Aleksandra
Cofta-Broniewska,Barbara
Stolpiak,Małgorzata Andrałojć
Gąski, gm. Gniewkowo, woj.
bydgoskie, st. 18
Informator Archeologiczny : badania 22, 71
Iąform a tor A rcheologiczny 1988
71
P ierw sze z c m e n ta rz y s k re p re z e n to w a n e Je s t przez 5 grobów . S ą to p łytkie, nieck o w a te Jam y, w p la n ie k s z ta łtu ow aln eg o lu b kolistego, p o sia d a ją c e ciem n o w ęgllste w ypełń Is ko, w k tó ry m re je stro w a n o fra g m e n ty p o tłu czo n y ch , c z ę sto p rzęp o lo n y ch n aczy ń . P rzed m io ty m etalow e, n ajp ew n ie j frag m en ty fibuli, zn ale zio n o Jedynie w gro b le n r 4. K ości we w sz y stk ic h g ro b a c h z ach o w ały s ię tylko w ślad o w y ch Ilościach. S ą d z ą c po o b e c n o śc i frag m en tó w k u b k ó w d o n ic z kow ych, n a c z y ń g ru s z k o w a ty c h o raz o b a rd z o w yraźnym , o stry m p ro filo w an iu Ich kraw ęd zi, w sz y stk ie g ro b y n a le ż y d a to w a ć n a fazę Λ2 m łodszego o k re s u przed rzym skiego.C hro n o lo g ię c m e n ta rz y s k a k u ltu r y p rzew orskiej m o ż n a J e d n a k z c a łą p e w n o ścią ro zciąg n ą ć n a o k re s rzy m sk i, gdyż Jed n o z n a c z y ń z n ale zio n y ch tu ta j w cześniej p rz e z m ie sz k a ń c ó w w si m o ż n a d a to w a ć n a fazę В (być m oże m łodszą jej część).
K u ltu rę p o m o rsk ą re p re z e n tu je o b ie k t n r 5. W czy sty m p la s k u zlokalizow ano fra g m e n ty n ie o m a l k o m p letn eg o k lo sza. Kości n ie zach o w ały się.
M ateria ły z n a jd u ją się w K ated rze A rcheologii UMCS. B adania b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
G ą s k i, g m . G n ie w k o w o . U n iw e rsy te t Im. A d a m a M ickiew icza w o j. b y d g o s k ie , w P o z n a n iu Z a k ła d P ra h is to r ii Pol-s t . L8 s k l I n s ty tu t P ra h is to rii_______________
B a d a n ia prow adziły: doc. d r h a b . A le k sa n d ra С o fta-B ro n ie w sk a, d r B a rb a ra S to lp lak , m gr M ałgorzata A ndrałojć. F in a n s o w a ł U n iw ersy tet Ja g ie llo ń sk i. P ią ty sezo n b a d a ń . O s a d a k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych (faza IV A obozow isko k u ltu ry a m fo r k u listy c h , c m e n ta rz y s k o k u ltu ry p rzew orskiej (P L 2-B la), o s a d a k u ltu ry przew orskiej (C3-D 1), o sied le z o k re s u w czesnego śred n io w iecza (faza D).
E k s p lo ra c ją objęto z a c h o d n i I p ó łn o cn y s to k rozległego p la te a u , ro z k o p u ją c p o w ierzch n ię 2 arów . W s u m ie z a re je stro w a n o 118 różnego ro d z a ju o b iek tó w n ie ru c h o m y c h , p o zo stało ści różn o czaso w cg o o sa d n ic tw a . W śród n ic h o d sło n ięto 4 0 ob iek tó w z w iązan y ch z z a sie d le n ie m sta n o w is k a w ep o ce n eo litu , w ty m 18 Ja m l 2 2 śla d y po s łu p a c h , z k tó ry c h to 1 Jam ę d a to w a ć m o ż n a Ju ż o b ce nie n a o k re s fu n k c jo n o w a n ia tu ta j o s a d y lu d n o śc i k u ltu r y p u c h a ró w lejkow a tych, a 5 Ja m o raz 1 d o łek po słu p o w y n a o k re s b y to w an ia lu d n o śc i k u ltu r y a m fo r k u listy c h .
