Lerkanidypina – redukcja nadciśnienia tętniczego, nefroprotekcja, dobra tolerancja

40

Lerkanidypina – redukcja

nadciśnienia tętniczego,

nefroprotekcja, dobra tolerancja

Lercanidipine – reduction of hypertension, nephroprotection, good tolerance

dr n. med. Wioletta Wydra

Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny  Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Marek Kuch

Pracę otrzymano: 7.05.2019 Zaakceptowano do druku: 16.07.2019 “Copyright by Medical Education”

Wstęp

Lerkanidypina to nowoczesny dihydropirydynowy antago-nista kanałów wapniowych III generacji. Skutecznie obniża skurczowe i rozkurczowe ciśnienie tętnicze. Jest dostępna w 2 dawkach – 10 mg i 20 mg. Charakteryzuje się wysoką naczynioselektywnością oraz bardzo wysoką lipofilnością, dzięki czemu magazynowana jest w  błonach komórko-wych, skąd stopniowo przenika do kanałów wapniokomórko-wych, co powoduje ich stabilną i długotrwałą blokadę. Warun-kuje to długi czas działania lerkanidypiny i pozwala stoso-wać ją raz na dobę. Lerkanidypina cechuje się korzystnym wskaźnikiem T/P (trough-to-peak), który dla ciśnienia rozkurczowego wynosi 83% [1]. Dzięki właściwościom nefroprotekcyjnym lerkanidypina jest preferowanym anta-gonistą wapnia u chorych z nadciśnieniem tętniczym i al-buminurią według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) z 2019 r. Lerkanidypina odznacza się również bardzo dobrą tolerancją leczenia, o czym także wspominają wytyczne PTNT [2].

Nefroprotekcja

Lerkanidypina w  porównaniu z  innymi lekami z  grupy antagonistów kanałów wapniowych wyróżnia się uni-kalnym wpływem na tętniczki kłębuszka nerkowego. Rozszerza zarówno tętniczki doprowadzające

(podob-nie jak pozostałe leki z tej grupy), jak i odprowadzające, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia ciśnienia we-wnątrzkłębuszkowego. W  kłębuszku nerkowym wystę-puje charakterystyczne rozmieszczenie kanałów wap-niowych: w  tętniczce doprowadzającej dominują kanały wapniowe typu L, natomiast w tętniczce odprowadzającej – kanały wapniowe typu T. Lerkanidypina w porównaniu z  innymi antagonistami kanałów wapniowych (lacydy-piną, amlodypiną) charakteryzuje się najwyższą selek-tywnością w stosunku do kanałów wapniowych typu T, ze współczynnikiem selektywności CaT/CaL > 1. Dzięki temu powoduje ona wazodylatację obu tętniczek kłębusz-ka nerkowego i spadek ciśnienia w kłębuszku nerkowym, co z kolei warunkuje dodatkowe działanie nefroprotekcyj-ne, poza wynikającym z redukcji ciśnienia tętniczego [3]. Nefroprotekcyjne działanie lerkanidypiny zostało po-twierdzone w wielu badaniach klinicznych.

W  randomizowanym badaniu DIAL (Diabete,

Iperten-sione, Albuminuria, Lercanidipina) oceniano wpływ

ra-miprylu oraz lerkanidipiny na wielkość albuminurii u pa-cjentów z nadciśnieniem i cukrzycą typu 2 ze współistnie-jącą mikroalbuminurią. Po roku farmakoterapii stwier-dzono porównywalną istotną redukcję albuminurii w obu grupach (-17,4 [± 65] µg/min w grupie lerkanidypiny vs

40

41

W. Wydra Lerkanidypina – redukcja nadciśnienia tętniczego, nefroprotekcja, dobra tolerancja

-19,7 [± 52,5] µg/min w grupie ramiprylu; p < 0,05 dla obu grup) [4].

W badaniu ZAFRA (ZAndip en Function Renal

Altera-da) wykazano nefroprotekcyjne działanie lerkanidypiny

u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym i przewlekłą cho-robą nerek, którzy otrzymywali już inhibitor konwertazy angiotensyny lub sartan. Po 6 miesiącach farmakoterapii lerkanidypiną w dawce 10 mg/24 h stwierdzono istotny statystycznie wzrost klirensu kreatyniny z 41,8 (± 16) do 45,8 (± 18) ml/min (p = 0,019) oraz spadek białkomoczu z 3,5 (± 3,2) do 2,8 (± 2,8) g/24 h (p = 0,0155) [5].

Korzystny wpływ lerkanidypiny na redukcję białkomoczu zaobserwowano także w kolejnym badaniu u pacjentów już leczonych inhibitorami konwertazy angiotensyny lub sartanami. Dodanie lerkanidypiny w  docelowej dawce 20 mg/24 h istotnie zredukowało białkomocz już po mie-siącu o 23%, a po kolejnych 2 miesiącach o 37%. Farma-koterapia lerkanidypiną długotrwale zmniejszała ilość białka w moczu. Po 6 miesiącach białkomocz był mniejszy o  33%. Według autorów wielkość redukcji białkomoczu była proporcjonalnie większa, niż wynikałoby to z reduk-cji ciśnienia tętniczego i w porównaniu z innymi badania-mi była zależna od dawki lerkanidypiny [6].

