Znaczenie dyrektywy UCITS IV dla polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

Wojciech Krawiec

Znaczenie dyrektywy UCITS IV dla

polskiego rynku funduszy

inwestycyjnych

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 46/1,

285-293

U N I V E R S I TA T IS M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N - P O L O N I A

V O L . X L V I, 1 S E C T IO H 2 0 1 2

Katedra Finansów i Rachunkowości Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

W O JC IE C H K R A W IE C

Znaczenie dyrektywy UCITS I V dla polskiego

rynku funduszy inwestycyjnych

The sig n ifican ce o f th e U C ITS IV D irective for th e Polish investm ent fu n d s m arket

Wprowadzenie

W ostatnich latach europejski rynek funduszy inwestycyjnych, funkcjonujący pod rządam i dyrektyw UCITS (Undertakings fo r Collective Investm ent in Transferable

Securities - UCITS), był jednym z najdynamiczniej rozwijających się segmentów

europejskiego rynku finansowego. Dzięki implementacji przepisów dyrektyw UCITS I-III europejskie fundusze inwestycyjne stały się m arką rozpoznawalną nie tylko w Europie, ale także n a całym świecie. Tylko w latach 2004-2010 liczba funduszy UCITS w Europie zw iększyła się prawie o 6 tys., a wartość aktywów zarządzanych przez europejskie fundusze inwestycyjne w zrosła o blisko 2,3 biliona euro1. Wśród krajów spoza Europy fundusze UCITS dystrybuowane były w Ameryce Południowej, Afryce, na Bliskim W schodzie oraz w rejonie Azji i Pacyfiku2.

Z czasem okazało się jednak, że obowiązująca dyrektyw a - m imo swoich za­ let - przyczyniła się do znacznego rozdrobnienia europejskiego ryn ku funduszy, co w płynęło n a zm niejszenie jego konkurencyjności i efektyw ności. N a koniec 2008 r. na rynku europejskim zarejestrowanych było ponad 37 tys. funduszy UCITS o średniej wartości aktywów netto wynoszącej zaledwie 121,5 m ln euro, gdy w tym

1 2011 In v e stm e n t C o m p a n y F actbook, Investm ent C om pany Institute, 2011, s. 188.

2 C ro ss-b o rd er d istrib u tio n o f U CITS, CACEIS Investor Services, N ovem ber 2008, http://w w w .caceis. c o m /file a d m in /p d f/re feren ce_ p a p ers_ en /cro ss-b o rd er-d istrib u tio n -u cits.p d f (25.10.2009), s. 21.

286 WOJCIECH KRAWIEC

samym czasie na rynku am erykańskim zarejestrowanych było ponad 8 tys. funduszy o średniej wartości aktywów wynoszącej aż 860 m ln euro3.

W zw iązku z powyższym ju ż w 2004 r. rozpoczęto długotrw ały proces zm ian ram prawnych UCITS, m ający przyczynić się do lepszej konsolidacji, jak i poprawy efektywności tego sektora. Ostatecznym efektem tych przedsięwzięć było przyjęcie przez Radę Europy D yrektyw y w sprawie koordynacji ustaw, rozporządzeń i prze­ pisów adm inistracyjnych dotyczących przedsiębiorstw zbiorowego inw estow ania w zbywalne papiery wartościowe, zwanej D yrektyw ą UCITS IV4.

W ym ieniona dyrektyw a pow inna wejść w życie z dniem 1 lipca 2011 r., a w od­ niesieniu do niektórych obowiązków zw iązanych z przejrzystością inform acyjną funduszy - z dniem 1 lipca 2012 r.5 Prawdopodobnie w Polsce dyrektyw a ta wejdzie w życie z dużym opóźnieniem, bowiem M inisterstwo Finansów nie opublikowało jeszcze projektu nowelizacji ustaw y o funduszach inwestycyjnych, zawierającego zm iany zawarte w dyrektywie. Jedynym krajem , który do tej pory wdrożył przepisy dyrektyw y UCITS IV, jest Luksemburg, gdzie przepisy dyrektyw y weszły w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. Natom iast Francja, Niemcy, Włochy, Irlandia, Hiszpania oraz W ielka B rytania rozpoczęły pracę nad im plem entacją przepisów dyrektyw y w I połowie 2011 r.6

W śród kluczow ych zm ian przyjętych w znowelizowanej dyrektyw ie UCITS znalazły się:

1) wprowadzenie paszportu spółki zarządzającej;

2) uproszczenie procedury powiadam iania funduszy w obrocie transgranicznym ; 3) umożliwienie połączeń pom iędzy funduszam i UCITS na terenie Unii Euro­

pejskiej;

4) dopuszczenie możliwości tw orzenia m odeli funduszy podstawowych i powią­ zanych - tzw. funduszy master/feeder;

5) zastąpienie uproszczonego prospektu emisyjnego przez tzw. kluczowe infor­ m acje dla inwestorów.

