Sb, Ag w galenicle, wysokie zawaroosci Bi, Sb w te-traedrycle, ziem rzadkich grupy itrowej, ze znacUlIl zarazem przewagll nad gruPll ·cerowl4, w fluorycie, oto pociOOieiistwa geochemiczne' mi~dzy
mit1e1"a-~ zl6z .obarytowych z Dolnego Slllska a minerala-in! paragenez powaryscyjskich z tereoo G6r Krusz-. cowych i TuryngH.
Warto r6wniez podkreAlie r6znice geochemiczne orazw iUdadzle izotopowym siarki, widoczne pomi~
dzy bal1'ytami 0 r6.inej genezie (tab. IV). SUMMARY
The !paper deals with applic8lbaity of identificat-ions of rare elements. in reconstructions of rocks
anld ores genesis. Certain differences are found
bet-ween different genetic· groups of Lower Silesia gra-nitoids, micas of dWerent groups of gneisses from the' Sowie Mts, and quartz der~ved from rocks of different genesis.
.' Geochemica1 and dsotopie studies on Lower Sile- . sia barite deposits alsO proved to be helpfUl in a't-tempts . to reconstruct genesis of those deposits.
Wreszcie warto dodae, it! badania geochemiczne przeobraionych stref ska'l otaczajllcych zroze w Bo-guszowie i zlo.ie w Stanislawowie wykazaly, ze w partiach wyratnie hydrotermalnie przeobraZonych zaznaczajll siE: podwy.iszone koncentracje pierwiast-k6w charakterystycznych dla cyklu powaryscyjskie-go, a anianowicie Fe, Mn, Cu, Co, Ni, Ba, FIb, nato-miast rue zauwa.ia si~ wzbogacenia w pierwiastki ' ... cbarakte!l'ystyczne "dlamineralizacji cyklu
waryscyj-skiego, takich jak: Sn, Mo, W. PB3IOME
B CTa'l'be aHaJIH3HpyeTCJI ponb pacceslIHblx !)JIe-MeHTOB B onpe,D.eJreHHH reHe3Hca nopo,D. H MHHepaJIOB
B MecTOpoJK,D.eHHsx nOJle3UbIX HCKOnaeMbIX. OTMe":!a-JOTes reOXHKH'feCKHe pa3JIH'fHlI Me;iK,lIY rpaHHTOH,D.a'WI pa3BLIX reHeTH'feCKHX rpynn B HmKaeK CHJIe3HH. MeJKAY ·CJIJOA8MH. npeACTaBJIeBm,um n COCTaae rH~ COB pa3m,IX rpynu B COBbHX ropax, HSKOBel{. MeJKAY KBapl{&MH uOPO,ll pa3Horo reHe3HCQ.
reoXHMH"IeCKHe HCCJIe,llOBaIUISI H onpe,lleJIeHH,I H30-TOUHoro OOCTaBa 6apHTOB B MecTOpol'K,lleHHlIj[ lIHlK-Bet!: CHJIe3HH npOJlHBaIDT CBeT Ha reHe3HC 3THX
Me-cTtJJlOlK,ZJ.eHldi.
KAZIMIERZ LYDKiA Uo1wersytet WarszaWllkl
.
WSKA2NIK MINERALOGICZNO-PETROGRAFICZNY PRZEOBRAZENIA SKAI:. n.ASTYCH
W WARUNKACH
EPIGEN~CZNYCHStudi;. mineraIoglczno-petrograficzne prowadzone w .ostatnieh kilkudziesi~ciu latach wykazaly bardz<l
. duZe. zr6Znicowanie wArM skladnik6w mineralnych ilastych skal osadowych. Ohfita literatura. obejmu-jllca zar6wno oryginame prace badawcze, jak te.i bogaty zestaw podr~cznik6w akademickich, dostar-. aa. 1niformacji 0 Zjiez.no'ciach pomi~dzy r6znymi .czynni'kil.mi ~rodowiska powstawania 'i wyst~owania
'
cl
zr6!nicowaniem r6znych gatunk6w minera16w!la-.stych. .
Skladniki ska} ilastych sluzyly wieIu badaczom
jako wskazniki trodowiska powstawania formacji .(lISQdowych. byly tez argumentem dla okreAlania
wa-run~6w' Arodowiskowych kopalnych :basen6w sedy-l,lleIltacyjnych. Badania autora prowadzone w latach 19714D72 zmierzaly do wyznaczenia wskatnika mi-neraIogiczno-petrogtalicznego przeobrazenia sldadni-.k6w ·J1as·tych w warunkach dia_ i metagenezy.
