Biuletyn teologii laikatu

Eugeniusz Weron, Marek Krzywoń

Biuletyn teologii laikatu

Collectanea Theologica 62/3, 137-146

C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 62(1992) fa s e . II

BIULETYN TEOLOGII LAIKATU

Z a w a r to ś ć : I. R O L A I M I E J S C E S T O W A R Z Y S Z E Ń K A T O L I C K I C H W Ż Y ­ C IU I P O S Ł A N N IC T W IE K O Ś C I O Ł A . ·— 1. S t o w a r z y s z e n ia i r u c h y o d n o w y w e w sp ó łc z e sn y m K o ś c ie le — 2. S t o w a r z y s z e n ia k o śc ie ln e a p o d m io to w o ść la i k a t u — 3. M ie js c e o r g a n iz a c ji k a to lic k ic h w k o m u n ijn e j w sp ó ln o c ie K o ś ­ c io ła — II. R U C H O B R O N Y Ż Y C I A S .O .S . — 1. Z h isto r ii R u c h u — 2. F u n ­ d a c ja S .O .S . — 3. A k tu a ln a d z ia ła ln o ść .

I. R O L A I M I E J S C E S T O W A R Z Y S Z E Ń K A T O L I C K I C H W Ż Y C IU I P O S Ł A N N IC T W IE K O Ś C I O Ł A

P r z e ż y w a m y sz c z e g ó ln y m o m e n t h isto ry c z n y w ż y c iu K o ś c io ła w P o l­ sce. K o śc ió ł, p o la t a c h u c is k u i p r z e śla d o w a ń , o d z y sk u je w o ln o ść i w e w n ę ­ tr z n ą sw o b o d ę o r g a n iz o w a n ia sw o je g o ż y c ia . J e d n y m ze z n a k ó w w o ln o śc i je s t w ty m c z a sie p o w r ó t n a u c z a n ia r e lig ii d o sz k ó ł p u b lic z n y c h w P o lsc e .

J e d n y m z a ś z p ie rw sz y c h z n a k ó w u c is k u i ch ę c i z n ie w o le n ia K o ś c io ła p o lsk ie g o b y ło p o z b a w ie n ie g o k a to lic k ic h o r g a n iz a c ji lu d z i św ie c k ic h . N a ­ s tą p iło to ju ż w e w r z e śn iu 1939 ro k u , p o w k r o c z e n iu w o js k h itle ro w sk ic h i so w ie c k ic h do P o lsk i. P o z a k o ń c z e n iu I I w o jn y św ia to w e j o r g a n iz a c je k a ­ to lic k ie z a c z ę ły się p o n o w n ie o d r a d z a ć . W r o k u 1949 z a ż ą d a n o ic h o f i c ja l­ n e j r e j e s t r a c j i i p o d p o r z ą d k o w a n ia k o n tro li p a ń stw o w e j. K o ś c ió ł n a to n ie m ó g ł się zg o d z ić. T a k w ię c, k a to lic k ie o r g a n iz a c je lu d z i św ie c k ic h p r z e s ta ły istn ie ć . Ic h cz ło n k o w ie b y li p r z e d m io te m sz y k a n , a n a w e t a r e s z to w a ń i to r ­ tu r (p o r. S o d a lic je M a ria ń sk ie ).

W r e z u lta c ie p r z e z la t 50 K o śc ió ł p o ls k i m u s ia ł się o b y w a ć b e z w sp o m n ia ­ n y ch o r g a n iz a c ji. N ie p o z o sta ło to b e z w p ły w u n a d a w n ie js z e i w sp ó łc z e s­ n e ż y c ie K o śc io ła . J e d n y m z u je m n y c h sk u tk ó w ta k ie g o s ta n u rz e c z y (tzn. b r a k u o r g a n iz a c ji) je s t p o c z u c ie p o w sta łe u k s ię ż y o r a z u św ie c k ic h , że K o ś c ió ł i n a p r z y sz ło ść m ó g łb y się o b e jś ć b e z k a to lic k ic h o r g a n iz a c ji. C o w ię c e j, u w ie lu k a p ła n ó w z o s t a ła z a g u b io n a , w d u ż e j m ie rz e , u m ie ję tn o ść d ia lo g u i w sp ó łp r a c y ze sa m o d z ie ln y m i o r g a n iz a c ja m i k a to lik ó w św ie c k ic h . T e j u m ie ję t n o ś c i d ia lo g u i w sp ó łp r a c y b ę d z ie tr z e b a u c z y ć się n a now o.

T y m c z a s e m z a ś w y p r a c o w a n a p r z e z S o b ó r W a ty k a ń s k i I I o r a z p rz e z V II Z w y c z a jn y S y n o d B is k u p ó w (1987) k o n c e p c ja K o ś c io ła ja k o „ k o m u n ii” 2, a w ię c ja k o d o sk o n a łe j w sp ó ln o ty , d o m a g a się ju ż o b e c n ie i d o m a g a ć się b ę d z ie c o ra z b a r d z ie j w p r z y sz ło śc i w ła ś n ie t e j u m ie ję t n o ś c i d ia lo g u i w sp ó ł­ p r a c y w sz y stk ic h cz ło n k ó w K o śc io ła . D la w y r a ż e n ia się K o ś c io ła ja k o „ k o ­ m u n i jn e j” w sp ó ln o ty w ie r n y c h o r g a n iz a c je k a to lic k ie w ie r n y c h św ie c k ic h są b a r d z o w a ż n y m c z y n n ik ie m w s p o m a g a ją c y m 2 p o c z u c ie „ k o m u n ii” .

W ty m k o n te k śc ie n a le ż y ro z w a ż y ć n a jp ie r w ro lę sto w a r z y sz e ń i ru ch ó w k a to lic k ic h w ży ciu k o śc ie ln y m .

1. S t o w a r z y s z e n ia i r u c h y o d n o w y w e w sp ó łc z e sn y m K o ś c ie le

W e d łu g n a u k i S o b o r u W a ty k a ń sk ie g o II, w ie r n i m a j ą p r a w o t w o ­ r z e n i a z r z e s z e ń k a t o l i c k i c h czy to d la o so b iste g o u ś w ię c a n ia się, c z y to d la d z ia ła ln o śc i e w a n g e liz a c y jn e j, c z y d la o d n o w y p o r z ą d k u d o c z e s­

1 P o r. C h r i s t i f i d e l e s l a i c i n. 19— 20. 2 T a m ż e , n. 29.

n e g o o r a z r e a liz o w a n ia d z ie ł m iło śc i b liź n ie g o 8. W y n ik a to z fa k tu , że czło ­ w ie k je s t ze s w e j n a t u r y is t o t ą sp o łe c z n ą , a ta k ż e stą d , że „ sp o d o b a ło się B o g u z je d n o c z y ć w ie r z ą c y c h w je d e n lu d B o ż y i z e sp o lić w je d n o c ia ło ” (D A 18). T a k w ię c, a p o s to ls t w o z e sp o ło w e o d p o w ia d a d o sk o n a le t a k lu d z k im , j a k i c h r z e ś c ija ń sk im w y m o g o m w ie rn y c h .

W ie lk ie z n a c z e n ie s to w a r z y s z e ń k a to lic k ic h p o le g a n a ty m , że „ n io s ą on e p o m o c sw o im c z ło n k o m i p r z y s p o s a b ia ją ich do a p o s to ls tw a , o d p o w ie d n io u s t a w ia ją ich p r a c ę a p o s t o ls k ą i k i e r u ją n ią ta k , że o w ie le w ię c e j m o ż n a się p o n ie j sp o d z ie w a ć o w o có w n iż g d y b y k a ż d y d z ia ła ł n a w ła s n ą r ę k ę ” (D A 18).

W o b e c n y c h z a ś w a r u n k a c h — j a k n a u c z a S o b ó r — je s t rz e c z ą „ z g o ł a k o n i e c z n ą , b y w z a s ię g u d z ia ła ln o ś c i lu d z i św ie c k ic h u m a c n ia ło się a p o ­ sto lstw o w fo r m ie z e sp o ło w e j i z o r g a n iz o w a n e j; ty lk o b o w ie m p rz e z śc isłe z e sp o le n ie sił d a się w p e łn i o s ią g n ą ć c e le d z is ie js z e g o a p o s to ls t w a i o b ro ­ n ić sk u te c z n ie je g o o w o c e ” (D A 18).

