14 WSPOMNIENIA O ZMAR YCH PROFESORACH Z RADY NAUKOWEJ
PROF. DR HAB. JERZY JAROS AW SMOLICZ
(2 LUTEGO 1935–3 LISTOPADA 2006)Jeden z najwybitniejszych Polaków w Austra-lii, s´wiatowej s!awy socjolog kultury, badacz i wybitny znawca zagadnien´ pluralizmu kultu-rowego w spo!eczen´stwach wieloetnicznych. Cz!onek Zagraniczny Polskiej Akademii Umiejeþtnos´ci. Powszechnie znan þa maksym þa Profesora by!o: „Zúeby byc´ dobrym Austra-lijczykiem, trzeba byc´ dobrym Polakiem”.
Jerzy Jaros!aw Smolicz urodzi! sieþ w War-szawie w rodzinie o starych tradycjach pol-skich (ojciec i matka byli nauczycielami). W 1939 r. wraz z rodzicami zosta! zes!any do Kazachstanu. Tu!aczka wojenna rodziny Smoliczów przebiega!a przez kraje Azji S´rodkowej, Persjeþ i Liban, a zakon´czy!a sieþ w Wielkiej Brytanii, gdzie osiedlili sieþ w 1948 r. W latach 1953-1961 studiowa! chemieþ na Uniwer-sytecie w Edynburgu, a w latach 1961-1965 nauki spo!eczne w Oxfordzie. Doktorat uzyska! w 1960 r. W 1965 r. rodzina Smoliczów zamieszka!a w Adelajdzie, gdzie Profesor Smolicz otrzyma! propozycjeþ wyk!adów z socjologii na uniwersytecie w tym mies´cie. W ci þagu 39 lat pracy w tej uczelni, azú do przejs´cia na emerytureþ w grudniu 2004 r., pe!ni! wiele funkcji, m.in. prowadzi! Katedreþ Edukacji, od 1989 r. by! dyrektorem uniwersytec-kiego Centre for Intercultural Studies and Multicultural Education. Za zas!ugi w dziedzinie edukacji senat Uniwersytetu Adelajdzkiego przyzna! Mu tytu!
professor-emeritus.
Jerzy Smolicz zmar! w wieku 71 lat. Msza zúa!obna odby!a sieþ 11 listopada 2006 r. w kos´ciele pw. Zmartwychwstania Pan´skiego na Unley. Zú egnali Go Polacy i Australijczycy. Pochowany jest na cmentarzu w Sevehill.
Jako wybitny znawca problemów pluralizmu kulturowego (szczególnie edu-kacji wielokulturowej) Prof. Smolicz by! ekspertem, doradc þa i konsultantem rz þadu oraz w!adz stanowych Po!udniowej Australii. Przewodniczy! komitetowi doradczemu ministra edukacji w Po!udniowej Australii i komitetowi ds. wielokulturowych w szko!ach podstawowych i w gimnazjach. Zajmowa! sieþ
15
PROF. DR HAB. JERZY J. SMOLICZ
edukacj þa jeþzykow þa w programach nauczania szkó! podstawowych i s´rednich, pluralizmem kulturowym i jeþzykowym oraz sposobem ich wprowadzania do australijskiego systemu edukacyjnego.
By! aktywnym dzia!aczem Council for Multicultural Australia, przewod-nicz þacym South Australian Ministerial Multicultural Education Coordinating Committee, przewodnicz þacym Multicultural Education Committee. Ceniono go w kreþgach Academy of Social Sciences in Australia, Australian College of Education, brytyjskiej Royal Society of Arts w Londynie oraz wielu innych mieþdzynarodowych organizacji i stowarzyszen´ w naukach spo!ecznych. Uhonorowany wieloma odznaczeniami, w tym polskimi (Krzyzú Komandor-ski Orderu Zas!ugi Rzeczypospolitej PolKomandor-skiej). By! kawalerem maltan´Komandor-skim, doktorem honoris causa Santo Tomas University w Manili na Filipinach.
Jako visiting professor w uczelniach i placówkach badawczych australij-skich, amerykan´australij-skich, kanadyjaustralij-skich, europejskich (brytyjaustralij-skich, niemieckich, norweskich) i azjatyckich (m.in. filipin´skich i japon´skich) od wielu lat utrzymywa! kontakty z Polsk þa i z nauk þa polsk þa. Od 1995 r. dzia!a! w Polskiej Akademii Umiejeþtnos´ci w Krakowie. Zwi þazany z Instytutem Filozofii i Socjo-logii PAN, mia! sta!e kontakty z Instytutem SocjoSocjo-logii Uniwersytetu War-szawskiego, Instytutem Socjologii KUL oraz z Instytutem Studiów Politycz-nych PAN.
