Rozmowa z prezesem Wy¿szego Urzêdu Górniczego dr. in¿. Piotrem Litw¹
Red.: W dniu l listopada 2008 r. obj¹³ Pan stanowisko preze -sa WUG. Jest Pan osob¹ dobrze znan¹ w œrodowisku górni-czym. Czas, ¿eby pozna³o Pana tak¿e œrodowisko geologiczne. Jako prezes WUG sprawuje Pan nadzór i kontrolê nad prac¹ zak³adów górniczych. Jakie s¹ najczêstsze przypadki, kiedy geo-lodzy mog¹ mieæ do czynienia z nadzorem górniczym?
Prezes WUG: Geologia górnicza stanowi przedmiot
aktywnoœci zawodowej licznej grupy osób, zatrudnionych bez-poœrednio w zak³adach górniczych b¹dŸ w zapewniaj¹cych ich obs³ugê geologiczn¹ wiêkszych przedsiêbiorstwach i drobnych spó³kach. Zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górni-czego do zadañ tych osób, oprócz zapewnienia racjonalnoœci gospodarki z³o¿em, nale¿y przede wszystkim prowadzenie szczegó³owego rozpoznania eksploatowanych z³ó¿ do potrzeb planowania górniczego i prognozowania zagro¿eñ naturalnych. W zwi¹zku z tym osoby te na co dzieñ stykaj¹ siê z nadzo-ruj¹cymi ich pracê inspektorami urzêdów górniczych. Drug¹ grupê tworz¹ geolodzy prowadz¹cy roboty geologiczne, które z mocy wspomnianego prawa s¹ tak¿e nadzorowane i kontrolo-wane przez urzêdy górnicze. Z uwagi na mniejsz¹ na ogó³ skalê zagro¿eñ wystêpuj¹cych w trakcie takich robót, a tak¿e w³aœciwoœæ rzeczow¹ nadzoru górniczego, ograniczon¹ w tym przypadku g³ównie do zagadnieñ technicznych, kontakt tej gru-py geologów z urzêdami górniczymi jest rzadszy, choæ na pew-no nie sporadyczny. Nie nale¿y te¿ zapominaæ o pracownikach uczelni technicznych i instytutów naukowo-badawczych, zaj-muj¹cych siê geologi¹ górnicz¹ i gospodarcz¹, którzy równie¿ stykaj¹ siê z nadzorem górniczym. Stycznoœæ ta najczêœciej ma jednak nieco innych charakter. Polega bowiem g³ównie na kon-sultowaniu z urzêdami rozwi¹zañ proponowanych zak³adom górniczym oraz na udziale w pracach komisji i zespo³ów eks-perckich powo³ywanych dla oceny rozwi¹zañ, szczególnie nie-typowych, wdra¿anych przez te zak³ady. Niezale¿nie jednak od charakteru kontaktów wymienionych grup zawodowych z urzêdami górniczymi, mam nadziejê, ¿e zazwyczaj stanowi¹ one obustronnie pozytywne doœwiadczenie.
Red.: Dnia 21 listopada 2008 r. w Ministerstwie
Œrodowi-ska odby³a siê konferencja prasowa na temat zmian w projekcie ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Wspólnie z g³ównym geologiem kraju Henrykiem Jackiem Jezierskim omawia³ Pan zagadnienia, które dotycz¹ bezpoœrednio Pana urzêdu. Jakie s¹ najwa¿niejsze zmiany w kwestii dzia³alnoœci i uprawnieñ nad-zoru górniczego?
Prezes WUG: W trakcie prac nad nowym prawem
geolo-gicznym i górniczym idea swobody dzia³alnoœci gospodarczej zosta³a skonfrontowana z wartoœciami takimi jak ochrona ¿ycia i zdrowia pracowników, racjonalna gospodarka z³o¿ami kopa-lin oraz ochrona œrodowiska. Du¿ego wysi³ku wymaga³o pogo-dzenie w projekcie tych wartoœci w taki sposób, aby z jednej strony u³atwiæ rozwój przedsiêbiorczoœci, a z drugiej strony,
aby mo¿liwe by³o dalsze podnoszenie standardów bezpiecze-ñstwa, gospodarki z³o¿ami kopalin i ochrony œrodowiska.
