Biuletyn teologii laikatu

Eugeniusz Weron, Anastazy Bławat

Biuletyn teologii laikatu

Collectanea Theologica 56/3, 105-118

C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 56(1986) fa s e . I I I

Z a w a r to ś ć : I. R U C H O D N O W Y W D U C H U Ś W IĘ T Y M . 1. P o d s ta w o w e d a n e h is to ry c z n e . — 2. P o d s ta w y w P iś m ie Ś w ię ty m . — 3. N ie k tó r e fo r m y m o d litw y i ży c ia . — 4. „ W y la n ie D u c h a ” . — 5. Z a d z iw ia ją c e o w oce. II. P O S Ł A N N I­ C T W O Ś W IE C K IC H w K O Ś C IE L E i w Ś W IE C IE . I. C el w y d a n ia L in e a ­

m e n ta . — 2. T o ż sa m o ść lu d z i ś w ie c k ic h . — 3. P o s ła n ie a p o s to ls k ie . — 4. A p o ­

s to ls tw o je d n o s tk o w e i z b io ro w e . — 5. N a tu r a p o s ła n n ic tw a św ie c k ic h . —

6. Ś w ie c c y ja k o ś w ia d k o w ie C h r y s tu s a p e łn ią c y s w e p o s ła n n ic tw o w s łu ż b ie K o ścio ła i lu d z k o ś c i *.

I. R U C H O D N O W Y W D U C H U Ś W IĘ T Y M

R u c h t e n n o s ił ró ż n e n a z w y od c z a su sw e g o p o w s ta n ia w K o śc ie le k a ­ to lic k im . N a jp ie r w u ż y w a n o n a z w y „ z ie lo n o ś w ią tk o w c y ”, c z a s e m z d o ­ d a tk ie m „ k a to lic c y ” ze w z g lę d u n a z w ią z e k z Z e s ła n ie m D u c h a Ś w ię te g o w d n iu P ię ć d z ie s ią tn ic y ; s t ą d w y w o d z i się te ż n a z w a z ję z y k a g re c k ie g o : „ p e n te k o s ty ś c i”. P o n ie w a ż n a z w a t a b y ła w c z e ś n ie j u ż y w a n a p rz e z z ie lo n o ­ św ią tk o w c ó w p r o te s ta n c k ic h , d la te g o d la u n ik n ię c ia z a m ie s z a n ia s to so w a n o p rz e z p e w ie n c zas o k re ś le n ie : „ ru c h o d n o w y c h a r y z m a ty c z n e j” lu b k ró c e j — „ c h a ry z m a ty c y ” . P o n ie w a ż je d n a k i z t ą n a z w ą w ią z a n o n ie w ła ś c iw e s k o j a ­ r z e n ia , ja k o b y r u c h r o ś c ił so b ie p r e t e n s je do m o n o p o lu n a c h a r y z m a ty D u ­ c h a Ś w ię te g o , d la te g o z a c z ę to s z u k a ć in n e j n a z w y . O s ta tn io n a jc z ę ś c ie j u ż y ­ w a s ię o k r e ś le n ia „ r u c h o d n o w y w D u c h u Ś w ię ty m ” . Z e w z g lę d u n a b r a k c z y n n ik a o rg a n iz a c y jn e g o s p o ty k a się te ż n ie k ie d y n a z w ę „ g ru p y o d n o w y w D u c h u Ś w ię ty m ”. J a k w y n ik a z c z ę s to tliw o ś c i z m ia n y n a z w y , r u c h n ie je s t jesz c z e d o tą d z ja w is k ie m w e w n ę tr z n ie w p e łn i u s ta b iliz o w a n y m a n i je d n o lity m . M o żn a p o ­ w ie d z ie ć , że je s t jeszcze n a e ta p ie p ie rw s z e g o ro z w o ju . 1. P o d sta w o w e d an e h istoryczn e R u c h o d n o w y w D u c h u Ś w ię ty m n a le ż y do c z ę sto p o w ra c a ją c y c h z ja ­ w is k „ ro z b u d z e n ia re lig ijn e g o ”, k tó r e p o ja w ia ły s ię o d c z a su do c z a su w K o ­ śc ie le k a to lic k im o ra z w in n y c h K o śc io ła c h c h r z e ś c ija ń s k ic h .

