Skrobacki, Andrzej
Olsztyńska Poliklinika w latach
1945-1969
Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1, 59-80
A N D R Z E J S K R O B A C K I
OLSZTYŃSKA POLIKLINIKA W LATACH 1945-1969
P ierw szą placów ką o rganizującej się słu żb y zdrow ia w O lsztynie, podów czas W ojew ódzkiego U rzędu B ezpieczeństw a P ublicznego, było o tw a rte n a polecenie w ładz w końcu czerw ca 1945 r. a m b u la to riu m le k a rsk ie w gm achu p rz y obecnej ul. D ąbrow szczaków 44. Jego założycie lem i kiero w n ik iem b y ł d r S tan isław T otw en ł, k tó ry p rz y b y ł do O lsztyna
18 m a ja 1945 r. O prócz niego p raco w ali w a m b u lato riu m : d r J a n Ja n o - wicz 2, k iero w n ik G ab in etu C hirurgicznego oraz d r M arian G im ż e w sk i3, lek arz chorób skórn o -w en ery czn y ch . O ty m p ierw szy m okresie sw ej p ra cy p isa ł d r T otw en n astęp u jąco : „D nia 9 X 1945 r. został zw olniony ze słu żb y ob. d r G im żew ski. P o zo stałem znow u p ra w ie sam , gdyż d ru g i le k arz, ch iru rg , d r Janow icz p ro w ad zi sw ój dział i n a in te rn ie się nie zna.
1 S ta n is ła w T o tw e n , u r . 2 9 IV 1896 w P e te r s b u r g u . S tu d io w a ł w W o jsk o w e j A k a d e m ii M ed y c z n ej, g d zie by ł m .in . u c z n ie m sły n n e g o fiz jo lo g a I w a n a P . P a w ło w a. P o p o w ro c ie do P o ls k i w 1918 r. n o s tr y f ik o w a ł d y p lo m n a U n iw e rs y te c ie S te fa n a B a to re g o w W iln ie i p r a c o w a ł w S z p ita lu P K P n a W ilczej Ł a p ie . W 1927 r. zd o b y ł d o k to r a t po o b ro n ie r o z p r a w y P sic a in a i j e j za sto s o w a n ie . W l a ta c h 1928— 1939 b y ł d y re k to re m S z p ita la K lim a ty c z n e g o w Z a k o p a n e m . N a le ż a ł d o p io n ie ró w o l sz ty ń s k ie j s łu ż b y z d ro w ia , z o rg a n iz o w a ł a m b u la to riu m W U B P w O ls z ty n ie i s ta ł n a czele P o lik lin ik i. B y ł ta k ż e o r d y n a to r e m P o d o d d z ia łu L a ry n g o lo g ic z n e g o S z p ita la W U B P i M SW . W 1958 r. p rz e sz e d ł n a e m e ry tu r ę . B y ł o d z n a c z o n y m e d a le m X - l e - cia P o ls k i L u d o w e j i o d z n a k ą Z a w z o ro w ą p r a c ę w S łu ż b ie Z d ro w ia . Z m a r ł 6 V III 1962 r. w O lszty n ie.
2 J a n J a n o w ic z , u r. 27 V 1893 r. w G ie ła cie , ρο-w. s z a w e lsk i, w z ie m i k o w ie ń sk ie j. Do szk ó ł ś re d n ic h u ezęszczał w S m o le ń s k u i S z a w la c h , g d z ie w 1913 r. o trz y m a ł św ia d e c tw o d o jrz a ło ś c i. S tu d ia l e k a r s k i e o d b y w a ł n a W y d z ia le M ed y c z n y m U n i w e rs y te tu w D orpa-cic (T a r tu — E s to ń s k a SRR). W c za sie I w o jn y ś w ia to w e j w a l czył w s z e re g a c h a r m ii ro s y js k ie j n a fr o n c ie ru m u ń s k im . 11 V I I 1925 r. u z y sk a ł d y p lo m d o k to ra w sz e c h n a u k le k a rs k i c h n a U n iw e rs y te c ie W a rsz a w sk im . P r a c u ją c d o - 1939 r . w S z p ita lu P K P w W iln ie , u z u p e łn ia ł w ie d z ę le k a r s k ą w P a r y ż u i B e r li nie. W lu ty m 1945 r. p rz y b y ł do P o ls k i. P ra c o w a ł n a jp ie r w w S z p ita lu K o le jo w y m w B ia ły m s to k u , a od 1 V I 1945 r. w O lsz ty n ie . B y ł o r d y n a to r e m O d d z ia łu C h iru rg ic z neg o S z p ita la W U B P od 8 IX 1945 do 30 IX 1956 r ., a n a s tę p n ie k o n s u lta n te m te g o S z p ita la . B y ł ta k ż e w o je w ó d z k im k o n s u lta n te m do s p r a w c h iru rg ii, w y c h o w a w c ą w ie lu m ło d y c h c h iru rg ó w . O d z n ac z o n y O rd e re m S z ta n d a r u P r a c y I I k la s y , K rz y żem K a w a le r s k im O rd e ru O d ro d z e n ia P o ls k i, Z ło ty m i S r e b r n y m K rz y ż e m Z a słu g i. Z m a r ł 12 1 1964 r. w W a rsz a w ie , p o c h o w a n y w O lszty n ie.
3 M a r ia n G im ż e w sk i, u r. 8 V I I I 1871 r. w P e te r s b u r g u . P o u k o ń c z e n iu g im n a z ju m w W iln ie , w s t ą p ił n a W y d z ia ł P rz y ro d n ic z y U n iw e rs y t e tu P e te rs b u rs k ie g o . S tu d ia le k a rs k i e u k o ń c z y ł w K ijo w ie w 1900 r. P r a c o w a ł m .in . ja k o n a d e ta to w y a s y s te n t w k lin ic e n e u ro lo g ic z n e j p o d k ie r u n k ie m prof·. -Iwarta P . P a w ło w a -w P e te rs b u rg u . W la ta c h 1902— 1918 b y ł o rd y n a to re m : W M ie jsk im S z p i t a l u : A ła fu ro w
-J a rów nież n ie jestem in te rn istą , a sp ecjalistą otolaryngologiem i m uszę prow adzić całe A m b u lato riu m W U BP, A m b u lato riu m w w ięzieniu, oraz odw iedzać cho ry ch n a m ieście. P oniew aż w ykw alifik o w an y m in te rn istą nie jestem , n ie czuję się n a siłach prow adzić p racę n a dalszą m etę. Do tychczas nie dało się zaangażow ać le k arzy do p ra c y w W U BP z pow odu m ałej ilości tychże w O lszty n ie” 4.
W krótce p odjęli p racę w A m b u lato riu m Józef L enartow icz, Z y g m u n t K anigow ski, A lina E rd m a n o w a 5, sp ecjalista ginekolog, oraz K azim ierz L e t k i 6, k tó re m u pow ierzono kierow nictw o G ab in etu In tern isty czn eg o . C horych w ym agających h o sp italizacji kierow ano do S zp itala W ojew ódz kiego, zorganizow anego w końcu m a ja 1945 r., k tó r y wówczas b y ł w łaści w ie szpitalem d la zakaźnie chorych. D la olsztyńskiej słu żb y zdrow ia n a sta ł tr u d n y okres. D ziałania w o jen n e n ie oszczędziły regionu W arm ii i M azur. D łu g o trw ałe w alk i w 1945 r. p rzy n io sły do tk liw e stra ty , zw ła szcza północnym pow iatom dzisiejszego w ojew ództw a olsztyńskiego. W śród m iejscow ej i napływ ow ej ludności szerzy ły się groźne choroby za kaźne, k tó ry c h zasięg potęgow ały m asow y ru c h ludności, n ied o stateczn a akcja zapobiegaw cza i b ra k i w k ad rze pracow ników słu żb y zdrow ia, p rze de w szystkim lekarzy. W ystarczy dodać, że w 1946 r. zanotow ano 6382 p rzy p ad k i d u ru brzusznego, a liczba zachorow ań n a 10 000 m ieszkańców , czyli w skaźnik zapadalności w yniósł 202,04 i b y ł n ajw ięk szy w k ra ju . S zerzyły się epidem ie d u ru plam istego, chorób w en ery czn y ch i św ierzbu. Nie n ależ ały do rzadkości zim nica, jaglica, błonica, n ag m in n e zapalenie opon m ó zg o w y ch 7. O d ram aty czn ej podów czas sy tu a c ji św iadczy sp raw o
sk im i le k a rz e m w e n e ro lo g ie m Z a k ła d ó w P u tiło w s k ic h . W 1918 r. p rz y je c h a ł do P o l sk i i p ra c o w a ł do c h w ili p rz e jś c ia n a e m e r y tu r ę (1936) ja k o le k a r z re jo n o w y w W i le ń s k ie j D y re k c ji P K P . W la ta c h I I w o jn y ś w ia to w e j p r a k ty k o w a ł n a W ile ń sz c zy ź nie. Do O ls z ty n a p rz y b y ł 13 1X 1945 r. i p o d ją ł p ra c ę w C e n tr a ln y m O śro d k u Z d ro w ia. Od 2 2 I I 1946 r. d o 30 X 1 1955 r. b y ł le k a rz e m a m b u la to r iu m W U B P , n a s tę p n ie o rd y n a to re m S z p ita la W U B P . O d z n ac z o n y m e d a le m „ X -le c ia P o ls k i L u d o w e j” , z m a rł w 1961 r. w W a rsz a w ie . 4 A rc h iw u m S z p ita la K W M O, r a p o r t p.o. n a c z e ln e g o le k a r z a W U B P do k ie ro w n ik a W U B P w O lszty n ie, ob . k p t. P a lk i z d n ia 26 X 1945 r. 5 A lin a E r d m a n o w a z d o m u K o n o p la ń s k a , u r. 2 5 I X 1894 r . w e w si K o m a ró w n a W ileń szczy źn ie. P o u k o ń c z e n iu z o d z n a c z e n ie m szk ó ł ś re d n ic h w W iln ie , p o d ję ła s tu d ia n a W y d z ia le M ed y c z n y m U n iw e rs y t e tu M o sk ie w sk ieg o . D y p lo m le k a r s k i u z y sk a ła 21 V I 1917 r. i ro z p o c z ę ła p r a k ty k ę w B o b ru js k u , n a s tę p n ie w B a c e w i czach. W 1920 r. p r a c o w a ła w S z p ita lu W o jsk o w y m n a A n to k o lu w W iln ie. P o o tw a rc iu k lin ik u n iw e rs y te c k ic h o trz y m a ła s ta n o w is k o sta rsz e g o a s y s te n ta , p r a c u ją c p o d k ie ru n k ie m p ro f e s o ró w B ru d z iń sk ie g o 1 J a k o w ic k ie g o . B y ła le k a rz e m w P r z y c h o d n i L e k a rz y S p e c ja listó w , w K lin ic e p rz y A le i R ó ż i w S z p ita lu M ie j sk im św . J a k u b a w W iln ie . J e s ie n ią 1945 r. p rz y b y ła do O lsz ty n a . Z o rg a n iz o w a ła O d d z iały G in e k o lo g ic z n o -P o ło ż n ic z e w S z p ita la c h W U B P i P K P , p e łn ią c o b o w ią zk i o rd y n a to ra . 3 1 V 1957 r. zło ż y ła re z y g n a c ję z p r a c y w P o lik lin ic e , p r a c u ją c w te j p la c ó w c e o d 14 V 1946 r. O d z n ac z o n a S r e b r n y m (1951) i Z ło ty m (1959) K rz y ż e m Z a słu g i. Z m a r ła 16 I I I 1959 r. w O lszty n ie.