Celem niniejszego artykułu jest próba oceny potencjalnego znaczenia dyrektyw y UCITS IV dla polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, w tym w skazanie ew entu­ alnych szans i zagrożeń dla tego rynku. W celu dokonania tejże oceny przedstawiona zostanie ogólna charakterystyka polskiego rynku funduszy inwestycyjnych, bowiem obecny stan rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych może mieć w pływ na jego kształt po wdrożeniu przedmiotowej dyrektywy.

3 U C ITS I V B ein g w ell p r e p a re d f o r the changes, CACEIS Investor S ervices, O cto b er 2009, http://w w w . caceis.co m /filea d m in /p d f/re feren ce_ p resen tatio n s_ en /u cits4 _ E N .p d f ( 25.10.2009), s. 7.

4 D y rek ty w a 2009/65/W E Parlam entu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w spraw ie koordynacji p rzepisów ustaw ow ych, w ykonaw czych i ad m in istracy jn y ch odnoszących się do p rzed sięb io rstw zbiorow ego inw estow ania w zbyw alne p ap iery w artościow e (UCITS).

5 G. B orow ski, R y n e k fu n d u s z y in w estycyjn ych w Unii E uropejskiej, CeDeW u, W arszaw a 2011, s. 324.

1. Charakterystyka polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

Polski rynek funduszy inwestycyjnych charakteryzuje się znacznym rozdrobnie­ niem, co niewątpliwie w pływ a n a poziom jego efektywności i konkurencyjności. Na koniec 2010 r. liczba wszystkich zarejestrowanych w Polsce funduszy inwestycyjnych (subfunduszy) w ynosiła 578, w tym 230 stanowiły fundusze otwarte, 132 - specja­ listyczne fundusze otw arte oraz 216 - fundusze zamknięte.

Łączna liczba polskich funduszy zharm onizowanych w yniosła 230, a zarządza­ ły one aktyw am i o w artości przekraczającej 76 m ld zł, co stanowiło 66% wartości aktywów ogółem wszystkich polskich funduszy inwestycyjnych. Średnia wartość aktywów tych funduszy w ynosiła 333 m ln zł, czyli około 84 m ln euro. W tym sa­ mym czasie średnia wartość aktywów europejskich funduszy UCITS kształtow ała się w granicach 168 m ln euro, zaś am erykańskich - w granicach 1,2 mld euro7. Tym samym przeciętny polski fundusz inwestycyjny zarządzał aktywami 2 razy mniejszymi niż przeciętny fundusz europejski oraz prawie 14-krotnie m niejszym i niż przeciętny fundusz am erykański, a koszty stałe funduszu rozkładały się n a m niejsze aktywa, w konsekwencji w pływ ając na obniżenie stóp zwrotu.

Tabela 1. U d ział poszczególnych fu n d u szy inw estycyjnych o tw arty ch m ierzony w a rto ścią aktyw ów n etto n a koniec 2010 r.

S pecjalizacja geo g rafic zn a inw estycji

Typ fu n d u szu K ra jo w e A z ja i P a c y fi k K ra je E u ro la n d u E u ro p e js k ie G lo b a ln e P ó łn o c n a A m e ry k a In n e R a z e m A bsolutnego zw ro tu 0,17% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,17% D łużne 14,20% 0,00% 0,29% 0,22% 0,17% 1,60% 0,00% 16,47% Surow cow e 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,25% 0,00% 0,00% 0,25% A kcji 22,89% 0,08% 1,30% 2,59% 0,26% 0,42% 6,99% 34,53% M ieszane i stabilnego w zro stu 33,80% 0,00% 0,00% 0,51% 0,68% 0,21% 0,03% 35,24% G otów kow e i ry n k u pieniężnego 13,34% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 13,34% R azem 84,41% 0,08% 1,59% 3,32% 1,35% 2,22% 7,02% 100%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych IZFA.

