Tadeusz Wołoszyn
"Religiosität und soziale
Organisationsformen in Sekten : eine
religionssoziologische Studie dreier
Sektengruppen", Paul-Günter Weber,
Köln-Wien 1975 : [recenzja]
Collectanea Theologica 46/4, 249
R E C E N Z J E
249
P a u l-G ü n ter W EBER, R e li g io s i tä t u n d sozia le O rg a n is a tio n s fo r m e n in Sekte n.
Eine relig ionssoziolo gische S t u d i e d r e i e r S e k te n g r u p p e n , K öln —W ien 1975,
B öh lau V erlag.
P rezen tow an a rozpraw a p rzed staw ia badania d otyczące r e lig ijn o -sp o łecz- n ej stru k tu ry trzech sek t, a m ia n o w ic ie A d w en ty stó w D n ia S iód m ego, Z ie lo n o św ią tk o w có w , W oln ych W spólnot E w an gelick ich . R ozp raw ę oparto na tak zw an ym m a teria le w tó rn y m cz y li p u b lik acjach , gd yż sam autor n ie przepro w a d za ł badań em p iryczn ych . G łów n ym tw o rzy w em , k tórym p osłużono się, są d a n e h istoryczn e i z ja w isk o w e. D ane sta ty sty czn e w z ię te z in n y ch prac ba d a w czy ch n ie dostarczają od p ow ied n iego m ateriału d ow od ow ego, gd yż d o ty czą różnych o k resó w i ob ejm u ją różną co do lic z e b n o śc i p op u lację o m a w ia n y ch sekt. W arto zazn aczyć, że dla w y ja śn ien ia d an ych zw ią za n y ch z sek tam i o d w o ła n o się do teo rii fu n k cjo n a ln o -stru k tu ra ln e j T. P a r s o n s a. T eoria ta p ra g n ie od p ow ied zieć na p ytan ie: „Jak zap ew n ić sta b iln o ść sp o łeczeń stw a ? ”
Jak w y n ik a z b adań, w ażk im elem en tem sek t je s t jej trw a ło ść i spoistość. T oteż w ie le m iejsca w rozp raw ie p ośw ięcon o o p isan iu różn ych ty p ó w w ięzi, w tym przede w szy stk im w ię z i osob ow ej, p olegającej na przyjaźn i, szczerości, oraz w ię z i se le k ty w n e j, która b azu je na potrzeb ie tra n scen d en cji oraz ch ęci w ięk szeg o osob istego zaan gażow an ia się w sp ra w y relig ijn e. A u tor w yk azu je, że osob y p rzyn ależn e do sek t na ogół ch a ra k tery zu je dość duża ak ty w n o ść, zaan gażow an ie. Ta w ła śc iw o ść sp ra w ia , że jed n ostk a od n ajd u je sie b ie , w łasną tożsam ość religijn ą, n ieza leżn ą od fa k tó w ek on om iczn ych czy społecznych. Z jaw isk o to w yrażon o przy pom ocy o k reślen ia tak zw a n ej leg ity m iza cji. P rzy ję te w a rto ści relig ijn e, w k tóre czło n k o w ie sek ty w k ła d a ją o k reślo n e zn acze n ie, zostają z czasem sk o d y fik o w a n e , co d aje im szan se p rzetrw a n ia dłu żej niż jed n o p ok olenie. O k reślon y sy stem w ia ry relig ijn ej m u si być za m k n ięty , jed norodny, aby m ógł być u zn an y za „ o b iek ty w n y ”. B ad acz zw raca u w agę na tę ok oliczność, jako że jest ona typ ow a dla om a w ia n y ch sek t, że ó w statu t relig ijn o -sp o łeczn y ró w n o cześn ie u m o żliw ia zróżn icow an ie części sy stem u w a r to ści, k tóre a k ty w izu ją o d izo lo w a n e form y życia sek ty. N iem n iej jednak sfera ży c ia p ryw atn ego w se k c ie sp row ad za się do m inim um . S e k ty o cen iają św ie c k i sty l życia, norm y i w artości. N ie akcep tu ją w zo ró w k u ltu ro w y ch sp o łeczeń stw a , dając członkom w ła sn y , e k sk lu z y w n y sy stem w artości. Z abieg ten pro w a d zi do izolacji i za cie śn ien ia się w ram ach danej sek ty. Ta segregacja jest racją b y tu sek ty i jej d ziałan ia.
Do g łó w n y ch d ziałań relig ijn y ch należą p rak tyk i religijn e: godzina b i b lijn a , w ieczerza P ań sk a, godzina e w a n g eliza c ji, godzina m isyjn a. C zynności te — n ie w d a ją c się w szczeg ó ło w e dociek an ia autora — zm ierzają do oży w ie n ia ducha relig ijn eg o sek ty , a ró w n o cześn ie d zięk i nim d okonuje się w k o - rzen ie n ie p o szczególn ych osób w in sty tu c je i stru k tu ry sp o łeczn o -relig ijn e o w y ch w spólnot.
S ek ty n ie m ogą żyć bez d zia ła ln o ści c h a ry ta ty w n ej. T raktują je jako od m ien n ą form ę e w a n g eliza c ji. I tak na p rzykład A d w en ty ści D nia Siódm ego w e d łu g d an ych sta ty sty czn y ch z roku 1971, d otyczących całego św ia ta , p o sia d a li 139 sa n a to rió w i szp ita li, 152 k lin ik i, 975 lek arzy, 25.469 osób zatru d n io n y ch w słu żb ie zdrow ia, 2 u n iw e r sy te ty , 1 w yższą szk o łę m ed yczn ą, 36 szkół p ielęg n ia rsk ich . D zięki w y k o n y w a n iu tej m isji, czło n k o w ie sek ty uśw iad am iają so b ie coraz g łęb iej, że „środki” te pozw alają im d aw ać św ia d ectw o bardziej sk u teczn e od tych , k tóre u ła tw ia ją k on tak t z B ogiem , czy li p ra k ty k i religijn e.
M ateriał p rezen to w a n y w rozp raw ie jest ob szerny, różnorodny, o b ejm u ją c y różne p roblem y, toteż m oże b yć cen n ym m a teria łem źród łow ym d la osób za in tereso w a n y ch p rob lem atyk ą sekt.
