ANDRZEJ STRASZAK
Szkoła Wysza im. Pawła Włodkowica w Płocku
Streszczenie
Korzenie współczesnej gospodarki opartej na cigłym rozwoju i umasowieniu wiedzy i technologiach społeczestwa informacyjnego sigaj roku 1948, który przyniósł doniosłe wynalazki i nowe kierunki nauki. Internet i jego umasowienie to wielki przełom cywilizacyjny i pocztek wielkich wyzwa rozwojowych. Przedstawio-no podstawowe problemy transferu wiedzy i inPrzedstawio-nowacji w obecnych lokalPrzedstawio-no- lokalno-globalnych społeczestwach i gospodarkach opartych na e- danych, e- informacjach i e- wiedzy.
Słowa kluczowe: transfer wiedzy i innowacji, społeczestwa i gospodarki oparte na wiedzy, e-dane, e-informacja, e-wiedza. Internet jako przełom cywilizacyjny i rozwojowy 1. Wstp
Rok 2009 został ogłoszony Europejskim Rokiem Kreatywno ci i Innowacji. Sama Unia Euro-pejska jest pewnym systemowym niezakoczonym innowacyjnym procesem dynamicznym, któremu 20 lat temu Polska nadała nowego charakteru. Nowa Wielka Systemowa i Ustrojowa Innowacja Polski polegała na pokojowym, bezkryzysowym i samodzielnym, pierwszym w wiecie oderwaniu si od niedemokratycznego i niedostatecznie innowacyjnego Wschodu i rozpoczciu transformacji systemowej i ustrojowej, prowadzcej do demokratycznego i bardziej innowacyjnego Zachodu.
Transformacja ta miała trwa zaledwie kilka lat, a trwa ju lat 20 i jeste my dopiero na pół drogi do jej zakoczenia. Jest to nadal bardzo trudne i złoone przedsiwzicie innowacyjne, w którym niezbdny jest coraz bardziej intensywny transfer wiedzy i innowacji. Wej cie Polski do Unii Europejskiej wraz z kilkoma innymi krajami Europy rodkowej w 2004 roku stworzyło ogromne, nowe perspektywy rozwojowe i systemowe dla Unii Europejskiej i Polski w dłuszej perspektywie lat 2009-2049.
Dwadzie cia lat temu w Europie Zachodniej, w Genewie, powstała Wielka Innowacja Cywili-zacyjna - Masowy Internet 1.0 oparty na technologii www.xxx.yyy, który ju dzisiaj przekroczył liczb 4 mld uytkowników. Powstanie przedsibiorstw internetowych i wej cie ich na ameryka-sk giełd technologiczn wywołało pierwszy gwałtowny boom innowacyjnej gospodarki cyfrowej. W wyniku braku odpowiednich rozwiza systemowych w obszarach finansowanych i gospodar-czych przestrzeni cybernetycznej nastpił kryzys tej gospodarki w latach 2000-2003.
Ostatnie 10-lecie, to gwałtowna cyfryzacja i internetyzacja globalnego sektora finansów z „dobrymi” i „złymi” innowacjami, co doprowadziło do Drugiego, jeszcze wikszego, Kryzysu Globalnego Sektora Finansów w 2008 r., który ju przeniósł si do innych globalnych sektorów
gospodarczych i spowodował głbokie kryzysy w gospodarkach wielu krajów.
Ostatnia dekada, to powstanie i gwałtowny rozwój super innowacyjnej globalnej korporacji internetowej Google, która z garaowej firmy została liderem Internetu z ogromn, milionow liczb serwerów informatycznych i internetowych, tworzcych baz infrastrukturaln tej korpora-cji. Korporacja Google zmieniła Internet w wikszym stopniu, ni jakakolwiek inna firma interne-towa, przy okazji utrudniajc ycie takim gigantom jak Microsoft, IBM, czy HP. Firma Google to korporacja oparta na ogromnych zasobach e-wiedzy, e-informacji, e-danych. Była i jest oparta na „dobrych” innowacjach, ale ju dzisiaj widzimy „złe” oddziaływanie Drugiego Kryzysu Gospo-darczego XXI wieku nawet na jej innowacyjny model biznesowy.
Imperatywem systemowym na czas Drugiego Globalnego Kryzysu Gospodarczego jest wymóg jeszcze bardziej intensywnego zwikszania ilo ci i jako ci wiedzy i jej wykorzystania. W szcze-gólno ci, poprzez przyspieszanie jej transferu a take zwikszanie wszelkich „dobrych” innowacji za pomoc gospodarki jeszcze bardziej opartej na wiedzy, ni to było wystarczajce dotychczas. Imperatywem systemowym na dzisiaj i jutro jest ci lejsze powizanie sektorów nauki i gospodarki we wszystkich krajach Unii Europejskiej bez wyjtku – to jest głównym celem Europejskiego Roku Kreatywno ci i Innowacji.
Dzisiaj Polska potrzebuje 100.000 innowacyjnych firm - od firm mikro do firm wielkich, w tym 10 innowacyjnych banków, 200 innowacyjnych szkół wyszych, 200 innowacyjnych instytutów naukowych, a take corocznie 50.000 innowacyjnych absolwentów szkół wyszych i 1.000 innowacyjnych nowych doktorów nauk.