7 R a p o rt o aktyw a ch 30.04.20H .xls, Izba Z arządzających Funduszam i i A ktyw am i, 2011; 2011 Investm ent C o m p a n y F actbook, Investm ent C om pany Institute, 2011, s. 187-188.

288 WOJCIECH KRAWIEC

Spośród 230 polskich funduszy otwartych aż 163 nabywało aktyw a na krajowym rynku finansowym. W artość aktywów tych funduszy przekroczyła 64 m ld zł, co sta­ nowiło ponad 84% wartości aktywów wszystkich funduszy otwartych. 10 funduszy charakteryzowało się polityką o nieokreślonym horyzoncie geograficznym z udziałem na poziomie 7%. Liczne były też fundusze lokujące w krajach europejskich (łącznie 47 funduszy). Jednakże ich udział w aktywach ogółem stanowił niecałe 5%.

Z punktu w idzenia prowadzonej polityki inwestycyjnej n a koniec 2010 r. na polskim rynku przew ażały fundusze mieszane i stabilnego w zrostu inwestujące na rynku krajowym. Ich udział m ierzony w artością aktywów netto wynosił 33,80%. Na miejscu drugim plasowały się krajowe fundusze akcji z udziałem 22,89%, zaś kolejne miejsca zajęły fundusze dłużne (14,20%) oraz gotówkowe i rynku pieniężnego (13,34%).

W artość aktywów w szystkich krajowych funduszy inwestycyjnych przekroczyła na koniec 2010 r. 116 mld zł. Podobnie jak fundusze otwarte, również specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte oraz fundusze zam knięte lokowały znaczną część swoich aktywów na rynku polskim. Pierwsze z nich ulokowały aż 77% swoich akty­ wów na rynku krajowym, drugie zaś - 53%. W tym samym czasie wartość aktywów zagranicznych funduszy notyfikowanych w Polsce stanowiła 3,9 m ld zł8.

N a koniec 2010 r. na polskim rynku funduszy inwestycyjnych zarejestrowanych było 50 towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI). Ponadto 23 spółki zarządzające oferowały jednostki uczestnictwa notyfikowanych w Polsce funduszy zagranicznych. Trzy z nich: KBC Asset M anagement SA, Union Investment Luxembourg SA oraz A llianz Global Investors Fund Luxembourg SA posiadały również TFI zarejestro­ wane w Polsce.

Według PricewaterhouseCoopers na koniec 2008 r. spośród 30 największych firm

asset management sprzedających fundusze w Europie aż 37 proc. (11 podmiotów)

miało spółki zarządzające aktywam i w pięciu i więcej krajach; 53 procent (16 grup) miało od dwóch do czterech centrów zarządzania.

N a przykład fundusze Pioneer Investments, do którego należy największe pol­ skie TFI - Pioneer Pekao TFI, zarządzane są z ośmiu krajów UE. Po kilka spółek zarządzających m ają KBC, Legg M ason, Aviva Investors, DWS, Union Investment, A llianz, a także A xa i ING9.

2. Szanse i zagrożenia dla polskiego rynku funduszy inwestycyjnych

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych rozwiązań nowej dyrektywy było wprowa­ dzenie paszportu spółki zarządzającej, tzw. M anagem ent Company Passport (MCP). N a jego podstawie firm a posiadająca zgodę w jednym kraju Unii Europejskiej będzie m ogła zarządzać funduszam i zarejestrowanym i w innych krajach UE. Przykładowo

8 A k ty w a za g ra n iczn y ch fu n d u s z y in w estycyjn ych (g ru d zień 2010), A n alizy O n lin e, 1 luty 2011 r. 9 http://w w w .forbes.pl/artykuly/sekcje/sekcja-finanse/w olny-rynek-straszy-tfi,3387,3 (30.04.2011).

polskie TFI posiadające MCP będzie mogło zarządzać swoimi funduszam i zareje­ strowanymi w innych krajach bez konieczności posiadania w nich swoich lokalnych oddziałów.