6 K a z im ie rz L e tk i, u ro d z ił się w e L w o w ie 23 I V 1913 r. P o u k o ń c z e n iu g im n a z ju m w 1932 r. w s tą p ił n a W y d ział L e k a rs k i U n iw e rs y te tu J a n a K a z im ie rz a , a po o d b y c iu stu d ió w , p ra c o w a ł w e L w o w ie . 15 1X 1944 r. p o w o ła n y do s z e re g ó w I A rm ii W o jsk a P o lsk ie g o . W m a r c u 1946 r. s k ie ro w a n y n a s ta n o w is k o k ie ro w n ik a L a b o r a to riu m do W o jsk o w eg o S z p ita la G a rn iz o n o w e g o w O lszty n ie. P r a c o w a ł ró w n ie ż ja k o i n te r n is ta i k ie ro w n ik P r a c o w n i A n a lity c z n e j w S z p ita lu W U B P od 4 IV 1946 do 31 X I I 1954 r.
7 S. F l i s i A. S k r o b a c k i , S łu ż b a Z d r o w ia (w o je w ó d z tw a o ls z ty ń sk ie g o w la ta c h 1945— 1965), R o cz n ik O ls z ty ń s k i, 1966, t. 6, ss. 321 i 339.
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 6 1
zdanie P ełnom ocnika R ządu R P n a O kręg M azurski p łk a d ra Ja k u b a P ra - w in a do w ładz zw ierzchnich z 13 sierp n ia 1945 r.: „N iedożyw ianie sp rzy ja szerzeniu się epidem ii w śród osadników ; ty fu s b rzuszny, św ierzb, choroby w eneryczne, w y stę p u ją nag m in n ie. Ś m ierteln o ść w śród dzieci je s t w ielka, wobec zupełnego b ra k u pom ocy lek arsk ie j i środków leczniczych. B yłoby w sk azan e p rzy słać n a zagrożone epidem ią te re n y lo tn e ekipy P C K lub N adzw yczajną K om isję do W alki z E pidem iam i” s. D alej czytam y ponow nie: „N iedostateczne odżyw ianie ludności p o w o d u je szerzenie się chorób zakaźnych i w ysoką śm ierteln o ść, ta k np. w pow iecie o lsztyńskim było w g ru d n iu (1945 r.) 185 chorych n a ty fu s brzuszny, w ty m 33 zgony, na św ierzb 1950 chorych, w e w si W a n g ritte n 9, pow . bartoszycki, ty fu s objął w szystkich m ieszkańców te j w si, a je d y n y lek arz w pow iecie d r F o etk e zm arł w ub. m iesiącu n a ty fu s ” .
S pis p racow ników P o lik lin ik i W U BP sp orządzony n a 29 sty czn ia 1946 ro k u obejm ow ał 16 nazw isk. O to one: S tan isław T otw en, otolaryngolog, p ełn iący obow iązki d y re k to ra P o lik lin ik i, Z y g m u n t K anigow ski, n e u ro log, J a n Janow icz, c h iru rg -u ro lo g , Józef L enartow icz, c h iru rg , A lin a E rd - m anow a, ginekolog, J u s ty n a Ś w iatło, starsza s io stra P o likliniki, Zofia R o- gińska, sio stra chirurgiczna, p ielęg n iark i J a n in a Z ió łk ie w ic z 10 i J a n in a M arkunow icz, położna H elen a Potopow icz, san itariu szk i: S tan isław a B ał- batum , W ład y sław a M arkunow icz, Ja d w ig a K o p an ia i K azim iera W olna, a d m in is tra to r P o lik lin ik i J a n K ozłow ski oraz r e je s tr a to r A n to n i Sikorski. W dn iu 29 sty czn ia 1946 r. obow iązki n aczeln ik a W ydziału Z drow ia W U BP p rz e k a z a ł M arian B orusew icz p o ru czn ik o w i słu żb y zdrow ia J u lia now i A lterow i. P rz e ją ł on rów nież in w en tarz, in s tru m e n ty le k a rsk ie oraz leki. S p rz ę t le k a rsk i obejm ow ał 26 pozycji, in s tru m e n ty 56, w ty m 6 strz y k aw ek, 3 skalpele, 40 igieł do strzy k aw ek , 300 igieł ch iru rg ic zn y ch itd. L eki i m a te ria ły o p atru n k o w e obejm ow ały 237 pozycji spisu 11.
P o d koniec 1945 r. sp ra w a znalezienia b u d y n k u w yłącznie d la potrzeb służby zdrow ia W U BP sta ła się bardzo pilna. W ybór p ad ł n a d w u p ię tro w y b u d y n ek p rzy ul. Jag iello ń sk iej 73. O p ostępie p rac p rz y a d a p ta c ji b u d y n k u n a P o lik lin ik ę W U BP p isa ł d r T o tw en w te n sposób:
„S p raw a P o lik lin ik i p o stę p u je bard zo pow oli naprzód. P rz e ta rg odbył się d n ia 25 X 1945 r. n a częściow y rem o n t, a gm ach p rz y z n a n y pod P o li k lin ik ę w y m ag a m oim zdaniem , grun to w n eg o rem o n tu , a w ięc k ry c ia dachu, re m o n tu cen traln eg o ogrzew ania, re m o n tu w odociągów i k an a liz a cji, ułożenia n a now o podłogi w k ilk u izbach, re m o n tu in sta la c ji e lek try cz nej i u zu p ełn ien ia dużych braków , p rzep ro w ad zen ia ro b ó t sto larsk ich . K osztorys p rz y ję ty w ynosi 587 000 zł” 12.
Jesien ią 1946 r. P o lik lin ik a W U B P rozpoczęła działalność n a now ym m iejscu. P ierw sze i d ru g ie p ię tro b u d y n k u przeznaczono n a o ddziały szpi taln e, n a p a rte rz e rozm ieszczono g a b in ety polikliniczne i k u ch n ię d la przyszłego szpitala, w su te re n ie znalazły się pom ieszczenia dla m ag azy
8 W o je w ó d z k ie A rc h iw u m P a ń s tw o w e w O ls z ty n ie (W A PO ) I I 91-Dz. I,—12. S p r a w o z d a n ia s y tu a c y jn e d la w ła d z c e n t ra ln y c h za l a t a 1945— 1948.
8 W ęg o ry ty , gm . G a lin y , po w . b a rto s z y c k i.
10 P r a c u je a k tu a ln ie w S z p ita lu K W M O w O lszty n ie.
11 A rc h iw u m S z p ita la K W M O w O lszty n ie. A k t z d aw c z y i o d b io rc z y in w e n ta rz a W y d z ia łu Z d ro w ia W U B P w O lsz ty n ie z 29 1 1946 r.
12 A rc h iw u m S z p ita la K W M O w O lszty n ie. R a p o r t p.-о. n a c z e ln e g o le k a rz a W U B P .
nów, p raln i, au to k law u i sk ład n icy sa n ita rn e j. Ja k o pierw sze pod jęły działalność gab in ety specjalistyczne: C hirurgiczny, In te rn isty c z n y , G ine kologiczny, Skórno-W enerologiczny, L aryngologiczny i N eurologiczny. O tw arto także G ab in et Stom atologiczny, P raco w n ię A nalityczną i R e n t genow ską, G abinet F izy k o terap eu ty czn y i A ptekę. Z usług P o lik lin ik i ko rzy stali pracow nicy U rzędu B ezpieczeństw a, M ilicji O byw atelskiej, K o r pusu B ezpieczeństw a W ew nętrznego, W ojsk O chrony Pogranicza, S łużby W ięziennej i członkow ie ich rodzin. W krótce też o tw arto 120-łóżkowy szpital.