A d h o r t a c ja p o s y n o d a ln a C h r i s t i f i d e l e s l a i c i (z 1988 r.) a k c e n tu je sz c z e ­ g ó ln ie r a c ję e k le z jo lo g ic z n ą z r z e sz a n ia się w ie rn y c h , k t ó r ą je s t „ z n a k w s p ó l n o t y i j e d n o ś c i K o ś c i o ł a w C h r y s t u s i e ” 4. P r z e z ten b o w ie m z n a k o b ja w ia się K o ś c ió ł ja k o „ k o m u n ijn a ” w sp ó ln o ta w ie r n y c h 5. M a ją c to w sz y stk o n a u w a d z e , ta k ż e n o w y K o d e k s p r a w a k a n o n icz n e g o u z n a je p r a w o w sz y stk ic h c z ło n k ó w K o ś c io ła do „ sw o b o d n e g o z a k ł a d a n ia s to ­ w a r z y sz e ń i k ie r o w a n ia n im i d la c e ló w m iło śc i lu b p o b o ż n o śc i a lb o d la o ż y w ie n ia c h r z e ś c ija ń sk ie g o p o w o ła n ia w św ie c ie , a ta k ż e o d b y w a n ia z e b r a ń d la w sp ó ln e g o o sią g n ię c ia ty c h c e ló w ” 8. Z p r a w a te g o k o r z y s t a ją i k o r z y s ta li k a to lic y ju ż o d w ie lu la t. W z w ią z ­ k u z ty m z in ic ja t y w y ta k ż e i lu d z i św ie c k ic h p o w sta ło w K o ś c ie le d u żo zrz e sz e ń n a jr o z m a it s z e g o ty p u .

W c z a sa c h n a jn o w sz y c h — j a k to s tw ie r d z a a d h o r t a c ja C h r i s t i f i d e l e s l a i c i — „ z ja w is k o z r z e s z a n ia s ię k a to lik ó w św ie c k ic h o ż y w iło się i p r z y b r a ło c h a r a k t e r sz c z e g ó ln ie z ró ż n ic o w a n y . J e ś l i b o w ie m z r z e sz a n ie się w ie r n y c h b y ło z a w sz e z ja w is k ie m w j a k iś sp o só b o b e c n y m w h is t o r ii K o ś c io ła — o cz y m ś w ia d c z ą p o d z iś d z ie ń r o z m a ite b r a c tw a , trz e c ie z a k o n y i s to w a r z y ­ s z e n ia — to n ie z w y k łe o ż y w ie n ie w t e j d z ie d z in ie n a s t ą p iło w c z a sa c h n a j ­ n o w sz y c h , k ie d y to p o w s ta ły i r o z sz e r z y ły się lic z n e i b a r d z o z ró ż n ic o w a n e fo r m y z rz e sz e ń : s t o w a r z y s z e n i a , g r u p y , w s p ó l n o t y i r u c h y . M o ż e m y w ię c m ó w ić o n o w e j e p o c e z rz e sz e ń k a to lik ó w św ie c k ic h ” 7.

O b ecn ie is t n ie ją c e z r z e sz e n ia la ik a t u r ó ż n ią się b a r d z o z n a c z n ie m ię d z y s o b ą p o d w z g lę d e m o r g a n iz a c ji, m e to d w y c h o w a n ia czło n k ó w o r a z p ó l, c z y li te r e n ó w d z ia ła n ia . N ie k tó r e z n ich d z ia ła ją n a p ła sz c z y ź n ie d ie c e z ja ln e j, in n e n a p ła sz c z y ź n ie k r a jo w e j czy n a r o d o w e j, a je sz c z e in n e o b e jm u ją s w o im z a s ię g ie m w ie le k r a jó w i k o n ty n e n tó w . N a sz c z e g ó ln ą u w a g ę z a s łu ­ g u ją k a to lic k ie o r g a n iz a c je (lu b ru c h y ) m ię d z y n a r o d o w e , o g a r n ia ją c e n ie ­ k ie d y sw o im z a s ię g ie m c a ły św ia t. Z w r ó c ił n a n ie s w o ją sz c z e g ó ln ie js z ą u w a ­ g ę S o b ó r W a ty k a ń sk i

I I

8 i z a le c ił je w sz c z e g ó ln y sp o só b p o p ie r a ć . W sp ó ł­ p r a c u ją o n e d o ść c z ę sto z ró ż n y m i w y p se c ja liz o w a n y m i o r g a n a m i O r g a n iz a c ji N a r o d ó w Z je d n o c z o n y c h 8. M ię d z y n a ro d o w e o r g a n iz a c je k a to lic k ie o tr z y m u ­ j ą — p o s p e łn ie n iu w y m a g a n y c h w a r u n k ó w — o d r ę b n e z a tw ie rd z e n ie ze 3 P o r. D A n . 18, 19; D M 32, 41; D B 17; D W C H 8. 4 C h r i s t i f i d e l e s l a i c i , n . 29. 5 T a m ż e . 8 K o d e k s P r a w a K a n o n ic z n e g o , k a n . 215. 7 P o r. C h L n. 29. 8 P o r. D A 21. 9 W ię ce j n a ten t e m a t E . W e r o n, A p o s t o l s t w o K a t o l i c k i e , P o z n a ń 1987, 51— 57.

str o n y S t o lic y Ś w ię t e j. N a d w sz y st k im i o r g a n iz a c ja m i a p o s to ls t w a św ie c k ic h s p r a w u je o p ie k ę p o so b o r o w y o r g a n S t o lic y Ś w ię t e j, a m ia n o w ic ie P a p ie s k a R a d a d s. Ś w ie c k ic h 10. P a p ie s k a a d h o r t a c ja C h r i s t i f i d e l e s l a i c i , m ó w ią c o ró ż n y ch fo r m a c h z rz e sz o n e g o u c z e stn ic tw a lu d z i św ie c k ic h w ż y c iu K o ś c io ła , w y m ie n ia c z te ry f o r m y z rz e sz e ń k a to lic k ic h , k tó r y m i s ą : s t o w a r z y s z e n i a , g r u p y , w s p ó l n o t y i r u c h y 11. S p r ó b u je m y je t u t a j b liż e j o p isa ć . T a k w ię c p r z e z „ s t o w a r z y s z e n i a ” r o z u m ie się w sz e lk ie fo r m a ln e o r g a n iz a c je k a to lic k ie , d z ia ła ją c e n a p o d sta w ie z a tw ie rd z o n y c h , w y r a ź n ie lu b n ie w y ra ź n ie , p rz e z w ła d z ę k o śc ie ln ą sta tu tó w , z u w z g lę d n ie n ie m zw y k ły ch f o r m o r g a n iz a c y jn e g o d z ia ła n ia ( ja k z a rz ą d , s p r a w o z d a n ia , t r y b o d b y w a n ia p o sie d z e ń itp ). Z k o le i „ g r u p y ” s ą to m n ie j z o rg a n iz o w a n e z r z e sz e n ia , d z ia ła ją c e n a z a s a d z ie p e w n e j sp o n ta n ic z n o śc i ic h czło n k ó w . Z a z w y c z a j r o z ró ż n ia się g r u p y f o r m a ln e i n ie fo r m a ln e . P o S o b o r z e W a ty k a ń sk im I I w y s t ą p iło m a so ­ w e z ja w is k o tw o r z e n ia się ró ż n y ch b a r d z ie j lu b m n ie j z o rg a n iz o w a n y c h , czy n a w e t zu p e łn ie lu ź n y c h g r u p w ie rn y c h , m a n if e s tu ją c y c h s w o je sta n o w isk o w ró ż n y ch p r o b le m a c h k o śc ie ln y c h . N ie k tó r e z ty c h g r u p m ia ły lu b m a ją c h a r a k t e r k o n t e s t u ją c y w sto su n k u d o p o c z y n a ń w ła d z y k o śc ie ln e j; in n e n a ­ t o m ia s t p o w s ta w a ły w c e lu p o p a r c ia i n ic ja t y w h ie r a r c h i i 12.

Z g r u p a m i p o p ie r a ją c y m i p o sła n n ic tw o K o ś c io ła s o lid a r y z u ją s ię tzw . „ w s p ó l n o t y k o ś c i e l n e ” , z w a n e c z ę sto p o d s t a w o w y m i . U p rz y w i­ le jo w a n y m t e r e n e m p o w s ta w a n ia w sp ó ln o t p o d sta w o w y c h s t a w a ł y się te z w ła sz c z a K o śc io ły , w k tó r y c h z a z n a c z y ł się b r a k p o w o ła ń k a p ła ń s k ic h ( ja k n p. w k r a ja c h A m e r y k i Ł a c iń s k ie j) . B r a k te n z m u sz a ł lu d z i św ie c k ic h do b a r d z ie j t r w a łe g o w sp o m a g a n ia , lu b n a w e t z a stę p o w a n ia , k a p ła n ó w w d z ia ­ ła ln o śc i d u s z p a s t e r s k ie j, a le ta k ż e i c h a r y t a t y w n e j o r a z sp o łe c z n e j. W sp ó l­ n o ty p o d sta w o w e z o sta ły w n ie k tó ry c h k r a ja c h o f ic ja ln ie u p o w a ż n io n e do p r o w a d z e n ia z a s tę p c z e j (za k a p ła n ó w ) d z ia ła ln o śc i d u s z p a s t e r s k ie j w celu z a p e w n ie n ia w ie r n y m n ie z b ę d n e g o m in im u m o p ie k i r e lig ijn e j. T a k ż e w n ie ­ k tó r y c h k r a ja c h m is y jn y c h p o m o c t a k ic h w sp ó ln o t p o d sta w o w y c h o k a z u je się b a r d z o p o trz e b n a , a n a w e t i k o n ie c z n a .

