Kronika
515
zenit ow an ą w W a rszaw ie iw :lf965 r. ma w y s ta w ie
Z a b y tk i i tra d ycje techniki p o l sk iej ». W p o ró w n a n iu dio s w e g o p ie r w o w z o r u w y s ta w a w Z a b rzu u w y p u k la ła szczeg ó ln ie tr a d y c je te c h n ik i n a Śląsku.
O rgan izatoram i o m a w ia n e j e k s p o z y c ji b y ły : M uzeu m T ech n ik i w W a rsza w ie,
S tow a rzyszen ie In ż y n ie r ó w i T e c h n ik ó w P rze m y słu H u tn icz e g o w P o ls c e o r a z g o
sp odarz loka lu , M u ze u m w Z a b rzu . W arbo z w ró c ić u w a g ę, że w y s ta w a zapocząt
k o w a ła w itym m u zeu m .cykl im p re z o tem aityce tech n iczn ej. T e m a ty k a ita m a b y ć
w p r z y s zło ś ci d o m in u ją cą w p r a ca ch za brzań sk iej p la c ó w k i, Istn ieją n a w e t p r o
je k ty p rzek ształcen ia je j z czasem w m u zeu m p o ś w ię c o n e (hutnictwu.
Wystawa była czynna do lutego 1008 r.
J. J.
W Y S T A W A
P O L S K A K S I Ą Ż K A M O R S K A 1512— 1967W P a ła c u O p a tów w G dań sku -O liw ie g o ś c iła w y s ta w a p o ls k ic h ¡ksnątErilc o te
m a ty ce m o rsk ie j o d X V I w . d o d zisia j. W y sta w ę zorg a n izo w a ło „W y d a w n ic tw o
M o rsk ie” (autorem scen ariu sza je s t k ie r o w n ik r e d a k c ji k sią żek fa c h o w y c h i n a u
k o w y c h te g o w y d a w n ic tw a , m g r S ta n is ła w L u d w ig ) — z o k a z ji 10 r o c z n ic y s w e g o
p ow sta n ia — i M u zeu m M orsk ie w G dańsku. T rw a ła iona p r z e z m a j i cz e rw ie c
1© 67 r.
S zczu p łość p om ie szcze ń n ie p o z w o liła n a w y e k s p o n o w a n ie w sz y stk ich zebra
n y c h o k . 2700 k sią żek ; w y s ta w io n o ty lk o o k . 1600.
,
N a jstarszą książk ą je s t tu
In troductio in P to lem e i coSm ographiam cu m lon gitu-dinibus e t latitugitu-dinibus reffionum et celebrioru m (1512 r.), k tó r e g o a u to re m je s t Janze Sitobmicy, „je d e n z n a jw y b itn ie js z y c h s w e g o cza su łu d zi p o ś w ię c o n y c h n a u c e ” —
ja k g o o k reślił F ra n ciszek B u ja k w p r a c y
G eografia na U n iw ersytecie Jagielloń sk im do p o ło w y X V I w ie k u (1900 r.). R o zd zia ł X I In troductio — Jian ze Sitobmicyp o ś w ię c ił oceaniom, w ' rozd zia le X I I w y lic z y ł zn a czn iejsze p ó łw y s p y , za to k i i c ie ś
niny.
W śród m o r s k ich książek n a u k o w y ch i p o p u la rn o n a u k o w y ch X I X w . i p ie r w
szych 18 lait b ie ż ą c e g o s t ifle d a ma w y s ta w ie zn alazły -Się tafcie p o z y c je , ja k n p . bair-
dzio c ie k a w e a za pom n ian e stu d iu m o c e a n o g r a fic z n e F ran ciszk a X a w e r c g o T u c z y ń -
sk iego
M orze. Z ja w isk a i ż yc ie w n iem i na n iem(11883— 11885), Ottoma K ru m p la
Ocean i je g o tajem nice (1'88S), E. K ie m ik a Z ycie w nurtach oceanu (1910), KaliksitaR u ciń sfciego O
te o r yi p r z y p ły w u i o d p ły w u m orza (1912), w y d a n y w 1908 r. (tom 2p o d rę cz n ik a
T echn ik z a w ie r a ją c y d ział O k rętow n ictw o, p ierw sze p o ls k ie n a u k o w estud ium z za k re su sło w n ic tw a m o rsk ie g o
R e je str b u d o w y g a leon y (1915) A d a m aK le cz k o w s k ie g o (pracą doktorska).