Siła współczesnej gospodarki tkwi w powszechnej cyfryzacji, innowatyzacji i oparciu ich na wysokiej jako ci wiedzy, zarówno własnej, jak i wiedzy partnerów gospodarczych i naukowych z całego wiata.
Cybernetyka rozpowszechniła si w wielu cyklach rozwojowych. Obecnie znana jest najbar-dziej w postaci przestrzeni cybernetycznej, w której dynamicznie rozwija wiat wirtualny. Podczas ostatnich wyborów nowego prezydenta USA w kampanii wyborczej po raz pierwszy bardzo aktywnie wykorzystano przestrze cybernetyczn. Wła nie jej uycie przyniosło w pewnej cz ci sukces dla nowo wybranego prezydenta.
Cybernetyka nadal jest w pocztkowej formie wykorzystywania jej ogromnych perspekty-wicznie moliwo ci. W wieczór wyborczy w CNN po raz pierwszy pojawił si hologram reporter-ki, która w momencie transmisji znajdowała si tysice kilometrów od studia CNN w sztabie wyborczym Baracka Obamy.
Dzisiaj, powszechnie przyjmuje si, e wiedza i innowacje w dominujcej cz ci powstaj w wyniku coraz bardziej rozpowszechnionej działalno ci B+R, głównie gospodarczej i w szkołach wyszych. Wiele globalnych korporacji, to take potne centra B+R rozlokowane prawie na wszystkich kontynentach. Dzisiaj najlepsze Uniwersytety USA staj si Uniwersytetami Global-nymi majcymi swe filie w Europie, Chinach, czy ostatnio w krajach zatoki Perskiej. Powstaje swoisty wiatowy wy cig w obszarze szkolnictwa wyszego i B+R. Zapocztkowała ten wy cig Unia Europejska przyjmujc do realizacji wspomnian Strategi Lizbosk, uzupełnion Strategi Bolosk, z tym, e ostatnio do wy cigu dołczyły Korea Południowa, Chiny, Indie i niektóre kraje Zatoki Perskiej. Polska przystpiła take do tego wy cigu, ale tylko w zakresie powstania i dynamicznego wzrostu sektora niepastwowych szkół wyszych. Dzisiejsze Uniwersytety musz by bogate, dotyczy to zarówno pastwowych, jak i niepastwowych uniwersytetów – niezalenie gdzie s zlokalizowane we współczesnym globalno-lokalnym wiecie. Jednocze nie Polska
dopu ciła do głbokiego niedofinansowania sektora B+R w gospodarce, szkolnictwie wyszym i sektorze pastwowymi.
Przygotowywana obecnie przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego radykalna re-forma sektora nauki i szkolnictwa wyszego wymaga uderzeniowego skoku rewitalizujcego ten sektor w Polsce. Dotychczasowe rodki finansowe pozwalaj na zaspokojenie zaledwie 30% potrzeb uczestniczcych w konkursach na projekty badawcze, badawczo-rozwojowe czy rozwojo-we zespołów B+R ze wszystkich sektorów nauki. Racjonalnie z punktu widzenia interesów Polski naleałoby uruchomi natychmiast 80% potencjału B+R zlokalizowanego w Polsce. Jednocze nie naleałoby wdroy super sprawne mechanizmy systemowe dokonujce swoistej rewolucji w zakresie zaangaowania si gospodarki w Polsce w działalno B+R.
Wanym elementem tego rozwizania systemowego musi by zwielokrotnienie transferu wie-dzy i innowacji w regionach i miwie-dzy regionami Polski, w szczególno ci miwie-dzy dziesicioma regionami, które mimo trudnych warunków finansowych s najbardziej twórcze w skali całego kraju, oraz midzy nimi i regionami wiedzy Unii Europejskiej.
Polska take nie wykorzystuje dostatecznie transferu wiedzy i innowacji z USA, Japonii, Ko-rei Południowej, Chin i z coraz wikszej liczby nowych krajów uczestniczcych w wiatowym wy cigu B+R i Edukacji Wyszej. Nowy wymiar transferowi wiedzy i innowacji nadaj rozpo-wszechnianie szerokopasmowego Internetu i globalnego transportu lotniczego oraz bardzo szybkich kolei w Japonii, Chinach, Europie Zachodniej1.
Polska jak najszybciej musi dołczy do grupy krajów wiata wykorzystujcych wielkie prd-ko ci w wiecie cybernetycznym i rzeczywistym dla przyspieszenia swojego rozwoju w obszarze innowacji. Optymalne wykorzystanie „wielkich prdko ci”, to nowa perspektywa dla wszystkich szesnastu regionów (województw) Polski.
Przyspieszenie transferu wiedzy i innowacji wymaga jzykowej rewolucji w Polsce, takiej, jakiej dokonały wiele lat temu kraje skandynawskie i Beneluksu. Przyspieszenie transferu wiedzy i innowacji wymaga take rozpoczcia pierwszej rewolucji w Polsce w obszarze interdyscyplinar-nych i transdyscyplinarinterdyscyplinar-nych B+R.
