Nowy Dwór, gm. Dąbrowa Biskupia, woj. bydgoskie, st. 16

Piotr Chachlikowski

Nowy Dwór, gm. Dąbrowa Biskupia,

woj. bydgoskie, st. 16

Informator Archeologiczny : badania 22, 17-18

itijorma tor Archeologiczny 1988

17

m ym i k re s k a m i, w iór, fra g m e n t w lórow ea. groctk serco w a ty, trzy niew ielkie od łu p k i o raz s ie k ie rę - w szy stk ie w y ro b y z k rz e m ie n ia w ołyńskiego, a ta k ż e to p o re k k a m ie n n y . W yposażenie znajdow ało się n a głębokości 9 0 c m Nie zachow ały się szczątk i k o stn e . Nie zachow ał się tak że rów p rzy k u rh an o w y , który praw dopodobnie uległ Już rozo ran lu w sk u te k praw ic całkow itego zniw elo­ w a n ia n a s y p u . F orm y zabytków pozw alają n a stw ierdzenie, żc był to "staro szn u ro w y " g rób n ależ ący do środkow oeuropejskiego h o ry zo n tu k u ltu ry ceram ik i sznurow ej. C ałość m ożna d a to ­ w ać n a ok. 2 2 0 0 p.n.e..

D o k u m e n ta c ja 1 m a te ria ł zab y tk o w y z n a jd u ją się w M u zeu m w T om aszow ie L u belskim . B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

I Ł u b lcn k o , gm . T arnow iec, woj. k ro ś n ie ń sk ie , st. 1 - p a trz w czesne średniow iecze. M a r ia n o w o , g m , Ś le s in ,

w o j. k o n lń a k ie , a t. 17

M u zeu m O kręgow e w K oninie

B a d a n ia prow adził m gr K rzysztof G orczyca. F in an so w ało M u zeu m O k rę ­ gow e w K oninie. P lerw szy se z o n b a d a ń . O s a d a k u ltu r y p u c h a ró w lejko­ w aty ch . S m o la rn la now ożytna.

S ta n o w is k o położone je s t n a te re n ie o sa d y S zy szy n ek , n a z a c h ó d o d drogi polnej d o W an d ow a. O b ejm u je k u lm in a c ję niew ielkiego, piaszczy steg o w z n iesien ia. Na półn o c I w sch ó d od niego w y s tę p u ją o czk a w ytoplskow e, a na p o łu d n ie 1 zach ó d zm elio ro w an e ląk l, B a d a n ia m iały c h a r a k te r ra tu n k o w y ze w zględu n a g łęb o k ą o rk ę. Z ałożono 2 w ykopy o łącznej pow ierz­ c h n i 8 0 m a .

S tw ie rd z o n o , że o rk a zniszczyła całkow icie w a rstw ę k u ltu ro w ą . M ateria ł w y stą p ił tylko w w a rstw ie o rn e j 1 w o b ie k ta c h .

W yniki p o zw alają p rzy p u sz c z a ć , że u c h w y co n o fra g m e n t sp a lo n e j c h a ty . Za ta k ą In te rp re ­ ta c ją p rze m a w ia ją o d k ry te o b lek ły - 6 dołków p o słu p o w y ch I 2 Jam y, a ta k ż e b a rd z o d u ż e Ilości s iln ie p rzep alo n ej polep y I liczno ś la d y w tórnego p rz e p a le n ia n a fra g m e n ta c h ce ra m ik i. S z c z e ­ g ó ln ie je d n a z ja m d o sta rc z y ła z n a c z n e j Itoścl polepy z o d c is k a m i e le m e n tó w k o n s tru k c ji śc ia n , d o m ie sz k i w p o sta c i liści, plew . z ia re n zboża Itp, a n a w e t z p o b iałk ą na p o w ierzch n iach .

O gółem u z y sk a n o 10Θ0 fr. c e ra m ik i, 33 w yroby k rzem ien n e, 1760 b ry łek polepy, 10 w yrobów k a m ie n n y c h Jak ro z d c ra c z e , płytki szlifiersk ie itp. o raz 2 p rzęśllk l g lin ian e.

O s a d ę m o ż n a w stę p n ie d a to w a ć n a fazę 1VA g ru p y w sch o d n iej k u ltu r y p u c h a ró w lejkow a­ ty ch . W je d n e j z Ja m zn ale zio n o rów nież 3 fr. c e ra m ik i c h a ra k te ry s ty c z n e d la g ru p y m ąte- w sklej.