Om aw iane rozw iązanie nie pojawiło się w pierw szych w ersjach dyrektyw y, jednakże w wersji ostatecznej zostało zaakceptowane m imo sprzeciwu niektórych krajów. Wśród krajów, które w yraziły sprzeciw wobec tego rozwiązania, znalazły się Irlandia, Luxemburg, Polska, Słowacja oraz Słowenia. W przypadku Polski, Słowacji czy Słowenii sprzeciw ten podyktowany był obawami przed odpływem części spółek zarządzających do krajów o lepiej rozbudowanych strukturach. Natom iast w przy­ padku Irlandii i Luxemburga obawiano się utraty pozycji liderów na europejskim rynku funduszy.

Dla polskiego rynku funduszy inwestycyjnych przyjęte rozwiązanie może mieć bardzo znaczący wpływ, w szczególności w połączeniu z innym i rozw iązaniam i przyjętym i w dyrektyw ie UCITS IV. Jak ju ż wspom niano wcześniej, na polskim ry n k u funkcjonują TFI (spółki zarządzające), które m ają swoje siedziby także w innych krajach. Istnieją więc uzasadnione obawy, iż grupy kapitałowe, które są właścicielami tych TFI, zdecydują się na konsolidację swojej działalności w jednym wybranym państwie UE.

Obaw tych nie ukryw ają również obecni zarządzający polskim i TFI. W edług K rzysztofa Lewandowskiego, prezesa Pioneer Pekao TFI, najprawdopodobniej na konsolidacji rynku skorzystają państwa, które tradycyjnie uznawane są za przyjazne dla funkcjonow ania funduszy, czyli Luksemburg i Irlandia, podczas gdy podm ioty w yw odzące się z dużych, lokalnych rynków, takich jak W ielka Brytania, Francja czy Niemcy, m ogą decydować się na konsolidację biznesu w swoich krajach.

W przypadku Polski najprawdopodobniej będziem y mieli do czynienia z prze­ suwaniem zarząd zania poza nasze granice. Podobnie m ożliwość fuzji transgra- nicznych powodować będzie, że fundusze zarządzane obecnie przez krajowe TFI i inw estujące poza granicam i k raju b ęd ą łączone z odpow iednim i funduszam i zagranicznym i. W efekcie znaczenie lokalnych TFI będzie m arginalizowane, a ich możliwości w spierania polskiej gospodarki, np. udział w prywatyzacjach, będą coraz mniejsze10.

Przedstawione obawy zdają się potwierdzać także w yniki badań przeprowadzonych w 2009 r. przez KPMG oraz RBC Dexia Investor Services wśród 52 europejskich in­ stytucji finansowych. Aż 49% respondentów za główną determinantę lokalizacji spółki zarządzającej uw aża sprzyjający system podatkowy, 44% - otoczenie regulacyjne, zaś 38% - dotychczasowe miejsce lokalizacji głównej siedziby grupy. Czynnik, który mógłby przemawiać za Polską, a więc koszty operacyjne, jako głów ną determ inantę wskazuje zaledwie 24%11.

10 http://w w w .forbes.pl/artykuly/sekcje/sekcja-finanse/w olny-rynek-straszy-tfi,3387,3 (30.04.2011). 11 U C IT S I V W hich b u siness m o d el fo r tom orrow , R B C D E X IA Investor Services, h ttp://w w w .rbcdexia. com /docum ents/E N /M isc/U C IT S % 20IV % 20report.pdfW ich business m odel for tom orrow , s. 15 (30.04.2011).

290 WOJCIECH KRAWIEC

Nowe regulacje prawne prawdopodobnie w w iększym stopniu dotkną dużych TFI, których właścicielami są m iędzynarodowe grupy kapitałowe chcące konsolido­ wać swoją działalność w celu uzyskania efektu skali. Dla m niejszych podmiotów, specjalizujących się w zarządzaniu funduszam i „niszow ym i” - często o konstrukcji zamkniętej - wprow adzanie omawianych przepisów m oże nie mieć tak istotnego znaczenia.