Interdyscyplinarne i transdyscyplinarne B+R i innowacje s nadal raczej chwilowymi wyjt-kami, ni reguł w Polsce.
W słynnym corocznym konkursie młodych innowatorów (do 35 lat) organizowanym przez MIT, gdzie wybierano 100 najlepszych, a od kilku lat wybiera si 35 najlepszych innowatorów w czterech kategoriach (infotech, bio, nano, energia), ogromna wikszo to innowacje interdyscypli-narne lub transdyscypliinterdyscypli-narne. W 2008 roku wybrano je z 300 zgłaszanych innowacji z całego wiata. Wikszo najlepszych, to innowacje powstałe w prestiowych uniwersytetach ameryka-skich, ale take s to innowacje z centrów B+R globalnych korporacji gospodarczych i z małych lub rednich innowacyjnych firm USA.
Szczególn cech wikszo ci wybranych innowacji jest wykorzystywanie informatyki iny-nierskiej jako wanej współdyscypliny naukowej. Innowacje z konkursu 35TR35 mona take podzieli na innowacje na rzecz techniki oraz na rzecz człowieka, z przewag na rzecz techniki.
1 Z. Kruszewski, J. Rutkowska, A. Straszak, Centralny E-Okrg Wiedzy i Twórczoci, [w:] Wybrane Problemy Elektro-nicznej Gospodarki, red. Niedwiedziski M., Monografia, Łód 2007.
2. Wiedza jest wszystkim i prawie dla wszystkich
Odkrycia „wiedzy”, jako nowej głównej siły sprawczej gospodarki oraz „pracowników wie-dzy”, jako dominujcego zasobu ludzkiego, dokonał Peter Drucker, najwybitniejszy wiatowy uczony z zakresu zarzdzania drugiej połowy XX wieku. Dokonał tego jeszcze przed rewolucj komputerów osobistych, która rozpoczła si z pocztkiem lat 80. XX wieku i przed rewolucj internetow, która rozpoczła si z pocztkiem lat 90. XX wieku. W swoich licznych monografiach naukowych i masowych publikacjach, np.: na łamach tygodnika The Economist, pisał: Nastpne społeczestwo bdzie społeczestwem wiedzy. Wiedza bdzie kluczowym zasobem, a pracownicy wiedzy bd dominujc grup w zasobach pracy tego społeczestwa.
Dwa ostatnie kryzysy gospodarki wiatowej stworzyły sytuacj, e emeryci i wiekowi gracze giełdowi take musz dzisiaj opiera si na rzetelnej wiedzy, jeeli nie chc straci swoich walorów kapitałowych. Pierwszy kryzys zwizany był z pkniciem baki giełdowej w zwizku z wej ciem na giełd firm internetowych, tzn. dotkomów, i zastosowaniu przez niektóre korporacje gospodarcze „kreatywnej ksigowo ci” (ENRON). Drugi – obecny, zwizany z nieetycznym wykorzystaniem inynierii finansowej i wykorzystaniem informatyki i Internetu do totalnej cyfryzacji globalnego sektora finansów bez odpowiednich globalnych rozwiza systemowych, doprowadził do pknicia ogromnej wiatowej baki „toksycznych kredytów”. Powysze dwa wiatowe kryzysy giełdowe wiadcz, e stare mechanizmy systemowe XX wieku s ju niesku-teczne nawet na pocztku XXI wieku.
Ostatni kryzys globalnego sektora finansów wiadczy, e take wiele rzdów krajów najwyej rozwinitych, a przez to bardzo bogatych, te niedostatecznie wykorzystało wiedz do rzdzenia, w tym rzdzenia inteligentnego, które nie daje si zaskoczy zjawiskom dajcym si przewidywa na podstawie wiedzy.
Peter Drucker uprzedzał, e zmierzamy ku nowemu zupełnie społeczestwu. Cechy tego spo-łeczestwa s mianowicie, jak:
• Bezgraniczno – gdy wiedza przenika łatwiej ni pienidze.
• Wysoka mobilno – dostp dla kadego przez edukacj, w tym edukacj wysz. • Wysoki potencjał poraek, ale i sukcesów.
Powysze cechy czyni społeczno ci wiedzy – społeczno ciami o wysokiej konkurencyjno ci zarówno firm, pojedynczych obywateli, jak i całych społeczestw.
Ostatnio zarzdzanie kreatywno ci staje si niezmiernie wan cech ludzi, firm i całego spo-łeczestwa – w społeczestwie wiedzy kreatywno staje si procesem cigłym i globalnym.
W społeczestwie wiedzy – wszyscy pracownicy wiedzy musz by kreatywni zarówno w szkołach wyszych, instytucjach naukowych, centralach B+R, ale take na wysokich stanowiskach w gospodarce, w pastwie i samorzdach.
Praktyka ostatnich lat wykazuje zwikszenie liczby doktorów nauk rónych specjalno ci za-trudnianych w firmach na rónych stanowiskach. Niektóre uczelnie, obok studiów MBA, wprowa-dziły take studia DBA.
