Wp³yw poziomu troficznego na zmiany koncentracji rtêci u ryb ze strefy brzegowej po³udniowego Ba³tyku – L. Falkowska, J. Kwaœniak & M. Be³dowska; Obecnoœæ zanieczyszczeñ zwi¹zkami rtêci w prepa-ratach farmaceutycznych i suplementach diety – B. Karolewicz, B. Grimling, J. Meler & M. Szczeœ-niak;
Œwiadomoœæ œrodowiskowych zagro¿eñ zdrowia zwi¹zkami rtêci wœród studentów dietetyki – M. Ku-basiak & K. Oleksiu;
Œrodowiskowe nara¿enie na rtêæ w wybranych rejo-nach Polski; wyniki oznaczania rtêci we krwi i mo-czu dzieci i doros³ych – A. Prokopowicz, M. Szu³a, K. Pawlas, N. Pawlas, R. Z³otkowska & A. Sobczak;
Szacunkowa ocena nara¿enia na rtêæ populacji wy-branych regionów Polski – G. Dziubanek.
Z Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwo-wego Instytutu Badawczego w konferencji udzia³ wziê³a prof. dr hab. Izabela Bojakowska. Oprócz dwóch referatów zaprezentowa³a, wspólnie z E. Góreck¹, J. Retk¹ i D. Kar-masz, poster pt. Oznaczanie zawartoœci rtêci w próbkach œrodowiskowych. Porównanie mo¿liwoœci analitycznych techniki CV-AAS w uk³adzie przep³ywowo-wstrzykowym i po zatê¿aniu na amalgamatorze.
Teksty referatów i posterów zosta³y opublikowane w ponadtrzystustronicowym opracowaniu pt. Rtêæ w œrodo-wisku – identyfikacja zagro¿eñ dla zdrowia cz³owieka (pod red. prof. dr hab. Lucyny Falkowskiej) i wydane przez Fun-dacjê Rozwoju Uniwersytetu Gdañskiego.
Izabela Bojakowska
I Warsztaty Geomorfologii Strukturalnej
Podlesice, 12–14.05.2010
W dniach 12–14 maja 2010 r., z inicjatywy KomisjiGeomorfologii Strukturalnej Stowarzyszenia Geomorfo-logów Polskich, w Podlesicach k. Zawiercia (Wy¿yna Krakowsko-Czêstochowska) odby³y siê I Warsztaty Geo-morfologii Strukturalnej. Ich tematem przewodnim by³y Czynniki strukturalne w rozwoju rzeŸby krasowej, zaœ ide¹ – prezentacja najnowszych osi¹gniêæ dotycz¹cych morfogenezy krasowej Wy¿yny Krakowsko-Czêstochow-skiej, powi¹zana z praktycznym wykorzystaniem w
tere-nie wybranych metod badawczych z zakresu geologii i geomorfologii strukturalnej. Organizatorami byli pra-cownicy Wydzia³u Nauk o Ziemi Uniwersytetu Œl¹skiego (WNoZ UŒ) – dr Andrzej Tyc, prof. dr hab. Jerzy ¯aba oraz dr Bart³omiej Szypu³a. Uczestniczy³y w nich 24 oso-by z 6 polskich oœrodków akademickich (Kielce, Lublin, £ódŸ, Poznañ, Sosnowiec, Wroc³aw). W ramach warszta-tów odby³y siê prezentacje referawarszta-tów i posterów oraz sesja terenowa.
Uroczystego otwarcia spotkania dokona³ dr Andrzej Tyc – prodziekan ds. nauki WNoZ UŒ, pe³ni¹cy jednocze-œnie obowi¹zki przewodnicz¹cego komitetu organizacyj-nego. Seriê referatów rozpocz¹³ goœæ honorowy warszta-tów – prof. Michael Crozier z Victoria University of Wel-lington, prezydent International Association of Geomor-phologists. Jego odczyt, zatytu³owany Landslide Geo-morfology: Is there such a thing?, dotyczy³ systemów osu-wiskowych ze szczególnym uwzglêdnieniem ich uwarun-kowañ strukturalnych. Jako przyk³ady takich systemów, wykszta³conych w ró¿nych œrodowiskach, pos³u¿y³y osu-wiska z Nowej Zelandii. Kolejny referat pt. Wspó³czesne wyzwania geomorfologii strukturalnej wyg³osili wspólnie prof. dr hab. Piotr Migoñ z Uniwersytetu Wroc³awskiego oraz dr hab. Rados³aw Dobrowolski z Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odowskiej w Lublinie. Prelegenci, podaj¹c licz-ne przyk³ady bezpoœredniego wp³ywu struktury na rze-Ÿbê, zwracali uwagê na fakt, ¿e zainteresowanie wspó³-czesnych geomorfologów uwarunkowaniami struktural-nymi morfogenezy jest niewspó³miernie ma³e w stosunku do faktycznej wagi tego zagadnienia. Ods³aniaj¹c nowe
pola badawcze dla geomorfologów, ukazywali równie¿ sposoby wykorzystania wspó³czesnych zdobyczy techno-logicznych w prowadzeniu szczegó³owych badañ nad geomorfologi¹ strukturaln¹.
