¿ycie
UNIWERSYTECKIE
ISSN 1231- 8825¿ycie
UNIWERSYTECKIE
e-mail: redakcja@amu.edu.pl
nr 1 (184) Ostyczeñ 2009Noworocznie...
Noworocznie...
NASZ UNIWERSYTET
T
radycj¹ jest, ¿e nowy rok kalendarzowy inaugurujemy Koncertem Noworocznym w Auli UAM. Koncert jest wydarzeniem, które gromadzi liczn¹ widowniê. 12 stycz-nia o godz. 19.00 uniwersytecka aula zape³ni³a siê t³umnie przyby³ymi mi³oœnikami muzycznego powitania 2009 roku. Koncert poprzedzi³y ¿yczenia sk³adane ca³ej spo³ecznoœci UAM przez rektora, prof. dr. hab. Bronis³awa Marciniaka. Koncert Noworoczny mia³ w tym roku nieco inny charakter.Pierwsza czêœæ zatytu³owana Astor Piazzolla, czyli „Le grand
tango” poœwiêcona by³a pamiêci Astora Piazzolli, kompozytora
tanga argentyñskiego, wirtuoza bandoneonu, zmar³ego 4 lipca 1992 r. w Buenos Aires. Wraz z orkiestr¹ kameraln¹ UAM pod dyrekcj¹ Aleksandra Grefa oraz Chórem Kameralnym UAM pod dyrekcj¹ Krzysztofa Szydzisza wyst¹pi³ goœæ specjalny, wirtuoz bandoneonu i akordeonu Wies³aw Prz¹dka. Przerwy miêdzy utworami wype³nia³ komentarz Andrzeja Chylewskiego, przerywany multimedialn¹ prezentacj¹ s³ów samego Astora
Piazzolli. Utwory Astora Piazzolli takie jak „Five tango sensa-stions” na bandoneon i orkiestrê smyczkow¹ czy „La muerte del angel” (opr. Liliana Cangiano) zachwyca³y zgromadzon¹ w auli publicznoœæ.
W drugiej czêœci koncertu zatytu³owanej Karnawa³ z Chórem Akademickim wyst¹pi³ Chór Akademicki UAM pod dyrekcj¹ Jacka Sykulskiego wraz z goœæmi specjalnymi Nwoko Ebenezer - Ebi - wokal oraz Krzysztof Dys - fortepian. Wystêp by³ iœcie karnawa³owy, opatrzony rekwizytami takimi jak rewolwery do „William tell overture” (G. Rossini, opr. J. Eschliman) czy tañcem w przekomicznym wykonaniu „Jožin z bažin” (I. Mladek, opr. J. Sykulski). Publicznoœæ porwa³ weso³y wir aran¿acji utworów, artystów nagradzano gromkimi brawami.
Ten niezwyk³y wieczór przygotowany przez trzy uniwersy-teckie zespo³y zachwyca³ i bawi³, a dŸwiêki muzyki zostan¹ na d³ugo w naszej pamiêci.
Marta Dzionek
Koncertowy Nowy Rok
FOT
FOT
. MACIEJ MÊCZYÑSKI
NASZ UNIWERSYTET
W NUMERZE
¯YCIE
UNIWERSY TECKIE
UAM POZNAÑ
nr 1 (184) Ostyczeñ 2009
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Rektorat, 67-712 Poznañ, ul. Wieniawskiego 1
Redaktor naczelny:
Jolanta Lenartowicz len_media@gazeta.pl
Stali wspó³pracownicy: Teksty: Adam Barabasz, Danuta
Chodera-Lewandowicz, Marcin Piechocki, Romuald Po³czyñski, Ewa Woziñska, Magdalena Zió³ek, Maria Rybicka
Zdjêcia: Maciej Mêczyñski, Maciej Nowaczyk Korekta: Lucyna Drajewska
Materia³ów nie zamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytu³ów.
Za treœæ zamieszczanych og³oszeñ, reklam i komunikatów redakcja nie odpowiada. Zapraszamy do wszechstronnej wspó³pracy.
Adres redakcji: 61-734 Poznañ,
ul. Nowowiejskiego 55, tel./fax 061 829 39 60
Biuro redakcji: Marta Dzionek Zdjêcia na ok³adkach: Maciej Mêczyñski Opracowanie graficzne: Agata Rz¹sa Druk: BEL Studio Sp. z o.o.
ul. Powstañców Œl¹skich 67 b 01-355 Warszawa
Otwarcie wystawy fotogramów
4 } Kalendarium
5 } Po nowemu
Pierwsza obrona doktoratu przez Internet w Instytucie Filologii Romañskiej
6 } W roku astronomiI
Odkryj Wszechœwiat dla siebie - rozmowa z prof. Edwinem Wnukiem, przewodnicz¹cym Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
8 } Konferencje i programy
O kapitale spo³ecznym w edukacji…
10 } Fundacja uam wyró¿ni³a
11 } W spo³eczeñstwie
Rozmowa z prof. dr hab. Ann¹ Izabel¹ Brzeziñsk¹, kierownikiem Zak³adu
Psychologii Socjalizacji i Wspomagania Rozwoju Instytutu Psychologii UAM
12 } Dla przysz³oœci
Jak przejdziemy do ery ekologii 205013 } Nasz Uniwersytet
Nominacje profesorskie14 } Wytyczanie drogi
Myœleæ strategicznie15 } Nasz Uniwersytet
Przysz³oœæ uczelni to doktoranci
16 } Jakoœæ ¿ycia
Pracujemy na rzecz regionu
17 } Nasz Uniwersytet
Czwarta wycieczka integracyjna studentów Socratesa UAM
18 badania
Klasztor cysterski w L¹dzie powoli ods³ania swoje tajemnice
21 ksi¹¿ka
W rocznicê jedynego udanego Powstania
22 nasz Uniwersytet
Jak znaleŸæ Uniwersytet, nie wychodz¹c z domu...
25 Spitsbergen z bliska
Z dziennika wprawy prof. Jerzego Fedorowskiego
• Otwarcie wystawy fotogramów dokumentuj¹cych pobyt studentów specjalnoœci ROZWÓJ REGIONALNY na praktykach zawodowych w Insty-tu-cjach Unii Europejskiej w Brukseli odby³o siê 9 stycznia w gmachu Wydzi-a³u Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM.
Wystawa przedstawia przebieg trzytygodniowych praktyk studentów unikalnej (obok SGGW w Warszawie i Akademii Rolniczej w Krakowie) specjalnoœci rozwój regionalny na kierunku gospodarka przestrzenna (Instytut Geografii Spo³eczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM). Projekt powo³ania specjalnoœci powsta³ na wniosek Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego i jest finansowany przez Narodowy Fun-dusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej. Patronat nad realizacj¹ obj¹³ Urz¹d Marsza³kowski Województwa Wielkopolskiego, który te¿ w³¹czy³ siê w proces kszta³cenia. - Praktyki mogliœmy zrealizowaæ dziêki dofinansowaniu z Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska - mówi³ w rozmowie z nami dr Pawe³ Churski. - Realizujemy ciekawy unikalny projekt kszta³cenia, ³¹cz¹c praktykê z teori¹, czyli uczymy nie jak byæ powinno, ale pokazujemy, jak jest i co robiæ, aby by³o tak, jak byæ powinno.
W trakcie pobytu studenci uczestniczyli m.in. w ogólnoeuropejskiej imprezie organizowanej przez Komitet Regionów, w tym w ponad 200. warsztatach, a tak¿e mieli okazjê zapoznaæ siê z prac¹ m.in. Parlamentu i Komisji Europejskiej.
Wystawa potrwa do koñca stycznia. Zainteresowanych zapraszamy do holu budynku przy Bibliotece Wydzia³owej na I piêtrze (ul. Dziêgielowa 27).
NASZ UNIWERSYTET
Najlepszy popularyzator? Prof. Nawrocik!
Znaj¹ go setki ludzi: uczniów, studentów, nauczycieli. Prof. Wojciech Nawrocik z Wydzia³u Fizyki UAM s³ynie z tego, ¿e potrafi wyt³umaczyæ wszystko i ¿e zawsze ma pod rêk¹ jakieœ proste pomoce naukowe, które maj¹ ilustrowaæ prob-lemy, które t³umaczy. Jest niezwykle cierpliwy i niewiedzê s³uchaczy uwa¿a za wyzwanie, a nie powód do irytacji. Prawdziwie kocha fizykê i uwa¿a, ¿e poznawanie jej ka¿de-mu powinno sprawiaæ intelektualn¹ radoœæ, co widaæ w czasie jego licznych wyk³adów otwartych. Ma jeszcze tê wa¿n¹ cechê, ¿e bardzo cieszy siê z osi¹gniêæ innych (jeœli, oczywiœcie, s¹ to osi¹gniêcia z fizyki!). Jest nie tylko organi-zatorem, ale i entuzjast¹ „Fizyki na Scenie” i „Nauk Przyrod-niczych na Scenie”, dlatego polskie fina³y tych miêdzynaro-dowych konkursów odbywaj¹ siê w Poznaniu, œci¹gaj¹c t³umy m³odzie¿y i zachêcaj¹c j¹ do eksperymentowania. Prof. Wojciech Nawrocik zosta³ laureatem ogólnopolskiego konkursu na najlepszego popularyzatora nauki. Ten bardzo presti¿owy konkurs organizuje serwis naukowy PAP i Mini-sterstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego. MAJ
• Poznañ zwyciê¿y³ w rankingu portalu Students.pl. Stolica Wielkopolski zosta³a uznana za najlepsze miasto do studiowania. U¿ytkownicy serwisu, którzy wziêli udzia³ w plebiscycie ocenili atmosferê studiowania, mo¿liwoœci spêdzania wolnego czasu, koszty utrzymania w oœrodkach akademickich, ofertê kulturaln¹ i rozrywkow¹, a tak¿e komunikacjê miejsk¹. Bior¹c pod uwagê te wszstkie kryteria, Poznañ pokona³ konkurentów.
• Nadzwyczajne posiedzenie Senatu oraz Rady Wydzia³u Prawa i Administracji poœwiêcone uczczeniu pamiêci zmar³ego w dniu 18 paŸdziernika 2008 r. prof. dr. hab. Andrzeja Chobota odby³o siê 22 grudnia w Ma³ej Auli UAM.
Podczas IV zwyczajnego posiedzenia Senatu, 22 grudnia, Senat powo³a³ przedstawicieli UAM do Rady U¿ytkowników Poz-nañskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego oraz raty-fikowa³ umowy zawarte pomiêdzy Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza a York University w Toronto (Kanada). Pon-adto Senat wyrazi³ zgodê na zmiany w strukturze organizacyjnej:
- na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej utworzone zosta³y Pracownia Badañ Literatury i Kultury Niezale¿nej oraz Pracownia Historii i Teorii Widowisk,
- na Wydziale Teologicznym Zak³ad Nauk Biblijnych przekszta³-cony zosta³ w Zak³ad Egzegezy Starego i Nowego Testamentu oraz Zak³ad Teologii Biblijnej.
• 18 grudnia w holu Biblioteki Uniwersyteckiej otwarta zosta³a wystawa pt.: „Powstanie wielkopolskie 1918-1919” prezentu-j¹ca czêœæ niepublikowanej kolekcji pamiêtników i wspomnieñ uczestników powstania.
• W niedzielê 21 grudnia w Bazylice Archikatedralnej odby³a siê kolejna prezentacja z cyklu Verba Sacra. Tym razem mo¿na by³o wys³uchaæ fragmentów Ksi¹g Królewskich (przek³ad - Biblia Paulistów) w interpretacji Andrzeja Ferenca. Komentarz do tek-stu wyg³osi³ ks. dr Miros³aw Jasiñski, biblista z Prymasowskiego Seminarium Duchownego w GnieŸnie.