W p a rtii p ółnocne) s ta n o w is k a o d sło n ięto część now ożytnej s m o ła m i. O b ie k t m lal form ę koliste] n ieck i o ś re d n ic y 2 m . w yłożonej k a m ie n ia m i 1 w yleplonej g lin ą siln ie w y p alo n ą I n a s ą c z o n ą s u b s ta n c ja m i sm o ło w aty m i. Niecka w y p ełn io n a była d u ż ą Ilością zw ęglonego d re w n a . Pod п Ц z n ajd o w ał się lejow ato zw ężający się w kop o gł. 1 m w y p ełn io n y żw irem sp o jo n y m p ro d u k ta m i sm o la rn i. P ołączony byt on k o listy m o tw o rem (śr. 3 0 cm ) z d n e m n iecki. O d półn o cy do n ie c k i zn a jd o w a ła s ię Ja m a o gł. 1 m (z b a d a n a częściow o), z k tó rej w y b ieran o sp ły w a ją c ą n a d n o leja sm o łę.

O biekt n a podstaw ie uzyskanej ceram ik) m ożna datow ać ogólnie na czasy nowożytne (XVIII w?). Z tego sam e g o c z a s u p o ch o d zi rów nież zn ale zio n y n a te re n ie c h a ty k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch w kop now o ży tn y z aw ierający szk ielet krowy.

M ateria ły 1 d o k u m e n ta c ja z n a jd u ją się w M u zeu m O kręgow ym w K oninie. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .

I Miko w ice, gm . N am ysłów , woj. opolskie, s t, 1 - p a trz e p o k a b rą z u ,

С

n o i ______________

B a d a n ia prow adził m gr Piotr С h a c h Ilkow ski. F in a n s o w a ł U n iw ersy tet W arszaw ski. Pierw szy s e z o n b a d a ń . O s a d a lu d n o śc i k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch z fazy ШС - w a rs z ta t (w arsztaty ) k a m ie n ia rs k i.

W ykopaliska prow adzone były w ra m a c h program u b a d a ń n ad rozwojem m ikroreglonaInych form organizacji przestrzennej osadnictw a k u ltu ry p ucharów lejkowatych n a K ujaw ach [por. sta n . 21 w D ąbrowie Biskupiej).

S ta n o w is k o o b e jm u je niew ielkich rozm iarów , p ia s z c z y stą w y n io sło ść zlo k alizo w an ą n a zap le czu k raw ęd zi d o lin y P a rc h a n il.

U n iw e rsy te t im . A d am a M ickiew icza w P o z n a n i u I n s t y t u t P r a h i s t o r i i Z a k ła d P ra h is to rii Polski.

18

W ykopaliska poprzedzono rozp o zn an iem zasięg u I Intensyw ności w ystępow ania ogółu przed* m iotów n a pow ierzchni m eto d ą Inw entaryzacji pow ierzchniow ej, mlkroplanlm eLryczncJ. O bjęto n ią p ow ierzchnię 2 4 0 0 m 2. U stalono, lż pow ierzchnia o sad y w ynosi od ok. 8 5 0 m a do ok, - m a k s y m a ln y zasięg - 1800 m 2. B ad an ia w ykopaliskow e sk o n cen tro w an o w rejonie n a jin te n s y w ­ niejszego ro zp rzestrzen ien ia m a te ria łu k am ien n eg o (sk al nie krzemionkowym h ). Z b ad an o łącznio 0 0 m 2. O dkryto Θ obiektów w zlem nych. Z tej Uczby 5 to "Jamy" po slu p a c h . 1 to "Jama" g o sp o d a rc z a - m iejsce o b ró b k i k am ien ia. Z espół źródeł ru ch o m y ch tw orzy ogółem 1765 p rzedm io­ tów, w tym : 171 fr. naczyń, 26 w ytw orów k rzem ien n y ch 1 15Θ8 w ytw orów k a m ien n y ch .

W efekcie rozpoznano zw arty u k ła d źródeł p o p ro d u k cy jn y ch k a m ie n ia rstw a . Były to w p rze­ w ażającej Ilości o d p a d y korow e d u ż y c h rozm iarów . R ejestru jem y w tym p rzy p ad k u p ro ces w stę p ­ nej o b ró b k i głazów 1 oto czak ó w o ra z fo rm o w an ia o d p o w ied n ich , k s z ta łte m 1 ro zm iaram i, półw ytw orów narzędzi k am ien n y ch . P rzetw arzano tu ta j e ra tyki fe n n o sk a ń sk le , w śród których d o m in u ją ró żn o g aiu n k o w e g n e jsy 1 g ranity. O dnotow ano także o b ró b k ę d to ry tu , piaskow ca, p e g m a ty tu 1 sje n ltu . Z decydow aną w iększość przejaw ów d ziałalności k am ien iarsk iej u d o k u m e n ­ tow ano w w y raźn y m z g ru p o w an iu (n a pow. ok. 140 ma ). u z a sa d n ia ją c y m hipotezę Istn ie n ia tu ta j “specjalistycznego" m iejsca (miejsc) p rzetw ó rstw a k am ien ia - w a rsz ta tu . W larogodność Identyfi­ k acji funkcji w zm acn ia złożona s tr u k tu r a a so rty m e n tu pozostałości, w której ob o k odpadów Z pro d u k cji zarejestro w an o także półw ylw ory o raz n arzęd zia słu ż ą c e do o b ró b k i (tłuki I pod­ kładki). Było to m iejsce p racy zw iązane ze w stę p n ą o b ró b k ą eratyków , ek sp lo ato w an y ch n ajp ew ­ niej w rejonie pobliskiej kraw ędzi wysoczyzny, I w ytw arzaniem półw ytw orów narzędzi (głównie ż a re n 1 rozcleraczy]. Należy sądzić, lż b a d a n y o b iek t rep rezen tu je o śro d ek k a m ie n ia rsk i, k tó ry z a sp o k a ja ł zapew ne lo k aln e potrzeby surow cow e m ikro regionalnego s y s te m u osadniczego.