,Mineraly ilaste, wyst®Ujllce w stosunlru do in-nych skladnik6w skal osadowycb w stanie najwyz-szego zdyspergowania 61l z uwagl na sw6j charakte-.rystyczny sklad chemiezny i struktur~ podatne naj-bardziej na wplywy zmien1ajllcych si~ w czwe geo-J10gicznym warunk6w fizycznych 1 fizyczno-chemicz-·nych. Analizujlilc zmienno§e minera'l6w ilastych mo-i.emy si~ starae 0 odtworzenie warunk6w, w kt6rych interesujllce nas serie ulegaly przemianom w ubleg-lych epokach geologlcznyeh. Przemiany zachodzllce w zespolach mineral6w ilastych pod wplywem pro-ces60wepigenetycznych Sll interesujllce
m.m.
z tego powodu. ze dolronujll si~ one wraz z przemianami zachodzll'Cymi we wsp6lwyst~pujllcych substancjachor.g~uticznych. .Produkty przemian substancji
orga-. nicznych w wyniku proces6w migracji mogll by6
nie-"dost~pne dla charakterystyki interesujllcych nas
se-rH skalnych, natomiast obecne w skalach mineraly Ltaste moglil bye wskaZnlkami proces6w geologicz-. nych .zaszlych w ubieglych epokach.
.... W toku bada6 laboratoryjnych wykorzystujllcych "metody mikroskopowe, termiczne 1.
rentgenostruktu-ralne stwierdzono. bal1'dzod~e zr6Znicowanie .w
ja-:
502
U&D [M9.ft3.08~56Ul :IISU4.09:55U8lt.1I811.061. 33+652.m8: 51112.lI8(t3&-i18) koAciowym skladzie mineralnycll frakcji ilas·tych oraz . duze zr6Znlcowanie w wyksztalceniq; mineral6w tego samego gatunku. Badania mineralogiczno-petrogra-ficzne ostatnich dziesilltk6w lat wykazaly, ze mine-raly ilaste nawet najdrobniejszych ifrakcji ziarno-wych skal osadoziarno-wych nalezllce do tego samego ga-tunku moglil by6" r6:z.nego pochodzenia. Wyr6Zniono trzy r6.ine typy mineral6w ilastych w zaleznoSci od ich stosunku do innych skladnik6w skalotw6rczych: 1) mineraly pOchodzenia detry:tycznego, wywodzllce
si~ z obszar6w alimentacyjnych odleglych od basenu sedymentacyjnego zar6wno w przestrzeni, jak i w czasie; 2) mineraly ilaste, powstajllce syngenetycznie z osadem, w kt6rym wystE:Pujll; 3) mineraly ilaste,
zawdzi~zajl4ce swojll obecnll struktur~ i s,klad pro-cesom przebiegajllcym . jut w gotowym' osadzie lub skale.
iDoAwiadczenia wi~ubadaczy . zawarte w' bardzo bogatej literaturze sklaniajll do przyjE:cia pogllldu, ze najbardziej pospolity. jes·t trzec1 typ mineral6w ilastych. Cz!:stoUiwoS6 wyst~pow~nia mineral6,w Ha-stych zawdzi~czajllcych swoje powstanie . pr()cesom epigenetycz.nym wzrasta wraz z -wiekieni-osad6w. R6wniez ,warunki geologicznego wyst~wania '
od-grywaj~ waZnIil rol~ w ewolucji skladu i. wlasnoSci skladnik6w ilastych. W najbardziej og61nych zasa-dach okre'lania warunk6w geologicznego wyst~po
wania skladnik6w ilastych nale.iy odr6Znic
~rodowis-ko platformowe od geQsynklinalnego.· ; . .
DIa rozwillzania stojllcego zadania, spro~ad'Zajll cego Bi~ m.in. do ok~~lenia i wydzieJ.eniastr.ef pre-dysponowanych do podwyzszenia mobilnosc1' bi:tumi- ' n6w, a w pierwszym rZE:dzie stopnia metafuorfozy Bubstancji organicznych obecnych w pierwo1;nych' Be~
dymentach syn~klizy perybaltyckiej.posluzono si~
stwierdzonymi pra'Widlow~chlmi w rozmies:i:czeniu Diiner:al6w wllnych w skalach starsiego paieozoiku . Zbadano probki skalne pochodzllcez wi~rcen: Gal-dap IG-l, Bartoszyce IG-1.· KE:trzyn IG-1, Za'rnowiec IG-l. Leba-B, Prabuty IG-l. Analizowano frakcje ilaste Qbe(!ne w .skalachsylwu, ()rdowikuora~