W p r o te s ta n ty z m ie w ś ró d z a c z ą tk ó w ru c h ó w o d n o w y r e lig ijn e j w y m ie ­ n ić m o ż n a r u c h p ie ty s ty c z n y i r u c h b r a c i m o r a w s k ic h w y w o d z ą c y się o d M ik o ła ja Z i n z e n d o r f a (f 1760) o ra z r u c h m e to d y s ty c z n y , k tó r e g o z a ło ­ ż y c ie le m b y ł C h a rle s W e s l e y ( t 1788 r.), a p r o m o to r e m J o h n W e s l e y ( t 1791) \ W d o k tr y n ie m e to d y z m u ro z r ó ż n ia n o w ż y c iu c h rz e ś c ija ń s k im p o ­ c z ą tk o w e u s p r a w ie d liw ie n ie (s p ir itu a lis g e n e ra tio , k tó r e s ię d o k o n u je w c h rz c ie ) o ra z p ó ź n ie js z e w y la n ie D u c h a Ś w ię te g o i ro z w ó j J e g o d a ró w (p le n itu d o S p ir itu s S a n c ti), o d p o w ia d a ją c e b ie r z m o w a n iu 2.

P o c z ą tk i k la s y c z n e g o p e n te k o s ty z m u p ro te s ta n c k ie g o w ią ż ą się z n a z w i­ sk ie m m e to d y s ty c z n e g o p a s to r a C h a rle s a P a r h a m a, k tó r y w m ie js c o w o

-B IU L E T Y N TEOLOGII L A IK A T U

* R e d a k to re m n in ie js z e g o b iu le ty n u je s t k s. E u g e n iu s z W e r o n SA C , O łta rz e w .

1 P o r. A . F a v a l e , w : M o v im e n ti e c c le sia li c o n te m p o r a n e i. D im e n sio n i

s to ric h e te o lo g ic o -s p ir itu a li, R o m a (1980), 268. 2 T a m ż e .

ści T o p e k a w s ta n ie K a n s a s U S A zało ż y ł je s ie n ią 1900 r . s z k o łę b ib lijn ą d la około 30 s tu d e n tó w . W r a m a c h sz k o le n ia z w ró c o n o sz c z e g ó ln ą u w a g ę n a b i­ b lijn e p o ję c ie i n a z w ę „ c h rz e s t z D u c h a ”. W cza sie m o d lite w n e g o c z u w a n ia w n o cy p rz e d d n ie m 1 s ty c z n ia 1901 r . s t u d e n tk a A g n e s N . O z m a n p o p ro ­ s iła p a s to r a C. P a r h a m a , a b y w ło ży ł n a n ią rę c e i u d z ie lił je j „ c h rz tu ” w D u c h u Ś w ię ty m . P a s t o r zg o d ził się s p e łn ić je j p ro ś b ę . S k u te k b y ł n a ty c h ­ m ia sto w y . S tu d e n t k a p rz e ż y ła g łę b o k ą p r z e m ia n ę d u c h o w ą i z a c z ę ła „ m ó ­ w ić ję z y k a m i” 3. W c ią g u n a jb liż s z y c h k ilk u d n i p a s t o r C. P a r h a m i jeg o u c z n io w ie p o w tó rz y li g e s t w ło ż e n ia r ą k i p rz e ż y li to s a m o z ja w is k o . D o św ia d ­ czy li n a so b ie p r z e d z iw n y c h s k u tk ó w d z ia ła n ia D u c h a Ś w ię te g o . W te n s p o ­ só b p o w s ta ła p ie r w s z a g r u p a z ie lo n o ś w ią tk o w c ó w m e to d y s ty c z n y c h n a p o ­ c z ą tk u n a sz e g o w ie k u . O d tą d w y d a r z e n ia p o to c z y ły s ię d ość szy b k o . Z K a n ­ sa s p e n te k o s ty z m ro z s z e rz y ł się w T e k s a s ie i w L o s A n g e le s. W ie lk ą r o lę w ro z p o w s z e c h n ie n iu p e n te k o s ty z m u k la s y c z n e g o o d e g ra ł m u r z y ń s k i k a z n o ­ d z ie ja W ilia m S e y m o u r . D a ł o n p o c z ą te k ru c h o w i r e lig ijn e m u n ie p o ­ z b a w io n e m u p e w n y c h e g z a lta c ji i ek sc e só w . W z w ią z k u z ty m m a c ie rz y s te K o śc io ły p r o te s ta n c k ie o d rz u c iły r u c h i w y r z e k ły s ię z n im w s z e lk ic h k o n ­ ta k tó w . O d rz u c o n y i e k s k o m u n ik o w a n y r u c h k la s y c z n e g o p e n te k o s ty z m u (zie­ lo n o ś w ią tk o w c ó w ) d a ł p o c z ą te k k il k u w o ln y m K o śc io ło m o ró ż n y c h n a ­ zw a c h , ja k K o śc ió ł B oży (1907), Z g ro m a d z e n ia B oże (1914), A m e r y k a ń s k i K o ­ śció ł Z ie lo n o ś w ią tk o w c ó w (1919), Z je d n o c z o n y K o śció ł Z ie lo n o ś w ią tk o w c ó w (1924 i 1945), M ię d z y n a ro d o w y K o śc ió ł P o c z w ó rn e j E w a n g e lii (1927) i w ie le in n y c h . O b e c n ie K o śc io ły te lic z ą o k o ło 20 m ilio n ó w c z ło n k ó w . P e n te k o s ty z m k la s y c z n y s ta n o w i o b e c n ie tr z e c ią c h rz e ś c ija ń s k ą s iłę u s y tu o w a n ą m ię d z y k a to lic y z m e m a p r o te s ta n ty z m e m 4.