Pierw szego p a c je n ta p rzy jęto do O ddziału Skórnego 24 p aździernika 1946 r. W ty m sam ym p raw ie dn iu rozpoczął p racę O ddział W ew nętrzny, a w dw a dni później — ch iru rg ia . O ddział C h iru rg iczn y n ie posiadał po czątkow o sali o p eracy jn ej, toteż przy jm o w an o chorych ty lk o n a leczenie zachowawcze, n ie w ym agające doraźnej in te rw e n c ji lek arsk ie j. O rd y n a toram i now o o tw a rty c h oddziałów szp italn y ch by li lekarze: M arian G im żewski, S tan isław K ubczak 13 oraz J a n Janow icz. Do końca 1946 r. S zpital p rz y ją ł 136 chorych. P ierw szą chorą z rozpoznaniem phlegm ona thoracis skierow ała do O ddziału W ew nętrznego A. E rd m an o w a 5 listo p ad a 1946 r. P ierw sza położnica p rzy b y ła do S zp itala 28 m a ja 1947 r. B yła to_ m a tk a dw óch chłopców, k tó ry c h poród, ze w zględu na skom plikow any przebieg i niezbędną pom oc chirurgiczną, odbył się pięć dni w cześniej w S zp italu W ojew ódzkim . H isto ria choroby te j p a c je n tk i n osiła ju ż liczbę 540. O d dział Położniczo-G inekologiczny o tw arto dopiero 15 p aźd ziern ik a 1947 r. O rd y n ato rem została A. E rdm anow a. Szczupłą k ad rę fachow ych praco w ników słu żb y zdrow ia u zu p ełn ili lekarze: P io tr Szafarew icz, S tan isław Flis, J a n in a W ojskiew icz, L u d w ik a Stankiew icz, W aleria Ł om akow ska i inni. P rzełożoną p ielęg n iarek została Zofia R ogińska. P ierw szy m k iero w nikiem A p te k i był m g r W itold S z u to w ic z 14 (do 1 k w ie tn ia 1952 г.), a kierow nikiem Składnicy S a n ita rn e j m g r S te fa n G rotow ski. P o n im (m a rzec 1947 r.) objął to stanow isko m g r Zdzisław N iem kiew icz, k tó ry fu n k cję tę sp ra w u je n iep rzerw an ie aż do chw ili obecnej.
13 S ta n is ła w K u b c z a k u ro d z ił się 21 X 1894 r. w O cieszy n ie, w w o j. p o z n ań sk im . U k o ń czy ł g im n a z ju m w In o w ro c ła w iu i w s tą p ił w 1913 r. n a W y d ział L e k a rs k i U n iw e r s y te tu w L ip sk u , k o n ty n u u ją c s tu d ia w G ry fii i B e r lin ie . D y p lo m le k a rs k i u z y sk a ł n a U n iw e rsy te c ie P o z n a ń s k im w 1925 r. i ro z p o c zą ł p r a k ty k ę le k a rs k ą w M ięd zy ch o d zie n. W a rtą . W la ta c h o k u p a c ji p ra k ty k o w a ł w G ró jc u p o d W a rs z a w ą. W m a ju 1945 r. p rz y b y ł do O ls z ty n a i o b ją ł o r d y n a tu r ę O d d z ia łu Z a k a ź n eg o w . S z p ita lu M a ria c k im , a n a s tę p n ie O d d z ia łu W e w n ę trz n e g o . O d 9 X 1 1946 r. b y l o r d y n a to re m O d d z iału W e w n ę trz n e g o S z p ita la W U B P , a 15 I I I 1950 r. z o sta ł n a c z e ln i k ie m W y d ziału S łu ż b y Z d ro w ia W U B P . S ta n o w is k o to p ia s to w a ł do 30 IV 1955 r. P o d łu ż sz e j ch o ro b ie , o b ją ł f u n k c ję p rz e w o d n icz ą ce g o K o m is ji L e k a r s k ie j, a w m a rc u 1959 r. od szed ł w s to p n iu p p lk a w s ta n s p o cz y n k u . B ra l u d z ia ł w p o w s ta n iu w ie l k o p o lsk im , p o w s ta n ia c h ś lą s k ic h i w k a m p a n ii w rz e śn io w e j. O d z n ac z o n y Z ło ty m i S r e b rn y m K rz y ż e m Z a słu g i, O d z n a k ą za "Wzorową P r a c ę w S łu ż b ie Z d ro w ia , m e d a le m X -le c ia P o ls k i L u d o w e j o ra z K rz y ż e m K a w a le rs k im O rd e ru O d ro d z e n ia P o lsk i. Z m a r ł 17X11 1960 r. w O lszty n ie.
14 W ito ld S zu to w icz u ro d z ił się 24IT I 1878 r. w C icin ie, w pow . o szm tań sk im . S zk o lę ś re d n ią u k o ń c z y ł w W iln ie w 1895 r., a w 1903 r. o tr z y m a i d y p lo m p ro w iz o r a f a rm a c ji n a U n iw e rs y te c ie D o rp a c k im (T a r tu — E s to ń s k a SR R ). P r a c o w a ł w a p te k a c h w G ro d n ie , W iln ie , W o lo ży n ie, L id zie, B ra s ła w iu i G ię b o k ie m W ile ń sk im . P r z e d p o w ro te m d o P o ls k i w 1946 r . p ra c o w a ł w a p te c e M a n k o w ic z a w W iln ie. O sie d lił się w O ls z ty n ie i p o d ja l p r a c ę w A p te c e P o lik lin ik i W U B P , k t ó r e j b y ł k ie ro w n ik ie m do 1 IV 1952 r. W s łu ż b ie z d ro w ia r e s o r t u . M B P i M S W p ra c o w a ł od 10 V I II 1946 do 30 IX 1959 r. Z m a r ł '5 X I 1964 r. w O lszty n ie.
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A w L A T A C H 1945-1969 6 3
P rzed staw io n y 11 p aźd ziern ik a 1946 r. p la n e tató w d la W ydziału Z drow ia W U BP w O lsztynie p rzew id y w ał zatru d n ie n ie 60 osób, w tym : w k iero w n ictw ie W ydziału 7, w k iero w n ictw ie P o lik lin ik i 10, lek arzy spe cjalistów proponow ano z a tru d n ić 13 i 11 osób średniego perso n elu , dla G ab in etu S tom atologicznego przeznaczono 6 etatów , dla G ab in etu R en tg e now skiego 1 e ta t lab o ran ta, A p tek a m iała z a tru d n ić 3 osoby, resztę sta now ił p erso n el pom ocniczy (w ty m 4 san itariu szk i). P la n p rzew id y w ał tak że zatru d n ie n ie w p o w iatac h po je d n y m lek arzu k o n tra k to w y m na 4 godziny pracy, p ielęg n iark ę i położną 1S. M im o ta k sk ro m n ie zakrojo nego p lanu, nie udało się obsadzić w szystkich etató w i sp raw a z a tru d n ie n ia fachow ych pracow ników słu żb y zdrow ia b y ła n ad al najw ięk szą bo lączką P o lik lin ik ils. Jeszcze w połow ie 1948 r. W ydział Z drow ia W U BP nie m ógł z a tru d n ić o k u listy i rentgenologa, gdyż n ie było tego ro d zaju specjalistów n a całym te re n ie okręgu m azurskiego. Z djęcia ren tg e n o w skie w y k o n y w ał S zp ital G arnizonow y, gdzie p raco w ał ty lk o tech n ik tej specjalności. S zp ital W U B P n ie posiadał p raco w n i p ro te ty c z n e j, a cho ry ch kierow ano do C e n traln ej P rzy ch o d n i S tom atologicznej w W arsza wie. K rew na odczyn W asserm an n a w ysyłano do T o ru n ia lu b W arszaw y. Istn ia ły trudności, z k tó ry m i b o ry k a ły się w szy stk ie szp itale w ty m cza sie: w re g u la rn e j dostaw ie żyw ności, b ielizn y dla chorych, sp rz ę tu sa n i tarnego i leków . S zpital dysponow ał ty lk o dw om a sam ochodam i ciężaro w ym i, z k tó ry ch je d e n w ym agał codziennych rem ontów ,, a d ru g i k a p ita l nej n ap raw y . Prz'êd ty m jeszcze je d y n y m środkiem tra n s p o rtu b y ła b ry cz ka konna. O gólny, d o tkliw y b ra k środków przew ozu spraw iał, że chorych przew ożono do szp itali n a w ózkach ręczn y ch lu b n a saneczkach. N ieznane były, p raw ié an ty b io ty k i. O p o m y śln y m zastosow aniu po ra z pierw szy w O lsztynie „cudow nego” lek u pod n azw ą stre p to m y c y n y donosiło „Ż ycie O lszty ń sk ie” 3 w rześnia 1947 r. „D laczego nasze szp itale n ie p o siad ają tego leku, rzekom o „cudow nego” ? z a p y ty w a ł n ie p rz e k o n a n y do re sz ty a u to r n o t a t k i 1-!.
Od p aźd ziern ik a 1947 r. W ydział Z drow ia W U BP zaczął organizow ać pomoc le k a rsk ą w m iastach p ow iatow ych w ojew ództw a i w podległych sobie pod w zględem fachow ym jed n o stk ach . W ydział Z drow ia W U BP sp raw o w ał w ówczas n ad zó r fachow y nad szp italem w ięzien n y m w B ar czewie, dW om a-izbam i chorych w jed n o stce w ojskow ej K BW i M ilicji O byw atelskiej, trz e m a w ięzien n y m i izbam i cho ry ch (w O lsztynie, S zczyt n ie i B artoszycach) oraz n a d 8 a m b u lato riam i lek arsk im i p rz y po w iato w ych U B P (8 am b u lato rió w było jeszcze- w sta d iu m organizacji).
Z dniem 1 k w ie tn ia 1949 r. zw iększono e ta t łóżek szp italn y ch do 200, ale fa k ty c z n ie S zp ital posiadał 140 łóżek-18· W O ddziale W e w n ętrzn y m 40 (wg e ta tu 60), C h iru rg iczn y m 60 (60), G inekologiczno-Położniczym 21 (30), S k ó rn o -W en ery czn y m 19 (30). D la O ddziału P łu cn eg o p rzew id y w a n o '20 łóżek. Do p ra c y w S z p ita lu i P o lik lin ice e ta ty p rzew id y w ały 230 Osób (w ty m 47 lek arzy ), ale liczba z atru d n io n eg o p e rso n e lu w y n o siła 96
15 A rc h iw u m : S z p i t a l a . K W MO, p ism o n r 10.62/46/w.z: P r o je k t e ta tó w W y d ziału Z d ro w ia W o je w ó d z tw a O lszty ń sk ie g o .
16 P e d k o n ie c 1946 f. p ra c o w a ło w O lszty n ie 39 le k a rz y , a w c a ły m w o je w ó d z tw ie b ÿ lo ich z aled w ie . 84 (Ż ycie O ls z ty ń s k ie , 1947, ń r 10, s. 3).
17 Ż y c ie O lszty ń sk ie , 1947, n r 171, s.. 3.
