Europejski Zespó³ Doradczy ds. Nauki
Maciej Podemski*
Unia Europejska od d³u¿szego czasu postulowa³a potrzebê zwiêkszenia roli badañ naukowych i nowoczesnych tech-nologii w rozwoju unijnej Europy. Roz-wa¿ano przy tym koniecznoœæ powo³ania odpowiedniego cia³a doradczego Komi-sji Europejskiej. W paŸdzierniku 1998 r. Komisja Europejska wyda³a decyzjê o powo³aniu Europejskiego Forum Nauki, które mia³o byæ jej cia³em doradczym w sprawach polityki naukowej i technologicznej. Forum to jednak nigdy nie zosta³o powo³ane.
Na posiedzeniu Rady Europejskiej w marcu 2000 roku w Lizbonie zadecydowano o przebudowie gospodarki europejskiej na gospodarkê opart¹ na wiedzy. Podstaw¹ dzia³ania mia³o byæ zbudowanie Europejskiej Przestrzeni Badawczej.
Realizuj¹c te zalecenia, w maju 2000 roku unijny komisarz ds. nauki Philippe Busquin powo³a³ nieformaln¹ grupê robocz¹, z³o¿on¹ z oko³o 50 wysokiej klasy eks-pertów europejskich, w celu przygotowania propozycji dotycz¹cej powo³ania niezale¿nego zespo³u doradczego Komisji Europejskiej w zakresie polityki rozwoju europej-skich badañ, technologii i innowacji. Grupa ta mia³a opra-cowaæ zakres i metody dzia³ania wspomnianego zespo³u oraz jego wp³yw na planowanie, kszta³towanie i wdra¿anie dzia³añ badawczych KE. Zak³adano, ¿e zespó³ na podsta-wie analizy aktualnych kierunków badawczych oraz dal-szych potrzeb pomo¿e Komisji Europejskiej w ustalaniu priorytetów i wypracowywaniu konkretnych rozwi¹zañ.
Ideê powo³ania cia³a doradczego Komisji Europejskiej w zakresie polityki naukowej popar³a Rada Europejska w dniu 16 listopada 2000 roku.
W lutym 2001 roku grupa robocza przedstawi³a Komi-sji Europejskiej nastêpuj¹ce zalecenia dotycz¹ce propono-wanego zespo³u:
powinien mieæ maksymaln¹ niezale¿noœæ prawn¹, jednak¿e powinien byæ finansowany z bud¿etu Wspólnoty Europejskiej;
powinien byæ jednolit¹ struktur¹, która jednak w miarê potrzeby bêdzie mog³a powo³ywaæ grupy robocze lub zespo³y zadaniowe;
powinien mieæ ograniczon¹ liczebnoœæ (maksymal-nie 45 cz³onków);
cz³onkowie zespo³u powinni reprezentowaæ szeroki wachlarz kierunków badawczych i wdro¿eniowych, a tak¿e œrodowiska finansowe, u¿ytkowników prac badawczych oraz media; powinni byæ jednoczeœnie odpowiedni¹
repre-zentacj¹ krajów stowarzyszonych w Unii Europejskiej i kandyduj¹cych do niej;
w kryteriach doboru cz³onków zespo³u nale¿y uwzglêdniæ ich wysok¹ pozycjê naukow¹, doœwiadczenie doradcze w skali europejskiej lub miêdzynarodowej, a tak¿e mieæ na uwadze zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc dla kobiet.
Na podstawie tych zaleceñ w czerwcu 2001 r. Komisja Europejska wyda³a decyzjê powo³uj¹c¹ Europejski Zespó³ Doradczy ds. Nauki (European Research Advisory Board — EURAB) jako niezale¿ny doradczy komitet, maj¹cy na celu kszta³towanie i wdra¿anie polityki naukowej Unii Europejskiej. Dzia³alnoœæ zespo³u mia³a przyczyniæ siê do budowy Europejskiej Przestrzeni Badawczej oraz lepszego wykorzystania przez Wspólnotê ramowych programów badawczych. Swoje rady i opinie EURAB mia³ przekazy-waæ Komisji Europejskiej z w³asnej inicjatywy albo na jej specjalne ¿yczenie. Mia³ je równie¿ udostêpniaæ krajom cz³onkowskim.
