R E C E N Z J E
- R E V I E W S
Turyzm 2002,
12/1
Andrzej Tucki
Zakład Geografii Regionalnej W ydział Biologii i Nauk o Ziemi U niwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
ul. Akadem icka 19 20-033 Lublin
ECOTOURISM: A PRACTICAL GUIDE
FOR RURAL COMMUNITIES
SUE BEETON
LANDLINKS PRESS, COLLINGWOOD
AUSTRALIA, 1998, 186 ss.
ECOTOURISM: A PRACTICAL GUIDE
FOR RURAL COMMUNITIES
SUE BEETON
LANDLINKS PRESS, COLLINGWOOD
AUSTRALIA, 1998, 186 pp.
Sue Beeton jest pracownikiem Uniwersytetu La Trobe w Melbourne. W pracach badawczych od lat zajmuje się środowiskiem naturalnym i je go zrównoważonym rozwojem, szczególną uwa gę poświęca turystyce wiejskiej. Zagadnienia te są przedmiotem wykładów dla Shepparton cam pus.
Zainteresowania Autorki rozwijane były i ugrun towane przez wiele lat podczas licznych podróży po Australii i poza jej granicami. Doświadczenia i informacje zdobyte w terenie stały się inspira cją do napisania książki Ekoturystyka. P raktyczny przew odnik dla społeczeństw wiejskich.
Całość publikacji ujęta jest w siedem rozdzia łów, charakteryzuje się przystępnym układem tre ści, uzyskanym poprzez wydzielenie w każdym z rozdziałów mniejszych jednostek tematycznych.
W rozdziale pierwszym Autorka nawiązuje do idei prekursora ekoturystyki - Hectora Ceballos- -Lascurain (obecnie prezesa programu międzyna rodowego doradztwa ekoturystyki PICE i doradcy w zakresie ekoturystyki w Światowej Organizacji Turystyki), który w 1988 r. jako pierwszy sformu łował definicję ekoturystyki. Według Sue Beeton ekoturystyka jako forma spędzania czasu powinna zawierać trzy podstawowe cechy, tj. „związek ze środowiskiem naturalnym, działanie w sposób zrównoważony, charakter edukacyjny” . W dalszej
Sue Beeton works at La Trobe University
in Melbourne. Focusing on rural tourism,
she has been conducting research into
the natural environment and its balanced
development for years and her lectures
on the Shepparton campus are devoted to
this.
The author’s interest developed over
many years of travelling around Australia
and abroad and the experience and
information gained in the process became
the inspiration to write a book entitled
Ecotourism: A Practical Guide fo r Rural
Communities.
The book has a clear text layout and is
divided into seven chapters with smaller
thematic sections within each. In Chapter 1
the author refers to the ideas of
Hector
Ceballos-Lascurain - a forerunner of eco-
tourism who in 1988 first formulated the
definition of the term (presently the chair
man of PICE the international ecotourism
advisory programme and the ecotourism
advisor for the World Tourism Organiza
tion). According to Sue Beeton, ecotourism
as a way of spending time, should have
three basic qualities: “connection with the
natural environment, balanced activity,
educational character”.
części charakteryzuje rozwój i produkty ekotury- styki, podkreślając duże znaczenie dla gospodarki niektórych społeczności. Autorka - przyjmując za kryterium m.in. czas trwania, cel podróży itp. - rozróżnia ekoturystykę tzw. twardą i miękką; w końcowej części rozdziału podkreśla korzyści ekonomiczne i inne wynikające z tego rodzaju działalności.
W drugim rozdziale znajdujemy definicję eko- turysty. Przytoczona jest jego charakterystyka m. in. w odniesieniu do wieku, okresu pobytu, rodzaju noclegu itp. W dalszej części rozdziału omawiane są zagadnienia dotyczące sposobu spędzania czasu przez ekoturystę.
Społeczność wiejska - odbiorca widniejący w podtytule książki - zdefiniowana jest w roz dziale trzecim. W tej części książki zawarty jest również opis regionalnych towarzystw australij skich, informacje na temat współpracy władz samorządowych w zakresie ekoturystyki, a także próba analizy wpływu ekoturystyki na społecz ności lokalne. Autorka zauważa zarówno pozy tywne, jak i negatywne skutki rozwoju ekotury styki, zwłaszcza w aspekcie tzw. „wrażliwych kul tur” .
Przedmiotem kolejnego rozdziału (czwartego) są zagadnienia relacji człowiek-przyroda. Na tle form ochrony przyrody Australii, ujętych na Liście Światowego Dziedzictwa (W H L ), będących często celem podróży, Autorka analizuje wpływ turystyki i rekreacji na środowisko. W ielką wartość eduka cyjną mają zaproponowane przez nią metody współpracy człowieka ze środowiskiem przy za chowaniu stanu równowagi.
Rozdział piąty wydaje się być bardzo praktycz nym przewodnikiem, przy tworzeniu gospodarstw ekoturystycznych; bardzo szczegółowo analizowa ne są elementy infrastruktury, m.in. zabudowa, energia.