Ju obecnie stwierdza si, e w wy cigu konkurencyjnym wysuwaj si na czoło firmy inteli-gentne, zdolne do nowatorskich i szybkich przystosowa, a w ród umiejtno ci zarzdzania zdecydowanie wiedzie prym umiejtno zarzdzania wiedz i gromadzenia kapitału intelektualne-go.
jesz-cze bardziej inteligentne zarzdzanie w niefinansowych sektorach gospodarki, a take inteligent-niejsze rzdzenie w pastwach i regionach. Odkrycie „informacji” jako wanego zasobu dla ludzko ci naley do Shannona i Wienera, ale koncepcja „społeczestwa informacyjnego” została wynaleziona w pocztku lat 60 w Japonii i rozwinita przez Y. Masud, który stwierdził: „cywili-zacja, któr zbudujemy zbliajc si do XXI wieku, nie bdzie cywilizacj materialn, symbolizo-wan przez ogromne konstrukcje, ale bdzie cywilizacj niewidoczn. Precyzyjnie powinno si j nazwa „cywilizacj informacyjn”.
Dzisiaj informatycy wiata, w tym polscy informatycy, zmierzaj do tego, by dostp do e-danych, e-informacji i e-wiedzy oraz ogromnych mocy obliczeniowych był moliwy z kadego miejsca, w kadym czasie, z mało wymagajcych od uytkownika urzdze typu inteligentnych telefonów komórkowych.
Informatycy zmierzaj take do organizacji usług obliczeniowych, w tym oblicze inteligent-nych, w sieci komputerów zwanej gridem lub Internetem 4.0.
3. Wielka rónorodno elektronicznej wiedzy i wielkich systemów e-wiedzy
W cigu ostatniego 10-lecia ilo danych, informacji i wiedzy dostpnej w infosferze elektro-nicznej przekroczyła i zwielokrotniła ilo danych, informacji i wiedzy dostpnej w formie tradycyjnej (rys. 1).
Rys.1. Nowa Piramida Danych, Informacji i Wiedzy ródło: Opracowanie własne.
Prawo Moore’a, obowizujce od lat 30. w obszarze mocy przetwarzania i gromadzenia danych i informacji w elektronicznych urzdzeniach informatycznych, spowodowało, e klasy tych
urzdze kolejno typu k, M, G, wchodz ju w klas T. W niedługiej przyszło ci osign klas P i E, to znaczy, e ju niedługo bdziemy mieli dostp i moliwo ci przetwarzania danych, informacji i wiedzy elektronicznej o gsto ci wikszej od 1020 Bajtów. Take niedługo strumienie danych, informacji i wiedzy przepływajce w ziemskiej infosferze elektronicznej bd przemieszczały si z szybko ci wiksza od 1020 B/s. W latach 70 wybitny matematyk rosyjski na seminarium w Instytucie Cybernetyki Stosowanej PAN okre lił, e cywilizacja cybernetyczna powstanie, gdy ludzie bd przetwarza dane, informacje i wiedz o gsto ci wikszej, ni zaledwie 1012 B.
Obecnie w 2008 roku moemy wyróni 7 głównych zastosowa technologii internetowej, a mianowicie: komunikacja, handel, biznes, gospodarka, administracja, edukacja i e-społeczenstwo.
Zastosowania w rónych obszarach s jednak zbyt zrónicowane, co jest jedn z przyczyn obecnych kryzysów.
Rys. 2. 7 warstw aplikacyjnych (communication, comerce, biznes, economy, e-administracja, e-education, e-społeczestwo)
ródło: Opracowanie własne.
Ogrom elektronicznych danych, informacji a take coraz wiksze zasoby e-wiedzy czyni z niej jdro wielkich e-systemów. E-wiedza wymaga zarówno rozwoju tradycyjnej edukacji i bada naukowych, jak i coraz wikszej e-edukacji i e-bada (rys. 2).
rónorodnej teorii i wiedzy z zakresu automatyki, informatyki, kreatywnej pracy i zarzdzania, coraz lepszego zarzdzania wiedz, wikszych nakładów na edukacj ludzi bardzo młodych i przestrzeganie nowych relacji w XXI wieku. Ju obecnie obok zatrudniania pracowników wiedzy we wszystkich firmach niezbdny jest rozwój sektora wiedzy i bada a w nich globalnych laborato-riów wielowłasno ciowych (prywatno-publicznych), powstanie nowych struktur, takich, jak miasta nauki i wysokiej edukacji, globalne korporacje wiedzy i inne formy.
W starym modelu rozwoju ludzko ci rónorodne organizacje, instytucje i firmy yły wiecznie a ludzie umierali. W latach 90. XX w. i w pierwszej dekadzie XXI wieku organizacje, instytucje i firmy umieraj, a ludzie pozostaj z wieloma nowymi pomysłami.
Rewolucja elektroniczna zmiata z powierzchni planety ziemskiej nieefektywne systemy szyb-ciej, ni coraz wydłuajce si rednie ycia ludzi. Kapitał ludzki nie umiera ze mierci nieefek-townych czy oszukaczych organizacji. Kreatywno globalna ludzi take nie jest jeszcze wystar-czajca, chociaby na przykładzie luki projektowo produkcyjnej w elektronice, gdzie wzrost produktywno ci projektantów nie nada za prawem Moore’a.