18 A rc h iw u m S z p ita la K W "MO w O lszty n ie, A k t z d aw c z o -o d b io rc z y S z p ita la P o lik lin ik i W U B P W O lszty n ie,
R ye. 1. B u d y n e k „ s t a r e j ” P o lik lin ik i p r z y u l. J a g ie llo ń s k ie j 73
F ot. A. C z e l a k o w s k i
(21 le k arzy i pracow ników z w yższym w ykształceniem ). M imo bardzo tru d n y c h w aru n k ó w p racy (brak izby przy jęć, b ra k poczekalni d la dzieci chorych, ręczn e p ra n ie bielizny, b ra k su szarn i bielizny) i słabego w ypo sażenia S zp itala w sp rz ę t diagnostyczno-leczniczy (G abinet F izy k o terap ii posiadał ty lk o kw arców kę, lam pę Solux i „jed en piecyk e le k try czn y do ogrzew ania głow y”), w ciągu pierw szego półrocza 1949 r. leczono w szpi ta lu 2061 chorych, w ykonano 150 dużych i 394 m ałych zabiegów o p era cyjnych, udzielono w p o rad n i 20 719 porad. S u m a w y k o n an y ch analiz le k arsk ich w yniosła 10 468, a b ad ań ren tg en o w sk ich 2830. B yły to osiągnię cia n iem ałe ja k n a ów czesne w aru n k i, zw łaszcza je śli się w eźm ie pod uw agę udział p erso n elu P o lik lin ik i w podejm ow anych akcjach społecz nych. Ju ż w ted y lek arze i p ielęg n iark i w yjeżdżali d w a razy w m iesiącu do odległych w si niosąc pom oc le k a rsk ą i zao p atru jąc m iejscow ą ludność w niezbędne leki.
B rak pom ieszczeń d la O ddziału S kórnego i planow anego O ddziału P łucnego oraz dla m agazynów i sk ład n icy sa n ita rn e j spow odow ał, że P o lik lin ik ę w raz ze S zpitalem postanow iono przenieść do innego gm achu. W p aźd ziern ik u 1950 r. o tw arto S zp ital i P o lik lin ik ę W U B P w ad ap to w anym n a te n cel b u d y n k u p rz y Al. W ojska P olskiego 37. B u d y n ek ten zajm ow ała uprzednio Szkoła P o d o ficersk a MO. P rzep ro w ad zk ę p rz y śpieszył ów czesny w ojew oda M ieczysław M oczar. S zpital posiadał po czątkow o 120 łóżek i n a stę p u ją c e oddziały: W ew nętrzny, C h iru rg iczn y (z P ododdziałem Laryngologicznym ), G inekologiczno-Położniczy, S kórny i P łu cn y . W P o lik lin ice czynne b y ły p ra w ie w szy stk ie g ab in ety p o d sta w ow ych specjalności lek arsk ic h oraz L ab o ra to riu m A n alityczne, P ra c o w nia R entgenow ska, G ab in et F iz y k o te ra p e u ty c z n y i A pteka. P o d koniec
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 6 5
H yc. 2. S z p ita l i P o li k lin ik a K W M O w O ls z ty n ie
F o t. A. C z e l a k o w s k i
1951 r. zorganizow ano P rzy ch o d n ię P rzeciw gruźliczą (Tomasz M alisz) oraz O kulistyczną (S tefan B uraczew ski). P ó źn iej o tw a rto jeszcze P o ra d n ię N eurologiczną i G ab in et Z abiegow y.
4Od tego czasu rozpoczął się now y eta p p ra c y P o lik lin ik i i S zp itala W U BP. Z w iększyła się w k ró tce liczba łóżek szp italn y ch , rozszerzył się zakres p ra c y g abinetów sp ecjalisty czn y ch . O bsadzono w szystkie e ta ty w a m b u lato riach P U B P i podległych W ydziałow i Z drow ia W U B P je d no stk ach , do k tó ry c h należały·. A m b u la to riu m w O środku P ra c y W ycho w awczej w K am iń sk u , 10 a m b u lato rió w w ięziennych i G ab in et L ek arsk i p rz y Szkole O ficerskiej S tra ż y W ięziennej, żłobek W U BP w O lsztynie oraz 4 p rzedszkola (w O lsztynie, Iław ie, K ętrzy n ie i B artoszycach. N a te ren ie p osesji szpitalnej w ybudow ano in te rn a t d la p ielęg n iarek (1952) oraz p ro se k to riu m (1954). P od koniec 1954 r. praco w ało ju ż 37 pracow ników z w yższym w ykształceniem , 54 dyplom ow ane i m łodsze p ielęg n iark i, 4 po łożne, 2 la b o ra n tk i re n tg en o w sk ie i 2 la b o ra n tk i an ality czn e, 38 s a n ita riu szek, 29 osób p e rso n elu pom ocniczego, 16 p racow ników ad m in istra c ji i innych. W sum ie p erso n el placów ki liczył 185 osób.
Z chw ilą u ru ch o m ien ia 13 w rześn ia 1956 r. 30-łóżkow ego O ddziału D ziecięcego, którego o rd y n a to re m został p p łk S te fa n Tyllo, w S zp italu i P o lik lin ice W U B P p racow ało ju ż 250 osób (30 lek arzy , 3 lek arzy sto m a tologów i 5 farm aceutów ). P erso n el śre d n i p rzek ro czy ł liczbę 80. P o lep szyło się znacznie zao p atrzen ie S z p itala w sp rz ę t d ia g n o sty czn o -terap eu tyczny, w zm ocniło się zaplecze gospodarcze. Roztoczono opiekę lek a rsk ą n ad O środkiem W czasow ym w M ierkach w pow . ostródzkim .
P o rozw iązaniu M in iste rstw a B ezpieczeństw a P u b liczn eg o w 1956 r.
n a stą p iły rów nież zm iany organ izacy jn e w pionie służby zdrow ia. W ydział Z drow ia W U BP p rzem ianow ano n a W ojew ódzki Z arząd S łużby Z drow ia M in isterstw a S p ra w W ew nętrznych, a d y re k to r Z arząd u został jednocześ nie d y re k to re m S zpitala. Do chw ili zm ian o rganizacyjnych kierow nicze fu n k cje w W ydziale Z drow ia W U BP p ełn ili n a stę p u ją c y lekarze: por. J u lian A lter, m jr R om an W oszczyński i p p łk S tan isław K ubczak. N ato m iast d y re k to ra m i S zp itala po doktorze T otw enie byli kolejno: p p łk A m elia B ronw ald (obyw atelka radziecka) od 1 lipca 1947— 1955, p p łk T adeusz K ołodziejczyk 19 i p p łk S te fa n F o rm ella 20.
K o lejn a reo rg an izacja pionu służby zdrow ia M SW p rzy n io sła placów ce n a początku 1969 r. n ow ą nazw ę: Z arząd Z drow ia W ojew ódzkiej K o m en d y M ilicji O byw atelskiej. O becnie d y re k to re m Z arząd u je s t p łk W ła dysław W ysocki, a w ielo letn im zastępcą d y re k to ra do sp raw a d m in istra - cyjnych m jr Zdzisław Jaszczak.
P o zakończonej w 1958 r. reo rg an izacji lecznictw a, S zp ital n ie zm ienił ogólnej liczby łóżek, a w P o lik lin ice czynnych było 10 gabinetów specjali sty czn y ch w raz z G ab in etem D en ty sty czn y m i P raco w n ią P ro te ty c z n ą oraz L ab o rato riu m A nalityczne, P raco w n ia R entgenow ska, G ab in ety F i zy k o terap ii i Z abiegow y. P a c je n to m P o lik lin ik i udzielano p o rad z zakresu in te rn y , ch iru rg ii, laryngologii, okulistyki, ginekologii, chorób skórno- -w enerycznych, chorób dzieci. C zynna b y ła tak że P o ra d n ia D ziecka Z d ro wego oraz A p tek a i S kładnica S a n ita rn a . A m b u lato rió w P ow iatow ych MSW było 19. P o n ad to Z arządow i S łużby Z drow ia M SW p odlegały pod w zględem fachow ym Izby C horych p rz y O ficerskiej Szkole MO w Szczyt n ie i w 3 jed n o stk ach w ojskow ych. P o d koniec 1958 r. pracow ało w Szpi ta lu i P o lik lin ice 258 osób.
Z u p ły w em la t zm ieniała się obsada p e rso n a ln a placów ki, a stan o w isk a kierow nicze obejm ow ali m łodsi lekarze. Stosunkow o najw cześniej zm ia n y te n a stąp iły w O ddziale Skórno-W enerycznym . Na e m e ry tu rę odszedł o rd y n ato r O ddziału M arian G im żew ski, jed en z w ielu pionierów o lszty ń
19 T a d e u sz K o ło d z ie jcz y k u ro d z ił się 15 I V 1917 r. w T a m b o w ie (ZSR R). U k o ń czył g im n a z ju m w K a lisz u i w s tą p ił n a W y d ział L e k a r s k i U n iw e r s y t e tu P o z n a ń s k ie go. P o o d b y c iu s tu d id w ro z p o c zą ł p r a k ty k ę w 2 W o jsk o w y m S z p ita lu O k rę g o w y m w C h ełm ie L u b e ls k im . T a m z a s ta ł go w y b u c h I I w o jn y ś w ia to w e j. W la ta c h o k u p a c ji p ra c o w a ł w s z p ita lu w S ta ra c h o w ic a c h , n io sąc c zy n n ą p o m o c l e k a r s k ą ra n n y m ż o łn ie rz o m o d d z ia łó w k o n s p ira c y jn y c h K ie le cc z y zn y . O d 22 V 1945 r. n a s ta n o w is k u sz e fa s łu żb y z d ro w ia S a m o d z ie ln eg o B a ta lio n u O p e ra c y jn e g o w o js k K B W , d z ia ła ją c eg o n a te re n ie w o je w ó d z tw p o z n a ń s k ie g o i o lszty ń sk ie g o . O d 11 X I 1947 r. w p io n ie słu żb y z d ro w ia M B P , a n a s tę p n ie M SW , ja k o in s p e k to r W y d z ia łu Z d ro w ia W U B P , d y r e k to r S z p ita la W U B P w O ls z ty n ie i o r d y n a to r O d d z iału C h iru rg ic z n e go te g o s z p ita la . O d zn aczo n y Z ło ty m i S re b r n y m K rz y ż e m Z a s łu g i i in n y m i o d z n a cze n ia m i. Z m a rł 1 4 I I 1966 r. w W a rsz a w ie , p o c h o w a n y w O lszty n ie.