• „Miasto w perspektywie onomastyki i historii” - konferencja z udzia³em goœci zagranicznych odby³a siê w dniach od 5 do 7 stycznia. Organizatorem przedsiêwziêcia by³a: Pracownia Ono-mastyczna Zak³adu Gramatyki Wspó³czesnego Jêzyka Polskiego
i Onomastyki UAM we wspó³pracy z Wydzia³em Filozoficzno-Filologicznym, Komisj¹ Jêzykoznawcz¹ Poznañskiego Towarzystwa Przyjació³ Nauk oraz Archiwum Pañstwowym w Poznaniu i Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu.
Do udzia³u w konferencji zaproszeni zostali filologowie, his-torycy, archiwiœci, ale równie¿ przedstawiciele innych dyscyplin humanistycznych. W polu zainteresowañ uczestników znalaz³y siê zagadnienia zwi¹zane z szeroko rozumianym nazewnictwem miejskim, sytuuj¹ce siê na przeciêciu nauk filologicznych i historycznych.
• W ramach projektu „Agamben” 9 stycznia w Sali Œniadeckich Collegium Maius odby³ siê wyk³ad prof. Tomasza Polaka pt. „Medializacja i pragmatyzacja instytucji”. Organizatorami wyk³adu byli Pracownia Pytañ Granicznych UAM oraz „Krytyka Polityczna”.
JU¯ WKRÓTCE:
• W ramach cyklu wyk³adów otwartych na Wydziale Biologii pt: „Powtórka przed matur¹” w najbli¿szym czasie odbêd¹ siê nastêpuj¹ce wyst¹pienia:
29 stycznia prof. dr hab. Czes³aw B³aszak wyg³osi wyk³ad „Pierwotniaki. Rewolucja w Systematyce”;
5 marca dr Szymon Konwerski przedstawi: „Ziemia - planeta owadów. Podstawowe wiadomoœci z zakresu Entomologii”.
Prezentacje odbywaj¹ siê o godz. 16.30 w Collegium Biologi-cum. Towarzyszy im konkurs wiedzy biologicznej „Biologiczna Ekstra-Klasa”, dotycz¹cy zagadnieñ przedstawianych w trakcie kolejnych spotkañ. Zwyciêzcy kolejnych edycji konkursu zmierz¹ siê w Wielkim Finale, który odbêdzie siê podczas XII Poznañskiego Festiwalu Nauki i Sztuki w maju 2009 roku. • Pracownia Pytañ Granicznych zaprasza w styczniu na nastêpuj¹ce wyk³ady:
- 21 stycznia dr Maria Solarska z Instytutu Historii UAM wyg³osi wyk³ad pt. „Czy historia kobiet rewolucjonizuje dyskurs historyczny?”.
- 28 stycznia dr Teresa Œwiêækowska z Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW wyg³osi wyk³ad pt. „Kobiety w œwiecie technologii cyfrowych. Po¿ytki i k³opoty p³yn¹ce z wykorzystania kategorii gender”. Wyk³ad bêdzie poœwiêcony feministycznym analizom sytuacji kobiet w œwiecie zaawansowanych technologii informacyjnych.
SPOTKANIE NOWOROCZNE SAUP
• Stowarzyszenie Absolwentów Uniwersytetu w Poznaniu rozpocznie 2009 rok… BALEM MASKOWYM. Tradycyjnie Zarz¹d SAUP zaprasza wszystkich Cz³onków na spotkanie noworoczne w Teatrze Wielkim. Tym razem w niedzielê 15 lutego 2009 r., o godz. 19.00, wspólnie obejrzymy w³osk¹ operê „Bal maskowy” Giuseppe Verdiego.
Bilety na ten spektakl s¹ do nabycia od 5 stycznia w ulgo-wej cenie 35 z³ dla okazicieli legitymacji cz³onkowskiej SAUP. Bezpoœrednio po spektaklu odbêdzie siê spotkanie Absol-wentów przy lampce wina w operowej Palarni.
Legitymacje cz³onkowskie (przygotowane dla wszystkich osób op³acaj¹cych sk³adki) s¹ do odebrania w siedzibie SAUP - pokój 317 w gmachu Collegium Minus przy ul. Wie-niawskiego 1, gdzie dy¿ury pe³ni¹ przedstawiciele Zarz¹du we wtorki od 16.00 do 18.00 i w czwartki od 11.00 do 13.00.
NASZ UNIWERSYTET
PO NOWEMU
D
oktorantka Nelli Przybylska pisa³a pracê doktorsk¹ na temat ascezy s³owa w pismach Simone Weil w ramach systemu co-tutelle w Poznaniu i w Pary¿u. Jej promotorem po stronie francuskiej by³ profesor Eric Marty (Lettres, Arts et Cinéma Université Paris VII), zaœ po stronie polskiej profesor Miros³aw Loba (Instytut Filologii Romañskiej UAM). Kiedy okaza³o siê, ¿e bardzo trudno bêdzie zebraæ miêdzynarodow¹ komisjê w jednym miejscu i w jednym czasie, podjêta zosta³a decyzja o przeprowadzeniu obrony doktorskiej w formie wideokonferencji. Zorganizowanie transmisji interne-towej okaza³o siê jednak przedsiêwziêciem doœæ skompli-kowanym, gdy¿ nasza uczelnia nie posiada jeszcze sprzêtu, pozwalaj¹cego zapewniæ przekaz obrazu i dŸwiêku w dwóch kierunkach. By zabezpieczyæ pewne i wysokiej jakoœci po³¹cze-nie, konieczne okaza³o siê wypo¿yczenie sprzêtu polycom, który u¿ywany jest przy tego rodzaju wydarzeniach. Mimo pewnego niepokoju, jaki towarzyszy³ wszystkim przed obron¹, wideokonferencja przebieg³a bardzo sprawnie. Na ekranie obok obrazu, komisji w Pary¿u (Martin Rueff, Emmanuel Gabellieri), mo¿na by³o zobaczyæ za pomoc¹ podgl¹du, jak widziana jest komisja polska (Ma³gorzata Kowalska, Jerzy Lis). W trakcie wideokonferencji, która odby³a siê 9 stycznia 2009 roku, Nelli Przybylska mog³a spontanicznie opowiadaæ na zadawane jej pytania, a komisja swobodnie dyskutowaæ na temat rozprawy i przebiegu obrony. Technika w niczym nie przeszkodzi³a doktorantce, jury bardzo wysoko oceni³o zarówno pracê, jaki obronê i przyzna³o jej najwy¿sz¹ w skali francuskiej ocenê. Gratulacje sk³ada³a publicznoœæ paryska i poznañska.
Obrona doktoratu przez Internet nie stanie siê pewnie powszechn¹ praktyk¹, niemniej wideokonferencja pokaza³a, jakie mo¿liwoœci otwieraj¹ wspó³czesne sposoby komunikacji i nowoczesny sprzêt: wysokiej jakoœci po³¹czenie mo¿na wyko-rzystywaæ do prowadzenia wspólnych seminariów magister-skich i doktoranckich, konferencji, warsztatów. Zakup takiego sprzêtu dla UAM staje siê piln¹ koniecznoœci¹. loba
W
grudniu 2008 r. w Collegium Minus (w holu przed Ma³¹ Aul¹) eksponowana by³a wystawa plastyczno-fotograficzna pt. „Poka¿ mi swój œwiat - poka¿ mi swoj¹ szko³ê”.Wystawa prezentuje efekty warsztatów edukacyjnych, prowa-dzonych wœród dzieci z ludu Dogonów w Mali. Wspomniane warsz-taty stanowi³y jedno z dzia³añ szerzej zakrojonego projektu (pod tym samym tytu³em), realizowanego przez pracowników naukowych i studentów Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM. Unikatowy i pionierski w swych za³o¿eniach projekt ³¹czy cele pomo-cowe, edukacyjne i poznawcze, a wspó³finansowany jest w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2008 roku.
Projekt - którego czêœci¹ jest wspomniana wystawa - integruje naukowców oraz praktyków-dydaktyków ró¿nych poziomów edukacji narodowej - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz I Liceum Ogólnokszta³c¹ce im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Obejmuje on zró¿nicowane dzia³ania edukacyjne, m.in.: - warsztaty plastyczne w Mali,
- pakiet edukacyjny (zawieraj¹cy m.in. scenariusze lekcji, filmy i prezentacje dla nauczycieli gimnazjów i liceów ogólno-kszta³c¹cych),
- szkolenia dla nauczycieli itp.
Na prezentowanej w Collegium Minus wystawie przedsta-wiono prace plastyczne dzieci afrykañskich (pozyskane podczas warsztatów edukacyjnych w Mali) oraz dokumentacjê fotograficzn¹ ukazuj¹c¹ kontekst kulturowy, warunki ¿ycia, pracy i nauki ich autorów.
Zebrana dokumentacja - której zaledwie cz¹stkê zaprezen-towano na wystawie - s³u¿y realizacji zasadniczego celu projektu, jakim jest kszta³towanie w polskim spo³eczeñstwie akceptacji dla pomocy rozwojowej na rzecz krajów rozwijaj¹cych siê.
Ryszard Vorbrich Koordynator projektu
„Poka¿ mi swój œwiat” - projekt badawczy
Pierwsza obrona doktoratu
przez Internet w Instytucie
Filologii Romañskiej
To by³a pierwsza w historii Uniwersytetu i prawdopodobnie jedna
z pierwszych Polsce obrona doktoratu na odleg³oœæ za pomoc¹ Internetu.
FOT
NASZ UNIWERSYTET
W ROKU ASTRONOMII
••Rok 2009 jest Miêdzynarodowym Rokiem Astronomii. W Wielkopolsce zosta³ zainaugurowany Pana wyk³adem otwartym w dniu 7 stycznia. Nale¿y Pan do kierowanego przez dr. Stanis³awa Bajtlika Komitetu, organizuj¹cego obchody tego roku w Polsce. A wiêc, co nas czeka?
- Otwarcie ogólnopolskie odbêdzie siê 19 lutego w mieœcie Kopernika - w Toruniu, gdzie zostanie ods³oniêty pomnik planetoidy. Has³o tego roku brzmi „Odkryj Wszechœwiat dla siebie”, a wiêc chcemy, ¿eby jak najwiêcej ludzi „spojrza³o w niebo”. Najbardziej ucieszymy siê, gdy ten rok bêdzie obchodzony na wielu mniejszych, lokalnych imprezach, dotrze do
szkó³, do ma³ych miejscowoœci, do wielu ludzi, nawet do tych, którzy na co dzieñ nie intere-suj¹ siê astronomi¹.
••Pana wyk³ad poœwiêcony by³ m.in. obserwacjom Galileusza.
- Galileusz 400 lat temu po raz pierwszy u¿y³ teleskopu do obserwacji nieba, co rozpoczê³o now¹ erê odkryæ astronomicznych, bo dot¹d obserwowano niebo tylko „go³ym okiem”. U¿ywaj¹c teleskopu, Galileusz odkry³ m.in. ksiê¿yce Jowisza czy fazy Wenus. Dziœ, oczywiœcie, instrumenty i metody obserwacji s¹ nieporównywalnie doskonalsze, ale jednak pocz¹tek da³ w³aœnie Galileusz. Jednym z punktów programu obchodów œwiatowego Roku Astronomii jest „100 Godzin Astronomii” w dniach 2-5 kwietnia, kiedy do milionów ludzi na œwiecie dotrze galileoskop, czyli teleskop taki, jakiego w³aœnie u¿ywa³ Galileusz.
••Bêdzie mo¿na spojrzeæ w niebo jego oczami. Jednak co to znaczy, ¿e „dotrze”? - Sposobu dystrybucji galileoskopu w Polsce jeszcze nie uzgodniliœmy. Jest bardzo tani i chcielibyœmy, aby nie zarabiali na nim poœred-nicy. „100 Godzin…” to program popu-larnonaukowy, ale bêd¹ tak¿e wa¿ne dla naukowców wydarzenia, takie jak wrzeœniowy
Ogólnopolski Zjazd Astronomiczny. Rok zostanie zakoñczony w Warszawie miêdzyna-rodow¹ konferencj¹, na której po raz pierwszy zostanie przyznany Medal im. prof. Bohdana Paczyñskiego, najwybitniejszego astronoma polskiego, kandydata do Nagrody Nobla.