Jego zwi þazki z polsk þa socjologi þa by!y g!eþbokie, nawi þazywa! bowiem w swych badaniach do polskiej tradycji socjologii humanistycznej. Podczas wizyt w Polsce prowadzi! wyk!ady i seminaria dla studentów, uczestniczy! w konferencjach oraz w innych formach dzia!alnos´ci naukowej. Dzieli! sieþ z innymi sw þa g!eþbok þa wiedz þa na temat procesów powstaj þacych na styku rózú-nych kultur etniczrózú-nych (m.in. problemów mniejszos´ci w spo!eczen´stwach wielokulturowych, roli wartos´ci rdzennych w tych procesach, jeþzyka, socjalizacji domowej i edukacji szkolnej).
By! autorem wielu prac na temat rózúnych aspektów wielokulturowos´ci i edukacji w spo!eczen´stwach wieloetnicznych, procesów asymilacji i in-tegracji, wartos´ci rdzennych, roli jeþzyka ojczystego; opisywa! w nich tezú Polonieþ australijsk þa. W jeþzyku polskim ukaza!y sieþ ksi þazúki: Australijczycy
polskiego pochodzenia, Kultura i nauczanie w spo eczen´stwie wieloetnicznym,
Zostac´ Australijczykiem?, Dom polski – australijska szko a, Wspó kultury
Australii.
Jego artyku!y na temat kultury rózúnych narodów, wielokulturowos´ci by!y wielokrotnie publikowane w „Rocznikach Nauk Spo!ecznych”.
16 WSPOMNIENIA O ZMAR YCH PROFESORACH Z RADY NAUKOWEJ
Profesor Smolicz zostawi! w Polsce wielu przyjació!, którzy zachowaj þa pamieþc´ o Nim jako o wybitnym badaczu i m þadrym, subtelnym cz!owieku.
Biogram opracowano na podstawie tekstów Andrzeja Kojdera (strony internetowe Polskiego Towarzystwa Socjologicznego) oraz Lidii Miko ajewskiej („Przegl þad Australijski”, listopad 2006 – strony internetowe)
Ewa Albin´ska Katedra Samorz þadu Terytorialnego i Polityki Lokalnej Instytut Socjologii KUL
Homilia wyg oszona przez prof. dr. hab. Romana Dzwonkowskiego SAC podczas nabozúen´stwa zúa obnego
w intencji s´p. Profesora Jerzego Smolicza Kos´ció Akademicki KUL, 21 listopada 2006 r.
Drodzy Bracia i Siostry, Pracownicy i Studenci Instytutu Socjologii Wydzia!u Nauk Spo!ecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego!
Pieþknym rysem naszej kultury jest pamieþc´ o drogich nam zmar!ych. Okazujemy j þa w rózúny sposób. Zgodnie z nauczaniem Kos´cio!a wierzymy, zúe najcenniejszym jej wyrazem jest msza s´w. w ich intencji, beþd þaca uobec-nieniem ofiary Zbawiciela na krzyzúu. I w ten w!as´nie sposób wyrazúamy dzis´ nasz þa pamieþc´ o s´p. prof. Jerzym Smoliczu, s´wiatowej s!awy uczonym i so-cjologu, zmar!ym w Australii 3 listopada br.
Jakzúe s!uszne s þa s!owa poety: Spieszmy sieþ kochac´ ludzi, tak szybko
odchodz þa. Odchodz þa szybko, czeþsto niespodziewanie, bez pozúegnania i za wczes´nie. Tak by!o i w wypadku s´p. prof. Jerzego Smolicza. Niektórzy z tu obecnych znali Go od prawie 30 lat, bo prawie tyle lat mija, odk þad zacz þa! odwiedzac´ nasz Uniwersytet z okazji swoich przyjazdów do Polski. Z nasz þa Uczelni þa by! zwi þazany przez wyk!ady, które tu kilkakrotnie prowadzi!, a takzúe przez przyjaz´n´, która go ! þaczy!a z niektórymi z nas, tu obecnymi.
Jego zúyciowa droga by!a typowa dla tego pokolenia Polaków, do którego nalezúa!. Urodzi! sieþ 2 lutego 1935 r. w Warszawie. Ale tuzú przed drug þa wojn þa s´wiatow þa mieszka! z rodzin þa w Nies´wiezúu, gdzie jego rodzice byli nauczycielami. Jak wielu Polaków i mieszkan´ców Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej w 1940 r. zosta! z rodzin þa wywieziony na Syberieþ.
