IV międzynarodowa konferencja z historii kartografii

Kronika

₂₀₇

Osobną uwagę należy poświęcić poruszanej tak szeroko na Kongresie proble-matyce historii, struktury, procesu asymilacji i przemian w świadomości polskiej-grupy etnicznej, zamieszkującej w Ameryce. Spraw tych dotyczyło kilka referatów w sekcjach: historii, socjologii oraz nauk politycznych. W Ameryce, która jest krajem imigrantów, mozaiką rozmaitych grup etnicznych, prace historyczne i socjo-logiczne poświęcone problemom etniczności prowadzone są bardzo szeroko przede wszysitkim przez członków odpowiednich społeczności. Polska grupa etniczna, w po-równaniu z innymi, pozostawała znacznie w tyle w badaniach na tym odcinku. Na Kongresie w 1966 r. zaledwie jeden referat dotyczył problematyki polonijnej. Na-tomiast Kongres obecny świadczy o włączeniu się naukowców polskiego pochodze-nia w Ameryce w ogólny nurt badań z tego zakresu. Na Kongresie reprezentowano zarówno wyniki prac ankietowych, przeprowadzonych w środowiskach polonijnych nad postępem asymilacji, jak też rozważania teoretyczne na temat czym jest grupa etniczna, jaka jest jej rola w wieloetnicznej społeczności amerykańskiej. W inte-resujących referatach poddano rewizji, obowiązującą w tradycyjnej nauce amery-kańskiej, teorię tzw. melting pot, w myśl której kultura amerykańska powstaje po-przez wymieszanie we wspólnym tyglu subkultur wszystkich grup etnicznych skła-dających się na społeczeństwo. W teorii tej podkreślone były wszystkie ujemne aspekty etniczności przeszkadzające w zespoleniu się kultury amerykańskiej w je-den twór. Wysunięte na Kongresie koncepcje zwracały uwagę na pozytywne stro-ny istnienia grup etniczstro-nych, traktując je jako wartościowy element społeczstro-ny, przeciwdziałający zarówno wyrównawczym tendencjom kultury masowej jak też: alienacji danej grupy.

Z zagadnień dotyczących emigracji polskiej warto odnotować, charakterystyczny dla nastrojów panujących w amerykańskim środowisku polonijnym, wygłoszony w sekcji nauk politycznych referat, który omawiał krytycznie działalność polskich partii politycznych na obczyźnie w roku 1971. Autor referatu stwierdzał małą ak-tywność tych partii, rozczłonkowanie poglądów i ideologii oraz brak konstruktyw-nego programu w obecnej sytuacji międzynarodowej. Referat poddawał w wątpli-wość sens dalszej działalności tych partii.

Widoczne na Kongresie zaawansowanie naukowców polskiego pochodzenia w ba-daniach nad emigracją polską uznać należy za jedno z najcenniejszych jego osiągnięć.

Kongres oceniony został w środowisku naukowym polsko-amerykańskim bar-dzo wysoko. Stwierbar-dzono, że jest on wyrazem żywotnej potrzeby wzajemnego współdziałania naukowców i intelektualistów polskiego pochodzenia. Postanowiona zwoływać go co kilka lat, tworząc tym samym trwałą instytucję naukową.

Janina Zurawicka

Wielka Brytania

ГУ MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA Z HISTORII KARTOGRAFII Po trzech kolejnych konferencjach z historii kartografii, w których dwie pierw-sze odbyły się w Londynie, trzecia w Brukseli, miejscem obrad konferencji IV była — w dniach 21—24 września 1971 r. — stolica Szkocji, Edynburg. Inicjatywie tych konferencji, wychodzącej od osób zgrupowanych wokół wydawanego przez C. Koe-mana Imago Mundi, odpowiadał skład uczestników, którzy (za wyjątkiem konfe-rencji III) przybyli właśnie z krajów anglo-saskich i Francji. Fakt ten widoczny był również na ostatniej konferencji w Edynburgu, gdzie na 148 uczestników

zdecydo-2 0 8

Kronika

w a n a większość zamieszkuje k r a j e anglosaskie (Wielka Brytania, USA, Kanada,

Australia). W mniejszości reprezentowane były inne k r a j e , jak np. Francja i Belgia

11 osób, Holandia 6, Włochy 4, Finlandia 2, Szwajcaria, Węgry, Polska i NRF po 1

osobie. Taki skład uczestników znalazł odbicie w zdecydowanej większości r e f e r a

tów dotyczących historii kartografii k r a j ó w anglosaskich. Na drugim miejscu r e

-prezentowana była kartografia holenderska, szczególnie zagadnienia związane z

dzia-łalnością wybitnego jej przedstawiciela W. Blaeu. J e d n a k oprócz omówień

działal-ności poszczególnych k a r t o g r a f ó w i ich dzieł przejawiały się problemy

metodolo-giczne b a d a ń oraz tendencja do rozszerzania bazy źródłowej historii kartografii,

a także problemy techniki i m a t e r i a ł u sporządzania ówczesnych map. W fazie

koń-cowej obrad postanowiono następną konferencję odbyć w Polsce w związku z 500

rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika.

J. Bb.

Węgry

F. RATZEL, P. VIDAL DE LA BLANCHE I IM WSPÓŁCZEŚNI

TEMATEM KOLOKWIUM W BUDAPESZCIE

Z inicjatywy Międzynarodowej Komisji Historii Myśli Geograficznej odbyło się

•w Budapeszcie w dniach 8—10 sierpnia 1971 r. kolokwium poświęcone początkom

geografii człowieka, zorganizowane w r a m a c h o d b y w a j ą c e j się w tym czasie —

z inicjatywy Międzynarodowej Unii Geograficznej — Konferencji Regionalnej K r a

-jów Europejskich. W problematyce kolokwium wyróżniają się przede wszystkim trzy

grupy zagadnień:

1. Założenia metodologiczne dwóch kierunków geografii człowieka (J. Babicz —

Polska);

2. Relacje pomiędzy koncepcjami geograficznymi końca X I X w. a geografią n a

-szych czasów (M. A. Buttimer — Stany Zjednoczone, W. W. Aninkow — ZSRR);

3. Wpływ Vidal de la Blanche'a i Ratzla n a geograficzne szkoły narodowe, m.in.

n a geografię r u m u ń s k ą (V. Michâlescu), jugosłowiańską (S. Ileiic), angielską

(M. J. Campbell).

Całość początków problematyki geografii człowieka daleka jest od pełnego

opracowania i będzie nadal znajdowała się w polu widzenia Komisji. Niemniej

jed-n a k Komisja m a zamiar zwrócić uwagę w jed-najbliższym czasie jed-na kształtujące się

w tej s a m e j epoce co geografia człowieka, geograficzne szkoły narodowe i c h a r a k

-teryzujące je odrębności.

J. Bb.

ZSRR

RZEKOMY AUTOGRAF MIKOŁAJA K O P E R N I K A

W zasobach rękopisów P a ń s t w o w e j Biblioteki im. W. I. Lenina w Moskwie z n a j

-d u j e się zbiór autografów, pocho-dzących z kolekcji A. S. Norowa (1795—1869)

1

.

Pozycja 22 tego zbioru określona jest w katalogu jako autograf Mikołaja Kopernika.