Wyniki badania RED LEVEL (REnal Disease:

LErcanidi-pine Valuable Effect on urine protein Losses) po raz kolejny

potwierdziły nefroprotekcyjne właściwości lerkanidypiny w  leczeniu przewlekłym. W  grupie otrzymującej enala-pryl 20 mg/24 h i lerkanidypinę 10 mg/24 h stwierdzono istotną statystycznie redukcję białkomoczu po 6 mie-siącach (-425,8 mg/24 h; p = 0,0010) oraz po 12 miesią-cach terapii (-329 mg/24 h; p = 0,0011), czego nie obser-wowano w  grupie enalaprylu 20 mg/24 h i  amlodypiny 5 mg/24 h [7].

Działanie nefroprotekcyjne lerkanidypiny, niezależne od jej działania hipotensyjnego, wyróżnia ją spośród innych antagonistów wapnia. Dlatego w grupie pacjentów z nad-ciśnieniem tętniczym i towarzyszącą albuminurią/biał-komoczem lerkanidypina jest preferowanym antagonistą wapnia.

Dobra toleraNcja

Lerkanidypina charakteryzuje się także dobrą tolerancją leczenia i mniejszą liczbą działań niepożądanych w 

po-równaniu z innymi antagonistami wapnia, dzięki czemu pacjenci chętniej kontynuują terapię.

W badaniu ELLE (the ELderly and LErcanidipine) u pa-cjentów > 65. r.ż. po 24 tygodniach farmakoterapii czę-stość działań niepożądanych w  grupie leczonej lerkani-dypiną była najniższa (19,4%) w porównaniu z pacjenta-mi otrzymującypacjenta-mi nifedypinę (28,4%) oraz lacydypinę (27,1%). Obrzęki pojawiły się jedynie u 2,8% pacjentów le-czonych lerkanidypiną, zaś w grupie otrzymującej lacydy-pinę i nifedylacydy-pinę częstość ich występowania była większa – powstawały odpowiednio u 7,5% i 10,1% pacjentów [8]. W kolejnym badaniu porównywano częstość pojawienia się i wielkość obrzęków kończyn dolnych u pacjentek po menopauzie w  trakcie 8 tygodni terapii lerkanidypiną i  amlodypiną. W  grupie leczonej lerkanidypiną w  po-równaniu z grupą otrzymującą amlodypinę stwierdzono mniejszą częstość obrzęków kończyn dolnych (9,8% vs 33,3%; p = 0,011), rzadziej występowało uczucie obrzmie-nia (22% vs 63,9%; p < 0,001) i ciężkości nóg (12,2% vs 47,2%; p < 0,001). Także objętość obrzęków była istotnie mniejsza u pacjentek otrzymujących lerkanidypinę w po-równaniu z amlodypiną (5,3 [± 8,1] ml vs 60,4 [± 8,6] ml; p < 0,001) [9].

U pacjentów z zespołem metabolicznym w grupie otrzy-mującej lerkanidypinę 10–20 mg/24 h w  porównaniu z grupą leczoną amlodypiną 5–10 mg/24 h lub nifedy-piną 30–60 mg/24 h istotnie rzadziej występowały dzia-łania niepożądane związane z  wazodylatacją naczyń: obrzęki i  uczucie obrzmienia kostek, uderzenia gorąca, bóle głowy. W związku z tym pacjenci częściej kontynu-owali leczenie lerkanidypiną (91,5%) niż amlodypiną/ni-fedypiną (55,9%) (p < 0,001) [10].

Dobrą tolerancję lerkanidypiny potwierdza także kolej-ne badanie. Odstawienie antagonisty wapnia II gekolej-neracji (amlodypiny, felodypiny, nifedypiny GITS, nitrendypiny) i zastąpienie go lerkanidypiną wiązało się ze zmniejsze-niem częstości występowania obrzęków kostek o  42%, bólów głowy o 53% i uderzeń gorąca o 50% [11].

poDsumoWaNie

Lerkanidypina należy do antagonistów kanałów wapnio-wych III generacji. Charakteryzuje się wysoką naczynio-selektywnością oraz lipofilnością, co powoduje długi czas

42

jej działania i umożliwia stosowanie raz na dobę. Ma uni-kalny wpływ spośród antagonistów kanałów wapniowych na kłębuszek nerkowy – wywołuje wazodylatację zarów-no tętniczki doprowadzającej, jak i  odprowadzającej, a tym samym spadek ciśnienia w kłębuszku nerkowym.