.. N a u k o w y ch i te c h n iczn y ch k sią że k m o r sk ich w o k re s ie m ię d z y w o je n n y m m a
m y ju ż W iele. N a w y s ta w ie w y e k s p o n o w a n o n p . M ich ała S ie d le c k ie g o
N a u k o w e p o d sta w y racjonalnej gospodarki r y b n e j na m orzu z 1922 r., K a zim ierza D em ela B i o logię m orza z 1925 r., J. J a k ób k ie w icza E pidem iologię d ż u m y na drogach k om u n ika c y jn y c h z 1939 r., K a zim ie rza B ie lsk ieg o T u rbin y pa row e i zastosow a nie ich d o napędu sta tków z 1929 r., T. K o k iń s k ie g o G osp oda rk ę m a szyn o w ą na statkach i racjonalne w yk o r z ysta n ie paliw z 1930 r., M . S a sin o w sk ie g o B u d o w n ictw o o k r ę to w e z 1932 r.,O. Ż u k o w sk ie g o
Z a rys r o z w o ju o k rętó w torp ed ow ych z 11934 r. itd ., k ilk a sło w n ik ó w ,n a cziele z e
S ło w n ik iem m o rsk im p o lsk o -a n g ie lsk o -fra n cu sk o -n ie m ie ck o -r o sy jsk im(6 zeszytów z la t 1929— 1936, od zesz. 4 p o d egid ą P o ls k ie j A k a d em ii U m iejętn ości) itd.
516
Kronika
S zereg k sią żek m a rsk ich w y d a n o w ok resie w o jn y za granicą, g łó w n ie w W iel
k ie1] B rytan ii, n p . K . B ie lsk ie g o
M ech a n izm y ok ręto w e. Atlas części m a szyn i k o -■ tłó w p a row ych (1942 ar.), A . L e d ó c h o w s k ie g o D ew ia cja kormpasu i(1944 r.). iitd.W latach 1945— 1(967 (I kw artał) w y d a n o o g ó łe m ak. 700 'książek ok reśla n y ch
ja k o fa c h o w e ((techniczne, ek o n o m iczn e itd.) i n a u k ow y ch . N a w y s ta w ie zn ala
zło Się 575.
Z . Br.
U C ZE N I R A D Z IE C C Y W
P L E B IS C Y C I E A R C H IM E D E S A12
listop a d a 1967 r . w p ro g ra m ie te le w iz y jn y m w c y k lu
P leb iscyt A rchim edesap rze d sta w ion o te le w id zo m sy lw e tk i
10 .przedstaw icieli n au k i i k u ltu ry ra d zieck iej.
B y li t o : S e rg iu sz K o r o le w — g łó w n y k o n stru k to r ra d zieck ich p o ja z d ó w k o sm icz
n y c h , A n to n i M a k a re n k o — p e d a g o g i w y c h o w a w c a , Iw an P a p a n in — p io n ie r ra
d zie ck ich b a d a ń p o la rn y ch , A n a to l Łunaczanski — pisarz, te o r e ty k sztu ki, p ierw szy
lu d o w y (kom isarz ośw ia ty , Iw an 'P a w łó w — fiz jo lo g , tw ó rca n a u k i o w y ż s z y ch czy n
n o ścia ch n e rw o w y c h , S ergiu sz E isenstein — r e ż y s e r film o w y , K on sta n ty C io łk o w
sk i — tw ó r c a p o d s ta w te ore ty cz n y ch astronautyk i, W łod zim ierz .M ajakow ski —
poeta, p r o f. L e w L a n d a u — fizy k , la u rea t N a g r o d y N o b la i D y m itr S z o sta k ow icz —-
k om p ozytor.
T e le w id z o w ie 'm ieli w y b r a ć sp o śró d n ich teg o , k tóry —■ ic h zdaniem — w n ió s ł
^ n ajpow a żn iejszy w k ła d d o d o ro b k u n a u k i i k u ltu ry ś w ia to w e j. J a k o d ok u m en ta cja
osią g n ięć k a n d y d a tó w w p ro g ra m ie p o s łu ż y ły film y arch iw aln e, n ie je d n o k ro tn ie
m a ło zn an e, ja k n p .: p o ś w ię o o n e ż y ciu i d zia ła ln o ści K . C io łk o w s k ie g o , p ie rw sze
k am p an ie zw a lcza n ia an alfabetyzm u , re p orta że z w y p r a w p ola rn y ch . D la
( U c z e s tn ik ó w k o n k u r s u p r zew id zia n o n a g ro d y w p o s ta ci w y c ie c z e k d o Z w ią zk u R a
d zieck ieg o.
O g łoszen ie w y n ik ó w n a stąp iło 40 g ru dn ia 1067 ¡r. W p le b is c y cie zw y cię ży ł W ło
dzim ierz M a ja k o w s k i, dalsze m ie js c a za ję li z n a k o m ici u czen i: L . L an dau, I. P a w
łó w , S . K o r o le w , K . C io łk o w s k i. W a rto dodać, ż e w p le b iscy cie u cze stn iczy ło p r a
w ie 65 ty s ię c y osó b .
(Plebiscyt b y ł d osk on a łą fo r m ą p o p u la ry z a c ji osiągnięć n ie k tó r y c h p rzed sta w i
c ie li r a d z ie ck ie j m y ś li n a u k o w e j i k o n str u k c y jn e j.
J. R.