••Mówi Pan, ¿e najbardziej uciesz¹ astronomów te imprezy, które odbêd¹ siê w mniejszych oœrodkach. Sk¹d mo¿na czerpaæ inspiracjê?
- Codziennie odbieram kilka maili od osób, które chcia³yby coœ zorganizowaæ z okazji Roku. Zapraszamy szczególnie wszystkie szko³y i s³u¿ymy im pomoc¹. Odzywaj¹ siê te¿ samorz¹dy. Urz¹d Miasta w Lesznie chce z wie¿y ciœnieñ zrobiæ obserwatorium astro-nomiczne. Podobne pomys³y maj¹ samorz¹dy w Lesznie i w Zb¹szyniu - Zb¹szyñ ju¿ z³o¿y³ wniosek do Unii Europejskiej o dofinan-sowanie. Moim zdaniem, to bardzo ciekawy sposób na wykorzystanie tych piêknych wie¿. Kontakt i inspiracjê mo¿na znaleŸæ na stronie http://www.astronomia2009.pl. Tam te¿ mo¿na znaleŸæ pod has³em „wydarzenia na niebie” kalendarz, w którym jest opisane wszystko to, co danego dnia mo¿na zobaczyæ na niebie. Zapraszam wszystkich do korzysta-nia i odkrycia Wszechœwiata dla siebie.
P
oczêstunek i degustacja krymskich win zakoñczy³y 25 listopada konferencjê naukow¹ „Wspó³czesny Krym - Ukraina, Rosja, Tataria, czy...?”. To kolejna impreza zorganizowana przez Ko³o Naukowe Instytutu Wschodniego UAM. Pierwotny pomys³ by³ mniej ambitny - wyjaœnia Maciej Pietruszewski, przewodnicz¹cy Ko³a. Planowaliœmy zorgani-zowanie Dnia Krymskiego, maj¹cego popu-laryzowaæ kulturê i historiê tego regionu. Jednak doœæ szybko znaleŸliœmy prelegentów, którzy mieli znacznie wiêcej do powiedzenia. Wœród zaproszonych goœci znaleŸli siê pra-cownicy naukowi UAM, przedstawiciele Biura Bezpieczeñstwa Narodowego oraz wyk³a-dowcy Uniwersytetu Szczeciñskiego i Wy¿szej Szko³y Nauk Humanistycznych i Dziennikar-stwa w Poznaniu.Konferencjê otworzy³ Konrad Zasztowt, analityk BBN, który przybli¿y³ problematykê wewnêtrznych napiêæ etnicznych, z którymi zmagaj¹ siê mieszkañcy pó³wyspu. Tematyka ta jest niezwykle aktualna w œwietle
sierp-niowych wydarzeñ na Kaukazie. Jako obszar zamieszkany w du¿ej mierze przez ludnoœæ rosyjskojêzyczn¹, Krym jest regionem, który mo¿e staæ siê dla Ukrainy tym, czym dla Gruzji jest Po³udniowa Osetia czy Abchazja. O podobieñstwach i ró¿nicach w sytuacji Gruzji i Ukrainy opowiada³ dr Jakub Koralewski z WSNHiD.
S³uchacze, wœród których przewa¿ali stu-denci i pracownicy UAM, mogli poznaæ równie¿ rosyjski punkt widzenia problemu przynale¿noœci terytorialnej Autonomicznej Republiki Krymu. Przedstawi³a go dr Veronika Belaeva z Uniwersytetu Szczeciñskiego, wskazuj¹c na du¿y sentyment obywateli Fe-deracji Rosyjskiej do przekazanego Ukrainie pó³wyspu. Dla równowagi spojrzenie Ukraiñców, przybli¿y³ dr Grzegorz Skrukwa reprezentuj¹cy tê sam¹ uczelniê. Nie zapom-niano tak¿e o Tatarach Krymskich i wyz-nawanym przez nich Islamie, o którym opowiada³ dr Mariusz Marszewski z UAM. Konferencjê zakoñczy³a mgr Marta ¯akowska
z UAM, która poruszy³a tematykê to¿samoœci lokalnych Rosjan.
- Mieliœmy kilka pomys³ów - opowiada Marek Korcz, sekretarz KN IW - pañstwa Nadba³tyckie, Obwód Kaliningradzki, Azerbejd¿an lub Krym. I na tym ostatnim stanê³o, chocia¿ dyskusja by³a doœæ za¿arta - wyjaœnia z uœmiechem. - Pracy przy takim przedsiêwziêciu zawsze jest sporo, ale daje to du¿¹ satysfakcjê - dodaje Tomek, cz³onek Ko³a. Zapytani, dlaczego to robi¹, odpowiadaj¹ podobnie. Chc¹ rozwijaæ pasjê, spotykaæ interesuj¹cych ludzi lub zwyczajnie, by nie byæ biernym. - Zawsze mo¿emy liczyæ na wsparcie w³adz naszego Insty-tutu. Nie wszêdzie jest to tak proste - konstatu-je Piotr Oleksy, zastêpca przewodnicz¹cego. Podkreœla jednoczeœnie, ¿e wynika to w du¿ej mierze z rozmiarów Instytutu Wschodniego. Na wydzia³ach licz¹cych kilka tysiêcy studen-tów znacznie trudniej o bezpoœredni kontakt miêdzy studentami a wyk³adowcami. Œwiado-moœæ wsparcia bardzo motywuje - podkreœla. A na brak motywacji Ko³o Naukowe IW nie
Krym - s³oñce, wino... i problemy?
Odkryj Wszechœwiat dla siebie
Z prof. Edwinem Wnukiem,
przewodnicz¹cym Polskiego Towarzystwa
Astronomicznego rozmawia Maria Rybicka
FOT
mo¿e narzekaæ. Ka¿dego roku jego cz³onkowie organizuj¹ miêdzynarodow¹ kon-ferencjê poœwiêcon¹ problematyce Wschodu, rozumianego jako terytorium by³ego Zwi¹zku Radzieckiego. Jej ostatnia, ósma ju¿, edycja, dotyczy³a to¿samoœci narodowej na obszarze postradzieckim. Ta odbywaj¹ca siê w maju impreza, to sztandarowe wydarzenie dla wszystkich bior¹cych udzia³ w pracach Kola Naukowego IW.
Podczas roku akademickiego Ko³o oferuje jeszcze wiêcej. Regularne spotkania z podró¿nikami opowiadaj¹cymi o swoich wyprawach, prezentacje fotografii i filmów dokumentalnych oraz fabularnych odbywaj¹ siê w zaprzyjaŸnionym lokalu. Ciesz¹ siê one spor¹ popularnoœci¹, nie tylko wœród studen-tów. Na projekcjê amatorskiego dokumentu o Polakach mieszkaj¹cych na Rumuñskiej Bukowinie, przysz³o wiele osób starszych, zainteresowanych losami Polonii. - Przychodzê na ka¿de spotkanie, jeœli tylko mam czas -deklaruje Weronika, studentka IV roku
wschodoznawstwa. - Pamiêtam spotkanie z £ukaszem Jab³oñskim, który opowiada³ o pobycie w Czarnobylu. Trudno by³o wtedy znaleŸæ wolne miejsce.
Obok konferencji i pokazów, tradycj¹ sta³y siê spotkania mniej formalne. Jest to œwietny moment, by przedyskutowaæ sporne kwestie, lepiej siê poznaæ, doprecyzowaæ swoje opinie. Tym razem czêœæ nieoficjaln¹ spotkania uœwietni³ podarunek Honorowego Konsula Ukrainy w Poznaniu, £ukasza Horowskiego. Jako patron zapewni³ on uczestnikom konfer-encji poczêstunek w postaci krymskich win.
Dalsze plany Ko³a koncentruj¹ siê wokó³ przygotowañ do kolejnej konferencji w maju. Jej temat pozostaje jeszcze tajemnic¹, ale prace organizacyjne ju¿ siê rozpoczê³y. Nadal odbywaæ siê bêd¹ spotkania z podró¿nikami, zarówno tymi bardziej, jak i mniej znanymi. Wkrótce fotorelacjê z wyjazdu do Gruzji zda Micha³ Kruszona, znany przede wszystkim ze swojej ksi¹¿ki „Rumunia. Podró¿e w poszuki-waniu Diab³a”. Znaj¹cych i lubi¹cych
wschod-nie kino przyci¹gn¹ natomiast projekcje nowych i klasycznych produkcji tego kina.
Warto chyba skorzystaæ z mo¿liwoœci poz-nania œwiata, który fascynuje, zaskakuje i nie daje siê ³atwo zrozumieæ. Zw³aszcza ¿e ka¿dy znajdzie w nim coœ dla siebie, a mo¿e nawet cz¹stkê siebie samego.
Informacje o najbli¿szych wydarzeniach i imprezach organizowanych
przez KNIW mo¿na znaleŸæ na stronach: www.iw.amu.edu.pl,
www.wschodoznawcy.pl.
Ko³o jest otwarte na wspó³pracê z innymi organizacjami studenckimi.
W tej oraz w ka¿dej innej kwestii, mo¿na siê z nim kontaktowaæ pod adresem:
knswschod@tlen.pl
Kamil Ca³us III rok wschodoznawstwa Wspó³praca Adam Barabasz, Marcin Piechocki
I
de¹ konkursu „Krajowi Liderzy Innowacji” jest promowanie nowatorskich przedsiêwziêæ i inicjatyw, nie tylko prze³omowych i global-nych, ale tak¿e tych, które s¹ podejmowane przez ma³e firmy.- Jednym z g³ównych kryteriów przyznawa-nia dotacji ze œrodków UE w latach 2007-2013 jest ocena poziomu innowacyjnoœci proj-ektów oraz podmiotów ubiegaj¹cych siê o wsparcie ze œrodków unijnych - mówi prof. dr hab. Bogdan Marciniec, prezes Fundacji UAM. - Wyró¿nienie dla Poznañskiego Parku Naukowo-Technologicznego traktujemy jako zwieñczenie kilkunastu lat pracy dla rozwoju Wielkopolski. PPNT FUAM powsta³ w maju 1995 roku i jest pierwszym w Polsce parkiem naukowo-technologicznym. Od samego pocz¹tku jest miejscem spotkania nauki, nowoczesnego przemys³u i szeroko rozu-mianej przedsiêbiorczoœci. G³ównym zadaniem Parku jest zbli¿enie naukowców i efektów ich pracy z ma³ym, œrednim i wielkim biznesem.
- Poznañski Park Naukowo-Technologiczny dzia³a w dziedzinie chemii i technologii chemicznej, archeologii, akustyki i informatyki, fizyki, geologii oraz nauk ekonomicznych.
Wspiera równie¿ wzajemne relacje nauki i gospodarki oraz zapewnia przedsiêbiorcom pomoc w pozyskiwaniu œrodków na innowa-cyjny rozwój - opisuje zakres dzia³ania poz-nañskiej „Doliny Krzemowej” El¿bieta Ksi¹¿ek, z-ca dyrektora PPNT. O tym, ¿e Park doskonale wywi¹zuje siê z za³o¿onych celów, œwiadczy nagroda w konkursie „Krajowi Liderzy Innowacji - 2008” dla Centrum Badañ DNA, firmy za³o¿onej przez poznañskich naukow-ców i dzia³aj¹cej w ramach PPNT.