Ponadto z danych zawartych w tabeli 1 w ynika, iż ponad 84% wartości akty­ wów funduszy inwestycyjnych otwartych oraz 78% wartości aktywów wszystkich polskich funduszy inwestycyjnych jest lokowanych na polskim rynku. Potwierdza to fakt, iż uczestnicy polskich funduszy inwestycyjnych wolą inwestować na pol­ skim rynku. W ynika to prawdopodobnie z poziomu wiedzy inwestorów o zasadach działania funduszy inwestycyjnych. N a rynku funduszy często występuje zjawisko przyw iązania inwestorów do rynku lokalnego (home bias)12. Czy w zw iązku z tym zarządzający polskimi funduszam i pow inni obawiać się przenoszenia zarządzania funduszam i poza granice Polski? Kto lepiej niż oni będzie poruszał się na polskim rynku finansowym? Czy zarządzający z innych krajów lepiej będą się orientować w lokalnych uwarunkowaniach? Prawdopodobnie - nie. M ożna się nawet spodziewać sytuacji, kiedy to zagraniczni zarządzający funduszam i „rynku polskiego” zdecydują się skorzystać z usług polskich firm asset management. Jest to szansa dla niezależnych zarządzających, którzy mogliby zaoferować im swoje usługi, sprzedając jednostki w specjalnie stworzonych np. funduszach luksemburskich. W spomniane obawy mogą jednak dotyczyć funduszy lokujących aktyw a na rynkach zagranicznych.

Z punktu w idzenia inwestorów centralizacja zarządzania funduszam i poza g ra­ nicam i Polski może przynieść pozytyw ne skutki w postaci obniżenia wnoszonych przez nich opłat, ale uwarunkowane to będzie od przyjętych rozwiązań podatkowych.

Wprowadzenie paszportu spółki zarządzającej może również przyczynić się do częstszego rejestrow ania tow arzystw a bądź funduszy poza granicam i Polski. Nie jest tajemnicą, iż proces rejestracji w Polsce zarówno towarzystwa, jak i funduszu przebiega dość długo. Często trw a to nawet kilka miesięcy. Jeżeli więc pod rządam i innych jurysdykcji zarejestrowanie tow arzystw a lub funduszu będzie możliwe do osiągnięcia w krótszym czasie, wówczas niewykluczone jest, że krajowe TFI będą chętnie korzystać z tego rozwiązania. Równocześnie nowa usprawniona procedura notyfikacyjna pozwoli praktycznie „od ręki” rozpocząć dystrybucję takiego funduszu na rynku krajow ym 13.

W pływ na rejestrację funduszy poza granicam i Polski m ogą też mieć liczne obo­ wiązki sprawozdawcze nakładane przez Komisję N adzoru Finansowego. N a przykład w całym 2008 r. Komisja N adzoru Finansowego przeanalizow ała 2115 okresowych i bieżących raportów polskich TFI, 11 973 raportów funduszy i 3327 raportów od

12 G. B orow ski, R y n e k fu n d u s z y in w estycyjn ych w Unii E uropejskiej, CeDeW u, W arszaw a 2011, s. 328. 13 J. K uciński, R y n e k p o lsk ic h fu n d u s z y in w estycyjn ych , D om W ydaw niczy E lipsa, W arszaw a 2010, s. 2 0 3-204.

depozytariuszy14. W przyszłości może to mieć kluczowe znaczenie dla naszego rynku i zachodzących na nim procesów konsolidacyjnych.

D yrektyw a UCITS IV w prow adza również w życie możliwość transgranicznego łączenia funduszy oraz dopuszcza możliwość tworzenia modeli funduszy podstawowych i powiązanych - tzw. funduszy master/feeder. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych (spółki zarządzające) funkcjonujące jednocześnie na wielu rynkach europejskich m ogą podjąć decyzję o połączeniu funduszy o tym samym profilu inwestycyjnym, funkcjonujących w różnych krajach. Tylko na przykładzie rynku polskiego m ożna zauważyć, iż duża część polskich tow arzystw zarządza jednocześnie dwom a lub więcej funduszam i o podobnym bądź tym samym profilu inwestycyjnym. Do tego dochodzą jeszcze zagraniczne fundusze inwestycyjne notyfikowane na terenie Polski, a zarządzane przez spółki, które posiadają TFI w Polsce. Niewątpliwie, należy także spodziewać się łączenia funduszy zarządzanych przez różne TFI. Być może dojdzie do sytuacji, gdy poszczególne TFI zaczną specjalizować się w określonych formach inwestycji, co powinno sprzyjać łączeniu funduszy bądź tworzeniu funduszy typu

master/feeder.