M a te ria ły I d o k u m e n ta c ja s ą przechow yw ane w Z ak ład zie P ra h isto rii P olski In s ty tu tu P ra h is to rii UAM w P o z n a n iu .

P la n u je t l ę k o n ty n u a c j ę b a d a ń .

Nowy Łowicz, g m . K alisz P om orski, woj. k o szaliń sk ie, s t. 2 - p a trz o k re s w pływ ów rzy m sk ich .

O d ry , g m . C h o jn ic e , U U niw ersytet Łódzki K atedra Archeologii

Taj. b y d g o s k ie ,

I

> t. 2

I

B a d a n ia p ro w ad ziła d r E lżb ieta G rzelak o w sk a. F in a n s o w a n o z p ro b le­ m u RPBP Ш 3 5 . Trzeci se z o n b a d a ń . O s a d a k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w a­ ty ch o ra z k u ltu r y p o m o rsk iej.

N a s ta n o w is k u 2 w O d ra c h o d sło n ięto 75 m 2 pow ierzchni. W ykopy zlokalizow ano n a p o łu d n io w y w sc h ó d od p rz e b a d a n y c h w 1986 r,

P o d czas p ra c n a tra fio n o n a o b ie k ty z d w óch faz osad n iczy ch : neolitycznej o ra z z w czesn ej e p o k i ż e la z a (o k res la te ń sk i) z m a te ria łe m k u ltu ry p o m orskiej. Do b ard ziej In te re s u ją c y c h o b iek tó w k u ltu r y p u c h a ró w lejk o w aty ch n a le ż a ła Ja m a o w y m ia ra c h 2 ,0 x 2 ,2 m , z a g łę b io n a około 6 0 c m poniżej d n a w sp ó łczesn ej w a rstw y o rn ej. O b o k niej znajdow ało się 5 n ie re g u la rn ie ro z m ie sz c z o n y c h ślad ó w dołków p o slu p o w y ch , W w y p e łn ls k u Ja m y n a tra fio n o n a n iew ielk ą Ilość m a te ria łu zabytkow ego (u ła m k i c e ra m ik i, fr. w tóra k rz em ien n eg o , m ałe g ru d k i polepy, w ęgielki d rzew n e). W chw ili o b ecn ej tr u d n o pew nie o k re ś lić fu n k c ję tego o b ie k tu .

Z d r u g ą fazą o s a d n ic z ą w iązało się k o listeg o k s z ta łtu p a le n isk o o ś re d n ic y ok. 1 m , w yłożone b ru k ie m k a m ie n n y m o ra z n ie re g u la rn y c h k sz ta łtó w Ja m y od p ad k o w e.

[

U n iw ersy tet Im. A d am a M ickiew icza Z akład P ra h isto rii Polski w P o zn an iu

B a d a n ia prow adził doc. d r h a b . A le k sa n d e r Koś ko. F in a n s o w a ł WKZ we W łocław ku, S zó sty sezo n b a d a ń . O sa d y k u ltu r y p u c h a ró w lejkow atych I k u ltu r y a m fo r k u listy c h .

B a d a n ia fin alizu jące e k sp lo ra c ję s ta n o w is k a sk u p iły się w stre fie ru b ie ż y o sied la k u ltu ry p u c h a ró w lejk o w aty ch . C elem ic h była re je s tra c ja g ra n ic y z a się g u w y b lerzy sk w z a c h o d n ie j części s ta n o w is k a , k tó ry c h s k u p ie n ie w ty m rejo n ie z a re je stro w a n o w 19 8 7 r.

Z ałożono Je d e n w ykop (XXII /8 8 ) o p o w ierzch n i 20 m 2. U d o k u m e n to w a n o w n im fra g m e n t re g u la rn e j g ra n ic y p o la w ydobywczego (w yblerzysko - o b ie k t 104} o raz 3 o b ie k ty o c h a ra k te rz e d o łk ó w p o slu p o w y c h (1 01-103). Z a re je stro w a n o ogółem ok. 2 2 0 Fragm entów c e ra m ik i o ra z niew ielk ą Ilość w ytw orów z k rz e m ie n ia 1 k a m ie n ia . W śród c e ra m ik i d o m in o w ał m a te ria ł k u lt u ­ ry p u c h a ró w lejk o w aty ch , k tó ry n a p o d sta w ie c e c h technologii n a le ż y o d n ie ś ć do fazy V.