Podstawy geologiczne metodyki badań utworów mezozoicznych na Niżu Polskim pod kątem poszukiwań bituminów

(1)

(2)

(3)

cji cechBZtyilskiej 0 z8Sadniem irolujli,eyrn ocharakte-rze S2lCzeg6lru\ uwag~ tr:zeba

w

!tej sytuacji

zwr6-de

.n.a:

a) te partie bI'7ltllZne Ibasenu cechsz:tyIiskiego, W kt6ryeh 661

me

dstnieje ~ub gra rol~ podrz~~, ale nad !kt6rymi

,w

okTesach mlodszych mogly poowstae odpawiednie waxunkd iakum'llllac)i;

ob) strefy, g,clzie kample'k.s cechsztynski jest sillni.e dysjtID'ktywnie pobrzaskany, zwlaszcza tam, gdzie wi~za amplituda przesurii~e mogla doprowadzie do

lateralnego Ikonltaktu kompleksu pre;sal1n.al'nago 2:

po-s tpo-saliJn,a:r,nym;

le) obszlary, w kt6rych wskutek silnego

zaawllllSO-warua 'tektond1k,i salinar.nej dos?Jo do cal'kowitego lU'b

prawle calkowitego wyprasowania sari! so1nej, 00 w okresach pOtniejszych mogIo ulatW'ic m'igracj~ wer-tyk·a.hnli systemem p«:k,nl~c, a na:st~'ie m!gracj~

la-teTlalnE\. . .

Zupeln.ie odr~y.m w08mym zagadnileniem

natu-ry og6lJnej przy !pleoowaniu lbadafl

i

p<lS2:ukoiwan w

utwIOIrach merozoicznych na N.iZu PolSkim jest

ko-SUMMARY

ExpJo.raflion of biIbumens dm lM:esIOrL'OIi.c deposits from the !Polish iI.Jaw13/00s was dee;pl.y mfluenood by

a

:ten.dentcy to' !IletlE't;ratle

a

!few If::radd!tiolnal ('ese.r:v<)ir

hmtilZ<llIlS of the '!'riiIassic allld Jua-a'SSic !!in .top :paTlts ()If

.loo8:1 'brach;yBnticliInes,

seis.m.icaHy rEIOOl'"ded

mam-ly d:n JurnBS'iIc BtruottJil'ilrl s'!1il'if.ace6. iNUIDeIt'Ous

exam-ples f:rom 'WIell-1kinmwl 1OOl- m·d lll'a'tunrl..gBiS-lbealt".i!llg plla:ttform basiIDs

m

the wociod show

that

sucl1

a

me-thod jg over'Sim.pl!i!rued amd Ithlalt distrlllbu.ttLcm of aLl and matlml,I gas QIOCumula.'tiKms may depend on other

geo!ogi'C'.all ICIOlndi:tiocme, dece;ptPvely 9JPI.l)e8l'IiIn as less impcll1"taJntt Iru' 1ess p,romiising. !Lncneas:!Jng !km.owledge of Me.902;Oic dlepolSlirt;s. from

too

IPolIish IDwlaJIlds II1l.8lke; :POSSlble preliimma.ry

chal'1acter.izalU.on

of

such

geGliO-,gk:al settiings. ,

lPa~a!PMc :amaJ,ysis :iod1oa'bes dmpoll'tainee of rz;o;nes, din IWhilch S8iIlids'boIne

or ca:rbanaJte

!facies 1iJnJter-dliJnge wlLth clay fa~, rz.ones of:t:mnsgresaive

over-iaymg

of

!beds Iial trlan1ISgressi'Ve seqU€lOOeS, as well

as ~ of &'Iea6 of potemitial ~t of

S()I\J['ICIE! l'IOCIlm; BJnalysl:s iBJ.so sbows 'the si~c:aIllce of the relation of ioolating complexes to reservoir

com-pleXJeSl. !Exsm;ples Of r~·liz'at.i.on, based on such crli.rberdIa, are gi<VJEm' !tor !OO6er:Voh' horl!zoa1s of Itlre

NOO-dle lBuntsatndsbeim., lmvier IBajlaciam:,

Middle

Kuia'V.Da.n,

Lower

i8IDld IMliddle 1Ba.!f;ban.i.aIn. OXlfordiJan md Mid<i1e V~" other, potential :reservolr h~, pre-vIioualy 'USue1ly unoderestima!f:ed, are enl!l.sted: IJower

IBu,ntsandstein-,

UpPer "

J3\1Iltsandste1n,

uppermost LiIas, Upper lIUmmer~ ·Par:tl8llldioaal, f8IIlIIi I../OwIer

HaU'beriv.iam.