Jeszcze do niedawna organizacje wiedzy, takie jak: szkoły wysze, instytuty naukowe czy ba-dawczo–rozwojowe, oraz centra bada i rozwoju były zbiorem autonomicznych, niewielkich o rodków. Nastpnie zaczły powstawa proste powizania wzajemne, przechodzce w zintegro-wane systemy współdziałania, a obecnie powstaj otwarte, wirtualne, zintegrozintegro-wane organizacje wiedzy o znacznym multidyscyplinarnym potencjale badawczym.
Umasowienie szkół wyszych publicznych i niepublicznych, studiów doktoranckich, o rodków naukowych, przedsibiorstw innowacyjnych w XXI wieku, staje si nie tylko faktem, ale jeste my równie wiadkami swoistego wiatowego wy cigu w obszarze szkolnictwa wyszego w zakresie bada naukowych i rozwojowych oraz innowacyjno ci. Na wiecie coraz wicej powstaje miast i miasteczek nauki i wysokich technologii. Powstaj wic samoorganizujce si struktury organiza-cyjne, w tym wirtualne, wysokiej wiarygodno ci, które wytwarzaj odpowiednie strumienie danych, informacji, wiedzy i mdro ci, jak te przepływy pracowników wiedzy i studentów (rys 4).
Rys. 4. Nowe struktury XXI wieku regionalne i metaregionalne ródło: Opracowanie własne.
4. Rola informatyki w tworzeniu lokalnych obszarów i regionów wiedzy i innowacji oraz ich synergetycznych zwizków
W Internecie w grudniu 2008 pojawiła si Strategii Rozwoju Społeczestwa Informacyjnego w Polsce do roku 2013. Strategia definiuje wizje oraz misje rozwoju społeczestwa informacyjnego do roku 2013. W ramach trzech obszarów: Człowiek, Gospodarka i Pastwo – wyznacza kierunki strategiczne i okre la cele, których realizacja zmierza do osignicia podanego stanu rozwoju społeczestwa informacyjnego w Polsce w roku 2013. Projekt wprowadza mierzalno osignicia celów strategii i stwierdza, e jest to jednym z najwaniejszych jej zada.
Przykładowe cele Projektu 3.0 w obszarze Gospodarka to:
Cel 1: Podniesienie zdolno ci tworzenia przez o rodki naukowo-badawcze innowacyjnych rozwiza wykorzystywanych przez podmioty gospodarcze.
Cel 2: Stworzenie warunków sprzyjajcych rozwojowi sektora technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz e-usług w Polsce.
Cel 3: Zwikszenie konkurencyjno ci i innowacyjno ci polskich przedsibiorstw poprzez stwo-rzenie warunków do pełniejszego wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych.
W ramach Celu 1, Projekt 3.0 wskazuje na podjcie, midzy innymi takich działa, jak (przy-kłady podjtych działa):
• Działania w zakresie wsparcia tworzenia wspólnej infrastruktury badawczej jednostek naukowych w ramach PO IG na lata 2007-2013 (Działania 2.2 PO IG).
• Tworzenie regionalnych centrów zaawansowanych technologii, których celem jest po-wstanie systemu instrumentów wspierajcych innowacyjne pomysły i wdraanie ich w przedsibiorstwach w obszarze teleinformatyki.
• Narodowy Program Foresight Polska 2020, projekt naukowo–technologiczny, którego celem jest ukierunkowanie rozwoju bada i technologii na dziedziny gwarantujce dyna-miczny rozwój gospodarczy w perspektywie rednio- i długookresowej.
• Powstanie 28 Polskich Platform Technologicznych w ramach Europejskich Platform Technologicznych, bdcych wspólnym przedsiwziciem KE, przemysłu, instytucji na-ukowych i finansowych oraz grup decyzyjnych i społeczestwa w celu opracowania stra-tegii rozwoju wanych dla Europy sektorów gospodarki i przyszło ciowych technologii. • Budowa Regionalnych Systemów Innowacji, stanowicych sie Inkubatorów, Parków
Przemysłowych i Technologicznych wspierajcych pocztkowe fazy cyklu ycia przed-sibiorstw.
Wymagania s midzy innymi takie:
• Wprowadzenie otwartych standardów w nauce (open access).
• Zmiana zasad dofinansowywania sektora naukowo-badawczego na rzecz promocji bada prowadzonych wspólnie z podmiotami gospodarczymi.
• Promowanie bada w obszarze bezpieczestwa stosowania nowych technologii oraz in-nowacyjnych rozwiza w zakresie wykorzystania oszczdnych technologii w perspekty-wie zmniejszajcych si zasobów naturalnych, zwłaszcza uywanych do produkcji energii oraz zachodzcych zmian klimatycznych.
• Stworzenie sprzyjajcych warunków dla rozwoju podmiotów zajmujcych si wdroe-niami innowacyjno ci w przedsibiorstwach (np.: w ramach PO IG).
• Wzmocnienie działa na rzecz szerszego wykorzystania rodków unijnych w ramach 7 Programu Ramowego (FP7) oraz budowania bazy partnerów do wystpowania o granty. • Promowanie wdraania innowacyjnych rozwiza w MP.