O d ty c h fo r m z r z e sz a n ia się w ie rn y c h , o d r ę b n ą i n o w ą p o s t a ć sta n o w ią „ r u c h y ” o d n o w y k o śc ie ln e j. T r z e b a im p o św ię c ić n ie co w ię c e j u w a g i.

N a le ż y tu z a z n a cz y ć , ż e r u c h y o d n o w i c i e l s k i e n ie s ą je d n a k — j a k b y się to m o g ło w y d a w a ć — j a k ą ś a b s o lu t n ą n o w o śc ią w ż y c iu K o śc io ła . P a t r z ą c n a d w u ty się c z n e d z ie je k o śc ie ln e , tr z e b a stw ie rd z ić , że w k a ż d e j e p o c e p o ja w ia ły się p r ą d y i r u c h y o d n o w y , k tó r e n a s t ę p n ie w y w ie r a ły lu b n a w e t je sz c z e do n a sz y c h c z a só w w y w ie r a ją z n a c z n y w p ły w n a ży cie K o ś ­ c io ła 13. N ie k tó r e z ty c h ru c h ó w p r z e c h o d z iły n a p o z y c je h e r e ty c k ie ; in n e z a ś u t r z y m y w a ł y s ię w g r a n ic a c h p r a w o w ie r n o śc i k a t o lic k ie j i d a w a ły n ie ­ k ie d y p o c z ą te k ró ż n y m za k o n o m , j a k n p . w śre d n io w ie c z u z a k o n o w i f r a n ­ c isz k a ń sk ie m u i d o m in ik a ń sk ie m u . N a p o c z ą tk u e p o k i n o w o ż y tn e j zro d z ił się ru c h s o d a lic ji m a r ia ń s k ic h , k t ó r y p r z e tr w a ł d o n a sz y c h c z a só w i w y w ie ­ r a n a d a l d u ż y w p ły w n a fo r m a c ję , z w ła sz c z a in te lig e n c ji k a to lic k ie j.

O d c z a só w p ie r w s z e j w o jn y św ia to w e j z a c z y n a ją p o w s ta w a ć r u c h y b a r ­ d z ie j m a so w e , o g a r n ia ją c e sz e r o k ie k r ę g i w ie rn y c h , j a k n p . ru c h a p o s to ls k i z S z e n s z t a t (r. 1914). W c z a s ie d r u g ie j w o jn y św ia to w e j w e W ło szech p o w ­ s t a je ru c h F o c o la r in i (1943). Z a r a z p o w o jn ie p o ja w ił się w H is z p a n ii (1947 r.) ru c h C u r sillo . W z w ią z k u z S o b o r e m W a ty k a ń sk im II p o w sta ło d u ż e o ż y ­

10 P o r. t a m ż e , 55— 57. 11 C h L n. 29.

12 W ię c e j o t y m p isz e E . W e r o n, A p o s t o ls t w o k a t o l ic k i e , d z. c y t., 37. 13 O ru c h a c h o d n o w y E . W e r o n, w : Z y c ie w e d le D u c h a , P o z n a ń (P a llo - ttin u m ) 1987, 139— 214.

w ie n ie r e lig ijn o ś c i. N a s t ą p ił j a k b y n o w y w y r ó j ru c h ó w o d n o w y , t a k ic h j a k : r u c h N e o k a te c h u m e n a tu (1964), r u c h o d n o w y w D u c h u Ś w ię t y m (1967 r.). N a p ie r w sz y m o g ó ln o k o śc ie ln y m k o n g r e sie ru c h ó w o d n o w y w r o k u 1981 (w R z y m ie ) r e p r e z e n to w a n y c h b y ło ju ż 21 ró ż n y ch ru c h ó w o d n o w y . W a k ­ ta c h te g o ż k o n g r e su za z n a cz o n o , że n ie je s t to w y k a z p e łn y w sz y stk ic h r u ­ ch ó w , g d y ż z w ie lu k r a jó w (n p. z tzw . b lo k u w sc h o d n ie g o ) n ie m o g li n a k o n g r e s p r z y b y ć p r z e d s t a w ic ie le 14. N a d r u g im k o n g r e s ie w r o k u 1987 lic z b a p r z e d s ta w ic ie li r u c h ó w n ie u le g ła w ię k sz y m zm ia n o m . D la n a s w a ż n e j e s t p y t a n ie : c z y m r ó ż n i ą s i ę r u c h y o d i n n y c h z r z e s z e ń k a t o l i c k i c h , a w s z c z e g ó l n o ś c i o d s t o w a r z y ­ s z e ń ? N a jo g ó ln ie j m o ż n a b y o d p o w ie d z ie ć , że ró ż n ic a p o le g a n a sto p n iu n a s y ­ c e n ia e le m e n te m o r g a n iz a c y jn y m (io r m a m i o r g a n iz a c ji). O tóż, b e z w ą tp ie n ia , n a jw ię c e j e le m e n tu z o r g a n iz o w a n ia m a ją s to w a r z y s z e n ia ; k o le jn o m o ż n a tu u sz e r e g o w a ć : g r u p y , w sp ó ln o ty o r a z ru ch y .

R z e c z to g o d n a o d n o to w a n ia , że g r u p y , w sp ó ln o ty i ru c h y p o ja w ia ły się w o sta tn ic h d z ie się c io le c ia c h w ż y c iu K o ś c io ła ja k o p e w ie n r o d z a j s p r z e c i­ w u p rz e c iw k o d a w n ie js z y m (p r z e d so b o r o w y m ) p r z e r o sto m w o r g a n iz o w a n iu ż y c ia r e lig ijn e g o w ie r n y c h (np. p r z e c iw k o n a c isk o m w z a p is y w a n iu się n a c z ło n k ó w A k c ji K a t o lic k ie j, L e g io n u M a r y i itp ). W z w ią z k u z ty m z a c z ę ła p o S o b o r z e W a ty k a ń sk im I I m a le ć lic z b a z a p isó w d o tr a d y c y jn y c h , w ie lk ic h , f o r m a ln y c h sto w a rz y sz e ń , a z a c z ę ła g w a łto w n ie w z r a s ta ć ilo ść w sz e lk ie g o t y ­ p u g r u p n ie fo r m a ln y c h , lu ź n y c h w sp ó ln o t o r a z ru ch ó w , k tó r e n a o g ó ł n ie m ia ły w ię z i o r g a n iz a c y jn y c h lu b p o c z ą tk o w o w b a r d z o n ie w ie lk im z a k r e ­ sie

W a żn y m e le m e n te m a t r a k c y jn o ś c i ru c h ó w o d n o w y , z w ła sz c z a d la m ło ­ d z ież y , b y ło p o ło ż e n ie g łó w n e g o n a c is k u n a w y c h o w a n ie r e lig ijn e . K a ż d y z p o ja w ia ją c y c h się ru c h ó w p r o p o n o w a ł n ow e, c ie k a w sz e o d d a w n y c h o r g a ­ n iz a c ji, m e to d y w y c h o w a w c z e . N p. ru c h S z e n s z t a c k i z a o fe r o w a ł m e to d ę a s - c e z y o r g a n ic z n e j, r u c h C u r sillo trz y d n io w y k u r s w ia r y , r u c h F o c o la r in i m e ­ to d ę M a r ia p o li, ru c h S w ia t ło - Ż y c ie c z te rn a sto d n io w e r e k o le k c je , r u c h N e o ­ k a te c h u m e n a t u z a p r o g r a m o w a ł p o w r ó t do z o b o w ią z a ń c h r z tu itp .

J e s z c z e in n y m p o w o d e m a t r a k c y jn o ś c i ru c h ó w j e s t c a łk o w it a sw o b o d a w e jś c ia o r a z w y jś c ia z ru ch u , b r a k s ta ły c h w ię z ó w o r g a n iz a c y jn y c h i j a ­ k ie g o k o lw ie k p r z y m u su o r g a n iz a c y jn e g o .

Z ty c h je d n a k e le m e n tó w a t r a k c y jn o ś c i w y n ik a ją ta k ż e p e w n a n ie s t a b il­ n o ść o r a z in n e s ła b e s tr o n y ru ch u , k tó r y c h ła tw o m o ż n a się d o m y śle ć .