Nie m ożna w ykluczyć, iż w łaśnie fundusze typ u m aster/feeder b ędą często wykorzystywanym narzędziem dystrybucji tytułów uczestnictw a w innych krajach. Towarzystwa, które nie będą chciały łączyć zarządzanych przez siebie funduszy z funduszam i z innych krajów, aby nie tracić swoich dotychczasowych inwestorów, prawdopodobnie podejm ą próbę przekształcenia istniejących funduszy w fundusze pow iązane nabyw ające ty tu ły uczestnictw a wybranego funduszu podstawowego. W ten sposób zatrzym ają swoich klientów, a jednocześnie obniżą koszty zarządzania funduszem.

Argum entem istotnie przem awiającym za łączeniem polskich funduszy inw e­ stycyjnych na pewno będzie niska średnia w artość ich aktywów, a jednocześnie wyższe opłaty pobierane przez fundusze od inwestorów, co negatyw nie w pływ a na uzyskiw ane stopy zwrotu. W arto podkreślić, iż aby tylko uzyskać średni poziom aktywów funduszy z rynku europejskiego połączeniu m usiałby poddać się co drugi polski fundusz.

Jak na razie najczęściej podnoszonym problemem w odniesieniu do paszportu spółki zarządzającej oraz transgranicznego łączenia funduszy jest kwestia opodatko­ wania tych procesów. Z badania przeprowadzonego przez Europejskie Stowarzyszenie Funduszy Inwestycyjnych w ynika, że dyrektyw a UCITS IV w prow adza znaczące utrudnienia podatkowe, które mogą przeszkodzić w osiągnięciu celu dyrektywy. Może się więc okazać, iż obawy zarządzających polskimi funduszam i nie spełnią się do czasu, gdy nie zostaną usunięte wszelkie bariery podatkowe.

Znaczącą zm ianą dla w szystkich rynków funduszy inwestycyjnych powinno być także uproszczenie procedury pow iadam iania (notyfikacji) funduszy w obrocie transgranicznym i jej skrócenie do maks. 10 dni, podczas gdy obecnie trw a to od

292 WOJCIECH KRAWIEC

dwóch do kilku miesięcy. Zm iana ta pow inna w płynąć na polskiego ustawodawcę, jak KNF w celu przyspieszenia prac nad nowelizacją ustawy, jak i nad poprawieniem skuteczności działań zw iązanych z rejestracją funduszy w Polsce. W przypadku przedłużających się procedur związanych z uzyskaniem zezwolenia u rodzim ego regulatora m ożna spodziewać się, co zostało ju ż wcześniej wspom niane, iż polskie fundusze rejestrowane będą w krajach o bardziej elastycznych przepisach, a następnie poprzez procedurę notyfikacji dystrybuowane będą na terytorium Polski.

W zw iązku z uproszczeniem procedur notyfikacji nie m ożna wykluczyć także w zrostu liczby notyfikacji funduszy zagranicznych na polskim rynku. Jednakże pocieszające dla polskich funduszy jest to, iż dotychczasowa oferta funduszy za­ granicznych - jak na razie - nie spotkała się z dużym zainteresowaniem ze stro­ ny polskich inwestorów, o czym świadczy niski udział tych funduszy w polskim rynku.

Zastąpienie uproszczonego prospektu emisyjnego przez kluczowe inform acje dla inwestorów powinno przyczynić się do obniżenia kosztów działalności funduszy, a także ułatw ić ich porównywanie. Obecnie fundusze inw estycyjne zobligowane są dostarczać swoim klientom m.in. uproszczony prospekt emisyjny składający się najczęściej z kilkudziesięciu stron. Po wprow adzeniu proponowanych zm ian nowy dokument powinien mieścić się nawet na dwóch stronach form atu A4, a jednocześnie powinien być napisany w m iarę przejrzystym , zrozum iałym językiem . W przypadku funduszy polskich mniejsze znaczenie będzie m iała rezygnacja z obowiązku tłum a­ czenia wszystkich dokumentów notyfikacyjnych na język urzędowy kraju, w którym fundusze m ają być dystrybuowane. W ynika to z faktu, iż polskie tow arzystw a nie są w dużym stopniu obecne na innych rynkach.

Zakończenie

D yrektyw a UCITS IV znacząco w płynie na kształt europejskiego rynku fundu­ szy inwestycyjnych. Jednakże na chwilę obecną jest za wcześnie, aby jednoznacznie ocenić w pływ proponowanych zm ian dla poszczególnych rynków. Niewątpliwie duże znaczenie w tym obszarze odegra obecny stan rozwoju poszczególnych, narodowych rynków funduszy inwestycyjnych.