P rz e z p o n a d 50 l a t o fic ja ln e K o ścio ły p r o te s ta n c k ie z a c h o w y w a ły n e g a ­ ty w n ą i w ro g ą p o s ta w ę w z g lę d e m r u c h u z ie lo n o św ią tk o w c ó w . D o p ie ro o d r o k u 1955 z a c z ę ły s ię z a z n a c z a ć u p r o te s ta n tó w z m ia n y w d o ty c h c z a so w e j p o sta w ie . O fic ja ln e K o śc io ły w A m e ry c e , ja k m e to d y śc i, b a p ty ś c i, lu te r a n ie , p re z b ite r ia n ie itd ., z a c z ę ły n a w ią z y w a ć k o n ta k t y z z ie lo n o ś w ią tk o w c a m i. N ie ­ k tó r z y c z ło n k o w ie ty c h K o śc io łó w p ro s ili z ie lo n o ś w ią tk o w c ó w o „ c h rz e s t z D u c h a ” , n ie p r z y j m u j ą c je d n a k ic h w s z y s tk ic h p r a k t y k i p o g lą d ó w . T a k n a ro d z ił się tzw . „ n e o p e n te k o s ty z m ” , k tó r y o b e c n ie s ta n o w i d ość c zęste z ja ­ w isk o w K o śc io ła c h , k tó r e w y s z ły z r e f o r m a c j i 5.

P ie r w s z e k o n ta k t y k a to lik ó w z ru c h e m z ie lo n o ś w ią tk o w c ó w p r o t e s ta n ­ c k ic h w y s tą p iły w r o k u 1966. G r u p a d z ia ła c z y k a to lic k ic h , zło żo n a z w y k ła ­ d o w c ó w i s tu d e n tó w k a to lic k ie g o u n iw e r s y te tu D u q u e s n e w P itts b u r g h u w P e n s y lw a n ii (U SA), z a c z ę ła się z a s ta n a w ia ć n a d n ie s k u te c z n o ś c ią ic h d z ia ­ ła ln o ś c i a p o s to ls k ie j. D w a j w y k ła d o w c y , h is to r y k W illia m S t o r e y o ra z teo lo g R a lp h K e i f e r p o s ta n o w ili m o d lić się do D u c h a Ś w ię te g o o św ia tło d la sie b ie i in n y c h , o d m a w ia ją c c o d z ie n n ie w te j in t e n c ji m o d litw ę V e n i