M a ją c n a u w a d z e tę, d o ść p o b ie ż n ą c h a r a k t e r y s ty k ę sto w a r z y sz e ń o ra z w sp ó łc z e sn y c h r u c h ó w o d n o w y , m o ż n a w y p r o w a d z ić s tą d w n io se k , że s to ­ w a r z y sz e n ia p r z e z s w e f o r m y o r g a n iz a c y jn e z a b e z p ie c z a ją w ię k s z ą sta b iln o ść d z ia ła ln o śc i a p o s to ls k ie j i j e j w ię k s z ą s k u te c z n o ść ; n a t o m ia s t r a c z e j m n ie js z ą w a g ę p r z y w ią z u ją d o s p r a w y r e lig ijn e g o w y c h o w a n ia sw o ic h czło n k ó w . W ru c h a c h o d n o w y b y w a o d w ro tn ie . Z w r a c a ją o n e w ię k s z ą u w a g ę n a r e li­ g ijn e w y c h o w a n ie , a n a t o m ia s t z p o w o d u n ie d o w ła d u o r g a n iz a c y jn e g o lu b c a łk o w ite g o b r a k u o r g a n iz a c ji n ie m o g ą z a p e w n ić w ię k s z e j sk u te c z n o śc i w o s ią g a n iu a p o s to ls k ic h c e ló w K o ś c io ła . N ie k tó re z n ich , j a k n p. r u c h o d ­ n o w y w D u c h u Ś w ię ty m , w o g ó le n ie s t a w i a ją a p o s to ls k ic h z a d a ń sw o im c zło n k o m .

N ie tr u d n o się s t ą d d o m y śle ć , że i s to w a r z y sz e n ia , i r u c h y p o trz e b n e s ą K o śc io ło w i. M o ż n a n a w e t p o w ie d z ie ć , że je d n e i d r u g ie s ą n a w e t k o n ie c z n e w ż y c iu w sp ó łc z e sn e g o K o ś c io ła ze w z g lę d u n a w z a je m n e u z u p e łn ia n ie się. T a k w ięc, n a p ew n o i s to w a r z y sz e n ia , i r u c h y p r z y c z y n ia ją się do w z b o g a ­ c e n ia ż y c ia c z ło n k ó w K o ś c io ła . U z d a ln ia ją on e K o ś c ió ł do w y k o n y w a n ia je g o w ie lo r a k ic h z a d a ń w e w sp ó łc z e sn y m św ie c ie .

2. S t o w a r z y s z e n i a k o ś c ie ln e a p o d m io t o w o ś ć l a i k a t u

M o ż n a i n a le ż y p o sta w ić so b ie p y t a n ie : n a co i d o cze g o s ą p o trz e b n e K o śc io ło w i w P o lsc e s to w a r z y sz e n ia , c z y li o r g a n iz a c je k a to lic k ie ? D la c z e g o n ie w y s t a r c z a ją is t n ie ją c e ju ż g r u p y , w sp ó ln o ty o r a z r u c h y ? J a k n p. ru ch „ S w ia t ło - Ż y c ie ” ?

J a k ą ś o d p o w ie d ź n a te p y t a n ia ju ż w sk a z a liś m y , p o r ó w n u ją c o r g a n iz a ­ c je k a to lic k ie z ru c h a m i. W ła śn ie sto w a r z y s z e n ia ze w z g lę d u n a s w o ją w ię k ­ s z ą sta b iln o ś ć le p ie j z a p e w n ia ją i z a b e z p ie c z a ją sk u te c z n o ść d z ia ła n iu a p o ­ s to lsk ie g o . W y n ik a to — j a k ła tw o s ię d o m y śle ć — ze z w a r to śc i i s ta ło śc i f o r m o r g a n iz a c y jn y c h . W te n sp o só b b a r d z ie j s y ste m a ty c z n ie i d łu g o fa lo w o m o g ą o r g a n iz a c je r e a liz o w a ć ce le, d la k tó r y c h z o st a ły p o w o ła n e d o ży cia. J e s t to d o ść o c z y w iste !

K o śc io ło w i w og ó le, a K o śc io ło w i p o ls k ie m u w sz c z e g ó ln o śc i, ch o dzi je d n a k o s p r a w ę z n a c z n ie g łę b s z ą i w a ż n ie jsz ą : o ro z b u d z e n ie p o c z u c ia o d ­ p o w ie d z ia ln o śc i z a K o ś c ió ł i u tw o r z e n ie d la t e j o d p o w ie d z ia ln o śc i lu d z io m św ie c k im w ła śc iw e g o im o b sz a r u d z ia ła ln o ś c i a p o s to ls k ie j. C h o d z i p o p r o stu 0 m o ż l i w i e n a j w i ę k s z e u a k t y w n i e n i e l a i k a t u w r a m a c h p o s ł a n n i c t w a c a ł e g o l u d u B o ż e g o . L u d z ie św ie c c y m a ją się p o ­ c zu ć o d p o w ie d z ia ln i z a lo s y K o ś c io ła . M a ją się s ta ć p o d m i o t a m i t e j o d p o w i e d z i a l n o ś c i , a n i e b y ć t y l k o p r z e d m i o t e m p a s t e r ­ s k i e j t r o s k i d u c h o w i e ń s t w a . W g r u n c ie rz e c z y so b o ro w a r e f o r ­ m a K o ś c io ła z o s t a ła u k ie r u n k o w a n a n a o b u d z en ie w sp ó ło d p o w ie d z ia ln o śc i lu d z : św ie c k ic h z a K o śc ió ł. O s t a t n ia a d h o r t a c ja p a p ie s k a C h r i s t i f i d e l e s l a ic i z m ie r z a w ty m w ła ś n ie k ie r u n k u . N a S y n o d z ie B is k u p ó w p o św ię c o n y m lu d z io m św ie c k im m ó w io n o o p o trz e b ie o b u d z e n ia „ d r z e m ią c e g o o lb r z y m a ” , k tó r y m j e s t l a i k a t k a to lic k i. I te m u c e lo w i m a ją słu ż y ć w sz e lk ie ru ch y , w sp ó ln o ty 1 g r u p y , a p r z e d e w s z y st k im o r g a n iz a c je , c z y li s to w a r z y sz e n ia k a to lic k ie . S y t u a c ja w n a s z y m k r a ju , p o z b a w io n y m od 50 la t o r g a n iz a c ji k a to lic ­ k ich , w y g lą d a w ten sp o só b , że w im ie n iu la ik a t u p r z e m a w ia ł d o t ą d e p is ­ k o p a t p o lsk i. Ś w ie c c y p r z y z w y c z a ili się od p ó ł w ie k u , że w ich s p r a w a c h p e r tr a k t o w a li n p. z w ła d z a m i p a ń stw o w y m i b isk u p i c z y w o g ó ln o śc i k się ż a . T e n c z a s s ię — n a sz c z ę śc ie — sk o ń c z y ł. Ś w ie c c y k a to lic y w sw o ic h s p r a ­ w a c h p o w in n i p r z e m a w ia ć sw o im w ła s n y m g ło se m . T a k ą m o ż n o ść p r z e m a ­ w ia n ia w ła s n y m g ło se m d a ją lu d z io m ś w ie c k im w ła s n e o r g a n iz a c je k a to lic ­ k ie. R u c h y t u t a j n ie w y s t a r c z a ją . O n e n ie m a ją p o p r o s tu u p r a w n io n e g o p r z e z c z ło n k ó w p r z e d s ta w ic ie ls tw a , ja k ie g o ś o r g a n u w f o r m ie s ta łe g o z a r z ą ­ d u i w ła sn e g o a p a r a t u o r g a n iz a c y jn e g o .

T a k w ię c, d la p e łn ie js z e g o u p o d m io to w ie n ia lu d z i św ie c k ic h p o trz e b n e s ą s to w a r z y sz e n ia , a w ich lic z b ie ta k ż e K a t o lic k ie S to w a r z y s z e n ie M ło d zieży . N a s u w a się tu k o le jn e p y t a n ie o d z ie d z in y , w k tó r y c h w sp ó ło d p o w ie d z ia l­ n o ść św ie c k ic h p o w in n a się w y r a ż a ć . C h o d z i tu m ia n o w ic ie o o b sz a r y a p o ­ s t o ls k ie j o d p o w ie d z ia ln o śc i. M o ż n a je s p r o w a d z ić do trz e c h w ie lk ic h o b s z a ­ ró w — f u n k c ji : p r o r o c k i e j , k a p ł a ń s k i e j , i k r ó l e w s k i e j . S p r ó ­ b u jm y je k r ó tk o o p isa ć — r z u c a ją c z a le d w ie n ie k tó re m y śli. W d z ie d z in ie o d p o w i e d z i a l n o ś c i p r o r o c k i e j la i k a t u w P o l­ sc e ja w i się t e r a z p iln a s p r a w a n a u c z a n ia r e lig ii w sz k o le . N ie m o ż n a teg o z r e a liz o w a ć b e z p o m o c y ze s tr o n y lu d z i św ie c k ic h , b ez z a a n g a ż o w a n ia w ie l­ k ie j r z e sz y św ie c k ic h k a te c h e tó w . T r z e b a ic h d o t e g o p r z y g o to w a ć . T o ju ż z o sta ło ja k o ś z a p o c z ą tk o w a n e . A le tu p ię tr z ą się w ie lo r a k ie tr u d n o śc i. P o s t a ­ w a , n a w e t c z ło n k ó w S o lid a r n o ś c i w S e jm ie , n ie w e w sz y st k im je s t p r z y c h y ln a n a u c e r e lig ii w sz k o ła c h p a ń stw o w y c h . B u d z i to o b a w y o p r z y sz ło ść n a u ­ c z a n ia r e lig ii m ło d z ie ż y .