W ramach Celu 2, Projekt 3.0 wskazuje na podjcie midzy innymi takich działa, jak (przy-kłady podjtych działa):
• Budowa otoczenia prawnego – Ustawa o wiadczeniu usług drog elektroniczn oraz inne akty prawne.
• Działania w zakresie wspierania działalno ci gospodarczej w dziedzinie gospodarki elek-tronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007- 2013 (Działanie 8.1 PO IG).
• Opracowanie w ramach Regionalnych Strategii Innowacyjnych (RSI) warunków tworz-cych forum współpracy organizacji i instytucji działajtworz-cych w regionie, których głównym celem jest rozwój przedsibiorczo ci i innowacji.
Kluczowe zadania i inicjatywy, to:
• Stworzenie ram instytucjonalnych dla funkcjonowania sektora teleinformatycznego i e-usług oraz likwidacja barier prawnych stosowania rozwiza elektronicznych.
• Aktywny udział pastwa w budowaniu relacji midzy instytucjami finansowymi, a przed-sibiorstwami sektora teleinformatycznego i e-usług, starajcymi si o pozyskanie ze-wntrznego finansowania dla podejmowanych inwestycji.
• Tworzenie cyfrowych platform wymiany informacji wspierajcych rozwój gospodarczy firm z sektora MP.
• Wsparcie inwestycyjne umoliwiajce wiadczenie usług on-line przez MP przy wyko-rzystaniu nowoczesnych narzdzi teleinformatycznych, np.: handel, edukacja i e-szkolenia, tworzenie sieci e-współpracy.
• Generowanie popytu na e-usługi, przez umoliwienie integracji z systemami administracji publicznej na potrzeby budowania złoonych usług komercyjnych dla obywateli i przed-sibiorstw.
• Wsparcie przedwdroeniowych bada i rozwoju w szczególno ci w odniesieniu do MP. • Wspieranie bada oraz innowacyjno ci w rozwoju bezpieczestwa stosowania technologii
informacyjnych i komunikacyjnych.
• Prowadzenie aktywnych działa promujcych Polsk w wiecie, jako kraju przyjaznego inwestycjom teleinformatycznym i przedsibiorstwom wiadczcym usługi drog elektro-niczn.
W ramach Celu 3, Projekt 3.0 podaje przykładowo podjtych działaniach, jak (przykłady pod-jtych działa):
• Działania w zakresie wspierania wdraania elektronicznego biznesu typu B2B w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013 (Działanie 8.2 PO IG).
• KPK dla Programu Ramowego na Rzecz Konkurencyjno ci i Innowacji (CIP) majcego na celu promowanie konkurencyjno ci przedsibiorstw (przede wszystkim małych i red-nich).
• Wsparcie mikro, małych i rednich przedsibiorstw na mocy Regionalnych Programów Operacyjnych.
Wymienia si take, takie kluczowe zadania i inicjatywy, jak:
• Likwidacja barier prawnych utrudniajcych wykorzystanie elektronicznych rodków ko-munikacji w kontaktach midzy przedsibiorstwami oraz przedsibiorstwami i admini-stracj publiczn.
• Minimalizacja konieczno ci kontaktów bezpo rednich przedsibiorców z urzdami przez zastosowanie rozwiza informatycznych i udostpnianie usług i informacji niezbdnych do prowadzenia działalno ci gospodarczej w formie elektronicznej.
• Stymulacja wykorzystania technologii informacyjnych w obrocie gospodarczym w celu umoliwienia przesyłania dokumentów, w tym take dokumentów finansowych (e-faktury), pomidzy podmiotami gospodarczymi i administracj.
• Wprowadzenie obowizku dokonywania rozlicze w formie elektronicznej w obrocie pomidzy podmiotami gospodarczymi i administracj.
• Kampanie informacyjne zwikszajce poziom wiedzy społeczestwa na temat ram praw-nych funkcjonowania handlu elektronicznego oraz sposobu funkcjonowania i bezpiecze-stwa płatno ci elektronicznych.
• Promowanie moliwo ci wykonywania pracy na odległo (telepraca).
Interesujcy przykład realizacji strategii mona znale w opracowaniu (Krawczak.M., Mi-klewski A., Płock 2008)2. Poniszy rysunek (rys. 5) przedstawia miejsce WSISiZ i O rodka
Wspomagania Społeczestwa Informacyjnego w procesie transferu wiedzy i innowacji.
2 Krawczak M., Miklewski A [w:] Kruszewski Z., Waluch K. (red.).., Lokalny Transfer Wiedzy i Innowacji na poziomie WSISiZ, Unia Europejska – Transfer wiedzy i innowacji w warunkach lokalnych, tom 4, Płock 2008
Orodek Społeczestwa Informacyjnego Konsorcjum (Dzielnica m.st. Warszawy, WSISiZ, Instytuty PAN, MSP, itp.)