S a n c te S p ir itu s . W r o k u n a s tę p n y m (w d n iu 6 s ty c z n ia 1967) s p o tk a li się w ra z z d w o m a p rz y ja c ió łm i z p a s to r e m e p is k o p a lia n ó w W illia m e m L e w i s i z a się g n ę li in f o r m a c ji o d z ia ła n iu D u c h a Ś w ię te g o w ś ró d z ie lo n o św ią tk o w c ó w p r o te s ta n c k ic h . A le d o p ie ro w d n iu 20 s ty c z n ia 1967, R a lp h K e i f e r o ra z P a t r y k B o u r g e o i s , u c z e s tn ic z ą c w n a b o ż e ń s tw ie ty c h ż e z ie lo n o ś w ią tk o w ­ ców , p o p ro s ili o m o d litw ę i o „ c h rz e s t z D u c h a ” . P r o ś b a z o s ta ła sp e łn io n a . N a ty c h m ia s t o d c z u li o ni, że coś zaczęło się z m ie n ia ć w ic h ży c iu . D o św ia d ­ czyli o d n o w ic ie lsk ie g o d z ia ła n ia D u c h a Ś w ię te g o . S w y m o d k ry c ie m i do­ ś w ia d c z e n ia m i z a c z ę li się d zielić z in n y m i. W te n sp o só b z a c z ę ły p o w s ta w a ć p ie rw s z e g r u p y m o d lite w n e o d n o w y c h a ry z m a ty c z n e j w ś r ó d k a to lik ó w . W ia ­ ^ 0 0 B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U 3 T a m ż e , 269. 4 T am że. 5 E. W e r o n , T e o lo g ia ż y c ia w e w n ę tr z n e g o lu d z i ś w ie c k ic h , P o z n a ń - -W a r s z a w a 1980, 217.

B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U

d o m o ść o ty c h w y d a r z e n ia c h z a c z ę ła się sz e rz y ć z k o le i w ś ró d in n y c h u n i ­ w e rs y te tó w k a to lic k ic h w U S A . W u n iw e r s y te c ie N o tre D a m e , n a s tę p n ie w u n iw e rs y te c ie A n n A r b o r (M ich ig an ) p o w s ta ły d u ż e i s iln e w s p ó ln o ty o d ­ n o w y c h a ry z m a ty c z n e j. Z e S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h A m e ry k i P łn . r u c h c h a ry z m a ty c z n y n a jw c z e ś ­ n ie j p r z e n ik n ą ł d o K a n a d y i A m e r y k i Ł a c iń s k ie j, a n a s tę p n ie z a c z ą ł się r o z ­ p o w sz e c h n ia ć w E u ro p ie i n a in n y c h k o n ty n e n ta c h . W r o k u 1970 p o w s ta ło C e n tr u m I n f o r m a c y jn e (C o m m u n ic a tio n C e n te r) p rz y u n iw e r s y te c ie w N o tre D a m e , a w r o k u n a s tę p n y m u k a z a ł się p ie r w ­ szy z eszy t m ie s ię c z n ik a „N e w C o v e n a n t”, p o św ię c o n e g o p ro b le m o m r u c h u c h a ry z m a ty c z n e g o . O d r o k u 1973 u k a z u je się ro c z n ik p o d n a z w ą „ D ire c to ry o f C a th o lic P r a y e r G r o u p s ” . O d r o k u 1976 d z ia ła M ię d z y n a ro d o w e B iu ro I n ­ fo r m a c y jn e w B e lg i i6. B iu ro to p o z o s ta je w s ta ły m k o n ta k c ie z k a r d . J . S u e n e n s e m , k tó r y z o s ta ł u s ta n o w io n y p rz e z p a p ie ż a P a w ł a V I o fi­ c ja ln y m o p ie k u n e m r u c h u o d n o w y c h a ry z m a ty c z n e j z r a m ie n i a K o ścio ła. O d y n a m ic e ro z w o ju r u c h u c h a ry z m a ty c z n e g o w K o śc ie le k a to lic k im d a je p e w ie n o b ra z s ta ty s t y k a u c z e s tn ik ó w b io r ą c y c h u d z ia ł w k o n g r e s a c h 7. N a p ie rw s z y m k o n g re s ie w r o k u 1967 b y ło 90 u c z e s tn ik ó w . W r o k u 1970 u c z e s t­ n ic z y ły ju ż 1300 oso b y , a w c z te ry l a t a p ó ź n ie j 25 000 u c z e s tn ik ó w r e p r e z e n ­ tu ją c y c h ju ż rz e s z ę o k o ło 500 000 c z ło n k ó w r u c h u . W r o k u 1975 z o k a z ji R o k u Ś w ię te g o o d b y ł się w R z y m ie m ię d z y n a ro d o w y k o n g re s , w k tó r y m u c z e stn ic z y ło p o n a d 10000 p rz e d s ta w ic ie li r u c h u z c a łe g o ś w ia ta , do k t ó ­ r y c h z a c h ę c a ją c e p r z e m ó w ie n ie w y g ło sił p a p ie ż P a w e ł V I. W r o k u 1977 w K a n s a s C ity z g ro m a d z iło się 50 000 osób, w ś ró d k tó r y c h z n a le ź li się ta k ż e p r o te s ta n c c y z ie lo n o ś w ią tk o w c y . W L o u rd e s w r o k u 1979 w k o n g re s ie w zięło u d z ia ł o k o ło 20 000 u c z e s tn ik ó w , w te j lic z b ie 17 b is k u p ó w i o k o ło ty s ią c a k a p ła n ó w . W r o k u 1980 sz a c o w a n o o g ó ln ą lic z b ę z w o le n n ik ó w r u c h u o d n o w y c h a ry z m a ty c z n e j w K o śc ie le k a to lic k im n a około 2— 3 m ilio n y .