D la c z ło n k ó w o r g a n iz a c ji k a to lic k ic h , a z w ła sz c z a K S M , b ę d z ie w ie lk im z a d a n ie m p o z y sk iw a n ie m ło d z ie ż y d la k a te c h iz a c ji, sz c z e g ó ln ie w sz k o ła c h z a w o d o w y c h , śre d n ic h i w y ż sz y c h , w k tó r y c h ty lk o m a ły p r o c e n t m ło d z ie ż y u c z ę sz c z a n a k a te c h iz a c ję . T o n ie z m ie n i się a u to m a ty c z n ie p r z e z p o w ró t

n a u c z a n ia r e lig ii d o sz k o ły . T u m ło d z ie ż k a t o lic k a b ę d z ie m ia ł a w śr ó d sw o ic h r ó w ie śn ik ó w w ie lk ie p o le d o d z ia ła n ia . T o ty lk o je d e n z w ie lk ic h o b sz a ró w m ło d z ie ż o w e j a k ty w n o śc i.

W z a k r e sie f u n k c ji p o w s z e c h n e g o k a p ł a ń s t w a w ie r n y c h u c z e st­ n ic tw o w ż y c iu litu r g ic z n y m K o ś c io ła lo k a ln e g o i d ie c e z ja ln e g o — to, co b y ło d o tą d d o m e n ą g a r s t k i „ o a z o w c ó w ” — p o w in n o się s t a w a ć w n o w y ch w a r u n ­ k a c h o b sz a r e m d z ia ła ln o ś c i m o ż liw ie c a łe j m ło d z ie ż y k a to lic k ie j w p a r a fii. P o tr z e b n e je s t w c z e śn ie jsz e w p r o w a d z e n ie w litu r g ię p r z e z p r z y w r ó c e n ie d a w n e j „ K r u c j a t y E u c h a r y s t y c z n e j” . M o że o n a sta n o w ić sw o iste „ p r z e d s z k o ­ l e ” d la r u c h u „ S w ia ło - Z y c ie ” o r a z d la o r g a n iz a c ji K S M . N ie z a m ie r z a m t u t a j w ch o d z ić w sz c z e g ó ły . S z k ic u ję ty lk o n ie k tó r e w a ż n ie jsz e o b s z a r y d z ia ­ ła ln o śc i. W z a k r e sie f u n k c j i k r ó l e w s k i e j d la u p o d m io to w ie n ia w ie r n y c h św ie c k ic h n ie z b ę d n e się o k a ż e u a k ty w n ie n ie p a r a fia ln y c h r a d d u s z p a s t e r s k ic h o r a z r a d e k o n o m ic z n y c h n a k a z a n y c h p r z e z n o w e K P K (k an . 537) i e w e n tu ­ a ln ie ta k ż e r a d k a te c h e ty c z n y c h . T e o s ta tn ie w n a sz y c h w a r u n k a c h m o g ą się o k a z a ć b a r d z o p o trz b n e . M ia n o w ic ie , r a d y te p o w in n y się z a tr o sz c z y ć o o b ję c ie k a t e c h iz a c ją c a łe j m ło d z ie ż y . U c z e stn ic tw o w k a te c h iz a c ji b o w ie m p o z o sta n ie n a d a l s p r a w ą d o b ro w o ln e g o z g ła s z a n ia się ro d z ic ó w lu b u czn ió w .

W r a m a c h k r ó le w s k ie j d z ia ła ln o ś c i o tw o rz ą się o b s z a r y n o w e : k u lt u r a l­ n e g o , sp o łe c z n e g o i n a w e t p o lity c z n e g o z a a n g a ż o w a n ia m ło d z ie ż y i s ta r sz y c h . T e d z ie d z in y d o tą d s t a ły o d ło g ie m , b o b y ły d la k a to lik ó w p r a w ie n ie d o s tę p ­ n e. O d tą d s p r a w y z o r g a n iz o w a n ia k u lt u r a ln e j z a b a w y k a t o lic k ie j n a w si, s p r a w y c z y te ln ic tw a , s p r a w y o r g a n iz o w a n ia b e z a lk o h o lo w y c h w e se l, o p ie k i s p o łe c z n e j i c h a r y t a t y w n e j s t a j ą o tw o re m p r z e d z o r g a n iz o w a n ą d z ia ła ln o ś c ią ś w ia d o m y c h i z a a n g a ż o w a n y c h k a to lik ó w św ie c k ic h . T e w sz y st k ie sp r a w y , z w ią z a n e z u p o d m io to w ie n ie m p o ls k ie g o la ik a t u , z n a la z ły s ię ju ż w p o lu w id z e n ia p r z y g o to w y w a n e g o I I K r a jo w e g o S y n o d u K o ś c io ła w P o lsc e . S t a n o ­ w ią on e g łó w n ą tr e ś ć p r o p o z y c ji sy n o d a ln y c h , p rz e d ło ż o n y c h p r z e z K o m is ję A p o s to ls t w a L u d z i św ie c k ic h 15. 3. M i e js c e o r g a n i z a c j i k a t o l ic k i c h w k o m u n i jn e j w s p ó ln o c ie K o ś c i o ł a N a z a k o ń c z e n ie k ilk a m y ś li n a t e m a t m i e js c a z r z e sz e ń k a to lic k ic h ze sz c z e g ó ln ie jsz y m u w z g lę d n ie n ie m K a t o lic k ie g o S t o w a r z y s z e n ia M ło d z ie ż y (K S M ). J e s t r z e c z ą o c z y w istą , ż e p a r a f ia , b e z m n ie jsz y c h z r z e sz e ń w ie rn y c h , n ie b ę d z ie m o g ła b y ć p r z e ż y w a n a ja k o w sp ó ln o ta , a ty m m n ie j ja k o „ k o m u n ia ” w ie rn y c h . D o p ie ro b o w ie m w ty c h m a ły c h w sp ó ln o ta c h in d y w id u a ln y c z ło ­ n e k p a r a f i i m o ż e d o ś w ia d c z a ln ie i o so b iśc ie p r z e ż y w a ć b e z p o ś r e d n ią i „ k o ­ m u n ijn ą ” b lis k o ś ć K o ś c io ła . D la te g o a d h o r t a c ja C h L z a le c a d la o d n o w y ż y c ia p a r a fia ln e g o tw o r z e n ie m a ły c h w sp ó ln o t i z r z e sz e ń lu d z i św ie c k ic h ie.

W ty m k o n te k śc ie w ła ś n ie o r g a n iz a c je k a to lic k ie d o s t a r c z a ją w ie r n y m m o ż liw o śc i p e łn ie js z e g o u t o ż s a m ie n ia się z p a r a f i ą i z j e j p o sła n n ic tw e m . S t ą d p r z e d s ta w ic ie le w sz y stk ic h o r g a n iz a c ji i z rz e sz e ń k a to lic k ic h p o w in n i z n a le ź ć sw e m ie js c e w p a r a f ia ln e j r a d z ie d u s z p a s t e r s k ie j. R a d y d u s z p a s t e r s k ie w P o lsc e p r o w a d z iły d o tą d b a r d z o o g ra n ic z o n y i r a c h ity c z n y ży w o t, p o n ie w a ż n ie b y ło o r g a n iz a c ji k a to lic k ic h . P r z e w o d n ic z ą c y ty c h o r g a n iz a c ji i w o g ó le w sz e lk ic h is tn ie ją c y c h n a te r e n ie p a r a f i i w sp ó ln o t p o w in n i sta n o w ić rz e c z y ­ w is t y k a to lic k i a k ty w n a jc z y n n ie js z y c h lu d z i w p a r a f ii, k t ó r z y n ie ty lk o m a ją c o ś d o p o w ie d z e n ia i d o r a d z e n ia p ro b o sz c z o w i, a le ja k o p r z e w o d n i­ c z ą c y z e sp o łó w lu d z k ic h ró w n o c z e śn ie b ę d ą m o g li r e a liz o w a ć p r z e z s w o ic h 15 P o r. I I P o lsk i S y n o d p le n a r n y . T e k s t y r o b o c z e , P a llo tt in u m 1991, 185— 208. 16 C h r i s t i f i d e l e s l a ic i, n. 26— 27.

c z ło n k ó w p o sta n o w ie n ia r a d y d u s z p a s t e r s k ie j. T a k a r a d a d u s z p a s t e r s k a b ę ­ d z ie m o g ła n ie ty lk o „ r a d z ić ” — j a k d o tą d — a le i w y k o n y w a ć p r o g r a m y d u s z p a s t e r s k ie . S t a n ie się d u s z ą p r a c y p a r a f i a ln e j.