20 S te fa n F o rm e lla u ro d z ił się 15X 111916 r . w B e rlin ie . U częszczał do g im n a z ju m w K a rtu z a c h i S a m a c h (n a W o ły n iu ), g d zie o tr z y m a ł św ia d e c tw o d o jrz a ło ści. S tu d i a le k a r s k i e ro z p o c zą ł n a U n iw e rs y te c ie im . S te fa n a B a to re g o w W iln ie , a d y p lo m le k a r s k i o trz y m a ł 17X 11 1946 r. n a U n iw e rs y te c ie M. C u rie -S k ło d o w isk ie j w L u b lin ie . W alcz y ł w s z e re g a c h I I A rm iii W o jsk a P o lsk ie g o , a p o z a k o ń c z e n iu d z ia ła ń w o je n n y c h b r a ł u d z ia ł w w a lk a c h z b a n d a m i U P A n a R zeszo w szczy żn ie. O d 2 1 1947 r. b y ł n a c z e ln y m le k a rz e m K W M O w O lsz ty n ie , a 1 5 I I 1950 r. ro z p o czął p ra c ę ja k o n e u ro lo g w S z p ita lu W U B P , p e łn ią c od 31 X11 1954 r. o b o w ią zk i n a c z e ln ik a W y d ziału Z d ro w ia W U B P , a o d 1 1X 1955 r. d y r e k to r a W o je w ó d z k ie g o Z a rz ą d u S łu ż b y Z d ro w ia M SW i d y r e k to r a S z p ita la . Z d n ie m 1 IV 1964 r. od szed ł do p ra c y w S a n a to riu m M SW w K u d o w ie -Z d ro ju , a 15 V I I I 1968 r. z w o ln ił się w sto p n iu p p łk a ze s łu żb y w re s o rc ie M SW .
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 6 7
skiej służby zdrow ia, k tó ry p o d jął p ra c ę w resorcie M BP. O rd y n a tu rę po nim p e łn iła (od 15 g ru d n ia 1952 do 30 listo p ad a 1956 r.) a sy ste n tk a O d d ziału K om ana Jak u b o w sk a. P o n iej fu n k c ję tę p rz e ję ła (od 1 g ru d n ia 1956 do 30 w rześn ia 1962 r.) K ry s ty n a N eugebauer. Ze stan o w isk a o rd y n a to ra O ddziału C hirurgicznego u stą p ił (30 w rześnia 1956 r.) J a n Janow icz, a O ddział p ro w ad ził aż do chw ili śm ierci (14 lutego 1966 r.) p p łk d r m ed. T adeusz K ołodziejczyk. D r J. Janow icz p rz e ją ł z dniem 1 p aźd ziern ik a 1956 r. obow iązki k o n su lta n ta chirurgicznego S zpitala.
Z m iany n a stą p iły rów nież w inn y ch oddziałach. O rd y n a to r O ddziału G inekologiczno-Położniczego A lina E rd m an o w a przeszła w 1957 r. n a em e ry tu rę , a obow iązki o rd y n a to ra o b jął n a k ró tk i o kres czasu (od 1 czerw ca 1957 do 31 g ru d n ia 1959 r.) H e n ry k M akow ski. P o n im o rd y n a to re m został p p łk H e n ry k W ie rz b ic k i21. P o p rzejściu n a e m e ry tu rę p p łk a S ta n i sław a T o tw en a w 1958 r. k iero w n ictw o O ddziału Laryngologicznego po w ierzono A lek san d ro w i K łęb u k o w sk iem u (od m a ja 1957 do 1 w rześnia 1958 r.). P ierw szy o rd y n a to r O ddziału W ew nętrznego, p p łk S tan isław K ubczak p iasto w ał sw oje stanow isko do 1955 r. N a jego m iejsce m ian o w ano o rd y n a to re m J a n in ę C hm ielow ą 22. K iero w n ik iem L a b o ra to riu m po K azim ierzu L etk im został p p łk J a n V eith 23, a sy s te n t O ddziału W ew n ętrz nego.
L a ta sześćdziesiąte — to dalszy e ta p rozszerzania przez P o lik lin ik ę zak resu pom ocy lek arsk ie j w lecznictw ie o tw arty m , a zw łaszcza zam knię tym . N ależy to w iązać z p rzy jm o w an iem do S zp itala znacznej liczby cho ry c h z lecznictw a cyw ilnego. P a c je n c i n ie u p ra w n ie n i stan o w ili w 1969 r. 32,3% chorych. W zrosła liczba p acje n tó w i zm ienił się p ro fil św
iadczo-21 H e n ry k W ie rz b ic k i u ro d z ił się 2 0 X 1 9 1 5 r. w B ilczy cach , w p o w . m y ś le n ic k im , w w o j. k ra k o w s k im . W la ta c h 1925— 1933 u czę szc z ał d o szk o ły ś r e d n ie j w W ie liczce i ro z p o c zą ł s tu d ia l e k a r s k i e n a U n iw e rs y te c ie J a g ie llo ń s k im w K ra k o w ie . W m a ju 1939 r. u z y sk a ł a b s o lu to riu m , a e g z a m in y d y p lo m o w e złożył w 1942 r. D y p lo m le k a rz a u z y sk a ł w e w rz e śn iu 1945 r. Do 1948 r. p ra c o w a ł w S z p ita lu W o je w ó d z k im w e W ro c ła w iu . P o w o ła n y d o w o js k a , o d b y w a ł s łu ż b ę w p u łk a c h K B W w Ł o d zi i W ro c ła w iu . W s ty c z n iu 1952 r. s k ie r o w a n y do p ra c y w S z p ita lu W U B P w O ls z ty n ie. B ył a s y s te n te m O d d z ia łu G in e k o lo g ic zn o -P o ło ż n ic ze g o , a n a s tę p n ie od 1 1 1959 do 1 1X 1963 r. — o r d y n a to re m . W 1963 r. p rz e n ió s ł s ię n a ró w n o rz ę d n e sta n o w is k o do K ielc. W s to p n iu p p łk a z w o ln ił się z c z y n n e j s łu ż b y w o js k o w e j w 1968 r.
22 J a d w ig a C h m ie lo w a u ro d z iła s ię 15 11921 r. w G ró jc u , w w o j. w a rs z a w s k im .
G im n a z ju m i L ic e u m O g ó ln o k s z ta łc ą c e u k o ń c z y ła w S ie d lc a c h w 1939 r. O d s ty c z n ia 1942 r. u c z ę sz c z a ła do S z k o ły p ro f . Z a o rs k ie g o w W a rsz a w ie (T a jn y U n iw e rs y te t W a rsz a w sk i), k o ń c zą c 3 l a t a s tu d ió w le k a rs k ic h . O d lip c a 1944 r. do k w ie tn ia 1945 r. p r a c o w a ła w ra d z ie c k im s z p ita lu p o lo w y m . S tu d ia le k a rs k i e u k o ń c z y ła n a U n iw e rs y te c ie P o z n a ń s k im i 1 4 I I 1947 r. o trz y m a ła d y p lo m le k a rz a . O d 1 I I I 1947 r. do 30 V I 1948 r. b y ła le k a rz e m i d y re k to re m S z p ita la P o w ia to w e g o w B ra n ie w ie , w w o j. o ls z ty ń sk im , 1 V II 1948 r. p o d ję ła p ra c ę w O d d z ia le W e w n ę trz n y m S z p ita la W U B P w O lsz ty n ie , o b e jm u ją c od 1 I I 1958 r. s ta n o w is k o o rd y n a to ra . 30 V I 1966 r. p rz e s z ła do p r a c y w le c z n ic tw ie c y w iln y m .
23 J a n V e ith u ro d z ił s ię 2 I V 1917 r. w W arsz a w ie. P o z ło ż en iu e g z a m in u d o j rz a ło śc i w G im n a z ju m T o w a rz y s tw a S z k o ły Z iem i M az o w ie c k ie j w W a rsz a w ie w s t ą p ił n a W y d ział L e k a rs k i U n iw e rs y te tu W a rsz a w sk ie g o w 1936 r. P o w y b u c h u w o jn y k o n ty n u o w a ł n a u k ę (1942— 1944) n a T a jn y m U n iw e rs y te c ie W a rsz a w sk im . D y p lo m le k a rz a u z y s k a ł n a U n iw e rs y te c ie M. C u rie -S k ło d o w s k ie j w L u b lin ie 1 4 IV 1946 r. O d * lV 1 9 4 6 r. p ra c o w a ł w S z p ita lu P o w ia to w y m i O śro d k u Z d ro w ia w P a s łę k u , w o j. o ls z ty ń sk ie . B y ł ta k ż e le k a rz e m A m b u la to r iu m P U B P , a od 1 1X 1950 r. ro z p o c zą ł p ra c ę w S z p ita lu W U B P w O lsz ty n ie . P r a c o w a ł do 30 1X 1962 r. ja k o in te r n i s t a i k ie ro w n ik L a b o ra to r iu m S z p ita la . P r z e n ió s ł się n a ró w n o rz ę d n e s ta n o w is k o do Ł o d zi, a 20 1 1966 r. z w o ln ił s ię ze s łu ż b y w o rg a n a c h M SW w s to p n iu p p łk a .
n y c h usług, szczególnie w oddziałach zabiegow ych. P rz y p a d k i chorobow e sta ły się bardziej zróżnicow ane, a d iag n o sty k a ich tru d n ie jsz a 24. Poniższe tab ele ilu s tru ją dostatecznie liczbę św iadczeń lek arsk ic h placów ki w ciągu o statn ich k ilk u lat.