W r o k u 1984 n a k o n g re s ie le a d e r ó w r u c h u w R z y m ie b y li p rz e d s ta w ic ie le 106 k r a jó w . T e n z d u m ie w a ją c o sz y b k i ro z w ó j s ta n o w i, b e z w ą tp ie n ia , je d e n z b a rd z ie j w id o c z n y c h z n a k ó w c z a s u ” w sp ó łc z e s n e j h is to r ii K o ścio ła. 2. P o d s ta w y w P iś m ie Ś w ię ty m J u ż w r o k u 1969 k o m is ja d o k tr y n a ln a e p is k o p a tu a m e r y k a ń s k ie g o (w U SA ) p r z y s tą p iła do z b a d a n ia te o lo g ic z n y c h p o d s ta w r u c h u i s tw ie rd z iła , że r u c h c h a ry z m a ty c z n y m a so lid n e p o d s ta w y ta k w S ta r y m , ja k i N o w y m T e s ta m e n c ie 8. B a d a n ia p o d k ą te m p rz y d a tn o ś c i r u c h u d la K o śc io ła k a to l i­ ck ie g o p rz e p r o w a d z ili p o n a d to D o n a tie n M o l i a t , R e n é L a u r e n t i n , H. С a f f a r e 1, L. S u e n e n s, E. D. О ’ С ο η η о r, F. A. S u l l i v a n i w ie lu in n y c h .

W ś w ie tle ty c h b a d a ń o k a z a ło się, że d z ia ła ln o ś ć D u c h a Ś w ię te g o je s t w id o c z n a ju ż w S ta r y m T e s ta m e n c ie . D u c h Ś w ię ty u d z ie la ł się z w łaszcza p rz y w ó d c o m lu d u w y b ra n e g o : sę d z io m , k ró lo m o ra z p ro r o k o m . P o w o ła n ie i d z ia ła ln o ś ć sę d z ió w d o k o n u je się p o d w y r a ź n y m n a tc h n ie n ie m i k ie r o w ­ n ic tw e m D u c h a B ożego (p o r. S d z 3,10; 14,6; 6,34). N a m a sz c z e n ie k ró le w s k ie w ią ż e się ró w n ie ż ze sz c z e g ó ln y m i d a r a m i D u c h a (p o r. 1 S m 10,6; 1 S m 16,3). G d y k ró lo w ie o k a z u ją s ię n ie w ie r n y m i s w o je m u p o w o ła n iu , D u c h B oży w z b u d z a p ro ro k ó w , k tó r z y p o u c z a ją o d ro g a c h i n a k a z a c h P a ń s k ic h . P r o r o k E z e c h ie l m ó w i o so b ie : „W ó w czas m n ą o w ła d n ą ł D u c h J a h w e i rz e k ł do

* W e d łu g A. F a V a 1 e, d z. c y t., 274.