W nawi¹zaniu do g³ównego tematu warsztatów organi-zatorzy przygotowali dwuczêœciowe wyst¹pienie zatytu-³owane Tektoniczne uwarunkowania zjawisk krasowych Wy¿yny Krakowsko-Czêstochowskiej. Profesor Jerzy ¯aba przedstawi³ rozwój budowy geologicznej wy¿yny, trwa-j¹cy od najstarszego paleozoiku po mezozoik, w sposób szczególny akcentuj¹c te etapy, które mia³y decyduj¹cy wp³yw na wykszta³cenie górnojurajskiego masywu skal-nego, a nastêpnie na jego krasow¹ transformacjê. Konty-nuuj¹c to wyst¹pienie dr Andrzej Tyc omówi³ m³odsze etapy ewolucji strukturalnej Wy¿yny Krakowsko-Czêsto-chowskiej (zwi¹zane zw³aszcza z reaktywacj¹ strefy usko-kowej Kraków–Lubliniec), po³¹czone z g³ównymi cyklami rozwojowymi morfogenezy krasowej i speleogenezy. Du¿o uwagi poœwiêcono oryginalnoœci form rzeŸby kraso-wej tego obszaru, które by³y póŸniej prezentowane bezpo-œrednio w terenie.
By³a to doskona³a podbudowa teoretyczna bêd¹ca zarazem wprowadzeniem w problema-tykê sesji terenowej, która odby³a siê 13 maja pod kierunkiem A. Tyca. W pierwszej czêœci sesji wizytowano Jaskiniê G³êbok¹ znajduj¹c¹ siê w masywie Góry Zborów w Podlesicach oraz s¹siaduj¹cy z ni¹ kamienio³om wapieni górnojurajskich. W Jaskini G³êbokiej, przysto-sowywanej obecnie do zwiedzania turystyczne-go, w pierwszej po³owie XX w. intensywnie wydobywany by³ kalcyt (szpat). Œlady znisz-czeñ spowodowanych niekontrolowan¹ eksplo-atacj¹ widoczne s¹ do dzisiaj; w wielu miejscach bezpowrotnie zniszczone zosta³y kalcytowe for-my naciekowe. Mimo tego, w najni¿szej czêœci obiektu zachowa³ siê bardzo ciekawie wykszta³-cony strop, bêd¹cy œwiadectwem freatycznego etapu rozwoju jaskini. Œciany dawnego kamie-nio³omu stworzy³y mo¿liwoœæ obserwacji bez-poœredniego zwi¹zku przebiegu struktur dys-junktywnych z kierunkiem rozwoju procesów krasowych, a tak¿e zró¿nicowania litologiczne-go masywu górnojurajskielitologiczne-go, które zaznacza siê w obocznym zazêbianiu siê facji wapieni masywnych (buduj¹cych struktury biohermal-ne) i detrytycznych (bêd¹cych œladem niszcze-nia tych morskich budowli wêglanowych).
Po przerwie obiadowej odby³a siê druga czêœæ sesji terenowej z punktami postojowymi na Górze Birów w Podzamczu oraz w Ska³kach Rzêdkowickich. Kulminacja Góry Birów zabu-dowana by³a w okresie œredniowiecza grodzi-skiem obronnym. Dziœ wczesnoœredniowieczne za³o¿enie grodowe jest zrekonstruowane i od niedawna udostêpnione do zwiedzania. Samo wzgórze, bêd¹ce form¹ ostañcow¹, zbudowane z masywnych, biohermowych, silnie uszczeli-nionych wapieni górnej jury, jest dobrze ods³oniête ze wszystkich stron, co doskonale u³atwia obserwacjê bezpoœrednich relacji miê-dzy form¹ a struktur¹ masywu skalnego.