T A B E L A i L ic z b a b a d a ń r e n tg e n o w s k ic h i a n a lity c z n y c h w y k o n a n y c h w S z p ita lu M S W w la ta c h 1964— 1969 Rok L icb a badań r e n tg e no w sk ich ogółem Liczba b adań re n tg e no w sk ich n a 1 ch o reg o w szp ita lu Liczba b adań rtg . n a 1 c h o reg o w szp i ta lach cy w il n y ch O lszty ń skiego Liczba badań an a lity czn y ch ogółem Liczba badań anal, n a l ch o reg o w szp italu Liczba badań anal, n a 1 ch o reg o w szp italach cyw ilnych O lsztyńskiego 1964 16628 2,1 0,9 35119 6.9 3,5 1965 17568 2,2 1,4 36831 7,2 3,5 1966 16559 2,0 1Д 42463 8,5 4,1 1967 13840 1,3 1 Д 46962 8,2 4,7 1968 21593 2,7 1,4 45216 8,3 5,6 1969 21319 2,7 1,3 47062 9,3 7,4 T A B E L A 2 L ic zb a z a b ie g ó w f iz y k o te r a p e u ty c z n y c h i b a d a ń e le k tr o k a r d io g r a fic z n y c h serca w y k o n a n y c h w la ta c h 1964— 1969 R ok Zabiegi fiz y k o te ra p eu ty czn e B adania ekg serca 1964 11739 1040 1965 9585 1324 1966 10745 1223 1967 9808 1447 1968 8848 3046 1969 9577 2182
Rozwój szpitala i p o trzeb a stałego nad ążan ia za postępem w iedzy przez u trz y m y w a n ie bezpośrednich k o n ta k tó w z k lin ik a m i akadem ickim i sta ły się przy czy n ą pow ołania p rz y szp italu stan o w isk k o n su lta n tó w n au k o w ych. K o n su ltan tem O ddziału C hirurgicznego po doktorze J. Janow iczu był prof, d r m ed. T adeusz Jan k o w sk i z B iałegostoku. P o n im o b jął tę fu n k c ję doc. d r m ed. S tan isław Šw ica z K lin ik i C h iru rg iczn ej AM w G dańsku. W ieloletnim k o n su lta n te m szp itala z zak resu in te rn y b y ł prof, d r M arian T ulczyński z W arszaw y. O becnie sp ra w u je tę fu n k c ję doc. d r m ed. W itold T y m iń sk i z K lin ik i C horób W ew n ętrzn y ch AM w G dańsku. K o n su lta n te m lek arzy p ed iatró w je s t doc. d r m ed. C zesław Zychowicz; p rzed nim przez w iele la t k o n su lta n te m O ddziału Dziecięcego
M Ś w ia d c zy o ty m z e s ta w ie n ie n ie k tó ry c h z a b ie g ó w o p e ra c y jn y c h w y k o n a n y c h w o d d z ia le c h iru rg ic z n y m s z p ita la w 1954 r. i p ię tn a ś c ie l a t p ó ź n ie j. W y k o n a n o :
w 1954 r. w 1969 r . o p e ra c j i n a d ro g a c h żó łcio w y ch 10 45 re s e k c ji ż o łą d k a 3 21 o p e ra c ji p rz e p u k lin 40 55 o p e ra c ji ta rc z y c y 1 13 o p e ra c ji ż y la k ó w k o ń c z y n d o ln y c h 12 46
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 69
T A B E L A 3
P ra ca P o g o to w ia i G a b in e tu Z a b ie g o w e g o ______________________
Rok Liczba w izy t
dom ow ych Liczba po rad a m b u la to ry jn y c h Liczba zabiegów w a m b u lato riu m Liczba zabiegów w do m u ch o reg o 1964 1772 640 11100 7 238 1965 1408 739 6 661 3 892 1966 1380 875 6 326 3 687 1967 1770 967 12 773 12 773 1968 1380 993 8 894 3 328 1969 1626 883 6 466 2 014 T A B E L A 4 L ic z b a z w e r b o w a n y c h w ś r ó d p r a c o w n ik ó w M S W h o n o r o w y c h i r o d z in n y c h d a w c ó w k r w i o ra z ilo ść u z y s k a n e j k r w i Rok Liczba zw erb o w an y ch d aw ców k rw i Ilo ść u zy sk an e j k rw i w m l 1964 80 15180 1965 363 71120 1966 491 117060 1967 921 193580 1968 932 199240 1969 1233 259900
był d r E d w ard Mróz. K o n su ltan ci są doradcam i o rd y n ato ró w w sp raw ach diag n o sty k i i terap ii, p rzy g o to w u ją m łodych le k a rz y do egzam inów spe cjalizacyjnych, bio rą udział w posiedzeniach n au k o w y ch itp.
N a te re n ie P o lik lin ik i z n a jd u ją się dw ie p o rad n ie d la członków rodzin p raco w n ik ó w w ojskow ych M in isterstw a O b ro n y N arodow ej: P o ra d n ia Dziecięca i P o ra d n ia dla K obiet. Do pom ocy w p ra c y W ojskow y Szpi ta l G arnizonow y w O lsztynie d esygnow ał 2 le k a rz y i 2 p ielęg n iark i.
R ok 1969 zam yka p raw ie dw udziestopięcioletnią działalność tej zasłu żonej n a te re n ie O lsztyńskiego placów ki słu żb y zdrow ia, zw anej potocznie „ P o lik lin ik ą ” . N ależy ona do bard zo nielicznej g ru p y szpitali, k tó re od sam ego początku istn ie n ia łączą w sobie ideę zespolonego leczn ictw a o tw arteg o i zam kniętego, sz p ita la i p o rad n i. W chw ili obecnej S zp ital K W MO posiada sześć oddziałów : W e w n ę trz n y (m jr Z enon Szczyglew - ski) *, C h iru rg iczn y (ppłk E ugeniusz P ary s), G inekologiczno-Położniczy z Pododdziałem N ow orodków (ppłk Jó zef N owicki), D ziecięcy (ppłk S tefan Tyllo), L aryngologiczny (kpt. Z bigniew F renszkow ski), S k ó rn y (m jr J a n B aranow ski).
O ddział L aryngologiczny usam odzielnił się 1 sty czn ia 1966 r. Do tej p o ry istn iał ty lk o jak o P ododdział p rz y O ddziale C h iru rg iczn y m . O ddział L aryngologiczny p o w stał n a m iejscu O ddziału Płucnego, k tó ry n a p o le
W s u m ie o d d z ia ł c h iru rg ic z n y w y k o n a ł w 1954 r. 493 d u ż y c h i m a ły c h z ab ieg ó w . W 1969 r., p ra w ie p rz y te j sa m e j o b sad z ie p e r s o n a ln e j — 1095. N a le ż y je sz c z e d o d ać, że w 1969 r. p rz e p ro w a d z o n o w ie le t r u d n y c h z a b ie g ó w c h iru rg ic z n y c h , j a k np. v a g o to m ii z p y lo ro p la s ty k ą lu b o p e r a c ji n e re k , o k tó r y c h n ie w sp o m in a s ta t y s ty k a z 1954 r. P o d o b n ie p r z e d s ta w ia ła s ię s p r a w a i w in n y c h o d d z ia ła c h z a b ieg o w y c h .
cenie w ładz został rozw iązany. Do chw ili zam knięcia O ddział P łu cn y p rzy jm o w ał chorych u p raw n io n y ch do św iadczeń lek arsk ic h ze stro n y MSW z w ojew ództw lubelskiego i białostockiego podobnie ja k O ddział C horób S kó rn y ch p rz y jm u je rów nież podopiecznych z te re n u woj. lu b e l skiego. O rd y n ato ram i O ddziału P łucnego b y li k olejno lekarze: Tom asz M alicz (dw ukrotnie, od 1 listo p ad a 1955 r. do 31 m a ja 1956 r. oraz od 1 p a ź d ziern ik a 1957 r. do 30 listo p ad a 1962 r.), W anda B ra u n (od 1 czerw ca 1956 r. do 30 w rześnia 1957 r.) i B a rb a ra R om aszko (od 1 g ru d n ia 1962 r. do 31 g ru d n ia 1965 г.).
W O ddziale W ew n ętrzn y m w ydzielono łóżka do dyspozycji lek arza neurologa (ppłk S tan isław K aźm ierczak), a w O ddziale L aryngologicznym hospitalizow ani są rów nież chorzy k iero w an i przez le k arza o k u listę (ppłk T adeusz K asprow icz).
P o lik lin ik a d y sponuje 15 gab in etam i specjalności lek arsk ich . Do nich należą: P rzy ch o d n ia In te rn is ty c z n a O gólna, P o ra d n ia K ardiologiczna, P o ra d n ia G astrologiczna, P o ra d n ia R eum atologiczna i P o ra d n ia Z drow ia Psychicznego. N ad zdrow iem dzieci czuw ają lek arze P o ra d n i D ziecka Z drow ego i D ziecka C horego oraz le k a rz P o ra d n i R eum atologicznej dla Dzieci. S y stem aty czn ą opieką le k a rsk ą otaczane są k o b iety w P o ra d n i „K ” , k tó ra w y k o n u je rów nież k o n tro ln e b ad a n ia cytologiczne i p ro w adzi akcję św iadom ego m acierzyństw a. O prócz p o rad n i specjalności pod staw ow ych, ja k ch iru rg iczn ej, laryngologicznej, sk ó rn ej, neurologicznej i okulistycznej, w P o lik lin ice czy n n y je s t G ab in et Stom atologiczny (m jr Jan u sz M ichalak) w raz z P raco w n ią P ro tety czn ą. K iero w n ik iem P o ra d n i P rzeciw gruźliczej je st m jr B olesław K ogut.
D użą w agę p rz y p isu je się badaniom dodatkow ym . P raco w n ia R e n tg e now ska (ppłk Zbigniew O lkow ski), podobnie ja k L ab o ra to riu m A n ality cz n e (ppłk A ndrzej Skrobacki), w yposażone są w now oczesny sp rz ę t diagno sty czn y i w y k o n u ją b ad an ia zarów no dla p acje n tó w S zpitala, ja k i P o li kliniki. L ab o rato riu m p ra c u je w sy stem ie dw uzm ianow ym .
