Geneza dolomitów kruszconośnych w świetle badań składu izotopowego siarki

procesu - przebiega! bez jakiegokolwiek udzialu siarki z wody morskiej. Tak jWi~c p06rednio

wyklu-C"L0Il0 r6wnieZ wod~ morsk, jako fr6dlo soli

mag-nezowych llIiezb~drJe potrzebnych do dolomityz.acji. Wyniki badaD r.zucaj, ponadto dodSLkowe 6w1at-la na wiek ckllomityulcji skal IWi6w1at-lasowych. Dolomi-tyzacja przebieglila przypuszczalnie w okres!e, gdy morze wrtt\pilo juz

z

omawia~go obszaru. Woda morza triasowego zawienHa s1ark~ 0 skladzie 11 IfS =

+

!20".

Tak, teZ

siarkll

lub 0 r6morodnym skladzie Iizotopowym poW'lnny wyr6Zniac si~

WIOdY

przycJ:mrycone w morskich osadach triasu. W r6z-nych okresach' geolog!czr6z-nych woda oceaniczna rolala sldad fzotopowy siark! siarczan6w wahej,cy s1~ od +10%0 w permie do 30%0 w kambrze (9). SlarC'lki pows.tale przez redukcj~ tych siarczanaw w warun-kach egzogenicznych odznaczaly s!~ dtW&

zmiedno,§-dUt

skladu izotopowego ~c 6rednlo lZejsze 0

ok:o-110 ~. Dla przykladu mom'a W2Iniankowac, ze

wo-dy morza cech8Z'tyDskiego m1aly siark~ 0 skladzie 11 IfS

=

+

'W%o, a siarczId synd!agenetyczne (np. cech-sztyil.skich z!6z monokllny przedsudeckiej) zawierajl:\

siark~ wybitm.ie wzbogacODl:\ w izotopy !eWe. Ich sklad walla si~ w granicach 11 Sit od -12 do -28%0

(3). Siarczki powstale wsp6lczemie IIlB dnie

oceanicz-nym posiaiCIaj, s1ark~ zr6Zn.icowanE& w grandcach 11 SI' od +1l1,~ do -¥.a,O'lbo (5).

Stal06c skladu izotopowego marki siarc:zk6w ml-nemJ.lzacji rozproszonej ll<W'ifl,Zanej z dolomityzacjl:\ jest charakterystyczna, prozy sldadzie siarki analo-g(cznym do meteorytowej, dla siarki juwenlilnej. Rzuca teZ pe\'\l1lIe 6vWatlo na charakter roztwor6w mineralizujllcych. Wedfug obliczen termodynamicz-nych H. Ohmoto (6) stal06c skladu izOltopowego silar-Id mo:te wskazywac na utworzenie s.iarczk6w w wa-runkach' srednich lub niskich warto6ci aktywnoBci tlenu fO) w zaLeZnosci od. stalo§ci lub zmiennoBci skladu izOlllopowego ;w~gIa tworzllcego paragenetycz-ne w~glany. Niiestety dotychczas nie znamy skladu izotopowego w~ z dolomit6w, w przypadku

1OIIl8.-wianych zl6z. Chnaczenia

te

~dE& przedmiOltem dal-szych badan.

SUMMARY

In the Silesian-CracOJW Zn-Pb de~, troilitic sulphur forms the oldest ore minerals, related ~o do-lomitization and. dispersed in ore-bearing dolomites. Juvenile :isotopic compositOll1 of tha/t sulphur shows that the dolomfltirzatfoon resulted from aC'tiOlIl of mag-matogeruc solutions epigenetically introduced into Triass.ic limestones.

Reasumujllc dotychczasowe badarua sformuiowac moma nast~pujllce wmoski. Skaly triasowe obszaru slllskio-krakowskiego ulegly dolOIDliityozacji epigene-tycznej pod dzialallJiem w6d 8scenzyjnych niOSllcych z gl~bi ziemi siark~ ju.wenilnll pochodzenia magmo-wego, a za,tem i sole magne.zowe powodujE&ae dolomi-tyzacj~ byly przypuszczalnie r6wnieZ pochodzenia magmowegD.

LITERATURA

1. Bog a c z K.,D

z

u I y

n

Ii k i s . , Ha r a n-c z y it C., S o,b c rl.: y n ski P. - Contact rela-tions of the ore-bearting dolomite in the 'TnJ.assdc

of the Craoow-Silesian region. Roczn. Pol. Tow.

G:eoJ..,

197a, t, 42.

2. H a ran c z y k C. - Ore-Bearing Dolom~ of the Root-zone of Silesian-Cracovian Pb-Zn

Ore-deposits. Intern. Union Geol. Sel. At, No. 2, Prob-lems of Hydrothermal Ore DePKlSition. Schwei-zerbart, Stulltgart, 1970.

3. Ha ran c Z y,k C. - Zechstetin Lead-Bearing

Shales in the Fore-Sudetdan Monocline in Poland. Econ. Geol., 1970, V. 65.

4. H

a

ran c z y k C. - Buly krzemienne przeci~te

zylami kruszcowyml. Prz. geol., 197'1,

nr

4.

5. J ens e n M. L. - Sulphur isOtopes and probl1ems of mineral genesis. Geochemistry of Hydrother-mal Ore Deposits. H. L. Barnes, Ed. Holt, R'eine-hart and Winston Inc. New York, 1967.

6. 0 h ID 0 t 0 H. - Systema.'bics of Sulphur and Carbon Isotopes in Hydrorthermal Ore Deposits. Econ. Geol., 1972, V. 67, No. 5.

7. P a I y s J. - W spraw.ie dolomityzacji morsklich • utwor6w triasu ME&sko-krakowskiego. Prz. geo!.,

1965, nr

4-8. SI i

w:

ins k i S. - Dolomityzacja morskich ut-wor6w trioasu krakOlwsko-slllskiego. Rudy i Met. nieiel., 1966,

nr

4.

9. Thqde Ho G • . Monster J. - Rasprostra-niennostf. izotopow siery

w

ewapodtach i drlew-ndch okiealIseh. Chimija ziemnoj kIory, I.

n.

Nau-ka, Moskw8, 1964.

PE310ME

B CBHllqOBO-~OBLIX lIIecro~BHSIX

CHae3-CXO-KpaKOBCKor'C) perHOH8 Clllll&le ,lU)eBHHe pY~Ie

MHHepaJIl,l, paccesBHhle B ~OJIOMK'rax III

napareaeTIlI-'l:eCXIll CBS3aHHhle c ~OJIOMIlITH3aqHe:iii:, cO~epJKaT cepy, IlI3OTODBlU:iii: COCT8B KOTOPO:iii: aHaJIOrHqeH TPOIllnHTOBO:iii: cepe. IOBeHHJIbBhI:iii: xapaKTep 9TO:iii: cePhI msMeTcs yx:a3llHHeM: Ba 9ID1I'eHe'l'H'lHOC'l'b ~OJIOllllll'1'H31lqJm, B&I-. 3B8lDlOl'i, Do-BeJ)OJlTHOC'l'Jr, paCTBOPIUlH JoIa1'lII8TOreHHO-ro npolllcxOlK,1teBH8.