Zgod-Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 8, 2010
Ryc. 2. Skalna brama w pó³nocnym stoku Góry Birów – pozosta³oœæ jaskini
nie z ide¹ warsztatów du¿o czasu poœwiêcono na zapo-znanie uczestników z zasadami wykonywania pomiarów ró¿nych mezostruktur tektonicznych (spêkañ ciosowych, mezouskoków, struktur œlizgowych) oraz sposobami zapi-su uzyskanych wyników. Prowadz¹cym t¹ czêœæ spotkania by³ J. ¯aba.
Ostatnim punktem programowym sesji terenowej by³a wizyta w Ska³kach Rzêdkowickich, stanowi¹cych zwarty ci¹g form ostañcowych wypreparowanych w wapieniach masywnych. Poza omówieniem warunków ich rozwoju, g³ówn¹ uwagê zwrócono na prezentacjê wyj¹tkowych w swej formie, ale niejednoznacznych pod wzglêdem gene-tycznym, pionowych, regularnych studni (kominów?), któ-rych spektakularnym przyk³adem jest prezentowane w czasie wizji terenowej Studnisko. Obu sesjom terenowym towarzyszy³y d³ugie i zagorza³e dyskusje, œwiadcz¹ce o du¿ym zainteresowaniu poruszanymi w ich trakcie zagad-nieniami. Uzupe³nieniem bogatego programu drugiego dnia warsztatów by³a wieczorna prezentacja posterowa mgr. Pio-tra Szuka³y (Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznañ) nt. metodyki kartowania obiektów jaskiniowych, a tak¿e in-strukta¿ szkoleniowy prof. Jerzego ¯aby, dotycz¹cy sposo-bów graficznej prezentacji wyników pomiarów mezostruk-turalnych oraz zasad ich interpretacji.
Wyj¹tkowo niesprzyjaj¹ce warunki pogodowe wymu-si³y na organizatorach zmianê programu w trzecim i ostat-nim zarazem dniu spotkania. Planowana pierwotnie sesja terenowa, po³¹czona z prezentacj¹ instrumentalnych
pomia-rów wytrzyma³oœci ska³, musia³a ust¹piæ miejsca kameral-nemu omówieniu zagadnieñ (prof. Piotr Migoñ). Szcze-góln¹ uwagê zwrócono na wykorzystanie m³otka Schmidta (sklerometru) jako niezwykle u¿ytecznego, a przy tym pro-stego w obs³udze urz¹dzenia do terenowych badañ wytrzy-ma³oœci masywu skalnego. Po wyk³adzie prof. Migonia nast¹pi³o oficjalne zakoñczenie obrad.
I Warsztaty Geomorfologii Strukturalnej by³y udanym przedsiêwziêciem, a tak¿e niezwykle cennym doœwiadcze-niem dla jego uczestników (g³ównie m³odych adeptów geomorfologii) zarówno z poznawczego, jak i metodycz-nego punktu widzenia. Zrealizowane zosta³y g³ówne za³o-¿enia, które przyœwieca³y temu spotkaniu – zaprezentowa-no wyniki najzaprezentowa-nowszych badañ nad morfogenez¹ krasow¹ Wy¿yny Krakowsko-Czêstochowskiej oraz zapoznano siê z metodyk¹ badawcz¹ wykorzystywan¹ w geologii i geo-morfologii strukturalnej. Warsztaty by³y niezwykle inspi-ruj¹ce ze wzglêdu na mo¿liwoœæ nieskrêpowanej dyskusji oraz swobodnej wymiany pogl¹dów na tematy genetyczne i metodyczne. Udzia³ w spotkaniu przedstawicieli zarówno geologii, jak i geomorfologii, uzmys³owi³ jak wiele wy-miernych korzyœci mo¿na uzyskaæ dziêki zintegrowanemu podejœciu do problemu badania relacji struktura – forma rzeŸby. Du¿e zainteresowanie wœród uczestników zagad-nieniami poruszanymi w trakcie zarówno referatów, jak i sesji terenowych, pozwala mieæ nadziejê na kontynuacjê podobnych przedsiêwziêæ w kolejnych latach.