!Presently, IbelctoniLc-s1:ructurru amalya

makes

!Lt

!POS9fble

to

delineate :areas of :riJax.imum 5~ w.MhIiIn ibasms Of ,pail'1!iJcu.la;r systems.

rrhere1iore,

V!a-rlaobility of subsidem.oe !isn sp&ICIe aDd time, whdJch dJIl-f),l.lIeIllIOed both rormat'ian and m!LgmtilOln Of

wtUtnlelDS,

may !be :braced by 1IneaJIl6 of pa1.eo1leetJaruic I81D.d

pa:leo-IIS't;roctuml ~. Moreover, such analySis

shows :tbIat the majoo.':l.ty of lIOC'al strucl\l1'lE!ll aM !faults &re ~1IaJt"y. iRalr.ticula;r at't.einltiJan shiOluld be

:pallid

:to

bU:tU'.ied struci1J.l'1E!tl, which oou1d ~ted hYldrociaJr:ban lIIJOCumWalti,OOl

mr

a

1Iomg time,

:as

well as

to

Ifaullf; 2OIleS, 'Ci'Y'.img out .aa1d pa:ssil!l.g

!IJn!to

1COn'fli-iIloUOU-S defIOrmatinns 'll,PWIlil"ds.

CKlm;p1ex g~l lII1IlJII:1ysis, taIlrlng

dIIl:tO

acoouIBt

the d,ymamic iIla'llulrle of pa:J.eo~,a,pbIiIc-!StructuTa1 de-velopment of :the ba'sims, together w.i!f;h geop.hysi.ca1, geochernical 1800 hydrogeolo@cal data,

win

o:naIke it ~1blef10 optlianal;i,ze eflIiarts :to flmd hy.drooa!'lbo.n ~u.mula.tioos dill IMeso:lJodc

lforma.tiJCm6.

nieczoo§e ,przeprowadzenia stalejanaUzy

por6wnaw-czej z innymi. abszammi pla·tformowyml, a szczeg61-me

z

basenami mezozoicmymi zacbJodndej Euro,py, naibardziej zbli0ooJymi. pod ~l~ bistorii

roz"WO-ju geologicmego.

Om6wiony wyZej w sk:r6cie 7JE!6p61 problem6w

mOglby bye lD.ie~tp1iw.ie !PO gl~bszej 8ID.a1'iz1e

uzupel'-lIl!iany dalszymi zaga&ieniami. Obejmuje on zreszb\ tyliko czysto ged1og!czny' a:spekt metodyki rozpoma-.nia d poBZukiwamia

w

seriach merozolJcznych, lIDetody-ki, kt6rli ID.arzuoa obean.y stan lIlas.zej w1edzy 0 tyoh serdach. Aspekt ·tenmusi. bye rozwa.t.any. !Ilczn!e Z a«Ia-~i~" badafl. ,geafizYCZlllych, geochemicznych i hydrogeo-1oigJJcznych, 00 w fllllliie 'PQZwoli ID.a naulrowe sprecy-7Jow-ame obszar6w perspektywicZlIlYICh. Dop1ero takie

'komp1.eksowe traktowande rO!'Lwoju geologicznego ba-gell6w, i

rto

Z8.1'6wJ}£) w !f;.rakcie opraoowanila

iBtmiejll-cych i na,ply,wajlicych materlal6w, .jalk :i

w

f8!Zie

pla-nowania badan przysz1ych, pozwolli ID.a optymalizacj~ lIluzych wysil'k6w w kierunku

znaleZienia

w ty(:h

for-macjach nagromadzen bitumin6w.

PE310ME

B npOBO,l\HMl>IX ,l\0 'CHX nop Hcc.ne,IlOBaHHHX H no-101CKax 6wryKOB B Me3030e llOJIhCKO:li HH3MeHHOCTH' rocnO,llCTByeT BanpaBneH101e H3y~eHHB HeCKOnbKHX YCTaHOBneHHbIX KOjmeKTOpcK101X ropH30HTOB TpHaca H IOPbl B BePxma: 101HTepBanax MeCTHbIX 6paxHaBTH-KJIHHane:li, BbISmneHHbIX, Kale npaBHJIO ce:liCKH"IeCKHM MeTO,l\OM, B roPCKHX CTPYICTypHbIX nOBepXHOCTHX. O,AHaICO, MHOrO"IHCJIeHHble npHJolepl>1 Jf3 ,l\eTam.HO pa3-'