Duże znaczenie praktyczne - szczególnie dla towarzystw turystycznych i gospodarstw wiejskich podejmujących działalność ekoturystyczną - po siada rozdział szósty. Zawiera on szereg informacji związanych z tzw. projektem turystycznym, który obejmuje m.in. charakterystykę walorów przy rod - niczo-kulturowych i infrastrukturę. Zawiera rów nież opis systemu organizacyjno-planistycznego, prawnego itp., które muszą być podjęte przez wła dze lokalne. Przedstawione są kolejne etapy przed sięwzięcia, włączając w to m.in. biznes-plan, mar keting, reklamę. Podkreślona jest współzależność elementów ekonomicznych i społecznych w strate gii rozwoju ekoturystyki.
F u rth e r on, th e a u th o r d escribes the d ev elo p m e n t an d p ro d u cts o f e co -to u rism , p oin tin g to Its s ig n ifica n ce for th e eco n o m y o f som e com m u n ities. E cotou rism is divid ed into h ard an d soft, the criteria b e in g th e d u ration , a im o f h olid a y etc. In th e final p art e co n o m ic b en efits are p oin ted o u t as w e ll as o th e r ad van tages.
In C h a p te r 2 w e fin d the d efin ition and d escrip tion o f th e e co to u rist in relation to age, len gth o f stay, typ e o f a ccom m o d a tion, etc. L a ter in th e c h a p ter the au th o r d iscu sses th e w a ys an eco to u rist spen ds tim e.
T h e ru ra l c o m m u n ity o f th e b o o k ’s s u b title is d e fin e d in C h a p te r 3. T h e a u th o r a ls o in c lu d e s h e r e a d e s c r ip tio n o f re g io n a l A u s tr a lia n s o c ie tie s , in fo rm a tio n a b o u t th e c o o p e r a tio n o f s e lf-g o v e rn in g a u th o ritie s as re g a r d s e c o to u ris m an d an a n a ly s is o f th e in flu e n c e o f e c o to u ris m on lo ca l c o m m u n itie s . B o th th e p o s itiv e an d n e g a tiv e e ffe c ts o f e c o to u r is t d e v e lo p m e n t a re p re s e n te d , e s p e c ia lly in th e te rm s o f ‘s e n s itiv e c u ltu r e s ’ . C h a p te r 4 d e a ls w ith th e ‘M a n vs. n a tu r e ’ re la tio n . T h e a u th o r a n a ly s e s th e im p a c t o f to u ris m a n d re c re a tio n on th e e n v iro n m e n t, r e fe r r in g to th e A u s tra lia n lan d scap es fea tu red on th e W o rld H eritage List. Id e a s fo r a b a la n c e d c o e x is te n c e o f M a n a n d n a tu re s u g g e s te d in th is c h a p te r a re o f h ig h e d u c a tio n a l valu e.
C h a p te r 5 s eem s to b e a v e ry practical gu id e for th o se s ettin g u p eco to u rist farms, w ith d etailed a n a lysis o f in frastru ctu re e lem en ts su ch as b u ild in gs, energy, etc.
C h a p te r 6 c o u ld b e v e r y u s e fu l for to u ris t a s s o c ia tio n s a n d e c o to u ris t farm o w n e rs. It p ro v id e s a lo t o f in fo rm a tio n r e g a r d in g s u c h a to u ris t p ro ject, in c lu d in g a d e s c r ip tio n o f n a tu ra l an d c u ltu ra l a d v a n ta g e s a n d in fra s tru ctu re , as w e ll as th e o rg a n iz a tio n , p la n n in g , le g a l s y s te m s e tc im p le m e n te d b y lo ca l a u th o ritie s . C o n s e c u tiv e s ta g e s o f the e n te r p ris e a re p re s e n te d , in c lu d in g th e b u s in e s s p la n , m a rk e tin g , a d v e rtis in g etc. T h e in te rre la tio n o f e c o n o m ic an d s o c ia l e le m e n ts in a n e c o to u ris m d e v e lo p m e n t stra tegy is stressed.
C h a p te r 7 d is c u s s e s a d v e rtis in g an d distribu tion . T h e a u th o r d escrib es
coopera-Rozdział siódmy przedstawia obraz i sposoby reklamy oraz dystrybucji. Opisana jest płaszczyzna współpracy gospodarstw z krajowymi organizacja mi turystyki w Australii; wdrażanie w ogólnokra jow y system informacji, odpowiednik polskiego np. PTTK. Bardziej szczegółowo natomiast autor ka przedstawia poparty przykładami aspekt prawny działającego już przedsięwzięcia (podpisywanie umów, ubezpieczenie).
Brak końcowego podsumowania w książce jest rekompensowany zwięzłymi uwagami na końcu każdego rozdziału.
Książka ta dzięki bogactwu zgromadzonego materiału ma duże wartości poznawcze i aplika cyjne. Zawiera bibliografię liczącą 59 pozycji, są to głównie prace anglosaskie z Australii i N o wej Zelandii. Książkę oceniam pozytywnie jako pożyteczny i interesujący zbiór praktycznych wiadomości z zakresu ekoturystyki, popartych konkretnym przykładem z terenu Australii. Książ ka może stanowić istotne źródło informacji dla studentów i słuchaczy różnego rodzaju studiów i kursów z zakresu turystyki. M oże być też zaleca na samorządom lokalnym, zabiegającym o rozwój ekoturystyki na swym obszarze, a zwłaszcza dla rozpoczynających działalność gospodarstw wiej skich.
Pozycja ta może stanowić dodatkowe źródło wiadomości z zakresu ekoturystyki, zamieszczo nych w opracowaniu polskich autorów, m.in. D. Zaręby Ekoturystyka. W yzwania i nadzieje.