Konkurs „Krajowi Liderzy Innowacji - 2008” zorganizowa³a Fundacja Innowacji i Rozwoju. Patronat nad konkursem objê³y Ministerstwa: Gospodarki, Rozwoju Regionalnego, Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego oraz Infrastruktury, a tak¿e Narodowy Bank Polski, Polska Agencja Rozwoju Przedsiêbiorczoœci i Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
- Istniejemy od 2006 roku - mówi Jacek Wojciechowicz, wspó³za³o¿yciel i szef Cen-trum DNA - zatrudniamy 14 osób. Jesteœmy interdyscyplinarni, wœród nas s¹ biotech-nolodzy, lekarze i inni specjaliœci z ró¿nych uczelni i firm. Zajêliœmy siê najpierw diagnos-tyk¹ chorób odkleszczowych. Opracowaliœmy
w³asny test i zg³osiliœmy do urzêdu paten-towego. Dotychczas podobn¹ metodê stosowano tylko dla chorób wirusowych. Jest tysi¹ckrotnie czulsza ni¿ stosowana dot¹d w Polsce metoda standardowa na choroby odkleszczowe, a wiêc i diagnoza jest pre-cyzyjniejsza. Zyskaliœmy tak¹ renomê, ¿e przysy³aj¹ nam próbki do badania tak¿e z Nor-wegii i Szwecji. Jako jedyni w Polsce i w Europie wykrywamy za pomoc¹ jednego testu 20 patogenów odpowiedzialnych za choroby uk³adu moczop³ciowego, a wiêc nie trzeba robiæ kilku wymazów, po kolei eliminuj¹c zaka¿enia. Jako jedyni w Polsce wykonujemy te¿ test na sepsê, wykrywaj¹c 60 patogenów i okreœlaj¹c zarazem lekoodpornoœæ, co pozwala na szybkie i precyzyjne leczenie. Robimy tak¿e badania standardowe, jak np. ustalenie ojcostwa. Ca³y czas prowadzimy prace badawczo-rozwojowe i jesteœmy w stanie w³aœciwie zrobiæ ka¿de badanie genety-czne. Nasze plany na przysz³oœæ? Staramy siê o certyfikat ISO dla laboratorium i przygotowu-jemy siê do otwarcia naszych punktów pobrañ w Europie Zachodniej.
El¿bieta Ksi¹¿ek, Maria Rybicka
NASZ UNIWERSYTET
LIDERZY
Park bardzo innowacyjny
Poznañski Park Naukowo-Technologiczny Fundacji Uniwersytetu im. A. Mickiewicza
i Centrum Badañ DNA - firma za³o¿ona przez naukowców na terenie poznañskiego
Parku zostali laureatami ogólnopolskiego konkursu „Krajowi Liderzy Innowacji - 2008”.
NASZ UNIWERSYTET
KONFERENCJE I PROGRAMY
O
gólnopolska Konferencja pt. „Kapita³ spo³eczny w edukacji: teoretyczne, empiryczne i praktyczne konteksty” odby³a siê w Poznaniu w dniach 17-18 listopada 2008 roku. Konferencji, organizowanej przez Zak³ad Pedagogiki Szkolnej Wydzia³u Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (przy pomocy w³adz wydzia³u), przewodniczy³a prof. zw. dr hab. Maria Dudzikowa. Dr Renata Wawrzyniak-Beszterda (sekretarz naukowy Konferencji) kierowa³a zespo³em organizacyjnym (dr Karina Knasiecka-Falbierska, mgr Sylwia Jaskulska oraz mgr Mateusz Marciniak). Licznie przybyli uczestnicy (oko³o 120. osób) z kilkunastu oœrodków naukowych Polski obradowali w Ma³ej Auli Collegium Minus UAM.Nale¿y podkreœliæ wagê przedsiêwziêcia. Mimo i¿ kapita³ spo³eczny jest uznan¹ kate-gori¹ pojêciow¹, to dotychczas rzadko wyko-rzystywano j¹ w ogl¹dzie instytucji eduka-cyjnych. Tymczasem, m.in. deficyt kapita³u spo³ecznego (w wymiarze sieci, norm, zaan-ga¿owania oraz zaufania spo³ecznego) stanowi przyczynê s³aboœci spo³eczeñstwa
obywatelskiego. Wraz z zaproszonymi goœæmi uczestnicy Konferencji próbowali odpowiedzieæ, m.in. na nastêpuj¹ce pytania: W czym tkwi istota kapita³u spo³ecznego? Na czym polegaj¹ jego konwersje? Jakie s¹ jego „jasne i ciemne” strony? Jak kategoriê kapita³u spo³ecznego mo¿na wykorzystaæ w badaniach nad edukacj¹? Co z kapita³em spo³ecznym w szko³ach ró¿nego szczebla, tym bardziej ¿e
mówi siê dziœ o jego erozji? Jak powszechne jest to zjawisko oraz jakie s¹ jego przyczyny i skutki?
Otwarcia Konferencji dokona³ dziekan Wydzia³u Studiów Edukacyjnych UAM - prof. zw. dr hab. Zbyszko Melosik. Nastêpnie prof. zw. dr hab. Maria Dudzikowa wprowadzi³a uczestników w tematykê konferencji. Wskaza-³a mo¿liwoœci zastosowania kategorii kapita³u
I
ntesive Programme - IP to krótki kurs, w którym uczestnicz¹ studenci oraz kadra z Fachhochschule für Verwaltung und Rechtspflege Berlin (FHVR), Vaxjo Universtitat w Szwecji, Hoogeschool - Ghent w Belgii oraz Wydzia³u Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM w Poznaniu. Jest to ju¿ trzecia edycja programu. W tym roku, dzia³aj¹c pod has³em „Europa Socjalna - Sozial Europa - Social Europe”, uczestnicy badaj¹ zagadnienie polityki socjalnej w krajach europejskich. Prace odby-waj¹ siê w jêzyku angielskim i niemieckim. Do udzia³u zaproszono licznych naukowców i ekspertów-praktyków. Kulmi-nacj¹ bêd¹ spotkanie grup narodowych oraz dalsza praca w miêdzynarodowych grupach tematycznych w marcu 2009 roku - po raz pierwszy to WNPiD bêdzie goœci³ zagranicznych studentów i naukowców. Odbêd¹ siê liczne wyk³ady, prezentacje i debaty. Ca³oœæ projektu jest czêœci¹ Programu Erasmus „Uczenie siê przez ca³e ¿ycie”, podle-gaj¹cego Dyrektorowi Generalnemu ds. Edukacji i Kultury i finansowanego z bud¿etu Komisji Europejskiej.Miêdzynarodowe grupy tematyczne zajm¹ siê rozwa¿aniami nad zmian¹ paradygmatu pañstwa dobrobytu na model pañstwa pracy i nastêpstwami tego procesu dla bezrobotnych,
samodzielnym systemem zabezpieczenia spo³ecznego, a tak¿e problemem starzenia siê spo³eczeñstwa jako wyzwania dla jego funkcjonowania, a szczególnie dla systemu ubezpieczeñ spo³ecznych-rentowych. Polska grupa, przygotowuj¹c siê do pracy w grupie miêdzynarodowej, bada teoriê i praktykê modeli socjalnych w Europie, wp³yw gospo-darki na politykê spo³eczn¹ pañstwa oraz mo¿liwe rozwi¹zania pro futuro.
Zespó³ polski to przede wszystkim, po³¹czeni politologiczn¹ pasj¹, studenci WNPiD, chc¹cy zg³êbiaæ specyfikê funkcjonowania Wspólnot Europejskich. Prócz tego jednak - wariacja zainteresowañ i dzia³al-noœci. Agnieszka Kobiela i Mateusz Grzelczyk to studenci IV roku politologii. Agnieszka koñczy studia prawnicze (jej praca magisterska dotyczy prawa energetycznego) i dzia³a w Europejskim Stowarzyszeniu Studentów Prawa - ELSA. Jej specjalnoœci¹ studiów jest administracja europejska. Mateusz, sta¿ysta w Biurze Jana Ku³akowskiego, pos³a do Parla-mentu Europejskiego, od wielu lat jest zaan-ga¿owany w promowanie idei integracji europejskiej. Zaskakuj¹co, jako specjalizacjê, wybra³ administracjê samorz¹dow¹. El¿bieta Maœlak to studentka I roku uzupe³niaj¹cych studiów magisterskich i dotychczasowa
stypen-dystka Programu Erasmus w FHVR. Aktualnie odbywa praktyki w Centrum PISOP w zakresie funduszy zewnêtrznych.
Grupa studentów politologii III roku: Joanna Ka³u¿na, Eliza Kania, El¿bieta Stachowiak, Arkadiusz Menfel oraz Kamil Szymañski nie stanê³a jeszcze przed koniecznoœci¹ wyboru specjalnoœci studiów. Joanna, staroœcina roku oraz dziennikarka, niestrudzenie i z pasj¹ doty-ka historii w polskich dwordoty-kach i pa³acach, docieraj¹c tam na rowerze. Czêsto towarzysz¹ca jej Eliza to zapalony fotograf. El¿bieta studiuje tak¿e stosunki miêdzynaro-dowe oraz arabistykê. Podobnie jak Kamil, odby³a praktykê w Centrum Informacji Europejskiej Europe Direct. Kamil interesuje siê przede wszystkim problematyk¹ Unii Europe-jskiej i integracji europeEurope-jskiej, chêtnie oddaje siê jednak swoim aktywnym hobby: pi³ce no¿nej i biegom maratoñskim. Arek, w wol-nych chwilach pilot w rajdach samo-chodowych, stara siê ³¹czyæ studia z prac¹ zawodow¹.
Koordynatorem projektu i czynnikiem tak motywuj¹cym, jak i zespalaj¹cym grupê jest mgr Miko³aj Tomaszyk, absolwent i doktorant WNPiD oraz germanista. Dzia³a w Pracowni Badañ nad Integracj¹ Europejsk¹.
El¿bieta M. Stachowiak
IP 2009 - Europa Socjalna
O kapitale spo³ecznym
FOT
NASZ UNIWERSYTET
KONFERENCJE I PROGRAMY
spo³ecznego w naukach o wychowaniu oraz wyzwania stoj¹ce przed naukowcami podej-muj¹cymi to interdyscyplinarne zadanie. Pierw-szego dnia Konferencji uczestnicy mogli wys³uchaæ nastêpuj¹cych referentów (w kolej-noœci wyst¹pieñ): dr Cezary Trutkowski (Uni-wersytet Warszawski) „Kapita³ spo³eczny wœród innych kapita³ów”; prof. zw. dr hab. Marek Zió³kowski (UAM w Poznaniu) „Kon-wersje kapita³u spo³ecznego”; prof. zw. dr hab. Kazimierz Przyszczypkowski (UAM w Poz-naniu) „Aktualnoœæ kapita³u spo³ecznego i kul-turowego pañstwa narodowego - perspekty-wa edukacyjna”; prof. zw. dr hab. Zbigniew Kwieciñski (Dolnoœl¹ska Szko³a Wy¿sza) „O trzech poziomach wiêzi i etosów”; dr Maria Theiss (Uniwersytet Warszawski) „Jak badaæ kapita³ spo³eczny?”.
W drugiej czêœci obrad prof. zw. dr hab. Maria Dudzikowa wraz z kierowanym przez ni¹ zespo³em badawczym (dr Ewa Bochno, dr Anita Famu³a-Jurczak, mgr Ireneusz Bochno (Uniwersytet Zielonogórski), dr Ewa T³uczek-Tadla (Uniwersytet Rzeszowski), dr Karina Knasiecka-Falbierska, dr Renata
Wawrzyniak-Beszterda, mgr Sylwia Jaskulska, mgr Mateusz Marciniak (UAM)) zaprezentowa³a fragmenty wyników I etapu prowadzonych badañ wzd³u¿nych „Studenci I roku UAM 2005/06 -2009/10. Doœwiadczenia szkolne I-go rocznika reformy edukacji a zmiany zasobów jego ka-pita³u spo³ecznego w warunkach szko³y wy¿szej” (grant MNiSW). Prezentacjê wyników dotycz¹cych zaufania i zaanga¿owa-nia jako wymiarów kapita³u spo³ecznego w szkolnych doœwiadczeniach studentów UAM zakoñczy³a dyskusja.