7 P o r. ta m ż e .

8 H . C a f f a r e l , F a u t- il p a r le r d ’u n P e n te c ô s tis m e c a th o liq u e ? , P a r i s 1975, 46. N a czele k o m is ji b is k u p ie j s t a n ą ł A. Z a l e s k i , b p d ie c e z ji L a n ­ s in g (M ichigan).

m n ie : M ów ...” (Ez 11,5). „M ia łe ś d la n ic h c ie rp liw o ś ć p rz e z w ie le l a t i p rz e s trz e g a łe ś ic h p r z e z D u c h a T w eg o z a p o ś r e d n ic tw e m T w o ic h p ro r o k ó w ’' (N e 9,30). P ro r o c y z a p o w ia d a ją , że w c z a sa c h o s ta te c z n y c h D u c h J a h w e sp o c z n ie p rz e d e w s z y s tk im n a M e s ja s z u i n a p e łn i go s w o im i d a r a m i: „ m ą d ro ś c i i r o ­ z u m u , r a d y i m ę s tw a , w ie d z y i b o ja ź n i P a ń s k ie j” (Iz 11,2). „ D u c h P a n a Boga n a d e m n ą , bo P a n m n ie n a m a ś c ił” (Iz 61,1). W c z a s a c h m e s ja ń s k ic h D u c h P a ń s k i s p o c z n ie ta k ż e n a c a ły m lu d z ie B o­ ży m . Z a p o w ie d z ia ł to p r o r o k J o e l: „ I w y le ję p o te m D u c h a m eg o n a w sz e l­ k ie ciało , a s y n o w ie w a s i i c ó r k i w a sz e p r o r o k o w a ć b ę d ą , s t a r c y w a s i b ę d ą śn ili, a m ło d z ie ń c y w a s i b ę d ą m ie li w id z e n ia . N a w e t n a n ie w o ln ik ó w i n ie ­ w o ln ic e w y le ję D u c h a m eg o w o w y c h d n ia c h ” (J1 3,1—2).

O d n o si s ię to w sz c z e g ó ln ie jsz y sp o só b do l u d u B ożego N T.9 T a k w ię c o so b y w o k ó ł C h r y s t u s a są p e łn e D u c h a Ś w ię te g o . E lż b ie ta p o z d r a w ia ją c a M a tk ę J e z u s o w ą z o s ta ła n a p e łn io n a D u c h e m Ś w ię ty m (Ł k 1,41). T o sa m o d o ty c z y Z a c h a r ia s z a (Ł k 1,67) i s ta r c a S y m e o n a , k tó r z y p ro r o k o w a li (Łk 2,25) p o d w p ły w e m D u c h a Ś w ię te g o . P o p rz e d n ik C h r y s tu s a J a n C h rz c ic ie l zo­ s ta ł ju ż w ło n ie m a t k i n a p e łn io n y D u c h e m Ś w ię ty m (Ł k 1,15). O czy w iście w jeszcze w ię k s z y m s to p n iu d o ty c z y to M a tk i J e z u s o w e j, k tó r e j a n io ł w czasie z w ia s to w a n ia z a p o w ie d z ia ł: „ D u c h Ś w ię ty z s tą p i n a C ie b ie i m oc N a jw y ż sz e g o o sło n i C ię ” (Ł k 1,35).

P rz e d e w s z y s tk im je d n a k D u c h B oży sp o c z y w a n a J e z u s ie , n a k tó r e g o w sp o só b w id z ia ln y z s tę p u je w c h w ili c h r z t u w J o r d a n ie (por. M t 3,16; M k 1,10). P o d w p ły w m D u c h a Ś w ię te g o u d a je s ię J e z u s n a p u s ty n ię (M t 4,1). W ś w ie tle E w a n g e lii c a łe ży cie i d z ia ła ln o ś ć J e z u s a d o k o n u je s ię p o d k ie ­ ro w n ic tw e m D u c h a Ś w ię te g o .

