszcze w cześniejszego b u d y n k u (zap ew n e XIV w. - n a razie p o s ia d a m y zb y t m ało m a te ria łu zabytkow ego) d re w n ia n e g o z g lin ia n y m k lep isk iem . B u d y n e k te n w chodzi ta k ż e po d k a m ie n ic ę 3 9 1 przech o d zi p od fu n d a m e n ta m i w o b rę b u licy P o z n a ń sk ie j, W iąże się więc z z u p e łn ie In n y m ro zm iesz czen iem 1 ro z p la n o w a n ie m tej części m ia sta . B a d a n ia w ty m m ie jsc u b ęd ą k o n ty n u o w a n e .
P a n ie ń s k a 3 9 : J e s t to n ajlep iej zac h o w a n a p o se s ja w o b rę b ie b a d a n e g o k w a rta łu , s tą d J e s t p rz e z n a c z o n a do z b a d a n ia w całości. S k u p io n o się n a e k sp lo ra c ji n a w a rstw ie ń w o b ręb ie p o d w ó rk a o d s ła n ia ją c d w a poziom y b ru k ó w 1 leżące p od nim i poziom y n iw elacy jn e. N ajm łodszy b r u k p o ch o d zi z XVI-XVII w., s ta rs z y z XV-XV1 w. W o b rę b ie p o d w ó rk a, n a k ra ń c u w sc h o d n im , o d k ry to la try n ę z XV w, (d rew n ian ą), m ło d szą m u ro w a n ą , śla d y z a b u d o w y g o sp o d a rc z e j 1 z a ry sy d w ó ch b u d y n k ó w . J e d e n z n ich pochodzi zapew ne z XIII-X1V w., d ru g i sta rs z y , o bydw a d re w n ia n e . Szczegółow e b a d a n ia ty ch o b iek tó w to z a d a n ie n a ro k n a s tę p n y .
Ś r o d a Ś lą s k a , PI. W o ln o ś c i 1 3 a
W ojew ódzki O ś ro d e k A rcheologicz n o -K o n se rw a to rsk i w e W rocław iu
B a d a n ia pro w ad ziła d r Inż. a rc h . E w a Ł u ż y n leck a I m gr I la lin a Ś led zik - K a m iń sk a . K o n su lta n c i: ргоГ. d r h ab . J ó z e f K ażm lerczyk I prof, d r h a b . E d m u n d M ałachow icz. F in a n so w a ł Z arząd S p ó łd zieln i M ieszkaniow ej w Ś ro d z ie Ś ląsk iej. P ierw szy se z o n b a d a ń . P iw nica b u d y n k u z XIV w.
W p a ź d z ie rn ik u 1988 r. p o d c z a s w y b u rz a n ia now ożytnego b u d y n k u o b s u n ą ł się p o łu d niow y profil w y k o p u b u d o w lan eg o , o d sła n ia ją c re lik ty gotyckiej piw nicy.
Z ało żo n o w ykop o w y m ia ra c h 8 x 6 m I o d sło n ięto m u ry d w óch piw nic z XIV w.
P o m ieszczen ia te Jedno o sz ero k o ści 2 .5 m, d ru g ie o sz ero k o ści 4 ,8 0 m I w y so k o ści 2 ,0 m k ry te były s k le p ie n ia m i kolebkow ym i 1 p o łącz o n e k o ry ta rz e m . O d k ry te re lik ty s ta n o w iły część gotyckie) k a m ie n ic y o sz ero k o ści 8 ,2 0 m, była o n a a lb o tylko częściow o p o d p iw n iczo n a tu b . co J e s t b a rd ziej p ra w d o p o d o b n e , r z u t piw nicy pokryw ał się z rzy tem p a r te r u . J e ż e li przyjm iem y, że o d s ło n ię ta k a m ie n ic a s ta ła n a g ra n ic y ry n k u , to należy u z n a ć , że ry n ek w Ś ro d z ie Ś lą sk ie j od s tr o n y p ó łnocnej byl szerszy od obecnego.
PP P raco w n ie K o n serw acji Z ab y tk ó w P ra c o w n ia A rc h e o lo g ic z n o -K o n se r w a to rs k a O d d ział w T o ru n iu
B a d a n ia prow adzili: d r J a n G rześkow iak, m g r A rtu r T rap szy c I m gr Z bigniew P ołczyński (a u to r sp ra w o z d a n ia ). F in a n s o w a ł WKZ w T o ru n iu . S ió d m y sezo n b a d a ń . Kościół św . M ikołaja 1 k la s z to r 0 . 0 . D o m in ik an ó w (ХШ-XIXw.J.
K o n ty n u o w an o b a d a n ia w zach o d n iej części k ościoła św . M ikołaja w ra m a c h kolejnego w y kopu n r 5. W ykop obejm ow ał fra g m e n t d aw n ej n aw y po łu d n io w ej ko ścio ła, k ap licę o raz te re n p o za m u re m p o łu d n io w y m kościoła.
O d sło n ię to re lik ty m u r u południow ego k o ścio ła w raz z p rz e b u d o w a n ia m l o ra z fra g m e n ty m u ró w d a w n eg o w ięzien ia z XIX w. u lokow anego w naw ie po łu d n io w ej ko ścio ła. W yróżniono p ię ć z a sa d n ic z y c h w a rstw k u ltu ro w y c h . U zy sk an o z n ic h łącz n ic 2 3 8 6 fra g m e n tó w n a c z y ń g lin ia n y c h , 4 5 7 frag m en tó w sz k lą o k ien n eg o I 2 0 0 naczyniow ego. L iczną g ru p ę z n a le z isk s ta n o w ią gw oździe żelazne. N atrafiono rów nież n a 18 m o n e t s r e b rn y c h I m ied zian y ch . S ą to XIV 1 XV w ieczn e b r a k te a ty guzlczkow ate, d e n a ry A lb erta z XVI w, I szeląg i J a n a K azim ierza z XVII w. W a rto w ym ienić rów nież 26 szpil z b rą z u o k u liste j głów ce. W w arstw ie V z a re je s tro w a n o 38 pochów ków szk ieleto w y ch ułożonych w zdłuż osi k ościoła, to j e s t n a k ie r u n k u NË-SW. Z uw agi n a s iln e p rz e m ie sz a n ie w a rstw niem ożliw e Je s t p rzy p o rząd k o w an ie o k re ś lo n y c h z n a le z isk ru c h o m y c h do k o n k re tn e g o p o ch ó w k u .
B adani* b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