Zbigniew Cierech & Jacek £ojek Serwis fotograficzny na str. 719–720
IV Konferencja Promieniowanie Optyczne – Oddzia³ywanie, Metrologia, Technologie
i IX Krajowe Sympozjum Kolorymetryczne
Rydzyna, 26–28.05.2010
W dniach 26–28 maja 2010 r. w Zamku Królewskim w Rydzynie, k. Leszna w Wielkopolsce, odby³a siê IV Konfe-rencja Promieniowanie Optyczne – Oddzia³ywanie, Metro-logia, Technologie POOMT’10, po³¹czona z IX Krajowym Sympozjum Kolorymetrycznym. G³ównym organizatorem spotkania by³ Instytut Elektrotechniki, wspierany przez Politechnikê Bia³ostock¹, G³ówny Urz¹d Miar, Wojskow¹ Akademiê Techniczn¹, Polski Komitet Oœwietleniowy SEP, Instytut Transportu Samochodowego oraz firmê Spectro Color. W ramach spotkania zaplanowano 8 sesji referato-wych, podzielonych na 33 wyst¹pienia, a tak¿e sesjê poste-row¹, na któr¹ zg³oszonych zosta³o 13 plakatów. W zebra-niu wziê³o udzia³ ok. 80 osób – reprezentuj¹cych blisko 30 ró¿nych instytucji, firm i uczelni – a wœród nich dwie osoby z Centralnego Laboratorium Chemicznego Pañstwowego Instytutu Geologicznego – Pañstwowego Instytutu Badaw-czego. W trakcie trzydniowej sesji referatowej przewod-nicz¹cymi byli kolejno:
W³adys³aw Dybczyñski (Politechnika Bia³ostocka), Antoni Ró¿owicz (Politechnika Œwiêtokrzyska), Stanis³aw Marzec (Instytut Medycyny Pracy i Zdro-wia Œrodowiskowego),
Tadeusz Burakowski (Politechnika Koszaliñska), Maciej Rafa³owski (Szko³a G³ówna S³u¿by Po¿ar-niczej),
Tomasz Targosiñski (Instytut Transportu Samocho-dowego),
Jan Sikora (Instytut Elektrotechniki), Marian G³uszko (Instytut Elektrotechniki), Jacek Sosnowski (Instytut Elektrotechniki). Podczas sesji posterowej zaprezentowano m.in. dwa plakaty, dotycz¹ce negatywnego wp³ywu niektórych czyn-ników na oznaczanie jonów amonowych w próbkach wód, z zastosowaniem spektrometrii UV-Vis (ultraviolet-visible spectroscopy). W tym samym czasie odby³y siê warsztaty zorganizowane przez G³ówny Urz¹d Miar. Przedstawiono na nich ogólne zagadnienia zwi¹zane z pomiarami fotome-trycznymi, a tak¿e standardow¹ procedurê wzorcowania luksomierzy. Uczestnicy mieli równie¿ okazjê zapoznania siê z zasadami wzorcowania kalibratorów fotometrycz-nych wraz z ocen¹ Ÿróde³ b³êdów maj¹cych wp³yw na pomiar.
Tematyka referatów dotyczy³a zarówno oddzia³ywania promieniowania optycznego na organizmy ¿ywe, zagad-nieñ zwi¹zanych z psychofizycznymi aspektami barwy, jak i zastosowania promieniowania laserowego. W trakcie spo-tkania skoncentrowano siê tak¿e na omówieniu kwestii zwi¹zanych z pomiarami kolorymetrycznymi oraz na zapo-znaniu siê z problematyk¹ urz¹dzeñ wykorzystuj¹cych pro-mieniowanie optyczne.
I Warsztaty Geomorfologii Strukturalnej
Podlesice, 12–14.05.2010 (patrz str. 654)
Przegl¹d Geologiczny, vol. 58, nr 8, 2010
Ryc. 3. Uczestnicy warsztatów w Jaskini G³êbokiej. Fot. P. Migoñ
Ryc. 5. Andrzej Tyc objaœnia znaczenie wapieni detrytycznych w budowie geologicznej Góry Birów
Ryc. 6. We wnêtrzu schroniska pó³nocnego w Górze Birów. Ryc. 5–6 fot. P. Migoñ