W drugim dniu obrad odby³y siê dwie dyskusje panelowe. W pierwszej pt. „Ciemne strony kapita³u spo³ecznego” (moderator dr Mariusz Kwiatkowski - Uniwersytet Zielonogórski) uczestniczyli socjolodzy: dr Agnieszka Barczykowska (UAM w Poznaniu), dr Krzysztof Bondyra (UAM w Poznaniu), dr Lech Szczegó³a (Uniwersytet Zielonogórski) oraz dr Kaja Gadowska (Uniwersytet Jagiel-loñski). Uczestnikami drugiej dyskusji pa-nelowej pt. „Implantacja kapita³u spo³ecznego w szko³ach ró¿nego szczebla poprzez codzienn¹ praxis” (moderator prof. zw. dr hab. Eugenia
Potulicka - UAM w Poznaniu) byli pedagodzy: prof. zw. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak (Uniwersytet Szczeciñski), prof. zw. dr hab. Henryka Kwiatkowska (Uniwersytet Warsza-wski), prof. zw. dr hab. Joanna Rutkowiak (Uniwersytet Gdañski) oraz prof. zw. dr hab. Bogus³aw Œliwerski (Wy¿sza Szko³a Pedagog-iczna w £odzi).
Warto dodaæ, i¿ pierwszy dzieñ obrad Kon-ferencji zwieñczy³a uroczysta kolacja, po³¹-czona z obchodami Jubileuszu pracy naukowej prof. zw. dr hab. Marii Dudzikowej. Podczas wieczoru m.in. zaprezentowano ksi¹¿kê pod redakcj¹ Renaty Wawrzyniak-Beszterdy „¯ycie szko³¹. Prace dedykowane Profesor Marii Dudzikowej”, która zawiera m.in. wywiad dr Jolanty Œwietlikowskiej z Jubilatk¹.
Konferencjê, tak goœcie, jak i organizatorzy uznali za udan¹. W przygotowaniu jest pub-likacja ksi¹¿kowa, w której znajd¹ siê referaty oraz wyst¹pienia panelistów, a tak¿e g³osy w dyskusjach pozosta³ych uczestników Konfe-rencji.
Mateusz Marciniak Zak³ad Pedagogiki Szkolnej WSE UAM
R
ozwojowi Europejskiego Obszaru Szkol-nictwa Wy¿szego (EOSzW) poœwiêcona by³a grudniowa Konferencja w Poznaniu Organizatorami tego spotkania byli prorektor UAM, prof. Krzysztof Krasowski oraz Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.Tematem wiod¹cym obrad by³y efekty ksz-ta³cenia i ich rola w budowie EOSzW. Wyk³ad-owcy ? Eksperci Boloñscy: prof. Ewa Chmielec-ka (SGH), prof. Ewa KraskowsChmielec-ka (UAM), prof. Andrzej Kraœniewski (PW), mgr Jolanta Urbanikowa (UW) i prof. Maria Zió³ek (UAM) przedstawili nowe podejœcie do wielu elemen-tów kszta³cenia na poziomie szkolnictwa wy¿szego, zgodne z rozwojem Procesu Boloñskiego, prowadz¹cego do budowy wspólnej europejskiej przestrzeni do tego szkolnictwa.
Wiele nowych wyzwañ i zmian czeka spo³ecznoœæ akademick¹. Aby przy zachowa-niu ró¿norodnoœci kszta³cenia na uczelniach europejskich zapewniæ mo¿liwoœæ porówny-walnoœci dyplomów (kwalifikacji), konieczne jest opracowanie Krajowych Ram Kwalifikacji (KRK), kompatybilnych z Europejskimi i
Boloñskimi. Prace nad KRK trwaj¹ ju¿ dwa lata. W KRK znajd¹ siê opisy tzw. generycznych (ogólnych) efektów kszta³cenia, których osi¹g-niêcie jest konieczne do uzyskania dyplomu poszczególnych stopni (licencjat / magister / doktor). PóŸniej opisy zostan¹ opracowane do dziedzin/dyscyplin. Wprowadzenie KRK w niedalekiej przysz³oœci doprowadzi do zlikwido-wania listy kierunków studiów (nie samych kierunków) i przypisanych im standardów kszta³cenia. Mówiono o budowie programów studiów, opartej na efektach kszta³cenia, o koniecznoœci definiowania celów przed-miotów w sposób okreœlaj¹cy efekty kszta³ce-nia i o tym, ¿e nale¿y wprowadziæ wewnêtrzne systemy zapewniania jakoœci ksz-ta³cenia, które doprowadz¹ do zbiorowej odpowiedzialnoœci spo³ecznoœci akademickiej za jakoœæ, czyli wdro¿¹ kulturê jakoœci. Ele-mentem kultury jakoœci jest kultura mobilnoœci zarówno studentów, jak i kadry dydaktycznej i administracyjnej. Wyzwaniem dla uczelni bêdzie równie¿ opracowanie strategii do rozwoju form kszta³cenia przez ca³e ¿ycie. G³osy w dyskusji, tak¿e krytyczne, œwiadczy³y
o ¿ywym zainteresowaniu omawianymi zagadnieniami i pozwoli³y Ekspertom Boloñskim na g³êbsze wyjaœnienie wielu aspektów zmian w szkolnictwie wy¿szym.
Konferencja, pierwotnie planowana dla œrodowiska poznañskich uczelni, nabra³a charakteru ogólnopolskiego i zgromadzi³a ponad 200. uczestników z ca³ego kraju. Wœród nich dominowali pracownicy, studenci i doktoranci z UAM, ale te¿ brali w niej udzia³ przedstawiciele innych uczelni poznañskich, szczeciñskich, bia³ostockich, gorzowskich, ³ódzkich i innych.
Znamienny jest udzia³ w Konferencji w³adz rektorskich UAM, który œwiadczy o tym, jak du¿¹ wagê przywi¹zuj¹ do procesu kszta³ce-nia na Uniwersytecie. Obecnoœæ dziekanów, prodziekanów, koordynatorów ECTS, Eras-musa, USOS-a z poszczególnych wydzia³ów oraz pracowników administracji uniwersytec-kiej i wydzia³owej napawa optymizmem i dobrze wró¿y odnoœnie dalszych poczynañ z zakresu wdra¿ania i rozwoju postulatów budowy Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wy¿szego.
„Efekty Kszta³cenia - Budowanie Europejskiego
Obszaru Szkolnictwa Wy¿szego”
NASZ UNIWERSYTET
FUNDACJA UAM WYRÓ¯NI£A
Nagrodzeni - najlepsi
mgr Ma³gorzata £ochyñska (IV rok) Wydzia³ Biologii
Ma³gorzata zajmuje siê badaniem ontogenezy roztoczy glebowych nadrodziny Crotonioidae pod kierunkiem prof. Wojciecha Niedba³y. Jest autork¹ 21 oryginalnych prac naukowych opublikowanych w czasopismach o zasiêgu miêdzynarodowym, odby³a liczne sta¿e naukowe w kraju i za granic¹
mgr Marcin Podsiad³o (IV rok) Wydzia³ Chemii
Marcin w ramach doktoratu, pod kierunkiem prof. Andrzeja Katrusiaka, podj¹³ temat badañ s³abych oddzia³y-wañ w kryszta³ach holometanów, stosuj¹c wysoko-ciœnieniow¹ dyfrakcjê monokrystaliczn¹. Jest autorem wysokiej klasy publikacji w renomowanych pismach. W druku ukaza³o siê ju¿ 10 jego artyku³ów w czasopismach z Listy Filadelfijskiej, a w przygotowaniu s¹ 4 nastêpne. mgr Maciej Misiorny (III rok)
Wydzia³ Fizyki
Maciej jest s³uchaczem III roku studium doktoranckiego, kontynuuje pracê naukow¹ pod kierunkiem prof. Józefa Bar-nasia. Przygotowuje pracê doktorsk¹ dotycz¹c¹ zagadnieñ transportu ³adunku i spinu przez uk³ady molekularne. Tematyka ta nale¿y do jednego z bardziej aktualnych zagadnieñ bêd¹cych przedmiotem szerszego zainteresowania fizyków. Doktorant jest wspó³autorem 8 publikacji naukowych w recenzowanych czasopismach o zasiêgu miêdzynarodowym, uczestnikiem wielu konferencji oraz laureatem nagrody za najlepsz¹ prezentacjê na sympozjum w Dublinie.
mgr £ukasz Miku³a (IV rok)
Wydzia³ Nauk Geograficznych i Geologicznych £ukasz prowadzi badania naukowe pod opiek¹ naukow¹ prof. Tomasza Kaczmarka. Jest autorem artyku³ów na temat ustrojów terytorialno-administra-cyjnych polskich aglomeracji oraz perspektyw ich zmian w kontekœcie nowych modeli zarz¹dzania i planowania przestrzennego. Bra³ udzia³ w 11. ogólnopolskich i 3 zagranicznych konferencjach naukowych.
mgr Stanis³aw Borowiak (III rok) Wydzia³ Historyczny
Stanis³aw jest uczniem prof. Witolda Molika, przygotowuje pod jego kierunkiem rozprawê doktorsk¹ „Dwór a wieœ folwarczna w Wielkim Ksiêstwie Poznañskim w II po³owie XIX i na pocz¹tku XX w.”. Autor obszernej i wartoœciowej monografii poœwiêconej ordynacji rydzyñskiej oraz kilku innych artyku³ów i recenzji. Aktywnie uczestniczy w konferencjach o zasiêgu miêdzynarodowym.
mgr Agnieszka Gryska (II rok) Wydzia³ Historyczny
Agnieszka prowadzi swoje badania pod kuratel¹ prof. Tadeusza ¯uchowskiego nad architektur¹, zw³aszcza ornamentem we wspó³czesnej sztuce i architekturze zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym. Na uwagê zas³uguje jej ³¹czenie zainteresowañ naukowych z czynnym udzia³em w ¿yciu kulturalnym (organizacja wystaw, spotkañ dyskusyjnych, udzia³ w wymianie miêdzynarodowej). Autorka 5. wartoœ-ciowych publikacji, dokumentuj¹cych jej osi¹gniêcia. mgr Katarzyna Palus (IV rok)
Wydzia³ Nauk Spo³ecznych
Katarzyna przygotowuje pod kierunkiem prof. Barbary Harwas-Napiera³y rozprawê doktorsk¹ pt. „Wybrane uwarunkowania trudnoœci w inicjowaniu heteroseksual-nych zwi¹zków intymheteroseksual-nych we wczesnej doros³oœci”. W jej dorobku naukowym odnotowano wiele wartoœciowych publikacji, a tak¿e udzia³ w konferencjach naukowych, tak¿e miêdzynarodowych, na których prezentowa³a referaty zwi¹zane z jej prac¹ doktorsk¹ oraz z psychologi¹ rozwoju cz³owieka.
mgr Marcin Junczys-Dowmunt (IV rok) Wydzia³ Neofilologii
Marcin pod kierunkiem prof. Jerzego Pogonowskiego zajmuje siê relacjami zachodz¹cymi miêdzy niemieckimi wyrazami z³o¿onymi a ich polskimi odpowiednikami. Opublikowa³ prace w licz¹cych siê czasopismach o zasiêgu miêdzynarodowym, wyg³asza³ referaty na miêdzynaro-dowych konferencjach, prowadzi³ równie¿ zajêcia dydak-tyczne o autorskim programie.
mgr Daniel Kierzkowski (IV rok) Wydzia³ Biologii
Daniel realizuje pracê badawcz¹ w Zak³adzie Biologii Molekularnej i Komórkowej UAM pod kierunkiem prof. Przemys³awa Wojtaszka dotycz¹c¹ interakcji bia³ka z udzi-a³em bia³ek cytoszkieletu aktynowego w komórkach roœlinnych. Jest autorem 8. publikacji naukowych oryginal-nych oraz rozdzia³ów w podrêcznikach wydawaoryginal-nych w jêzyku angielskim. Opublikowa³ 8 komunikatów. mgr Krzysztof Hoffmann (II rok)
Wydzia³ Filologii Polskiej i Klasycznej
Krzysztof jest uczniem prof. Piotra Œliwiñskiego. G³ównym obszarem zainteresowañ doktoranta s¹ polska poezja wspó³czesna oraz filozofia drugiej po³owy XX wieku. Autor publikacji w renomowanych periodykach i ksi¹¿kach zbiorowych oraz uczestnik ogólnopolskich kon-ferencji. Krzysztof Hoffmann jest laureatem cennych nagród i wyró¿nieñ, m.in. za najlepsz¹ pracê magistersk¹, która jest pierwsz¹ monografi¹ poety Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego.
Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickie-wicza w Poznaniu po raz pierwszy w swej dzi-a³alnoœci przyzna³a stypendia naukowe dok-torantom UAM. Konkurs og³oszony zosta³ we wrzeœniu 2008 roku i cieszy³ siê du¿ym zain-teresowaniem. Aby zakwalifikowaæ siê do
konkursu, doktoranci przedstawiali komisji m.in. przebieg dotychczasowej pracy naukowej, listê swoich publikacji, plany na kolejny rok oraz opiniê opiekuna naukowego. Z ponad stu kandydatów Rada Funduszu wy³oni³a tegorocznych stypendystów.
8 stycznia w Gabinecie Rektora UAM odby³o siê uroczyste nagrodzenie zwyciêzców. Stypendia w wysokoœci tysi¹c piêæset z³otych miesiêcznie przez ca³y rok kalendarzowy 2009 otrzyma³o dziesiêcioro doktorantów UAM.
Marta Dzionek
LAUREACI
FOT
NASZ UNIWERSYTET
W SPO£ECZEÑSTWIE
••W swoich pracach i wyst¹pieniach zwi¹zanych z problematyk¹
funkcjonowania ludzi z ró¿norodnymi dysfunkcjami zwraca Pani baczn¹ uwagê na nazewnictwo tej licznej grupy „innych ni¿ my”. Dlaczego, Pani zdaniem, jest to takie wa¿ne?
- Mówi siê zazwyczaj tak: „cz³owiek niepe³nosprawny, dziecko szczególnej troski, ktoœ dotkniêty przez los, kaleka...”. W tych okreœleniach nie mówi siê o ca³ym cz³owieku, a od razu zwraca uwagê na pewien problem i poprzez ten problem definiuje siê tê osobê. A to oczywista nieprawda! Jeœli ktoœ porusza siê z bia³¹ lask¹ albo na wózku b¹dŸ o kulach lub ma z³e samopoczucie wynikaj¹ce czy to z zaawansowanej cukrzycy, czy choroby nowotworowej, to wcale jeszcze nie znaczy, ¿e jest on niesprawny „w ogóle”. „Ja tylko nie mam jednej nogi” powiedzia³a kiedyœ na konferencji m³oda kobieta... Okreœlenie „osoba niepe³nosprawna” jest bardzo niedo-bre w podtekstach, uruchamia siê bowiem w naszym myœleniu pojêcie, ¿e ten cz³owiek ca³y jest niesprawny.
••Jakich okreœleñ wiêc u¿yæ?
- Ot, mówiæ: cz³owiek z niesprawnoœci¹... ruchow¹, niedos³uchem, niedowidzeniem lub œlepot¹, z zaburzeniami psychicznymi, z ograniczeniami sprawnoœci w zakresie..., z mocnym naciskiem na owo „z”. Takie pil-nowanie siê w sferze jêzyka podkreœla dwie rzeczy: ¿e pewne ograniczenia sprawnoœci nie wykluczaj¹ pe³nienia okreœlonych ról i mo¿na poprawnie funkcjonowaæ, gdy tylko tê utra-con¹ lub zmniejszon¹ sprawnoœæ jakoœ siê zrekompensuje. Cz³owiek wtedy nie daje siê oznaczyæ etykietk¹ niesprawnego „w ogóle”.
••To problem szeroki, bo osób z ograni-czon¹ sprawnoœci¹, z wieloma ró¿norod-nymi defektami jest wiele. Przyczyny tego bywaj¹ te¿ rozmaite. Jakie przede wszystkim?
- Zazwyczaj, gdy mówimy i myœlimy o tej grupie, zwracamy uwagê w pierwszej kolejnoœci na tych, u których niesprawnoœæ jest wyraŸnie widoczna: bia³a laska, pies-przewodnik, wózek, niepewny chód, niewyraŸna mowa. Tego nie sposób nie zauwa¿yæ. Tak naprawdê jednak, gdy przyjrzeæ siê statystykom, to osób, które nie widz¹, nie s³ysz¹, nie chodz¹, nie jest a¿ tak wiele. Wiêkszoœæ, spoœród borykaj¹cych
siê z ograniczeniami sprawnoœci, to osoby z przewlek³ymi chorobami somatycznymi czy psychicznymi.
••Sk¹d, konkretnie i najczêœciej wyp³ywa ich ograniczenie sprawnoœci?
- Niektóre choroby somatyczne, przewlek³e maj¹ niejako „w sobie” ograniczenia sprawnoœci w taki czy inny sposób. Nasza dzisiejsza wiedza pokazuje jednak, ¿e nie musi tak byæ, ¿e wystêpuj¹ remisje, stany poprawy, nieuleczalna nawet choroba zostaje wyci-szona, a pacjent zaczyna funkcjonowaæ sprawnie, czasem lepiej ni¿ przed zachorowaniem. Oczywiœcie, bywa, ¿e okresy poprawy s¹ krótkie, ma³o zauwa¿alne, bo na przyk³ad choroba wykryta zosta³a zbyt póŸno, jest zaawansowana, Ÿle leczona...
••Pacjent nie zawsze poddaje siê medycznym procedurom z dostateczn¹ dyscyplin¹?
- Tak, oczywiœcie, mo¿e nie ufa swemu lekarzowi, mo¿e lekcewa¿y jego zalecenia, nie wierzy mu przyczyny mog¹ byæ ró¿ne, w roz-maity sposób sprzê¿one. Jest jeszcze inny czynnik, bardzo wa¿ny, a mianowicie to, jak chor¹ osobê traktuje jej najbli¿sze otoczenie. Czy od razu, na pocz¹tku drogi pacjenta zostaje ona z pracy zwolniona, zakwali-fikowana do tych niepe³nosprawnych, którzy „wymagaj¹” odsuniêcia; czy odchodz¹ przyja-ciele, bliscy; czy zrywaj¹ siê wiêzi kole¿eñskie, nierzadko rodzinne. Bardzo wiêc wa¿ne jest to, co my jako otoczenie wiemy o specyfice choroby, jak reagujemy na jej przejawy, na ile wprzêgniêci jesteœmy w stereotypy zwi¹zane z chorobami. Jeœli tak bêdzie to funkcjo-nowanie osoby przewlekle chorej bêdzie siê znacznie w szybkim tempie pogarsza³o. W efekcie taka osoba naprawdê zacznie czuæ siê kimœ niepe³nosprawnym w ogóle. A i tak osób z problemami jest wokó³ nas bardzo wiele.
••Czy umiemy z nimi byæ na co dzieñ, czy uczymy siê tego, czy traktujemy ich innoœæ jako równoprawn¹ cechê ¿ycia? - Coraz wiêcej ludzi choruje. Na szczêœcie nie chowaj¹ siê, jak kiedyœ, w czterech domowych œcianach. Tu widzê zmianê. A obserwacjê tê bardzo wzbogaci³ nasz zakoñczony niedawno projekt badawczy. Mówiê tu o badaniach, prowadzonych pod moim kierunkiem, finansowanych ze œrodków unijnych, przy wspó³udziale PFRON-u. Projekt
trwa³ trzy lata i badaliœmy osoby z bardzo ró¿nymi ograniczeniami sprawnoœci.
••Jaki obraz powsta³ ze zbieranych i opracowanych potem danych? - Najkrócej mówi¹c, interesuj¹cy. Okazuje siê, ¿e rok 1989 stanowi wyraŸn¹ granicê miêdzy badanymi przez nas respondentami.
••W jakim sensie?
- Osoby w œrednim, œrednio-starszym wieku, takie, które by³y ju¿ doros³e przed owym 1989 rokiem, to pokolenie gorzej wykszta³cone, z roszczeniow¹ postaw¹, wyuczon¹ bezrad-noœci¹, czekaj¹ce na pomoc i opiekê, zwalnia-j¹ce siebie z wszelkiej aktywnoœci, w gruncie rzeczy nieszczêœliwe, czêsto z dojmuj¹cym poczu-ciem opuszczenia, osamotnienia. Odmienn¹ i to znacznie jest grupa m³odsza, która doras-ta³a z niesprawnoœci¹ po tym 1989 roku. Osoby te s¹ lepiej wykszta³cone, aktywniejsze, nie chc¹ specjalnych wzglêdów. Chc¹ natomiast zdecydowanie warunków, w których same bêd¹ mog³y pracowaæ, dbaæ o swoje sprawy, no i decydowaæ o sobie same. Pierwsza grupa, nawet jeœli mia³a kontakty z innymi - znajomy-mi, przyjació³znajomy-mi, to by³y to równie¿ osoby z ograniczon¹ sprawnoœci¹, o podobnych postawach. M³odsi natomiast wychodz¹ w swoich kontaktach na zewn¹trz, poza swoj¹ grupê, która czêsto dostarcza im motywacji do dzia³ania. Nadto wœród osób z ograniczon¹ sprawnoœci¹, którym siê powiod³o, s¹ przede wszystkim ci, którzy pozostaj¹ w bliskich zwi¹zkach z drugimi.
••Czyli samotnoœæ os³abia?
- Tak, a bliskoœæ, równie¿ intymna, seksualna wzmacnia, daje poczucie bezpieczeñstwa, zaspokojenia. Te osoby by³y o wiele bardziej zadowolone, szczêœliwsze, co dawa³o siê zauwa¿yæ równie¿ w wynikach badañ. Samotni natomiast mieli wiêksze poczucie nieszczêœcia, ¿alu, pretensje, poczucie odrzucenia...