Europejski Zespó³ Doradczy ds. Nauki mo¿e wspó³pra-cowaæ z organizacjami i instytucjami zainteresowanymi europejskimi badaniami; mo¿e powo³ywaæ grupy robocze do zajêcia siê poszczególnymi zadaniami, mo¿e równie¿ konsultowaæ wybrane problemy z innymi ekspertami. Jed-nak¿e nie powinien on reprezentowaæ interesów poszczegól-nych organizacji naukowych, przemys³owych czy inposzczegól-nych, ani te¿ ¿adnych interesów bran¿owych lub poszczególnych krajów. W razie potrzeby powinien natomiast korzystaæ z konsultacji z nimi.
Zespó³ sk³ada siê z 45 wysokiej klasy ekspertów pochodz¹cych z krajów cz³onkowskich UE. Pojedynczy eksperci mog¹ pochodziæ równie¿ spoza UE. Cz³onkowie EURAB s¹ powo³ywani indywidualnie spoœród kandyda-tur przedstawionych przez œrodowiska akademickie i prze-mys³owe. W imieniu œrodowisk naukowych 20 kandydatów przedstawia Europejska Fundacja Nauki (European Scien-ce Foundation — ESF), w imieniu przedsiêbiorców i œrodo-wisk przemys³owych 20 kandydatów proponuje Europejska Unia Konfederacji Przemys³owych i Pracodawców (Union of Industrial and Employers’ Confederations of Europe — UNICE), pozosta³ych piêciu cz³onków zespo³u wskazuje sama Komisja Europejska.
Kadencja cz³onków zespo³u wynosi trzy lata, z mo¿li-woœci¹ sprawowania funkcji przez dwie kadencje. Praca w zespole jest bezp³atna. Pokrywane s¹ jedynie koszty udzia³u w posiedzeniach. Zespó³ iloœci¹ g³osów dwóch trzecich obecnych cz³onków wybiera przewodnicz¹cego i dwóch wiceprzewodnicz¹cych, którzy razem z dalszymi piêcioma podobnie wybieranymi cz³onkami tworz¹ Biuro Europej-skiego Zespo³u Doradczego ds. Nauki. Zespó³ zbiera siê co najmniej trzy razy w roku na posiedzenia plenarne, zwykle w pomieszczeniach Komisji Europejskiej. Mo¿e on rów-nie¿ organizowaæ warsztaty i konferencje, których koszt 93 Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 2, 2006
W UNII EUROPEJSKIEJ
*Pañstwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; maciej.podemski@pgi.gov.pl
pokrywa KE. Decyzje zespo³u mog¹ zapadaæ jedynie w obecnoœci co najmniej po³owy cz³onków i s¹ podejmowane iloœci¹ dwóch trzecich g³osów obecnych.
Biuro Europejskiego Zespo³u Doradczego ds. Nauki, zbieraj¹ce siê co najmniej cztery razy w roku, organizuje prace zespo³u. Przygotowuje ono m.in. jego posiedzenia plenarne, powo³uje grupy robocze spoœród cz³onków zes-po³u, zapraszaj¹c w razie potrzeby tak¿e zewnêtrznych ekspertów z g³osem doradczym, przygotowuje roczne sprawozdania z dzia³alnoœci zespo³u oraz planuje kontakty zespo³u z mediami. Prace biura wspomaga sekretariat, organizowany i finansowany przez Komisjê Europejsk¹.
Pierwsza kadencja Europejskiego Zespo³u Doradczego ds. Nauki trwa³a od czerwca 2001 roku do 2004 r. Cz³onko-wie, w wiêkszoœci z by³ej specjalnej grupy roboczej, pochodzili z 19 krajów. Wœród nich by³o 13 kobiet. Pierwsz¹ przewodnicz¹c¹ by³a przewodnicz¹ca grupy roboczej, prof. Helga Nowotny z Austrii. G³ównym przed-miotem rozwa¿añ zespo³u by³a budowa Europejskiej Prze-strzeni Badawczej i realizacja 6. Programu Ramowego Badañ UE. Opinie zespo³u dotyczy³y te¿ wspó³pracy uni-wersytetów z przemys³em, wp³ywu rozszerzenia UE na unijne badania naukowe, a tak¿e zwi¹zków unijnej polityki naukowej z funduszami strukturalnymi, platformami tech-nologicznymi oraz z problemami ma³ych i œrednich przed-siêbiorstw.