Be,IlaHHhIX nnaTcpopMeHHbIX Hecprera30HOCHbIX 6ac-ceimoB MJq)a ,IlOICa3hIBaIOT, ~TO 3'1'0 ynpozqeHHl>IA Me-TO,lI H "1'1'0 pacnpe,lleneHHe 3anelKe:li nO;I{'mHeHO PS)IY ,l\pyrKX, Ha nepBbl:li B31'n.H,lI Mano 3Ha"lHTeJIhm.IX

q,rur-TOpoB. OreneHb H3Y~eH101.H Me3030.H Ha llOJIbCKo:li HH3-MeHHOCTH n03BOnHeT YlKe ,IlaTb npe,llBSPHTenhHY1O xa-paKTepHCTHKY 3THX cpaKTopoB.

ll8JIeOreorpacpH~eCltKA aHanH3 n03BOMeT H3Y'laTh

30HI>1 nepeMeJK8.HJUl neC'l:am.rx H Eap60HaTKbIX cp~

C r.7IHimCTbDm cpallH.HMH, 30Hbl TPaHcrpeCCHBHoro

ne-PeK'Pf>lTH.HCnoeB, pmtOHbI npep,nonaraeMoro pa3BHTHR. KonneKTOpOB H COOTHOmeHHa MelK,lIY

KOJIJIeKTOP-CKHMH H H30JmPY1O~ KOHlmeICCaM:H. B CTaThe ,Il8HbI npHKepl>1 pa:ftOHHPOBaHIDl, OCBoBaHHoro Ha 3THX KpHTepH.HX, cne,IlYlOII(Hx KonneKTOpcB:HX rOpH30H'1'OB: cpe,IlHero neC'l'poro nec'taHHKa, HIDEHerO 6mtoca, cpe,ll-. Hero KY.HBH.H, BJOKHero H cpe,IlHerO 6aTa, oEe<Pop,lla 101 cpe,IlHero BanaHlKHHa. YKa:n.maIOTca H .ttPyrHe Me-Hee 11.0 CKX nop H3Y"IeHHbIe roPH30HT.bI: B mameM neC'l'POM neC"Iamme, BepXHeM neCTPOM neC"I8BHEe, B Bepxax ne:liac8, BepXHeM EHMepH,l\JKe, nOpTnaS,IlHH H HH1KHeM rOTepHBe.

CTPYETYPHO-TeKTOH~eCKH:li aHanH3 n0380nHeT HbIse onpe11.enft'l'b Y'laCTEH MaKCmmJIbHOrO norpy:JKe-HHa B 6acce:liBax OT11.em.ltbIX cPoPM8qIDL

TaEHJol

06-pa30M, nyTellll naneOTeKTOH101qeCKO~ H

naneOC'l'PYE'l'YP-HO.:li peKOBC'l'P~ M02KHO npOCneJKHBaTh Kone6aHHH

TeKIIOB norpymeHH.H B npoC'1'PaHCTBe H BpeMeBH, '1'1'0 OKa:n.mano Bmunm:e Ha BaKOnneHHe H IlHip~ 6wrYMOB. KpOMe TOro, T8K0~ aHanH3 nOKa:n.maeT, '1'1'0

P.H,lI MeCTHbIX C.'TPYKTYP H C6POCOB B03HHKa.JI OARo-BpeMeHHO C OCa,l\K;OHaKOnneHHeM. .

B

caa3H C 3THM HeooJtO,llHMO H3y'l8Tb 3BomO~ T8KHX CTPYEtyp. OC06eHHoe BHmolaHHe Cne,llYeT 06pmqaTb Ha norpe-6eBBble C'l'PYXTYPbl, KOTopble B Te"leBHe ,lIJIHTeJIbSoro BpeMeHH 6JI8l'OnpH.HTCTBOBamr flKKYMY~1H yrneBo-,l\OPO,llOB, a T8KZe Ha 30HhI C6POCOB, KOTOPI>1e nepe-XO,tUlT KBepxy B IiJiHKaTMBHbIe ,lIHCJlOKaQHH.

KOMDJIeECm.rli: reonOl'H'IeCIOdi: aSIIJIH3,

Y'lHTJ>I88IO-~ ,ttHH8MH'leCKH:li xap8KTep CTPYKTYPSO-naJleorpacpH'lecEoro pa3BH'1'JUI 6aCceimOB, COBMeC'1'BO C reo-CPlf3HTleCEHllllH, reOXHMH'ieCEHMH If l'H,IlPOl'eoJlol'JAec-KHMH ,lIaHHI>IMH 1IIl0ZeT o6ecne'iHTb OnTHManhlD>le YCJlOBH.H nOHCKOg 6JlTYMOB B Me303o:liCJOa

cPoPMa-lIHJ1X.