O dkryto p o n a d to 2 7 obiektów grobow ych - w tym 21 z pochów kam i ciałopalnym i I 5 zc szkieletow ym i - o ra z 1 tzw. s a m o tn y luźno sto jący k u b ek , a także 48 obiektów d a to w a n y c h n a późny p o d o k re s wpływów rzym skich, z k tó ty eh 25 to n ied u że oblekły w zlem ne o nieo k reślo n y m p rzezn aczen iu , 16 śla d y po s lu p a c h , Jak rów nież 5 obiektów zw iązanych z m etalu rg ią żelaza.
1 o b iek t o k o n stru k c ji słupow ej o raz 1 c h a ta półzlem fankow a.
Z n a jp ó ź n ie js z ą fazą z a g o sp o d a ro w a n ia b a d a n e g o sta n o w is k a , Ij. z o k re s e m w czesnego
śred n io w iecza, ł^czy s ię e k sp lo ro w a n y Ju ż częściow o w se z o n ie ubiegłym , rozległy - z ap ew n e m ie sz k a ln y - o b ie k t w zlem ny.
S p o śró d z n a le z isk ru c h o m y c h zw iązan y ch z o sa d n ic tw e m z n e o litu n a uw ag ę z a s łu g u ją , d a to w a n e n a o k re s k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych, fra g m e n t g lin ian eg o m o d elu k o ła w ozu J a k ró w n ież w y o b ra ż e n ie w ozu n a frag m en cie n aczy n ia.
C m e n ta rz y sk o lu d n o ś c i k u ltu r y przew orskiej d o starczy ło w ielu z n a le z isk ta k ic h Jnk: z a p in ki że la z n e I brązow e, przy czym te o s ta tn ie nie re je stro w a n y c h d o ty c h c z a s typów G -II (wg J . K o str/ew sk leg o ), m etalow e części p a s a - k la m ry I sp rz ą c z k i (brązow e I żelazn e), m lecz żelazny, żela zn y g ro t o szczep u , żela zn e groclkl s trz a ł, p acio rk i s z k la n e o raz b o g a ta s e ria n a c z y ń g lin ia n y c h (głównie k u b k i 1 m isy).
P o zo stało ść o sa d y z późnego po do k re s u w pływ ów rzy m sk ich stanow iło m. In. d o m o stw o ty p u półzlem lankow ego, o p o w ierzch n i p o n a d 24 m 2, z k tó reg o p o ch o d zą b ard zo liczne g ru d k i b u rs z ty n u , 1 p rz e d m io t z tego s u ro w c a . 3 fra g m e n ty n a c z y ń sz k la n y c h , p rzed m io ty z b rą z u 1 żelaza, d u ż y fra g m e n t n a c z y n ia te r r a slg llla ta , fra g m e n ty n a c z y ń to czo n y c h n a kole - w lym c a ła m isa - a ta k ż e d o ść liczny zb ió r k o ści zw ierzęcych. Na szczeg ó ln ą u w ag ę z a słu g u ją , re je stro w a n e po ra z pierw szy w tej osad zie, o b iek ty z w iązan e z m e ta lu rg ią żela za o raz z n a jd u ją c a się w - w y raźn ie w y o d ręb n iającej się - części g o sp o d arczej o sied la b u d o w la o k o n s tru k c ji słu p o w ej. Była o n a zap ew n e w a rs z ta te m b u rs z ty n la rs k lm , gdyż w je j b e z p o śre d n im s ą s ie d ztw ie w y stąp iło k ilk a d z ie s ią t g ru d e k b u rs z ty n u , a ta k ż e 1 p rz e d m io t z tego s u r o w c a (pacio rek). P o n a d to w obiekcie z a re je stro w a n o 3 fr. n a c z y ń sz k la n y c h (w tym 1 szlifow ane), z a p in k ę k u sz o w a tą , p rz e d m io ty z żelaza, a w p o b liżu niego szczypce z b rą z u .
M ateriały będą przechow yw ane w ZPP In sty tu tu Prahistorii U niw ersytetu im. A dam a Mickiewi cza w Poznaniu.
W a rto ś ć p o in e w c a t* p o s z c z e g ó ln y c h fa z z a a ie d lc n la a ta n o w is k a j e a t b a rd z o d u ż a , s t ą d t e ż k o n ie c z n e a ą d a la z e b a d a n ia .