Druga kadencja zespo³u rozpoczê³a siê w czerwcu 2004 r. Ponownie zosta³o wybranych 22 cz³onków zespo³u pierw-szej kadencji, w tym prof. Helga Nowotny, która pozosta³a na stanowisku przewodnicz¹cej. Cz³onkowie zespo³u po-chodz¹ z 20 krajów, w tym jeden jest przedstawicielem Izraela. Tym razem w sk³adzie jest 15 kobiet. Polskê
repre-zentuj¹: prof. Jerzy M. Langer z Polskiej Akademii Nauk oraz dr Tomasz Koœmider, prezes firmy Technology Part-ners z Warszawy.
Do g³ównych zadañ opiniotwórczych zespo³u nowej kadencji nale¿y:
przygotowanie 7. Programu Ramowego Badañ UE; ocena wyników 6. PR UE w po³owie okresu jego realizacji;
zwiêkszenie udzia³u przemys³u w unijnych progra-mach ramowych badañ;
wzmacnianie zwi¹zku badañ naukowych z innowa-cyjnoœci¹, w tym wspieranie rozwoju innowacyjnoœci przez krajowe programy pomocowe;
opracowanie wizji d³ugofalowego rozwoju Europy po roku 2025.
ród³a:European Commission, 1998, Commission Deci-sion of 23 October 1998 on the creation of the European Research Forum, 98/611/EC Euratom, Official Journal L 290, 29/10/1998, P. 0061 – 0062, Brussels;European Commission, 2001, Commission Decision of 27 June 2001 on establishing the European Research Advisory Board, 2001/531/EC, Euratom, Official Journal of the European Communities, L 192/21, 14.7.2001, Brussels; European Research Advisory Board, 2001, Rules of Pro-cedure, EURAB 01.016 final-Rev., 13 December 2001, Brussels;EURAB News (Press Release), 2004, The European Research Advisory Board: 3 years of successful work, EURAB 04.052, 8 June 2004, Brussels;EURAB News (Press Release), 2004, The European Research Advisory Board goes into its second term, EURAB 04.058, 25 June 2004, Brussels
Informacje o przysz³ych wydarzeniach*
Opracowa³a Barbara ¯bikowska**
12–17.03.2006*. W Krynicy Górskiej
odbêdzie siê XXIX Zimowa Szko³a Me-chaniki Górotworu i Geoin¿ynierii, orga-nizowana przez Katedrê Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Wydzia³u Gór-nictwa i Geoin¿ynierii Akademii Górni-czo-Hutniczej w Krakowie, Instytut Geo-techniki i HydroGeo-techniki PoliGeo-techniki Wroc-³awskiej, Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk oraz Polskie Towarzystwo Mecha-niki Ska³. Tematyka szko³y bêdzie siê koncentrowaæ wokó³ nastêpuj¹cych zagadnieñ: badania doœwiadczalne i pomia-ry w geotechnice i geomechanice; statecznoœæ zboczy; nowe techniki zbrojenia gruntów; nowe techniki i technologie
w geoin¿ynierii; statecznoœæ wyrobisk górniczych i budowli geotechnicznych; budownictwo podziemne i specjalne oraz mechanika górotworu w prognozowaniu i zwalczaniu zagro¿eñ naturalnych. Planowana jest sesja pt. Osuwiska, organizowana pod patronatem Ma³opolskiego Komitetu Geo-techniki. Informacje: dr in¿. Marek Ca³a, Katedra Geome-chaniki, Budownictwa i Geotechniki, Akademia Górni-czo-Hutnicza, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, tel. 012-617-21-72, e-mail: cala@agh.edu.pl oraz na stronie inter-netowej http://home.agh.edu.pl/~zsmgg/
20–21.03.2006*. W Poznaniu odbêdzie siê ogólnopolska
konferencja naukowa poœwiêcona pamiêci Profesora Bogu-mi³a Krygowskiego w setn¹ rocznicê urodzin pt. Przemiany
œrodowiska geograficznego Polski pó³nocno-zachodniej,
po³¹czona z Forum Geografów Polskich. Organizatorami s¹ Wydzia³ Nauk Geograficznych i Geologicznych Uni-wersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Komitet Nauk Geograficznych Polskiej Akademii Nauk, Stowa-rzyszenie Geomorfologów Polskich, Oddzia³ Poznañski
94
Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 2, 2006