J e s t rz e c z ą z r o z u m ia łą , że z r z e sz e n ia p a r a f ia ln e i K S M b ę d ą m u s ia ł y p o s ia d a ć ś r o d k i d z ia ła n ia , w ty m t a k ż e i fin a n so w e . M ło d z ież K S M b ę d z ie m o g ła te ś r o d k i w y p r a c o w a ć s a m a , n p. p r z e z z b ió rk ę m a k u la tu r y , ro z p o w ­ sz e c h n ia n ie p r a s y k a to lic k ie j, p r o w a d z e n ie p r z y p a r a f ia ln e g o k io s k u z c z a s o ­ p is m a m i i p o m o c a m i k a te c h e ty c z n y m i itp . P r e z e s i o r g a n iz a c ji k a to lic k ic h , p a r a fia ln y c h , p o w in n i b y ć r e p r e z e n to w a ­ n i w d ie c e z ja ln e j r a d z ie d u s z p a s t e r s k ie j o r a z in n y c h g r e m ia c h d ie c e z ja ln y c h . K a t o lic k ie o r g a n iz a c je p a r a f ia ln e p o w in n y z a ją ć i z a g o s p o d a r o w a ć lu k ę ta k ż e w d z ia ła ln o ś c i k u lt u r a ln e j i sp o łe c z n e j, j a k a p o w s ta ła p o z lik w id o w a ­ n iu o d n o śn y c h in s t y tu c ji i o r g a n iz a c ji p a ń stw o w y c h i k o m u n isty c z n y c h . J e s t w ię c m ie js c e d la k a to lic k ic h o r g a n iz a c ji ta k ż e w e w sp ó ln o c ie g m in n e j, w ie j­ s k ie j i m ie js k ie j.

W w y b o r a c h n a p r e z y d e n ta p a ń s t w a o r a z d o iz b u sta w o d a w c z y c h k a ­ to lic y b ę d ą m o g li o d e g r a ć b a r d z ie j z n a c z ą c ą ro lę ty lk o w ó w c z a s, je ś li p r z e d ­ te m p o t r a f ią się le p ie j z o rg a n iz o w a ć i o ile p o t r a f ią w y r a z ić s w o je p o g lą d y p r z e z s p r a w n ie d z ia ła ją c e o r g a n iz a c je . J e s t to k o n ie c z n e ty m b a r d z ie j, że w n ie d łu g im c z a sie r o z s tr z y g a ć się b ę d ą s p r a w y d e c y d u ją c e o p r z y sz ły m k s z ta łc ie P o lsk i w r a m a c h p r z y g o to w y w a n e j u s ta w y z a s a d n ic z e j, c z y li K o n ­ s t y t u c ji p a ń s t w a p o lsk ie g o . B ę d ą r o z s tr z y g a n e w n ie d łu g im c z a sie ta k ż e t a k ie p r o b le m y , j a k n p . o b ro n a ż y c ia n ie n a ro d z o n y c h , s p r a w a ro zw o d ó w i n o w e g o p r a w a ro d z in n e g o . K a t o lic y w ty c h d z ie d z in a c h n ie m o g ą b y ć n ie o b e c n i i n ie m o g ą m ilc z e ć . A ty m c z a se m , od la t 45 k a to lic y g r u n to w n ie się o d z w y c z a ili od u d z ia łu w p o lity c e . N a d a l u z n a ją p o lity k ę z a s p r a w ę m o ­ r a ln ie p o d e jr z a n ą . S o b ó r je d n a k n a u c z a : „ K o ś c ió ł u z n a je z a g o d n ą p o c h w a ły i s z a c u n k u p r a c ę ty ch , k t ó r z y d la p o s łu g i lu d z io m p o ś w ię c a ją s w o je siły d o b r u p a ń s t w a i p o d e jm u ją się te g o tr u d n e g o o b o w ią z k u ” 17. — P o d ty m w z g lę d e m k a to lic k ie o r g a n iz a c je b ę d ą m u s ia ły w ło ż y ć w ie le w y siłk u , a b y z m ie n ić z a k o r z e n io n e p r z e k o n a n ia i n a s t a w ie n ia w ie lu P o la k ó w . D o m a g a się te g o g r u n to w n ie z m ie n io n a s y t u a c ja p o lity c z n a w n a s z y m k r a ju .

•

T a k w ię c, p r z e d k a to lic k im i s to w a r z y s z e n ia m i o t w ie r a ją się n o w e z a d a ­ n ia i p e r sp e k t y w y n a m ia r ę n a d c h o d z ą c e j ep o k i. K o ś c ió ł w P o lsc e sto i p r z e d w ie lk im w y z w a n ie m , a le i p r z e d w ie lk ą sz a n są . N ie w o ln o j e j z m a rn o w a ć . k s . E u g e n i u s z W eron S A C , O lt a r z e w II. R U C H O B R O N Y Ż Y C IA S .O .S . W c z a sie g o r ą c e j, a n a w e t b u r z liw e j d e b a t y n a d p r a w n ą o c h ro n ą d z ie c k a p o c z ę te g o , w a r to p o z n a ć h isto rię , te r a ź n ie js z o ś ć i z a m ie r z e n ia R u c h u O b ro n y Ż y c ia S .O .S . J e s t to b o w ie m je d e n z n a js t a r s z y c h ru c h ó w lu d z i św ie c k ic h , k t ó r y je sz c z e w P o lsc e L u d o w e j ro z p o c z ą ł d z ia ła ln o ść n a rz e c z p r a w a do ż y c ia d la d z ie c k a p o c z ę te g o , z a ś z a s ię g ie m sw e g o d z ia ła n ia o b e jm u je te r e n c a łe g o k a ju . 1. Z h is to r ii R u c h u C h oć, j a k n a p is a n o w y ż e j, R u c h O b ro n y Ż y c ia S .O .S . je s t ru c h e m o só b św ie c k ic h , je g o z a istn ie n ie łą c z y się śc iśle z o so b ą k s ię d z a R y s z a r d a H a 1 w y,

p a lo ty n a , k tó r y je sz c z e ja k o stu d e n t W S D w O łta rz e w ie ro z p o c z ą ł tr u d n e d z ie ło u ś w ia d a m ia n ia p r a w d y o „ z a b ie g a c h ” p r z e r y w a n ia c ią ż y . B y ł r o k 1979, k ie d y k le r y k R y sz a r d H a lw a z a c z ą ł s p o t y k a ć się z m ło d z ie ż ą w s a lk a c h k a ­ te c h e ty c z n y c h , z ró ż n y m i g r u p a m i n ie fo r m a ln y m i, to w a r z y sk im i, a n a w e t z c a ły m i k la s a m i sz k o ln y m i. R o zm o w y , c z ę ste d y s k u s je , a r g u m e n t y z d z ie ­ d z in y m e d y c y n y , p sy c h o lo g ii, g e n e ty k i, p o p a r te s la jd a m i o b r a z u ją c y m i s k u t k i a b o r c ji, s p r a w ia ją , że w o k ó ł R y s z a r d a g r o m a d z i się k ilk a n a ś c ie osó b . P r a g n ą się w łą c z y ć w d z ie ło o b ro n y ż y c ia d z ie c i p o cz ęty ch . P o d c z a s s p o t k a ń p o g łę ­ b i a j ą s w o ją w ie d z ę o p o c z ą tk a c h ż y c ia , o m e to d a c h „ le g a ln e g o z a b ija n ia ” c z ło w ie k a . Z a p r a s z a ją n a s w o je s p o t k a n ia g o śc i: le k a r z y , p r a w n ik ó w , p sy c h o ­ log ów ... w sz y stk o to d z ie je się je sz c z e w n ie w ie lk ie j g r u p ie m ło d y c h lu d z i ze sz k ó ł śre d n ic h i s tu d e n tó w ró ż n y ch u c z e ln i w a r sz a w sk ic h . J e s ie ń 1979 r. j e s t c z a se m p ie rw sz e g o p u b lic z n e g o z a ist n ie n ia t e j g r u p y . R y sz a r d o r g a n iz u je w p a lo ty ń s k im S e m in a r iu m w O łta rz e w ie z ja z d d la m ło ­ d z ież y , k t ó r a je s t z a in t e r e s o w a n a s p r a w ą o b ro n y ż y c ia . N a z je ź d z ie p o s z u k i­ w a n o m o ż liw o śc i i m e to d d z ia ła n ia . B y ł a to p ie r w s z a p r ó b a z o r g a n iz o w a n e j p r a c y i z je d n o c z e n ia w y siłk ó w . W id o cz n y m o w o ce m te g o s p o t k a n ia b y ł I o b ó z f o r m a c y jn y d la p r a c o w n ik ó w s łu ż b y z d r o w ia i m ło d z ie ż y , z o r g a n iz o w a n y p rz e z k s ię d z a R y s z a r d a w B ia łc e T a t r z a ń s k ie j, la t e m 1980 r. Z a m y k a ją c p ie r w s z y e ta p p o w s ta ją c e g o R u c h u , t r z e b a z w ró cić u w a g ę n a s y t u a c ję sp o łe c z n ą i p o lity c z n ą te g o o k r e su . W ła d z a n ie s p r z y ja ł a t e g o ty p u d z ia ła ln o śc i, a n a w e t t a k i e j z a b r a n ia ła . P o w o d o w a ło to w ie lk ie t r u d n o śc i w d o ­ t a r c iu d o m ło d z ie ż y s z k o ln e j. N ie b y ło m o w y o n a jd r o b n ie js z y c h n a w e t p u ­ b lik a c ja c h , d r u k u m a te r ia łó w in fo r m a c y jn y c h itp . A je d n a k t a n ie w ie lk a g r u ­ p a , w m ia r ę sw o ic h m o ż liw o śc i, r o z w ija ła się i d z ia ła ła . B y ł a to p r a c a ty p o w o k o n s p ir a c y jn a — p a r t y z a n c k a . P r z y k ła d e m n ie ch b ę d z ie je d n a z fo r m d z ia ­ ł a n ia : m ło d z ie ż , k t ó r a ju ż p o z n a ła p r a w d ę o „ z a b ie g a c h p r z e r y w a n ia c ią ż y ” , s k ł a d a ł a w iz y ty w p o c z e k a ln ia c h g a b in e tó w g in e k o lo g ic z n y c h i p o d r z u c a ła u lo tk i, in fo r m u ją c e o r z e c z y w isty c h s k u t k a c h a b o r c ji, lu b p o d e jm o w a ła d y ­ s k u s je z „ p a c je n t k a m i” .