••Co jeszcze implikuje odrzucenie osób doœwiadczaj¹cych ograniczeñ sprawnoœci? - Niestety, miejsce zamieszkania, wiek i p³eæ. Wci¹¿ jeszcze bycie mieszkañcem wsi, a zw³aszcza mieszkank¹ wsi w œrednim wieku, jest bardzo silnym czynnikiem powoduj¹cym
„Ja tylko nie mam jednej nogi”
Z prof. dr hab. Ann¹ Izabel¹ Brzeziñsk¹, kierownikiem Zak³adu
Psychologii Socjalizacji i Wspomagania Rozwoju Instytutu
Psychologii UAM rozmawia Jolanta Lenartowicz
FOT
. MACIEJ MÊCZYÑSKI
NASZ UNIWERSYTET
DLA PRZYSZ£OŒCI
J
edn¹ z konferencji towarzysz¹cych poz-nañskiemu szczytowi ONZ, poœwiêconemu zmianom klimatycznym, by³a kilkugodzin-na debata kilkugodzin-na temat: „Kszta³towanie ekologi-cznej przysz³oœci do roku 2050”, zorgani-zowana 5 grudnia ub.r. (CK „Zamek”) przez Duñski Instytut Kultury, ARUP - znan¹ na œwiecie firmê konsultingow¹, Ambasadê Danii, Fundacjê „Poznañ. Tu warto ¿yæ”, Zak³ad Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN w Poznaniu oraz UAM. Debata odby³a siê w ramach miêdzynarodowego pro-gramu „Culture Future”, którego celem jest w³¹czenie krêgów kulturalnych, artystycznych i medialnych w propagowanie ¿ycia zgodnego z wymogami ochrony œrodowiska naturalnego. Spotkanie s³u¿y³o te¿ poszerze-niu wiedzy jego uczestników na temat 15. konferencji ONZ (COP 15), która odbêdzie siê w przysz³ym roku w Kopenhadze.Przejœcie do ery ekologii
do roku 2050
We wprowadzeniu do sympozjum na ten temat prof. Zbigniew W. Kundzewicz, jeden z g³ównych autorów opracowanego w 2007 r. raportu ONZ, dotycz¹cego konsekwencji zmian klimatu (Zak³ad Badañ Œrodowiska Rolniczego i Leœnego PAN w Poznaniu), potwierdzi³, i¿ nastêpuje globalne ocieplenie klimatu, a jednoczeœnie zwiêksza siê zmien-noœæ klimatu (np. tornada w Polsce, bardzo silne wiatry, upalne lata w Europie, susze, powodzie itp.). Efektem ocieplenia jest te¿ m.in. zanikanie lodowców (40%), zagro¿enie zalaniem du¿ych obszarów wybrze¿y. Ocieplenie Ba³tyku mog³oby byæ wprawdzie korzystne dla rozwoju turystyki nadmorskiej, ale brak œniegu zim¹ mo¿e spowodowaæ zanik sportów zimowych, ³agodne zimy pozwoli³yby na oszczêdnoœci opa³u, ale upalne lata wi¹za³yby siê ze zwiêkszeniem wydatków na klimatyza-cjê. Zdaniem polskiego eksperta, dalsze ocieplenie, które spowodowane jest przede wszystkim nadmiern¹ emisj¹ dwutlenku wêgla do atmosfery, jest nieuniknione, jednak jeœli ca³y œwiat zmobilizuje siê do ograniczenia tej emisji, temperatura bêdzie wzrastaæ o 2 stopnie w ci¹gu dekady; jeœli nie zostan¹ podjête ¿adne dzia³ania, nast¹pi wzrost o 4 stopnie w ci¹gu dekady. Celem Unii Europej-skiej jest utrzymanie ocieplenia poni¿ej 2. stop-ni w dekadzie; zredukowastop-nie emisji gazów cieplarnianych o 50% do 2050 r.; pozyskiwanie 20% energii ze Ÿróde³ odnawialnych.
Peter Head, dyrektor ds. planowania zinte-growanej urbanizacji firmy AROP, zaliczany do osób, które mog¹ najefektywniej zmieniæ œwiat na lepsze (AROP realizuje ok. 8 tys. przedsiêwziêæ na ca³ym œwiecie, uwzglêdnia-j¹c zasadê zrównowa¿onego rozwoju), stara³ siê wykazaæ, i¿ Polska korzystaj¹c z ogromnych dotacji z UE oraz najnowszych technologii mo¿e przejœæ do „ekologicznego ¿ycia”. Head
wielk¹ rolê w uruchomieniu tego procesu przypisuje in¿ynierom, ludziom biznesu i poli-tyki, ale tak¿e kultury i mediów. Wed³ug goœ-cia z Danii, trzeba jak najszybciej odejœæ od gospodarki opartej na paliwach kopalnych (wêgiel, ropa), bo ich Ÿród³a ju¿ siê wyczerpuj¹. Bardzo dynamiczny rozwój w ostatnich latach by³ efektem intensywnego zu¿ycia paliw, a jego skutkiem ubocznym jest produkcja ogromnej iloœci odpadów, zw³aszcza CO2.
Jednak mo¿na przypuszczaæ, ¿e wkrótce cen-tra gospodarcze przesun¹ siê do pañstw, które opr¹ swoj¹ gospodarkê na Ÿród³ach odnawial-nych. Liderem w tym zakresie chc¹ byæ Chiny, gdzie ju¿ realizowany jest program budowy ekologicznych miast (do ok. 20. tys. mieszkañców), zasilanych energi¹ odnawial-n¹. Trzeba pamiêtaæ, ¿e Ziemia jest systemem zamkniêtym, dlatego nale¿y podj¹æ wysi³ek przywrócenia bezpiecznej równowagi œrodowiska. Konieczne s¹ zmiany kulturowe -trzeba bêdzie zredukowaæ liczbê samo-chodów, rozwijaj¹c transport komunalny, sieci wypo¿yczalni rowerów, szybkie koleje itp. Odzyskane parkingi bêdzie mo¿na zamieniæ na parki. Trzeba te¿ zmniejszyæ produkcjê odpadów oraz lepiej je wykorzystywaæ. Wed³ug P. Heada, Polska, dziêki œrodkom unijnym, stoi przed ogromn¹ szans¹ pójœcia drog¹ rozwoju ekologicznego, nie mo¿e tylko pope³niæ b³êdów, których dopuœci³a siê Hiszpania, gdzie rozwój gospodarczy okupiono wzrostem zanieczyszczeñ o 50%. Najwiêk-szym problemem Polski bêdzie przejœcie od gospodarki opartej na energii z wêgla (90%) i na gazie z Rosji do niezale¿nej gospodarki opartej na Ÿród³ach energii odnawialnej. W przejœciu od modelu industrialnego do eko-logicznego konieczne s¹ te¿ zmiany w produkcji ¿ywnoœci. Ludnoœci przybywa, a tradycyjne metody zabieraj¹ zbyt wiele ziemi, trzeba zatem wprowadziæ uprawy hydroponiczne, np. w specjalnych panelach instalowanych na dachach. - By³oby fantastycznie, gdyby pocz¹tek takich przemian nast¹pi³ w Poznaniu -zachêca³ P. Head.
Uczestnicy dyskusji zwracali m.in. uwagê na to, ¿e w Poznaniu w³adze miasta co roku przeznaczaj¹ ogromne powierzchnie zielone pod zabudowê i ¿e w pierwszej kolejnoœci edukacjê ekologiczn¹ powinni przejœæ urzêdnicy. Ponoæ w obecnym Roku Klimatu i Œrodowiska Poznañ straci³ a¿ 1500 hektarów terenów zielonych.
Ekologia i kultura w Polsce
Drug¹ czêœæ spotkania wype³ni³ panel poœwiê-cony roli mediów, kultury, sztuki i architektury w myœleniu ekologicznym spo³eczeñstwa. Przedstawiciele tych dziedzin zastanawiali siê wspólnie, co zrobiæ, ¿eby w miastach ¿y³o siê lepiej. Zdaniem socjologa, dr. Piotra Matczaka, nie nale¿y oczekiwaæ szyb-kich zmian spo³ecznych, bowiem nie mo¿na
dowolnie kszta³towaæ ludzkich zachowañ. Dyrektor Miejskiej Pracowni Urbanistycznej, El¿bieta Janus przekonywa³a, ¿e kszta³towanie ekologicznej przysz³oœci miasta zale¿y tak¿e od zaanga¿owania spo³eczeñstwa. W³adze miasta dzia³aj¹ zgodnie z opracowanym szczegó³owo „Studium uwarunkowañ kierunków zagospodarowania przestrzen-nego”(!), staraj¹c siê zachowaæ równowagê miêdzy terenami zielonymi i zabudowanymi oraz zapewniæ jak najlepsze po³¹czenia miêdzy terenami zabudowanymi. Architekt, sekretarz generalny Stowarzyszenia Architek-tów Polskich, Dariusz Œmiechowski zwróci³ uwagê na fakt, ¿e w 2011 r. Polska bêdzie przewodniczyæ Unii Europejskiej. Do tego czasu w naszym kraju winno zmieniæ siê podej-œcie do architektury, bowiem obecnie „w³ad-cami” przestrzeni s¹ deweloperzy, którzy nie s¹ zainteresowani budownictwem proekologi-cznym. Efekt? We wspó³czesnych domach traci siê szeœæ, a nawet siedem razy wiêcej energii ni¿ jest to konieczne. Tote¿ zdaniem D. Œmiechowskiego, jeœli ktoœ chce realnie oszczêdzaæ, winien inwestowaæ w izolacjê energetyczn¹ budynków, a nie w lokatê bankow¹. W szerszym wymiarze konieczne jest wypracowanie wspólnej polityki architek-tonicznej w Grupie Wyszechradzkiej. Prof. Bogumi³a Jung z Pracowni Designu Inspiru-j¹cego ASP w Poznaniu potwierdzi³a, i¿ konieczne s¹ zmiany w myœleniu. Jako pozyty-wny przyk³ad poda³a realizowany tak¿e na ASP miêdzynarodowy program projektowania „odpowiedzialnego”, którego celem jest poprawa jakoœci ¿ycia, m.in. poprzez próbê zrozumienia, jak wiele wzorów dostarcza natura. Ekologiczny wymiar maj¹ te¿ konkursy dla studentów, m.in. „3xO” (oszczêdzam, odnawiam, odzyskujê) czy œwiatowe dni innowacji. Zdaniem przedstawiciela mediów, redaktora wydania regionalnego „Gazety Wyborczej” Adama Kompowskiego, œwiado-moœæ spo³eczna na temat ekologii jest bardzo niska, tote¿ media mog¹ odegraæ wielk¹ rolê w tej edukacji. Przyk³adem mo¿e byæ pozytywny oddŸwiêk spo³eczny artyku³ów w „Gazecie Wyborczej” w obronie Doliny Rospudy autorstwa Adama Wajraka. Wiele mediów, zw³aszcza elektronicznych, opiera jednak swoje publikacje na bezrefleksyjnym powiela-niu informacji. - Dziêki konferencji klimatycznej edukacja ekologiczna zosta³a przyspieszona o kilka lat - nast¹pi³ prze³om w œwiadomoœci dziennikarzy, który mo¿e byæ pocz¹tkiem prze³omu w œwiadomoœci spo³ecznej - uwa¿a A. Kompowski. Przedstawiciel sztuki Krzysztof ¯wirblis (kurator Galerii Studio w Warszawie) zwróci³ uwagê na problem rozrostu miast i zwi¹zanych z tym dodatkowych obci¹¿eñ dla œrodowiska. Zdaniem artysty, sztuka w mieœcie mo¿e odegraæ rolê integratora (np. spo³ecznoœci z kilku kamienic, bloku itp.) lub te¿ organizatora „bezinteresownej przestrzeni
miejskiej”, czego przyk³adem mog¹ byæ zapro-jektowane przez niego przy Dworcu Centralnym zadaszone tereny z pieczarami, grot¹ soln¹, zieleni¹ itp.
W g³osach publicznoœci przewa¿a³y uwagi krytyczne. Wskazywano, ¿e podstawow¹ zasad¹ zarz¹dzania jest maksymalizacja zysków bez liczenia siê ze œrodowiskiem natu-ralnym. Podwa¿ano tak¿e sens organizowania kosztownych konferencji ONZ, które nie owocuj¹ ¿adnymi istotnymi zmianami. Podwa¿ano te¿ zasadnoœæ twierdzenia, ¿e przyczyn¹ ocieplenia klimatu jest dzia³alnoœæ ludzka, wskazuj¹c na naturalne wahania klimatu w dziejach Ziemi. Dzia³acz Partii Zielonych, prof. Ludwik Tomia³ojæ (Uniwersytet Wroc³awski) stwierdzi³, ¿e w Polsce nie mo¿na mówiæ prawdy o stanie œrodowiska, o zagro¿eniach czy o mo¿liwoœciach, jakie daje energia odnawialna. Dowodem na to jest zig-norowanie przez rz¹d listu otwartego ponad 130. profesorów ekologii, który opublikowa³a jedynie „Gazeta Wyborcza”, ale te¿ w bardzo okrojonej wersji, oraz to, ¿e dziennikarze o zaciêciu ekologicznym trac¹ pracê, bowiem decydenci nie s¹ dokszta³cani ekologicznie.