W przypadku Polski głów nym zagrożeniem , jak ie niesie ze sobą dyrektyw a UCITS IV, będzie prawdopodobne przeniesienie zarządzania funduszam i do innych krajów i tym samym marginalizacja naszego rynku. Poza przeniesieniem zarządzania może także dojść do połączenia funduszy polskich z funduszam i zarejestrowanymi w innych krajach. W największym stopniu dotknie to funduszy zarządzanych przez TFI należące do m iędzynarodowych grup kapitałowych. N a terenie Polski zostaną praw dopodobnie tylko ich działy sprzedaży. O bawy te podzielają zarządzający największym i towarzystwam i zarejestrowanym i na terenie Polski, a także w yniki przeprowadzanych w Europie badań.

W m niejszym stopniu procesy konsolidacyjne m ogą dotknąć m niejszych to ­ warzystw, specjalizujących się w zarządzaniu funduszam i niszowym i. I właśnie specjalizacja może być receptą dla wielu polskich tow arzystw na utrzym anie się na rynku. Ponadto istnieje szansa, iż zagraniczne podm ioty zechcą korzystać z usług polskich firm asset management jako tych, które lepiej orientują się w polskich uw a­ runkowaniach. Niewykluczone, iż instytucje zagraniczne zatrzym ają w Polsce tylko określone usługi zw iązane z prowadzeniem funduszy.

Poważną kartą przetargową dla zarządzających polskimi funduszami inwestycyjny­ m i są ich klienci, którzy w zdecydowanej większości wybierają fundusze inwestujące na polskim rynku i jednocześnie preferują fundusze zarejestrowane w Polsce. Ten stan może mieć w pływ na ewentualne decyzje właścicieli polskich TFI.

Wejście w życie przepisów dyrektyw y UCITS IV przyczyni się także do wzrostu konkurencyjności w tym segmencie rynku poprzez łatwiejsze i szybsze notyfikowanie funduszy oraz zmniejszanie kosztów ich działania, co powinno wymusić obniżkę opłat uczestnictwa w funduszach krajowych. Oprócz korzyści dla inwestorów uproszczenie procedury notyfikacji funduszy powinno ucieszyć także polskie TFI, które od dawna oczekują przyspieszenia procedur rejestracyjnych w KNF i w przypadku braku reakcji ze strony KNF podejmować będą próby rejestracji funduszy poza granicam i Polski.

The significance o f the U CITS IV D irective for the Polish investm ent funds m arket

T h e U C IT S D ire c tiv e se t u p a le g a l fra m e w o rk fo r th e f u n c tio n in g a n d d e v e lo p in g th e E u ro p e a n in v e s tm e n t fu n d s m a rk e t fo r a long tim e . W ith tim e , it b e c a m e e v id e n t th a t th e r e g u la tio n s in c lu d e d in U C IT S ’s d ire c tiv e c o n trib u te d to th e c o n s id e ra b le fra g m e n ta tio n o f th e E u ro p e a n in v e s tm e n t fu n d s m a rk e t, w h ic h in f lu e n c e d th e re d u c tio n o f its c o m p e titiv e n e s s a n d e ffe c tiv e n e ss . F o r th a t r e a so n in 2 0 0 4 a c o n c id e ra b le e f fo rt w a s p u t to c h a n g e th e leg al fra m e w o rk . A s a re su lt, th e n e w d ire c tiv e c a lle d U C IT S IV w a s a m e n d e d a n d a c c e p te d in 2009.

In th e p re se n t p a p e r th e a tte m p t w a s m a d e to c h a ra c te riz e a n d a s se s s th e p o te n tia l im p o rta n c e o f th e U C IT S IV D ire c tiv e fo r th e P o lish in v e s tm e n t f u n d s m a rk e t, in c lu d in g th e in d ic a tio n o f p o ssib le o p p o r tu n itie s a n d th r e a ts to th is m a rk e t. In o rd e r to e ffe c t th is e v a lu a tio n a n o v e ra ll d e s c rip tio n o f th e P o lish in v e s tm e n t fu n d s m a rk e t w ill b e d e s c rib e d , b e c a u se th e c u rre n t sta te o f th e d e v e lo p m e n t o f th e m a rk e t c a n a ffe c t its sh a p e a f te r im p le m e n tin g th e d ire c tiv e .