K o le jn y m w a ż n y m k r o k ie m ro d z ą c e g o się R u c h u b y ło z o rg a n iz o w a n ie w 1981 r. o g ó ln o p o lsk ie g o s y m p o z ju m w N ie p o k a la n o w ie . M ię d z y in n y m i p o ­ r u sz a n o p r o b le m a ty k ę a d o p c ji. D u ż a r o la te g o s p o t k a n ia w y n ik a z f a k t u , że b y ło to p ie r w sz e s y m p o z ju m o t e j te m a ty c e , d o stę p n e d la lu d z i św ie c k ic h z c a łe g o k r a ju . A co w a ż n ie jsz e , z a p o c z ą tk o w a ło s ta ły c y k l te g o r o d z a ju s p o t ­ k a ń , o d u ż y m z n a c z e n iu d y d a k ty c z n y m i a p o sto lsk im . W a k a c je 1981 r. p r z y ­ n io sły k o le jn y o b ó z f o r m a c y jn y d la m ło d z ie ż y i słu ż b y z d ro w ia . G o śc ie m m ło ­ d z ie ż y i p r o w a d z ą c y m s p o t k a n ia d y d a k ty c z n e b y ł doc. W ł. F i j a ł k o w s k i .

W ty m ż e ro k u , p o r a z p ie rw sz y , w P ie s z e j W a r s z a w sk ie j P ie lg r z y m c e n a J a s n ą G ó rę , w y r u s z y ła g r u p a „ b łę k itn o -z ło ta ” , zło ż o n a z lu d z i z a a n g a ż o w a n y c h w p r a c y R u c h u S .O .S , p r o w a d z o n a p r z e z k s . R y sz a r d a . C e le m t e j g r u p y , k t ó r a r u sz a n a p ie lg r z y m k o w y s z la k k a ż d e g o ro k u , je s t p o k u to w a n ie z a g r z e c h d z ie c io b ó jst w a w n a s z e j O jc z y ź n ie i p r o p a g o w a n ie c h r z e ś c ija ń s k ie j w iz ji m a ł ­ ż e ń stw a i ro d zin y . D o w a ż n y c h w y d a r z e ń w h is to r ii R u c h u S .O .S . w p is a ć n a le ż y sy m p o z ju m , z o rg a n iz o w a n e w N ie p o k a la n o w ie w 1987 г., p o d c z a s k tó r e g o , z in ic ja t y w y p o s ł a M . S z a t y b e ł k o i k s . H a l w y , z o rg a n iz o w a n o d la p o słó w S e jm u P R L s p o tk a n ie n a t e m a t o b ro n y ż y c ia p o c z ę te g o . G łó w n y m o r g a n iz a to r e m te g o s p o t k a n ia b y ł p o se ł G w i ż d ż . S p o tk a n ie to p o z w o liło n a w ią z a ć i do d z is ia j p o d tr z y m y w a ć w sp ó łp r a c ę z u s ta w o d a w c z ą w ła d z ą k r a ju . 2 . F u n d a c j a S .O .S . B a r d z o w a ż n ą d a t ą d la R u c h u O b ro n y Ż y c ia S .O .S . je s t d z ie ń 22 g r u d n ia 1989 r., k ie d y to d e c y z ją M in is tr a Z d r o w ia i O p ie k i S p o łe c z n e j z o st a ła z a ­ tw ie r d z o n a F u n d a c ja R u c h u S .O .S . (n ie u to ż sa m ia ć z f u n d a c ją , z a ło ż o n ą p rz e z J . K u r o n ia ).

C e la m i F u n d a c ji s ą : 1) o b ro n a p o c z ę te g o ż y cia, 2) p o m o c i o p ie k a n a d sa m o tn y m i m a tk a m i i ich d z ie ćm i, 3) u p o w sz e c h n ia n ie w śr ó d m ło d z ie ż y i m ło d y c h m a łż e ń stw w ie d z y d o ty c z ą ­ c e j ż y c ia w m a łż e ń stw ie i ro d z in ie, 4) o r g a n iz o w a n ie s y m p o z jó w n a u k o w y c h i k o n g r e só w o z a s ię g u k r a jo w y m i m ię d z y n a r o d o w y m (cy t.: S t a t u t F u n d a c ji R u c h u S .O .S ., r o z d z ia ł II, § 9). F u n d a c ja , m a ją c m o ż liw o ść p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o śc i g o sp o d a r c z e j, d o ­ s ta r c z a śr o d k ó w fin a n so w y c h , k o n ie c z n y c h do p r o w a d z e n ia d z ia ła ln o ś c i R u c h u . 3. A k t u a l n a d z i a ł a l n o ś ć P o k r ó t k ie j h isto r ii p o w s ta n ia R o c h u O b ro n y Ż y c ia S .O .S . p r z e d s ta w im y je g o d z ia ła ln o ść a k tu a ln ą . G e n e r a ln ie m o ż n a w y o d rę b n ić d w ie p ła sz c z y z n y d z ia ła n ia . P ie r w s z a d o ty c z y b e z p o śr e d n ie j o b ro n y p o c z ę te g o ż y c ia . C z ło n k o ­ w ie R u c h u , s t a ją c w o b ec z a g r o ż o n e g o ż y c ia p o c z ę te g o , a k t y w iz u ją w sz e lk ie m o ż liw e śro d k i, b y to ż y c ie o c a lić . P o s ł u g u ją się n a s t ę p u ją c y m i m e to d a m i: — p e łn a e m p a tii r o z m o w a z m a t k ą d z ie c k a p o c z ę te g o — r o z m o w a z o jc e m , d z ia d k a m i d z ie c k a p o c z ę te g o — je ś li m a t k a sta n o w c z o w y r z e k a się d z ie c k a , p r o p o n u ją a d o p c ję — u m ie sz c z e n ie w d o m u sa m o tn e j m a tk i — m a t e r ia ln a p o m o c d la m a tk i (ży w n o ść, u b r a n ia , p ie n ią d z e , ś r o d k i d o p ie ­ lę g n a c ji d z ie c k a itp.). W t e j p r a c y w ie lk ą p o m o c ą je s t p r o w a d z o n y te le fo n z a u f a n ia , c z y n n y od p o n ie d z ia łk u d o p ią tk u , o r a z ż y c z liw i w sp ó łp ra c o w n ic y , k t ó r z y w tru d n y c h s y t u a c ja c h s łu ż ą sw o im c z a se m , d o św ia d c z e n ie m i k o n k r e t n ą p o m o c ą .