COP 15
Zdaniem Petera Heada, takie debaty jak ta w CK „Zamek” s¹ potrzebne, by przygotowaæ spo³ecznoœci ca³ego œwiata do realizacji postanowieñ przysz³orocznej konferencji kli-matycznej w Kopenhadze. Jak zauwa¿y³ jeden z jej wspó³organizatorów, Swend Oleng, COP 15 bêdzie dwukrotnie wiêksza ni¿ COP 14, a Dania ma tylko 5 milionów ludnoœci. £atwiej jest wp³yn¹æ na mniejszy naród ni¿ na tak du¿y jak w Polsce, tote¿ debaty w Danii maj¹ inn¹ atmosferê. S. Oleng opowiedzia³ te¿ o proeko-logicznych przygotowaniach do szczytu w stolicy Danii. Jednym z pierwszych dzia³añ by³a ocena energetycznej efektywnoœci Centrum Kongresowego, w którym odbêdzie siê kon-ferencja. Poniewa¿ ocena wypad³a negaty-wnie, in¿ynierowie opracowali projekt efekty-wnego wykorzystania energii w tym budynku i teraz wprowadzaj¹ go w ¿ycie. Ekologicznym akcentem w czasie konferencji bêd¹ tak¿e pojazdy o ró¿nym, przyjaznym œrodowisku napêdzie.
Podsumowuj¹c ca³e spotkanie, P. Head wyjaœni³, ¿e nie wszystkie rz¹dy pañstw wiedz¹, i¿ w Unii Europejskiej s¹ du¿e pieni¹dze na inwestycje ekologiczne, które przynosz¹ zyski. Poszerzeniu tej wiedzy s³u¿y³y m.in. poznañska konferencja klimatyczna i pomniejsze sympozja z ni¹ zwi¹zane. Zdaniem goœcia z Danii, pozytywnym skutkiem szczytu klimatycznego jest to, ¿e nigdy dot¹d uwaga ca³ego œwiata nie by³a w takim stopniu skupiona na ochronie œrodowiska.
Danuta Chodera-Lewandowicz
NASZ UNIWERSYTET
Nominacje profesorskie
Na wniosek w³aœciwej Rady Wydzia³u i po wyra¿eniu opinii przez Wysoki Senat Rektor mianowa³ na stanowisko profesora zwyczajnego nastêpuj¹ce osoby:
1. Prof. dr hab. Grzegorz Rosiñski Wydz. Biologii 2. Prof. dr hab. Marian Walczak Wydz. Ped.-Art. W zwi¹zku z uzyskaniem tytu³u naukowego profesora
Rektor mianowa³ na stanowisko profesora nadzwyczajnego na czas nieokreœlony: 1. Prof. dr hab. Tomasz Goslar Wydz. Fizyki 2. Prof. dr hab. Artur Jarmo³owski Wydz. Biologii
3. Prof. dr hab. Jacek Komasa Wydz. Chemii
4. Prof. dr hab. Leszek Wachowski Wydz. Chemii 5. Prof. dr hab. Hanna Guliñska Wydz. Chemii 6. Prof. dr hab. Marian Weso³y Wydz. Nauk Spo³. 7. Prof. dr hab. Marek ¯yromski Wydz. Nauk Pol. i Dz. Na wniosek w³aœciwej Rady Wydzia³u i po pozytywnym zaopiniowaniu tego wniosku przez Wysoki Senat Rektor mianowa³ na stanowisko profesora nadzwyczajnego na czas nieokreœlony nastêpuj¹ce osoby:
1. Prof. dr hab. Piotr Bering Kolegium GnieŸn. 2. Prof. dr hab. Agnieszka Kie³kiewicz-Janowiak Wydz. Neofilologii 3. Prof. dr hab. Ryszard Naskrêcki Wydz. Fizyki Rektor mianowa³ na stanowisko
profesora nadzwyczajnego na okres 6. lat nastêpuj¹ce osoby:
1. Dr hab. Camilla Badstübner-Kizik Wydz. Neofilologii 2. Dr hab. Ryszard Cichocki Wydz. Nauk Spo³ecznych 3. Dr hab. in¿. Henryk Drozdowski Wydz. Fizyki 4. Dr hab. Rafa³ Drozdowski Wydz. Nauk Spo³ecznych
5. Dr hab. Tomasz Hornowski Wydz. Fizyki
6. Dr hab. Andrzej Janiak Wydz. Prawa i Adm. 7. O. dr hab. Bogus³aw Kochaniewicz Wydz. Teologiczny 8. Dr hab. Marek Krajewski Wydz. Nauk Spo³.
9. Dr hab. Nicole Nau Wydz. Neofilologii
10. Dr hab. Ewa Nowak Wydz. Nauk Spo³ecznych 11. Dr hab. Zdzis³aw Pentek Wydz. Historyczny 12. Dr hab. Krzysztof Stachewicz Wydz. Teologiczny 13. Dr hab. Barbara Walna Stacja Ekologiczna 14. Dr hab. W³odzimierz Wilowski Wydz. Nauk Spo³ecznych 15. Dr hab. Kazimierz Wojnowski Wydz. Ped.-Art. Kalisz 16. Dr hab. W³adys³aw Zabrocki Wydz. Neofilologii
FOT
NASZ UNIWERSYTET
WYTYCZANIE DROGI
S
potkanie otworzy³ jednak sam rektor, prof. Marciniak: - ¯yjemy w dobie myœlenia strategicznego i nie tylko firmy, ale równie¿ uczelnie musz¹ rozró¿niaæ cele bie¿¹ce i dalekosiê¿ne. Dlatego dokumenty strategiczne powinny powstaæ na poziomie uczelni oraz poszczególnych wydzia³ów -podkreœla³, oddaj¹c g³os pe³ni¹cemu obowi¹zki gospodarza spotkania prof. Lesickiemu. Prof. Zbyszko Melosik (WSE) w referacie „Kontrowersje wokó³ funkcji uniwersytetu” apelowa³ o zachowanie równowagi pomiêdzy naukami humanistycznymi i œcis³ymi oraz pomiêdzy dostosowaniem siê do wymogów wolnego rynku a tradycj¹ UAM. Tymczasem prof. Marek Kwiek w polemizuj¹cym wyst¹pieniu „Dok¹d zmierzaj¹ uniwersytety europejskie?” wskaza³ na koniecznoœæ zwiêkszenia roli badañ, które stanowi¹ o pozycji i zarobkach wspó³czesnych uczelni.- W dzisiejszym œwiecie szko³a kszta³c¹ca 40 czy 80 tys. studentów nie znaczy nic. Presti¿ bierze siê z badañ, a - na co mogê wymieniæ dziesi¹tki przyk³adów liczbowych - w tej chwili Polska i UAM znajduj¹ siê na naukowych peryferiach. Nale¿y te¿ pomyœleæ o zatrzymaniu zdolnych m³odych kadr, których ucieczka ju¿ wkrótce mo¿e staæ siê g³ówn¹ bol¹czk¹ uczelni - przestrzega³ prof. Kwiek.
Poniewa¿ najlepiej korzystaæ z doœwiadczeñ innych, do udzia³u w Konferencji zaproszono dr. hab. Cezarego Kochalskiego z Uniwersytetu Ekonomicznego, by przedstawi³ metody, który-mi pos³ugiwali siê podczas tworzenia strategii pracownicy zaprzyjaŸnionej uczelni. - Wiêkszoœæ uniwersytetów artyku³uje swoj¹ misjê. Byæ mo¿e jednak opracowanie strategii mo¿e u³atwiæ wczeœniejsze okreœlenie wizji uczelni? - proponowa³. Jako metody, które wykorzystali poznañscy ekonomiœci, wskaza³ m.in. analizê SWOT, benchmarking, analizê finansow¹ i scenariuszy oraz rachunek kosztów. Dr hab. Kochalski przestrzega³ te¿ przed lekcewa¿eniem samego procesu tworzenia strategii, nad któr¹ zespó³ z Akademii Ekonomicznej pracowa³ po 4 dni w tygodniu przez ca³e, czteromiesiêczne wakacje. - I pamiêtajmy, ¿e najwa¿niejsz¹ i najczêœciej lekcewa¿on¹ czêœci¹ strategii w jednostkach misyjnych jest… jej realizowanie - doda³ pó³ ¿artem.
Dorota Nicewicz-Modrzewska z Centrum Informatycznego opowiedzia³a krótko o strategiach polskich i zagranicznych szkó³ wy¿szych, za szczególnie interesuj¹cy uznaj¹c Program
Rozwoju UJ. Prof. Kazimierz Przyszczypkowski (WSE) przed-stawi³ wyniki badañ (prowadzonych z prof. Ew¹ Solarczyk-Ambrozik) nad edukacj¹ na ni¿szym szczeblu. Zwracaj¹c uwagê, ¿e wiêkszoœæ studentów UAM rekrutuje siê z 3 woje-wództw: wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i lubuskiego, alarmowa³, ¿e poziom maturalny pozostawia wiele do ¿yczenia, a w konsekwencji mo¿e wp³ywaæ na poziom uczelni. - Szeroki dostêp do matury nie przek³ada siê na kompetencje uczniów. Byæ mo¿e powinniœmy nawi¹zaæ bli¿sz¹ wspó³pracê z najlepszy-mi szko³anajlepszy-mi œredninajlepszy-mi w regionie i dokszta³caæ pracuj¹cych w nich nauczycieli i uczniów podczas szkó³ letnich? - proponowa³.
Na podstawie dokumentów publikowanych przez w³adze miasta, prof. Rafa³ Drozdowski z WNS dokona³ krytycznej analizy pozycji UAM w polityce Poznania. - Wydaje siê, ¿e has³o „Akademicki Poznañ” to czêœciowo pusty slogan, a miejska strategia pe³na jest ogólników. Nie istnieje te¿ póki co, polityka prostudencka - ubolewa³. Prof. Tadeusz Stryjakiewicz (WNGiG) zajmuj¹cy siê RSI „Innowacyjna Wielkopolska” zwróci³ uwagê, ¿e wœród 16. regionów metropolitalnych, bior¹cych udzia³ w jednym z projektów europejskich, Poznañ ma najni¿szy odsetek zatrudnionych w sektorze kreatywnym. - A przecie¿ rozwój tego sektora w znacz¹cym stopniu wp³ywa na zmianê koncepcji lokalizacji dzia³alnoœci gospodarczej, a co za tym idzie rozwój regionu - wyjaœnia³ prof. Stryjakiewicz. - Powstanie Muzeum Guggenheima w Bilbao wygenerowa³o 3,8 tys. nowych miejsc pracy w Kraju Basków. Prof. Bogus³aw Mróz (Wydzia³ Fizyki) opowiadaj¹c o audycie strategicznym UAM, wykonanym wspólnie z Maciejem Oppeln-Bronikowskim, próbowa³ odpowiedzieæ na pytanie jak zwiêkszyæ konkuren-cyjnoœæ na tle innych uczelni. - Byæ mo¿e nale¿y stworzyæ kierunki ³¹cz¹ce ró¿ne specjalnoœci, na przyk³ad antropologiê kulturow¹ z zarz¹dzaniem?
Konferencja wzbudzi³a wiele emocji i trwa³a o ponad godzinê d³u¿ej ni¿ planowano. Liczne pytania, kierowane zw³aszcza do dr. Kochalskiego z UEP, pokazuj¹, ¿e opracowanie strategii nie bêdzie ³atw¹ spraw¹, mo¿e trafiæ na opór grup reprezentu-j¹cych ró¿ne interesy. - Kolejne seminarium strategiczne zostanie zwo³ane wiosn¹ - zapowiedzia³ ju¿ prof. Lesicki. - Planu-jemy wtedy szerok¹ dyskusjê spo³ecznoœci akademickiej nad treœci¹ misji i celami strategicznymi.
Ewa Woziñska