Zrównowaony rozwój (lokalnie, w regionie)
Ekonomia oparta na wiedzy (lokalnie, w regionie) Ustawiczne kształcenie (Long Life
Z M I A N Y Z M I A N Y Z M I A N Y S P O Ł E C Z E S T W O Przedsibiorstwa MSP Kreatywna, innowacyjna Dokumentacja cyfrowa dziedzictwa kultury
Róne grupy społeczne
Administracja rzdowa i
Rys. 5. Miejsce WSISiZ i Orodka Wspomagania Społeczestwa Informacyjnego w procesie transferu wiedzy i innowacji
ródło: Krawczak M., Miklewski A., Płock 2008.
W strategii przedstawiono relacje (rys. 6) midzy modelami rozwoju społeczestw. Na rys. 7 przedstawiono przykładowy model kapitału intelektualnego kraju, regionu lub miasta, w relacji z innymi formami kapitału, który zamieszczono w Projekcie 3.0, jako bardzo wan koncepcj dla społeczestwa informacyjnego i społeczestwa wiedzy w Polsce3.
Rys. 6. Model Rozwoju Społeczestwa
ródło: Projekt v.3.0 Strategii rozwoju społeczestwa informacyjnego w Polsce do roku 2013.
Rys. 7. Przykładowy model kapitału intelektualnego kraju, regionu lub miasta i powizania z innymi formami kapitału
ródło: Rybiski K., Wodecki A. „Propozycja badania kapitału intelektualnego polskich miast” 2008, materiał dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.
5.
PodsumowanieNajblisze kilka lat a moe nawet cała dekada XXI wieku, to konieczno znacznego przyspieszenia kreatywno ci i innowacyjno ci we wszystkich obszarach nauki i praktyki. To konieczno dynamicznego rozwoju regionów wiedzy poprzez zwikszone wykorzystanie automatyki, informatyki i cybernetyki, przechodzenie ze społeczestwa informacyjnego w społeczestwo wiedzy.
Bibliografia
1. Baczko T. (red.), Raport o innowacyjno ci gospodarki Polski w 2007 roku, Instytut Nauk Ekonomicznych Polska Akademia Nauk, Warszawa 2007.
2. Bkowski A., Siemaszko A., Snarska-widerska M., Jak zosta Regionem Wiedzy i Innowacji, Twigger, Warszawa 2007.
3. Bogdan L., Straszak A., Studzinski J., Poland 21st Century Infrastructure for „Global Great Transition”(Eco – Info – Communalism) Scenarios Looking for Future System Research Solutions, Wydawnictwo Kobe , Japan 2005.
4. Boni M., Raport "Kapitał Intelektualny Polski", Warszawa 2008.
5. Denis C., K. McMorrow, W. Roger, Globalisation: Trends, Issues and Macro Implications for the EU, 2006, [w:] http:// europa.eu.int/comm/economy-finance.
6. Europa w Perspektywie roku 2050. PAN Komitet.
7. Fulcher J., L.C. Jain, Computational Inteligence: A Compendium. Studies in Computational Inteligence, 115. Springer, Berlin 2008.
8. Ghemawat P., Zarzdzanie rónicami: najwaniejszy aspect globalnej strategii, Harvard Business Review Polska 2008.
9. Global R&D Report. The Business of Innovation, Battelle September 2007, [w:] www.battelle.org.
10. Gupta A., Tesluk P., Taylor S., Innovation at and across Multiple Levels of Analysis, Organization Science, Vol. 18, Number 6, November-December 2007.
11. Hamel G., The Future of Management. Harward Business School Press, Boston 2007. 12. Hollanders Hugo, 2006 European Regional Innovation Scoreboard (2006 RIS) European
Trend Chart on Innovation, MERIT – Maastricht Economic and social Research and training centre on Innovation and Technology), 15.11.2006 (poprawiony 04.01.2007). 13. Innowacje w Europie, Publikacja, Dyrekcja Generalna ds. Przedsibiorstw i Przemysłu
przy Komisji Europejskiej, Marzec 2007.
14. Kruszewski Z., Leszczyski T., Straszak A., Zabłudowski A., Nowe technologie dla systemowo zintegrowanych regionów wiedzy, Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, Nr 10, PSZW, Bydgoszcz 2007.
15. Kruszewski Z., Leszczyski T., Straszak A., Zabłudowski A., Technologie informatyczno-łczno ciowo-transportowe szans przyspieszenia konkurencyjno ci i innowacyjno ci w Polsce Wielkich Szybko ci, Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, Nr 10, PSZW, Bydgoszcz 2007.
16. Kruszewski Z. (red.), Centralny Okrg Wiedzy, Edukacji, Nauki, Wysokich Technik i Technologii, Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock 2003.
17. Mann C., Accelerating the Globalization of America, The role for Information Technology. IFIE. Washington 2006.
18. Ogle R., Smart world, Breakthrough creativity and the new science of ideas. Wydawnictwo Harvard Business School press, Boston 2007.
19. Palisimo S., The Evolving Global Enterprise. Foreign Affairs May/June 2006.
20. Prahalad C. K., Krishnan M.S., The new age of innovation. Wyd. McGraw-Hill, New York 2008.
21. PRO INNO EUROPE, INNO METRICS, European Innovation Scoreboard 2006, Comparative Analysis of Innovation Performance, 2007.
22. Rzeczpospolita, Firmy wykluwaj si z inkubatorów, Rynki & Firmy, 10.05.2007. 23. Senge P.M., The fifth discipline. The art. And practice of learning organization,
Wydawnictwo Doubleday Publishing 1990.