D r u g ą p ła sz c z y z n ę d z ia ła ln o ś c i R u c h u sta n o w i p r a c a , k t ó r e j c e le m je s t p r o p a g o w a n ie : — c h r z e ś c ija ń s k ie j w iz ji m a łż e ń s t w a i ro d z in y — n a t u r a ln y c h m e to d p la n o w a n ia p o częć — w y c h o w a n ia d z ie c i i m ło d z ie ż y d o p o sz a n o w a n ia ż y c ia lu d z k ie g o — p r z y g o to w a n ia d o św ia d o m e g o m a c ie r z y ń stw a i o jc o stw a . W ty m w ie lk im o b sz a rz e d z ia ła n ia m o ż n a z a u w a ż y ć sz c z e g ó ln y b lo k p r a c y , k t ó r a p o z w a la d o b rz e p r z y g o to w a ć się d o d z ia ła n ia w R u c h u . D o teg o b lo k u p r a c y n a le ż ą sy ste m a ty c z n ie o r g a n iz o w a n e s y m p o z ja o g ó ln o k r a jo w e . W o s t a t ­ n ic h la t a c h z a p r a s z a n i s ą g o śc ie z in n y c h k r a jó w : W. S h e r w i n z W a ty k a ­ n u , J . L e j e u n e z P a r y ż a , J . K i p p l e y z U S A . S y m p o z ja te s ą o r g a n i­ z o w a n e d w a r a z y w ro k u . M o g ą w n ich u c z e stn ic z y ć w sz y sc y z a in te r e so w a n i p r o b le m a ty k ą m a łż e ń s k ą i ro d z in n ą , o b ro n ą ż y c ia p o c z ę te g o itp ., a sz c z e g ó ln ie cz ło n k o w ie ró ż n y ch d z ia ła ją c y c h g r u p o b ro n y ż y c ia i ru c h ó w ro d zin n y ch , in st r u k t o r z y p a r a fia ln y c h p o r a d n i ż y c ia ro d z in n e g o . In n ą f o r m ą p r z y g o to w a n ia (z w ła sz c z a ) m ło d z ie ż y do ż y c ia w ro d z in ie s ą o b o zy fo r m a c y jn e , p r o w a d z o n e w c z a sie w a k a c ji i f e r ii zim o w y ch . O b o zy le tn ie p o d z ie lo n e s ą n a 3 -le tn i c y k l te m a tó w , k tó r e o b e jm u ją p r a w ie w sz y ­ stk ie p o d sta w o w e p r o b le m y , d o ty c z ą c e m iło śc i m a łż e ń s k ie j i r o d z in n e j, d o r a ­ s t a n ia do t e j m iło śc i i o d p o w ie d z ia ln o śc i, n a t u r a ln e g o p la n o w a n ia u ro d zin . P r z e k a z u ją w ie d z ę o s k u t k a c h a b o r c ji, a n ty k o n c e p c ji, s ą o k a z ją do p o s z u k i­ w a n ia o d p o w ie d z i n a tr u d n e p y t a n ia c z a s u d o jr z e w a n ia . O b o k n ie z m ie rn ie w a ż n e j f u n k c ji d y d a k ty c z n e j o b o z y te u c z ą c h r z e ś c ija ń sk ie g o w y k o r z y st a n ia c z a su w o ln e g o i s ą o k a z ją do p o g łę b ie n ia o s o b is te j w ię z i z C h r y stu se m .

N a d z ie ń d z is ie js z y R u c h O b ro n y Ż y c ia S .O .S d y s p o n u je d w o m a o śr o d ­ k a m i. P ie r w sz y , to m ie js c e b u d o w y d o m u d la sa m o tn y c h m a te k i je d n o c z e śn ie o śro d e k f o r m a c y jn y i r e k r e a c y jn y d la c z ło n k ó w R u c h u . O śr o d e k te n p o ło ż o n y j e s t w B o r a c h T u c h o lsk ic h . D ru g i o śro d e k to d o m r e k o le k c y jn y i b a z a tu ­ r y s ty c z n a (o g ó ln o d o stę p n a ) w B e s k id z ie M a ły m n a C h r o b a c z e j Ł ą c e . W o śro d ­

k u ty m p r o w a d z o n e s ą o b o zy R u c h u , r e k o le k c je d la m ło d z ie ż y , m ło d y c h m a ł­ ż e ń stw i g r u p n ie fo r m a ln y c h . F u n d a c ja R u c h u o r g a n iz u je p ie lg r z y m k i d o R z y m u , L o u r d e s i in n y c h m ie js c k u ltu c h r z e ś c ija ń sk ie g o . P ie lg r z y m k i te s ą o k a z ją n ie t y lk o d o t a n ie j t u r y s ty k i, n a w ie d z a n ia m ie js c św ię ty c h , a le s ą ta k ż e o k a z ją do u w r a ż liw ia n ia ś w ia d o m o śc i p ie lg r z y m ó w n a p r o b le m o d p o w ie d z ia ln o śc i k a to lik ó w św ie c k ic h z a o b ro n ę ż y c ia p o c z ę te g o . W r a m a c h d z ia ła ln o ś c i F u n d a c ji f u n k c jo n u je p o r a d n ia n a t u r a ln e g o p l a ­ n o w a n ia u r o d z in m e to d ą sy m p to te r m ic z n ą , k t ó r a j e s t z g o d n a z e t y k ą k a t o ­ lic k ą i s łu ż y p o g łę b ia n iu w ię z i m a łż e ń sk ie j.

P r z y g o to w a n i c z ło n k o w ie R u c h u n a d a l p r o w a d z ą s p o t k a n ia , w y k ł a ­ d y , k a te c h e z y n a t e m a t o b ro n y ż y c ia i n a t u r a ln e j m e to d y p la n o w a n ia u ro d z in . S w o ją w ie d z ą s łu ż ą r ó ż n y m g r u p o m m ło d z ie ż y s z k o ln e j, s tu d e n c k ie j i g r u p o m n ie fo r m a ln y m . W R u c h u O b ro n y Ż y c ia p r a c u je o b e c n ie d w ó ch d u s z p a s te r z y . S ą to k s ię ż a ze S t o w a r z y s z e n ia A p o s to ls t w a K a to lic k ie g o . Ic h z a d a n ia to : o p ie k a d u s z ­ p a s t e r s k a n a d c z ło n k a m i R u c h u S .O .S . (o k o ło 1500 o só b w c a ły m k r a ju ), p r o ­ w a d z e n ie r e k o le k c ji i g ło sz e n ie k a z a ń o t e m a ty c e ro d z in n e j, m a łż e ń s k ie j i d o ­ t y c z ą c e j o b ro n y ż y c ia p o c z ę te g o , o p ie k a d u s z p a s t e r s k a n a d p ie lg r z y m k a m i.

W o sta tn ic h ty g o d n ia c h R u c h O b ro n y Ż y c ia S .O .S . w łą c z y ł się czy n n ie w p r z y g o t o w a n ia do E u r o p e js k ie j K o n f e r e n c ji n a t e m a t p r a w ro d z in y , k t ó r a o d b y ła się w c z e rw c u 1991 r o k u w W a rsz a w ie . K o n f e r e n c ja t a b y ła b e z p o ­ śr e d n im p r z y g o to w a n ie m d o z a p la n o w a n e j n a lu t y 1992 r o k Ś w ia t o w e j K o n ­ f e r e n c ji n a t e m a t R o d z in y .

R o k 1991 j e s t r o k ie m ro z w o ju F u n d a c ji, k t ó r a o tw o rz y ła s w o je filie w K r o śn ie i R z e sz o w ie , a w n ie d a le k ic h p la n a c h p r z e w id u je się p o w s ta n ie n o w y c h f ili i F u n d a c ji R u c h u O b ro n y Ż y c ia S .O .S . T a k i ro z w ó j F u n d a c ji u m o ż ­ liw i r e a liz a c ję n o w y ch p la n ó w i z a m ie rz e ń R u c h u . J e d n a k p o tr z e b y t a k ie j d z ia ła ln o ś c i z n a c z n ie p r z e k r a c z a ją o b e cn e m o ż liw o śc i. P r z y k ła d e m n ie ch b ę ­ d z ie p r o p o z y c ja b u d o w y i z o r g a n iz o w a n ia p r a c y „ D o m u Ż y c ia ” , w k tó r y m m a łż o n k o w ie , p r z y g o to w a n i p r z e z sz k o łę ro d z e n ia , b ę d ą m o g li, w w a r u n k a c h , z b liż o n y c h d o d o m o w y ch , u c z e stn ic z y ć w n a r o d z in a c h sw o je g o d z ie c k a . K o ­ n ie c z n a j e s t ta k ż e b u d o w a n o w y c h o ś r o d k ó w s a m o tn e j m a tk i, a b y u m o ż liw ić k a ż d e j k o b ie c ie u r o d z e n ie d z ie c k a i z a o p ie k o w a n ie się n im w p ie rw sz y c h m ie s ią c a c h p o u ro d z e n iu . R u c h S .O .S . p r a g n ie stw o r z y ć o śr o d e k k o o r d y n u ją c y p r a c ę ró ż n y ch r u ­ c h ó w o b ro n y ż y c ia p o c z ę te g o i r u c h ó w s p ie sz ą c y c h z p o m o c ą ro d z in ie , d z ia ­ ł a ją c y c h w P o lsc e . K o ń c z ą c p r z e d sta w ie n ie R u c h u O b ro n y Ż y c ia S .O .S . z w r a c a m y się z p r o ś b ą o m o d lite w n e w sp a r c ie te g o d z ie ła , k tó r e p o w sta ło , b y słu ż y ć b e z b ro n n e m u , p o c z ę te m u ż y c iu c z ło w ie k a . Ż y c iu , k tó r e je s t n a jc e n n ie js z ą w a r t o ś c ią n a te j zie m i. Ż y c iu , k tó r e o t r z y m a liś m y od S tw ó r c y .