W. Wydra

Lerkanidypina – redukcja nadciśnienia tętniczego, nefroprotekcja, dobra tolerancja

Warunkuje to nefroprotekcyjne działanie lerkanidypiny, co zostało potwierdzone w  licznych badaniach klinicz-nych. Lerkanidypina wyróżnia się także bardzo dobrą to-lerancją leczenia.

rx

rycina 1. Redukcja nadciśnienia tętniczego, nefroprotekcja, dobra tolerancja.

Lek długo działający,

stosowany raz na dobę,

WspółczyNNik t/p

dLa ciŚnienia rozkurczowego

wynosi

83%

zmNiejsza ciśNieNie

> 1

zmNiejsza

białkomocz

o

33%

u mNiej Niż

10%

obrzęki kończyn doLnych9

dostępne

2

DaWki:

10 mg

20 mg

ponad

91%

koNtyNuuje

farmakoterapię

zamiana antagonisty kanałów wapniowych ii generacji na Lerkanidypinę

zmNiejsza obrzęki

kostek o

42%

,

gorąca o 50%11

Lerkanidypina

43

aDres Do korespoNDeNcji dr n. med. Wioletta Wydra

Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny

03-242 Warszawa, ul. Kondratowicza 8 e-mail: wiola.kosiecka@wp.pl Konflikt interesów/Conflict of interests: Nie występuje. Finansowanie/Financial support: Nie występuje. Etyka/Ethics: Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami Deklaracji Helsińskiej, dyrektywami UE oraz ujednoliconymi wymaganiami dla czasopism biomedycznych.

piśmiennictwo:

1. Macchiarulo C., Pieri R., Mitolo D.C. et al.: Antihypertensive effects of six calcium antagonists: Evidence from Fourier Analysis of 24-hour ambulatory blood pressure recordings. Curr. Ther. Res. Clin. Exp. 2001; 62(4): 236-253.

2. Tykarski A., Filipiak K.J., Januszewicz A. et al.: Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019; 5(1): 1-86.

3. Cerbai E., Mugelli A.: Lercanidipine and T-type calcium current. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 2018; 22(12): 4025-4031.

4. Della Vestra M., Pozza G., Mosca A. et al.: Effect of lercanidipine compared with ramipril on albumin excretion rate in hypertensive Type 2 diabetic patients with microalbuminuria: DIAL study (diabete, ipertensione, albuminuria, lercanidipina). Diabetes Nutr. Metab. 2004; 17(5): 259-266. 5. Robles N.R., Ocon J., Gomez C.F. et al.: Lercanidipine in patients with chronic renal failure: the ZAFRA study. Ren. Fail. 2005; 27(1): 73-80.

6. Robles N.R., Romero B., de Vinuesa E.G. et al.: Treatment of proteinuria with lercanidipine associated with renin-angiotensin axis-blocking drugs. Ren. Fail. 2010; 32(2): 192-197.

7. Robles N.R., Colvo C., Sobrio J. et al.: Lercanidipine valuable effect on urine protein losses: the RED LEVEL study. Curr. Med. Res. Opin. 2016; 32(2): 29-34.

8. Cherubini A., Fabris F., Ferrari E. et al.: Comparative effects of lercanidipine, lacidipine, and nifedipine gastrointestinal therapeutic system on blood pressure and heart rate in elderly hypertensive patients: the ELderly and LErcanidipine (ELLE) study. Arch. Gerontol. Geriatr. 2003; 37: 203-212. 9. Lund-Johansen P., Stranden E., Helberg S. et al.: Quantification of leg oedema in postmenopausal hypertensive patients treated with lercanidipine

or amlodipine. J. Hypertens. 2003; 21: 1003-1010.

10. Barrios V., Escobar C., de la Figuera M. et al.: High doses of lercanidipine are better tolerated than other dihydropyridines in hypertensive patients with metabolic syndrome: results from the TOLERANCE study. Int. J. Clin. Pract. 2008; 62(5): 723-728.

11. Borghi C., Prandin M.G., Dormi A. et al.: Improved tolerability of the dihydropyridine calcium-channel antagonist lercanidipine: the lercanidipine challenge trial. Blood Press. 2003; 1: 14-21

streszczeNie

Lerkanidypina to długo działający, lipofilny antagonista kanałów wapniowych III generacji. Powoduje wazodylatację obu tętniczek w kłębuszku nerkowym, co warunkuje jej działanie nefroprotekcyjne, potwierdzone w badaniach kli-nicznych. Charakteryzuje się dobrą tolerancją leczenia.

słowa kluczowe: lerkanidypina, nefroprotekcja, działania niepożądane

abstract

Lercanidipine is a long-acting, lipophilic antagonist of the 3rd _{generation of calcium channels. It causes vasodilatation}

of both arterioles in the glomerulus, which determines its nephroprotective effect, confirmed in clinical studies. It is characterized by good tolerance of treatment.

key words: lercanidipine, nephroprotection, side effects

W. Wydra Lerkanidypina – redukcja nadciśnienia tętniczego, nefroprotekcja, dobra tolerancja