P om ocy doraźnej u dziela w n ag ły ch w y p ad k ach le k a rz Pogotow ia R a tunkow ego S zpitala. Może on w każdej chw ili sk o n tak to w ać się z je d n y m z trzech le k a rz y sp ecjalistó w p ełn iący ch sta le d y żu r w S zpitalu, gdyż c zte ry k a re tk i sa n ita rn e P ogotow ia w yposażone są w urząd zen ia ra d io te lefoniczne. Z lecone przez le k a rz y zabiegi w y k o n u je w dom u chorego p ie lęg n iark a zabiegowa.
W m iastach pow iatow ych w ojew ództw a pom ocy lek arsk ie j u d zielają podopiecznym a m b u la to ria pow iatow e. Ich obsadę stan o w ią lek arz i p ie lęg n iark a. O becnie czynnych je s t 18 am bulatoriów .
S zczególnie duży n acisk k ładzie się n a ochronę zdrow ia dzieci. P o ra d n ie dziecięce o b ejm u ją sw oim zak resem dzieci p racow ników re s o rtu MSW z te re n u m ia sta i p o w iatu olsztyńskiego oraz p e łn ią ro lę placów ek k on su lta c y jn y c h dla w szystkich dzieci z te r e n u w ojew ództw a. W 1969 r. po rad n ie p rz y ję ły 5116 dzieci, z czego pod bezpośrednią opieką znalazło się 1743. Do san ato rió w i n a kolonie zdrow otne w ytypow ano w 1969 r. 50 dzie ci. L ek arze P o ra d n i p rzep ro w ad zili k o n tro lę am b u lato rió w pow iatow ych, gdzie szczególną uw agę zw rócono na sposób w y k o n y w an ia szczepień ochronnych, n a ak cje p atronażow e p ielęg n iarek i n a m etody zw alczania krzyw icy. D zieci są okresow o szczepione p rzeciw g ru źlicy (BCG), błonicy, tężcowi, krztuścow i, ospie, chorobie H einego-M edina i d u ro w i b rzu szn e
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 7 1
m u. O bow iązujący p ro g ram szczepień n a 1969 ro k w ykonano w 98,0%. Co ro k u podejm ow ane są akcje przeciw bieg u n k o m letnim .
W ażnym ogniw em p racy poliklinicznej je s t p ro fila k ty k a , czyli akcje zm ierzające do zapobieżenia chorobom . B ad an ia p ro fila k ty c z n e organizo w ane są przez sp ecjaln ie do tego celu pow ołanego lek arza, starszego in sp e k to ra do sp raw p ro fila k ty k i (ppłk J a n C hm iel). B ad an iam i p ro fila k tycznym i objęci są w szyscy praco w n icy MO. Są oni podzieleni n a k ilk a g rup. P rz y d z ia ł do odpow iedniej g ru p y zależy od specyfiki w y k o n y w an ej pracy. Co p ew ien czas g ru p y te są b ad an e przez le k a rz y lu b k o n su lto w a n e przez specjalistów . R e g u larn ie w y k o n y w an e są b ad an ia m o rfo ty czn e k rw i, moczu, k rw i n a odczyn W asserm anna. D okonuje się przeglądów sta n u uzębienia i zdjęć m ałoobrazkow ych k la tk i p iersiow ej. P raco w n icy pow yżej 40 ro k u życia p o d d aw an i są b ad an iu e lek tro k ard io g raficzn em u serca. U w szy stk ich k o b iet w y k o n u je się b ad an ia cytologiczne. U w agi le k a rz a i w y n ik i b ad ań dodatkow ych, w ty m tak że g ru p a k rw i i czynnik Rh, w pisyw ane są do książeczki zd ro w ia pracow nika.
N iem niej w ażną fu n k c ję sp ra w u je lekarz-epidem iolog Z arząd u Z dro w ia K om endy W ojew ódzkiej M ilicji O b y w atelsk iej k p t. B ogdan J a n kow ski. Do jego obow iązków należy w a lk a z chorobam i zakaźnym i, zapo b ieganie ich pow staw aniu, bieżący i p ro filak ty czn y n ad zó r sa n ita rn y oraz o św iata san itarn a . N adzorow i p odlegają p lacó w k i kom en d MO, p o ste ru n k i m iędzygrom adzkie, przedszkola i żłobki MO, o biekty żyw ienia zbiorow ego i zak ład y p ro d u k c y jn y P P H K onsum y, o b iek ty za o p a tru ją c e w p ro d u k ty żyw nościow e je d n o stk i re s o rtu MO itd. W 1969 r. dokonano 758 k o n tro li sa n ita rn y c h oraz p rzeb ad an o 118 źródeł w ody. W śla d za k o n tro la m i p o dąża ośw iata sa n ita rn a . W ciągu 1969 r. w ygłoszono 618 p ogadanek, w y św ietlono 10 film ów ośw iatow ych, w y konano 13 gazetek ścien n y ch itp. Szeroko z ak ro jo n a ak cja p ro filak ty czn a, ścisły n ad zó r s a n ita rn y i e n e r gicznie p row adzona ośw iata sa n ita rn a , zapobiegają całkow icie w y stęp o w a n iu ta k groźnych chorób, ja k d u r b rzu szn y i p lam isty , p a ra d u ry , ch o ro ba H einego-M edina, błonica, k rztusiec, tężec i n ag m in n e zap alen ie opon m ózgow ych. Je d n o s tk i te s ta ją się rzadkościam i klinicznym i. Do chorób zakaźnych w y stęp u jący ch najczęściej w śród p racow ników MO i członków ich rodzin, należą: g ry p a (3810 p rzy p ad k ó w w 1969 r.), an g in a (333), o d ra (130), ospa w ie trz n a (100), n ag m in n e zap alen ie przy u szn icy (81), n ag m in ne zapalenie w ą tro b y (34).
W działalności S zp itala n ie m ożna pom inąć ro li A p tek i Z arząd u Z d ro wia K W MO (ppłk m g r K azim ierz M azanek), k tó ra w zbogaciła się o sta t nio o p raco w n ię p łynów krw iozastępczych. Co ro k u w z ra sta a so rty m e n t środków farm aceu ty czn y ch . S u m a w szystkich pozycji lekow ych zam knę ła się w 1969 r. liczbą 1359 m ed y k am en tó w . W zrosła tak że w a rto ść fin a n sow a zapasów a p te k i zarów no w śro d k ach leczniczych, ja k i w m a te ria łach o p a tru n k o w y ch . W 1954 r. a p te k a w y d ała 83 052 „n u m ero lek ó w ” , w 1969 r. — 147 850. Z ao p atrzen iem m edycznym k ie ru je sto ją c y n a czele S kładnicy S a n ita rn e j p p łk m g r Z dzisław N iem kiew icz. P o d leg łe Z arząd o w i je d n o stk i m edyczne z ao p atry w an e są c e n tra ln ie w sp rz ę t m edyczny, lek i i m a te ria ły o p atru n k o w e oraz odczynniki chem iczne.
D la p raw id ło w ej fu n k c ji placów ki, n iezbędna je s t p ra c a K o m isji L e k arsk iej (przew odniczący p p łk H e n ry k A gopsowicz). P o d le g a ją je j sp ra w y oceny zdrow ia now o p rzy jm o w an y ch k an d y d a tó w do słu żb y w resorcie
MO, sp raw y orzecznictw a chorobow ego, skierow ań do sanatoriów , u dziela n ia zw olnień od p ra c y itp.
O braz działalności S zp itala i P o lik lin ik i KW MO nie b y łb y p ełn y bez p o d k reślen ia ro li średniego i niższego p erso n elu m edycznego. T eren em ich działalności je s t sześć oddziałów szpitalnych, B lok O p eracy jn y , g ab in ety p olikliniczne oraz Izba P rzy jęć. W obec stałego w zro stu liczby gabinetów specjalistycznych i usług lekarskich, etató w p ielęg n iarsk ich i san itariu szek je s t stosunkow o m ało. Z m iany w ty m k ie ru n k u n a stę p u ją chociaż bardzo w olno, ale system atycznie. Liczba średniego i niższego p erso n elu ulega częstym zm ianom , stanow i to n ajw ięk szą bolączkę w p ra c y szpitalnej. F lu k tu a c ja k a d r spow odow ana je s t fak tem , że w iększość spośród pielęg n ia re k i sa n itariu szek to k o b iety -m atk i, k tó ry m n a d m ia r obow iązków dom ow ych uniem ożliw ia podejm ow anie p ra c y n a tr z y zm iany. P ra c a dw u- zm ianow a je st ty lk o w O ddziale P ołożniczym i w O ddziale S k ó rn y m (sani tariuszki). P ły n n o ść k a d r i częste zw olnienia lek arsk ie są p rzy czy n am i przeciążenia p ra c ą pozostałego personelu. Je d y n ie ofiarność całego zespołu pielęgniarskiego i niższego p erso n elu spraw ia, że zm iany kad ro w e nie o d b ijają się w sposób w idoczny n a chorych. M iarą p rzy w iązan ia pielęgnia re k i san itariu szek do sw ej placów ki je s t fak t, że 15 spośród nich (w ty m praw ie w szystkie sio stry oddziałowe) p racu je w S zp italu dłużej niż 20 lat.
W szystkie p ielęg n iark i są siłam i kw alifikow anym i. 15 z n ich je s t po egzam inie państw ow ym , 45 ukończyło d w u letn ią Szkołę P ielęg n iarstw a. 28 p ielęg n iarek , 6 położnych, 8 la b o ra n te k i 2 tech n ik ó w d e n ty sty czn y ch posiada śred n ie w ykształcenie, pozostałe osoby — n iep ełn e średnie. P rz e łożoną p ielęg n iarek je s t od 1 sty czn ia 1956 r. H elena Ż yngiel. P rz e d n ią zajm ow ały to stanow isko Z ofia R ogińska, H elena C ichocka i H elen a P o - topowicz.
P rz y S zp italu zorganizow ane je s t K oło P olskiego T ow arzystw a P ielęg n iarskiego; n ależą do niego w szystkie pielęg n iark i. R eg u larn ie co m iesiąc odbyw ają się szkolenia zaw odowe. Szkoleniem objęto rów nież sa n ita riu sz ki. Ś re d n i i niższy personel m edyczny b ierze udział w zorganizow anym w spółzaw odnictw ie pracy, w akcjach „białych n ied ziel” i in n y ch czynach społecznych. 27 spośród n ich n ależy do Z w iązku M łodzieży S ocjalistycznej.