24. Sienkiewicz P. Straszak A., 60 lat cybernetyki analizy systemowej i polskiej informatyki w Badania systemowe tom 63, Badania operacyjne i systemowe rodowiskowe naturalne, przestrze, optymalizacja. Wydawnictwo IBS PAN 2008.
25. Special report: The education race. 40 pages, Wydawnictwo Newsweek, USA 18.08.2008.
26. Straszak A., Miejsce Sektora E -Wiedza w Społeczestwie Informatycznym. Studia i materiały 2/2004. PSZW, Bydgoszcz 2004.
27. Straszak A., Strategia Lizboska UE. Kluczowy czynnik tworzenia si społeczestwa wiedzy i gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Studia i materiały 4/2005. PSZW, Bydgoszcz 2005.
28. Straszak A., Badania Operacyjne i Systemowe w Wysoce Zinformatyzowanej Globalnej Gospodarce. [w:] Badania Operacyjne i Systemowe 2006. e-Wyzwania – E. Urbaczyk, A. Straszak, J. W. Owsiski, red, Wydawnictwo EXIT, Warszawa 2006.
29. Straszak A., Inteligentne zarzdzanie w społeczestwie informatycznym i gospodarce globalnej [w:] Maczak K., (red.) X-lecie Wyszej Szkoły Informatyki Stosowanej i Zarzdzania, Oficyna WSISZ, Warszawa 2006.
30. Straszak A., Internet - Wielki Przełom Cywilizacji u Pocztku Swoich Ogromnych Moliwo ci w "Fenomen Internetu", Szewczyk A., Krok E. (red.), Monografie Uniwesytetu Szczeciskiego 2008.
31. Straszak A., Rola informatyki w tworzeniu regionów wiedzy i innowacji oraz ich synergetycznych zwizków [w:] Metody Informatyki Stosowanej, Numer specjalny (Tom14) "Rola informatyki w rozwoju regionalnym", Łatuszyska M. Nermed K (red.) 2008.
32. Straszak A., Systemowo-informatyczne oparte na e-wiedzy narzdzia do wspomagania walki o wysoko sprawne i przyjazne pastwo, Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Wiedz, Nr 14, PSZW, Bydgoszcz 2008.
33. Straszak A., The Long term Regional Development in Poland Under The Impact of the New Global Management, Infrastructure and Technology [w:] J.W. Owsiski “Modelling and Analysing the Economies in Transition”, MODEST, Warsaw, 1998.
34. Straszak A., Człowiek w pierwszym stuleciu trzeciego tysiclecia w perpektywie nauk cybernetycznych, informacyjnych i systemowych, [w:] Człowiek u progu III tysiclecia, Plopy (red.), Wydawnictwo EUH-E, Elblg 2007.
35. Tapscott D, Williams D. A., Wikinomics, How Mass Collaboration Change Everything, Wydawnictwo Portfolio, USA 2008.
36. Tapscott D., Digital Economy. Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence, McGraw-Hill, New York 1996.
37. The Petabyte Age, Wired, 2008.
38. Toffler A., Toffler H., Revolutionary Wealth. A. Knopf, New York, 2006.
39. Warsh D., Knowledge and the Wealth of Nations. W. W. Norton &Comp., New York 2006.
40. Wierzbicki A. Nakamori Y., Creative Environments: Issues of Creativity Support for the Knowledge Cyvilization Age, Springer, Berlin 2007.
41. Wierzbicki A., Badania operacyjne i systemowe w epoce cywilizacji wiedzy [w:] J.W. Owsiski, Z. Nachorski, T.Szarpio, red., Badania operacyjne i systemowe: decyzje, gospodarka, kapitał ludzi i jako . ISB PAN i PTBOiS, Warszawa 2008.
42. Krawczak M., Miklewski A., Lokalny Transfer Wiedzy i Innowacji na poziomie WSISiZ [w:] Kruszewski Z., Waluch K. (red.), Unia Europejska – Transfer wiedzy i innowacji w warunkach lokalnych, tom 4, Płock 2008.
43. Chmielewski J., Transfer wiedzy i innowacji w zakresie zastosowa informatyki i cybernetyki jako sposób zwikszenia kapitału intelektualnego dla Polski i Regionów [w:] Kruszewski Z., Waluch K. (red.), Unia Europejska – Transfer wiedzy i innowacji w warunkach lokalnych, tom 4, Płock 2008.
SPEED UP CREATIVITY AND INNOVATION IN POLAND BY R&D AND APPLICATION OF AUTOMATIC CONTROL, INFORMATICS AND CYBERNETICS
Summary
The development of information societies and knowledge based economy in Po-land: roots, visions and future. Internet – the big civilization breakthrough on the starting points of the huge opportunities. Knowledge and innovation transfer for lo-cal – global internet societies and economies based on knowledge.
Keywords: knowledge and innovation transfer, e-data, e-information, e-knowledge, Internet
Andrzej Straszak
Wysza Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarzdzania w Warszawie Instytut Bada Systemowych PAN
01-447 Warszawa, Newelska 6 e-mail: straszak@ibspan.waw.pl