W myœl nowych przepisów uproszczeniu ulegn¹ prowa-dzone w urzêdach górniczych procedury administracyjne obo-wi¹zuj¹ce przedsiêbiorców na poszczególnych etapach dzia³alnoœci wydobywczej. Podam jedynie kilka przyk³adów. Zgodnie z nowymi przepisami organy nadzoru górniczego nie bêd¹ uczestniczy³y w procedurze wydawania koncesji, a wiêc ca³e postêpowanie koncesyjne bêdzie trwa³o krócej. Uprosz-czeniu ulegnie forma sporz¹dzania planów ruchu zak³adu gór-niczego przez przedsiêbiorców wydobywaj¹cych kopaliny na podstawie koncesji wydanych przez marsza³ków województw. Z kolei przedsiêbiorcy, którzy uzyskali koncesje od starostów powiatowych nie bêd¹ sporz¹dzaæ dokumentacji mierni-czo-geologicznej, a tak¿e zostan¹ zwolnieni z obowi¹zku two-rzenia funduszu likwidacji zak³adu górniczego. Zrezygnowano z biurokratycznego przepisu nakazuj¹cego posiadanie zorgani-zowanych s³u¿b ratownictwa górniczego przez przedsiêbior-ców wydobywaj¹cych kopaliny metod¹ odkrywkow¹. W kopal-niach odkrywkowych zadania z zakresu ochrony przeciw-po¿arowej bêdzie mo¿na powierzyæ s³u¿bom Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej. Wiêksz¹ swobodê dzia³ania uzyskaj¹ równie¿ przedsiêbiorstwa górnicze prowadz¹ce podziemn¹ eksploata-cjê z³ó¿. Uproszczeniu ulegn¹ procedury w zakresie klasyfika-cji górniczych zagro¿eñ naturalnych. To przedsiêbiorcy bêd¹ decydowaæ o zaliczaniu pok³adów do poszczególnych stopni, kategorii oraz klas zagro¿eñ, a nie organy nadzoru górniczego. Kwalifikacje osób ni¿szego i œredniego szczebla dozoru ruchu bêd¹ sprawdzane przez przedsiêbiorców, a nie jak obecnie — stwierdzane administracyjnie przez dyrektorów okrêgowych urzêdów górniczych.
Jak ³atwo zauwa¿yæ, przedsiêbiorcy uzyskaj¹ wiêksz¹ swo-bodê dzia³ania, ale równie¿ spocznie na nich wiêksza odpowie-dzialnoœæ. Nowe przepisy utrudni¹ natomiast ¿ycie podmiotom wydobywaj¹cym kopaliny w sposób nielegalny. Na mocy nowej ustawy organom nadzoru górniczego zostan¹ powierzo-ne zadania w zakresie ujawniania i eliminowania tego procederu. Nowa filozofia przepisów bêdzie wymaga³a od urzêdów górniczych zmiany podejœcia do form sprawowania nadzoru i kontroli. Po wejœciu w ¿ycie nowej ustawy akcenty zostan¹ nie-co przesuniête. Ograniczeniu ulegnie czêstotliwoœæ inspekcji prowadzonych przez urzêdy górnicze na rzecz zwiêkszenia skutecznoœci kontroli. Ponadto wzmocnieniu ulegnie rola doradcza nadzoru górniczego wzglêdem przedsiêbiorców, któ-ra nie bêdzie polega³a jednak na wskazywaniu konkretnych rozwi¹zañ, ale raczej na dostarczaniu informacji i porad na temat obowi¹zuj¹cego prawa i zasad techniki górniczej. Zmia-na podejœcia do funkcji Zmia-nadzorczych i kontrolnych zZmia-najdzie odzwierciedlenie w nowej strategii dzia³ania urzêdów górni-czych, która zostanie przyjêta po wejœciu w ¿ycie nowej ustawy
Prawo geologiczne i górnicze. Red.: Dziêkujemy za rozmowê.
Dr in¿. Piotr Litwa urodzi³ siê w 1964 r. w Katowicach. W 1988 r. ukoñczy³ Wydzia³ Górniczy Politechniki Œlaskiej w Gliwicach. Absolwent podyplomowych studiów problemów prawnych górnictwa na Uniwersytecie Œlaskim w Katowicach. W 2000 r. obroni³ pracê doktorsk¹ z górnic-twa na Wydziale Górniczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Katowicach. Po ukoñczeniu stu-diów pracowa³ w Przedsiêbiorstwie Robót Górniczych i Okrêgowym Urzêdzie Górniczym w Katowicach oraz Wy¿szym Urzêdzie Górniczym. Od 1997 r. wicedyrektor w Departamencie Ochrony Zdrowia, Zagro¿eñ Naturalnych, Bezpieczeñstwa Pracy i Szkolenia oraz w Departa-mencie Górnictwa. W latach 2000–2003 dyrektor Okrêgowych Urzêdów Górniczych w Bytomiu i Gliwicach. W 2003 r. odby³ szkolenie w zakresie bezpieczeñstwa powszechnego i zarz¹dzania kry-zysowego w USA. Od stycznia 2005 r. wiceprezes, a od listopada 2008 prezes WUG.
