Ziemniak Polski 2005 nr 2 3
Ekonomika i rynek
INFORMACJA O RYNKU
doc. dr hab. Jerzy Rembeza
IHAR, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie e-mail: jrembeza@poczta.onet.pl
d kilku lat mamy w Polsce do czynie-nia z utrzymującą się tendencją do ograniczania powierzchni uprawy ziemnia-ków. Jeśli na początku lat 90. przekraczała ona 1,7 mln ha, to w 2004 r. spadła do 0,71 mln ha. Charakterystyczne, że o ile w przeszłości spadek powierzchni uprawy notowano przede wszystkim w regionach północnych i zachodnich Polski, o tyle w ostatnich latach najszybciej powierzchnia uprawy ziemniaka maleje w regionach środkowych i wschodnich. W 2004 r. po-wierzchnia uprawy ziemniaka w większo-ści województw zachodnich nawet wzrosła (w opolskim o ponad 20%). Największy spadek, ponad 20-procentowy, odnotowa-no w woj. podlaskim i mazowieckim. Takie zmiany w uprawie ziemniaka wyraźnie wskazują na dostosowywanie jej do re-aliów rynkowych. Prowadzą one obecnie do zmniejszania dysproporcji regionalnych w uprawie ziemniaka i powinny
doprowa-dzić do zmniejszenia regionalnych dysproporcji cen ziemniaka.
Pozytywną tendencją ostatnich lat jest wy-raźne zmniejszenie wahań plonów ziemniaka. W pierwszej połowie lat 90. były one bardzo wyraźne, co dezorganizowało funkcjonowanie rynku. Negatywną tendencją jest natomiast ciągłe zmniejszanie się powierzchni plantacji nasiennych. Chociaż w ostatnich latach spa-dek areału plantacji nasiennych jest mniejszy niż spadek ogólnej powierzchni uprawy ziem-niaka, jednak wskazuje na utrzymywanie się trudności w funkcjonowaniu firm nasiennych.
Wzrost plonów ziemniaka w 2004 r. zre-kompensował spadek powierzchni uprawy. W konsekwencji zbiory ziemniaków w Polsce wy-niosły 13,7 mln ton i kształtowały się na tym samym poziomie co w roku 2003. Wyraźny wzrost zbiorów odnotowano w regionach za-chodnich, a spadek w regionach środkowych i wschodnich (szczególnie w woj. mazowieckim, podlaskim i podkarpackim).
Ceny ziemniaków w transakcjach targowiskowych (zł/100 kg)
Lata Miesiąc 2001/02 2002/03 2003/04 2004/2005 VII 58,3 57,6 68,9 64,1 VIII 44,9 44,6 47,4 46,0 IX 39,6 35,2 38,0 36,4 X 41,4 33,8 35,9 34,7 XI 42,0 34,3 36,7 35,6 XII 43,0 35,8 38,0 36,4 I 45,6 36,4 38,7 42,7 II 48,4 37,0 39,2 III 50,1 37,5 39,7 IV 53,1 37,8 39,3 V 52,7 36,5 37,0 VI 58,7 38,1 40,3
O
Ziemniak Polski 2005 nr 2 4
Przy stosunkowo niewielkiej różnicy zbio-rów ceny ziemniaków na rynku polskim kształtują się na poziomie zbliżonym do po-ziomu z roku poprzedniego. W końcu roku wynosiły w transakcjach targowiskowych około 36 zł/100 kg. W styczniu nastąpił przejściowy wzrost cen wynikający z ograni-czeń w bieżącej podaży. Należy oczekiwać jednak, że w okresie wiosennym nastąpi korekta cen w dół. Możliwości wzrostu cen ziemniaka są ograniczone ogólną sytuacją na rynkach europejskich. W większości z nich w 2004 roku nastąpił znaczący wzrost plonów i zbiorów. Szczególnie duży wzrost zbiorów, o ponad 20%, odnotowano w
Niemczech. W konsekwencji ceny spot ziemniaka na rynkach zachodnioeuropej-skich są niskie. Na przełomie lutego i marca ceny uzyskiwane przez producentów wynosi-ły w Niemczech około 5 euro/100 kg, a w Holandii około 3 euro/100 kg. Również pro-gnozy rynku zakładają utrzymanie się niskich cen do końca sezonu. W kontraktach termi-nowych na kwiecień ceny ziemniaka (Bintje na frytki) wynosiły na początku marca około 4,5 euro/100 kg. Przy generalnie niskich cenach na rynkach zachodnioeuropejskich nie ma możliwości wyraźnego zwiększenia w bieżącym sezonie eksportu ziemniaków z Polski.