O ddzielnym rozdziałem p ra c y le k arzy je s t ich działalność naukow a. K oło N aukow e S zp itala pow stało w listopadzie 1948 r., pow ołane do ży cia przez ów czesnego szefa słu żb y zdrow ia M BP p łk a d ra m ed. L eona G angla, zarządzeniem n r 37/48 z 2 listo p ad a 1948 r. K oło to je s t n a js ta r szym n a te re n ie O lsztyńskiego to w arzy stw em n au k o w y m lek arzy z udo k u m en to w an ą działalnością. Początkow o p lan p ra c y p rzew id y w ał organi zow anie dw óch posiedzeń n au k o w y ch w m iesiącu, k tó ry c h te m a te m m ia ły być: „p race n au k o w o -lek arsk ie, om ów ienia tem aty czn e lite r a tu ry le k arsk iej, refero w an ie czasopism lek arsk ich , om ów ienie ciekaw ych, p rz e b y w ający ch w leczeniu szp italn y m przypadków , w y p ad k i zgonów i p rz y p ad k i anatom o-patołogiczne” . O bow iązek b ra n ia udziału w zebraniach spoczyw ał n a w szystkich lek arzach (także z am b u lato rió w pow iatow ych) oraz fa rm aceu tach P o likliniki. O dpow iedzialny za pracę naukow ą, a także za dokształcanie średniego i niższego perso n elu , był d y re k to r S zpitala W UBP. W ydany w k ró tce s ta tu t K oła N aukow ego reg u lo w ał w szystkie obow iązki Z arząd u i członków K oła. P ierw szy m przew odniczącym K oła N aukow ego b y ł d r S tan isław K ubczak. W sp raw o zd an iu za pierw szy ro k
O L S Z T Y Ń S K A P O L I K L I N I K A W L A T A C H 1945-1969 7 3
działalności z 29 m arca 1949 r. czytam y: „W ro k u 1948/49 odbyw ały się d w a ra z y w m iesiącu zeb ran ia n au k o w o -lek arsk ie. P rz e rw w p ra c y nie było. F re k w e n c ja le k a rz y b y ła p rzew ażn ie 100%. N a zeb ran iach ty ch om aw iano ciekaw sze p rzy p ad k i z oddziałów , re fero w an o treść czasopism zagranicznych, zw łaszcza z zak resu m e d y cy n y ZSRR, w ygłaszano re fe ra ty ze w szystkich dziedzin lek arsk ich , poza okulistyką, h igieną i m ed y cy n ą sądow ą, oraz om aw iano zgony, p o ró w n u jąc rozpoznania kliniczne z sek c y jn y m i” .
S y stem aty czn a p ra c a n a u k o w a le k a rz y d a tu je się od 1952 r. O ty m okresie działalności K oła N aukow ego z n a jd u jem y n a stę p u ją c ą w zm iankę w sp raw o zd an iu rocznym d y re k to ra S zpitala, T. K ołodziejczyka: „K oło N aukow e L ek arzy S zp itala W U B P w O lsztynie w y k azu je pow olny, ale sy stem aty czn y rozw ój. W la ta c h 1952— 1954 e ta ty lek arsk ie n ie by ły w p e ł n i obsadzone. K a d ra le k a rsk a sk ład ała się z k ilk u dośw iadczonych i do b rze p ra k ty c z n ie w yszkolonych sp ecjalistó w o rd y n ato ró w , z atru d n io n y ch dodatkow o w w ielu ogniw ach cyw ilnej słu żb y zdrow ia. N ie by li oni n a staw ien i n a te o re ty c z n ą p ra c ę n au k o w ą i niew iele m ieli n a n ią czasu. In n i lek arze zdobyw ali dopiero teo rety czn e i p ra k ty c z n e po d staw y sw oich specjalności. W ty ch w a ru n k a c h m im o dob ry ch chęci zespołu le k a rsk ie go, n iełatw o było ożyw ić p ra c ę K oła i zachęcić członków do czynnej w sp ó łp racy ” . A by p rz e rw a ć te n tr u d n y okres D y re k c ja S zp itala i Z a rz ą d K oła uciekali się n ie je d n o k ro tn ie do „zachęt, p ersw azji, a n a w e t p re s ji a d m in istra c y jn y c h ” . P o czątk o w y okres działalności K oła ilu stru je tab ela 5.
T A B E L A 5
D zia ła ln o ść K o ła N a u k o w e g o w la ta c h 1952— 1958__________________
Ro k Liczba w y g ło szo n y ch re fe ra tó w L iczba w y gło szo n y ch d o n iesień p raso w y ch Liczba d e m o n stro w a n y c h p r z y pad k ó w c h o ro b o w y ch Liczba o m ó w io n y ch zgonów L iczb a'le k a- rzy b io rą cy ch ud ział w zjaz dach n a u kow ych Liczba le k a rz y b io rą cy u d ział w k u rsac h sp ec ja ln y ch 1952 24 39
_
18 1953 21 61 — — 11 1 1954 20 52 — — 3 3 1955 29 30 — — 6 4 1956 28 26 14 7 16 6 1957 18 4 20 33 6 2 1958 23 6 20 20 11 2F u n k c ję przew odniczącego K oła N aukow ego p e łn ili w ty m o k resie ko lejn o n a stę p u ją c y lekarze: H e n ry k W ierzbicki, Z bigniew O lkow ski, W anda B ra u n i T adeusz K ołodziejczyk.
S tałem u podnoszeniu w iedzy lek arsk ie j sp rz y ja ła w łasn a biblioteka n aukow a, k tó re j początki sięg ają rów nież 1948 r. L iczyła ona w ted y zaled wie 149 książek. P ierw szy m i b ib lio tek arzam i b y li lekarze: S te fa n Tyllo (od 14 lutego 1948 r. do 31 lipca 1951 r.), A n to n i S ienkiew icz (od 1 sie rp nia 1951 r. do 23 k w ie tn ia 1952 r.), Z bigniew O lkow ski (od 23 k w ietn ia 1952 r. do 31 g ru d n ia 1957 r.) i A n d rzej S k ro b ack i (od 1 sty czn ia 1958 r. do 1 m a rc a 1962 r.). P o n ich p rz e ję ły tę fu n k c ję opłacane, eta to w e p raco
w nice ad m in istra c y jn e S zpitala: U rszula P aw łow ska, B a rb a ra D u n ajsk a i Ire n a Bogucka.
W chw ili obecnej B iblioteka L e k a rsk a S zp itala posiada 2973 książki, w ty m 929 w olum inów o praw ionych czasopism. P o n ad to biblioteka d y s p o n u je 34 ty tu ła m i czasopism w języ k u polskim , 10 w języ k u rosyjskim , 6 w angielskim , 3 w niem ieckim oraz 1 w języ k u fran cu sk im . K w ota p ie n iężna przeznaczona rocznie n a zakup książek w ah ała się w gran icach od 6000 do 12 000 zł. W 1969 r. w y datkow ano n a zakup książek 9003,05 zł.
W n a stę p n y m dziesięcioleciu (1959— 1969) p ra c a K oła N aukow ego znacznie się ożyw iła. Raz w m iesiącu zw oływ ano zeb ran ie „w ojew ódz k ie ” , a co ty d zień odbyw ały się zeb ran ia szkoleniow e. C oraz w ięcej le k a rzy b rało u d ział w k u rsa c h specjalizacy jn y ch organizow anych przez I n s ty tu t D oskonalenia i S pecjalizacji K a d r L ek arsk ich w W arszaw ie i in nych ośrodkach nau k o w y ch k ra ju , uzyskiw ało sto p n ie specjalistów , p u blikow ało p race naukow e. Sześciu spośród lek arzy uzyskało sto p ień n a u kow y doktora m edycyny. Ilu stra c ją aktyw ności K oła N aukow ego w m i n ionym dziesięcioleciu je st ta b e la 6. T abela 6 nie o b ejm u je m .in. liczby posiedzeń K oła N aukow ego i zeb rań szkoleniow ych, w ygłoszonych donie sień prasow ych, cm ów ień przy p ad k ó w zgonów i sp raw ozdań ze zjazdów oraz k ursów szkoleniow ych, ud ziału lek arzy i fa rm a c e u tó w w pracach inn y ch to w arzy stw naukow ych, u działu lek arzy am b u lato rió w pow iato w ych w k u rsa c h d o kształcających i złożonych przez nich specjalizacji, ud ziału le k arzy w szkoleniach w ojskow ych, politycznych i w k u rsa c h ję zyków obcych itp.
T A B E L A 6 D zia ła ln o ść K o ła N a u k o w e g o w la ta c h Î959— 1969
Rok Liczba w y g ło szonych r e f e r a tów Liczba pokazów k lin icz n y ch Liczba ogło szo n y ch p rac d ru k ie m lub od d an y ch do d ru k u L iczba lek arzy , k tó rzy uzy sk ali sp e c ja li zację Liczba le k a rzy s k ie ro w an y ch na k u rsy s p ec ja ł. U dział le k a rzy w zja z dach n a u k o w y ch 1969 18 26
_
11 3 12 1960 14 33 — 1 3 — 1961 14 15 2 1 6 10 1962 15 10 1—
5 14 1963 20 12 4 4 6 6 1964 17 9 3 8 14 8 1966 17 9 3 1 8 2 1966 18 — 3 — 5 5 1967 15 12 6—
12 9 1968 20 20 9 7 18 7 1969 16 48 14 4 16 2Od chw ili w p ro w ad zen ia sto p n i sp ecjalizacy jn y ch , tj. od g ru d n ia 1952 roku, ju ż ponad 50 razy p rzy stęp o w ali lek arze S zp itala i P o lik lin ik i KW MO do egzam inów n a I i II sto p ień specjalizacji. E gzam iny n a II stopień o dbyw ają się z re g u ły w ośrodkach akadem ickich lub w C e n tra ln y m Szpi ta lu K lin iczn y m M SW w W arszaw ie.
