Marian Płachecki
"Język poetycki Mirona
Białoszewskiego a struktura mowy
dziecięcej", Stanisław Barańczak,
"Pamiętnik Literacki" R. 64 (1973) :
[recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 16/50, 120
( I ' BARAŃCZAK S ta n is ła w : Język p o e t y c k i Mirona B i a ł o s z e w s k ie g o a s t r u k t u r a mowy d z i e o i ę o e j . "Pam iętn ik L i t e r a c k i " R . 64:1973 z. 1 s . 151-194.
"D efo rm a cję słow a" o s ią g a B i a ł o s z e w s k i odwołując s i ę do:
1 ) "mechanizmów d z i e c i ę o e g o błędu ję z y k o w eg o "; 2 ) Języka mó
w io n eg o ; 3) ję z y k a p o to c zn eg o . A u to r zajmuje s i ę pierwszym j t y - pem o d n ie s ie ń i p o da je k a t a l o g przykładowych r e a l i z a c j i trzeoh g e n e r a ln y c h ( i je d y n y c h ' zasad mowy d z i e o i ę o e j , o b e o n y o h w poe z j i B i a ł o s z e w s k ie g o : zasady " t w ó r o z o ś o i a n a l o g i c z n e j " , d e l e k - s y k a l i z a c j i , "zasady s ł o w o s r z e o z " . Za p r z y j ę o ie m owych r e g u ł k r y j e s i ę konoepoja ję z y k a (ja k o systemu ś o i ś l e r e g u l a r n e g o ) , t e z y św iatopoglądow e (o p o ja za myśleniem analogicznym , w ia r a w zmysłowo w eryfikowaną jednoznaczność słow a) i t r e ś c i pod świadomości ( u c ie c z k a przed światem do łona m a t k i ). Wszystko t o c h a r a k t e r y z u je je d y n ie "podmiot naiwny" t e j p o e z j i , kompro mitowany p r z e z r e ż y s e r s k i e z a b i e g i nadrzędnego"podmiotu św ia
domego".
BP/50/3 M.P.
(1^ BARAŃCZAK S ta n is ła w : Perswalzje " P e r s w a z j i " (0 r e t o r y ce f e l i e t o n o w e j na p r z y k ł a d z i e H a m ilt o n a ). " T e k s t y " 1972 nr 6 s. 8 5 - 1 0 2 .
Ceohami f e l i e t o n u jako gatunku są, według autora!»* demago g i c z n a r e t o r y k a i n a s t a w ie n ie na " m o ż liw ie n a j s z e r s z y krąg od b i o r c ó w " . S zkic r e k o n s t r u u je r e t o r y o z n e chwyty, który m i po s łu g u je s i ę w swej t w ó r o z o ś o i f e l i e t o n o w e j H amilton. Na t e j s e k w e n c ji f e l i e t o n o w e g o t e k s t u , k t ó r a skupiona j e s t na kom promitowaniu r a c j i p r z e c iw n ik a , Hamilton k o r z y s t a z ohwytów " p o w tó r z e n ia s ł o w a " , " p a r a l e l i z m u " o r a z "wyrwania z k o n te k s t u " . Autor p o d a je t a k ż e r e p e r t u a r chwytów służących do " o b rony w ła sn e j r a c j i " f e l i e t o n i s t y i naw iązania po ro zu m ienia z o d b io r c ą . K o n k lu zja : r e t o r y k a f e l i e t o n o w a propaguje ś w ia to p o g l ą d postawy b i e r n e j , postawy konformizmu.