J e z u s z a p o w ie d z ia ł z e s ła n ie D u c h a Ś w ię te g o n a w s z y s tk ic h o ch rzczo ­ n y c h : „ J a z aś b ę d ę p r o s ił O jc a a in n e g o P o c ie s z y c ie la d a w a m , a b y z w a m i b y ł n a z a w sz e — D u c h a P r a w d y ” (J 14,16— 17). O b ie tn ic ę w y p e łn ił w d n iu Z ie lo n y c h Ś w ią t (Dz 2,1— 13). D z ie je A p o s to ls k ie ś w ia d c z ą o n ie u s ta n n y m u d z ie la n iu się D u c h a Ś w ię te g o .

S w . P a w e ł s tw ie r d z a w ie lo k r o tn ie , że D u c h Ś w ię ty z o s ta ł d a n y w s z y s t­ k im (1 K o r 12,7) c h rz e ś c ija n o m : „ J e ś li zaś k to n ie m a D u c h a C h ry stu so w e g o , te n do N iego n ie n a le ż y ” (Rz 8,9). S w . P a w e ł o p is u je w ie lo k r o tn ie c h a ry z m a ­ ty D u c h a Ś w ię te g o u d z ie la n e p o sz c z e g ó ln y m w ie r n y m . W c z te re c h z aś m i e j­ s c a c h sw o ic h lis tó w p o d a je z e s ta w ie n ia (spisy) g łó w n ie js z y c h c h a ry z m a tó w (1 K o r 12,8— 10; 12,28— 30; R z 12,6—8; E f 4,11). N ie s ą to je d n a k z e s ta w ie n ia w y c z e rp u ją c e . W s u m ie w y lic z a św . P a w e ł o k o ło 20 r ó ż n y c h d a ró w c h a r y ­ z m a ty c z n y c h . C h a r y z m a ty te w z a je m n ie s ię u z u p e łn ia ją d la d o b ra w s p ó ln o ty K o ścio ła: „ W sz y s tk im z a ś o b ja w ia się D u c h d la w s p ó ln e g o d o b r a ” (1 K o r 12,7). „ W szy stk o zaś s p r a w ia je d e n i te n s a m D u c h , u d z ie la ją c k a ż d e m u ta k , ja k c h c e ” (1 K o r 12,11). W ro z u m ie n iu św . P a w ła k a ż d y c h r z e ś c ija n in je s t w p e w n y m s e n s ie „ c h a r y z m a ty k ie m ” , a p rz e z to n o sic ie le m ja k ie g o ś „ u rz ę ­ d u ” w s łu ż b ie K o śc io ła i św ia ta .

N ic w ię c d z iw n eg o , że w p ó ź n ie jsz y c h w ie k a c h h is to r ii K o śc io ła w ie lo ­ k r o tn ie z a s ta n a w ia n o s ię n a d c h a ry z m a ta m i, u p a tr u j ą c w n ic h p rz y c z y n ę w ie lk ie j ż y w o tn o śc i i m is y jn e g o d u c h a w K o śc ie le p ie r w o tn y m . U siło w a n o te ż sz u k a ć ś r o d k ó w o ż y w ie n ia g o rliw o śc i a p o s to ls k ie j w ś ró d w ie r n y c h w e ­ d łu g w z o ru p ie r w o tn y c h g m in c h r z e ś c ija ń s k ic h . Ź ró d e ł g o rliw o śc i zaczęto d o p a tr y w a ć się p rz e d e w s z y s tk im w ży c iu „ w e d le D u c h a ”, a w ię c p o d w p ły ­ w e m sz c z e g ó ln ie jsz e g o o d d z ia ły w a n ia D u c h a Ś w ię te g o . S o b ó r W a ty k a ń s k i II , o p ie r a ją c się n a d a n y c h P is m a Ś w ię te g o , d o k o n a ł d o w a rto ś c io w a n ia r o li c h a r y z m a tó w w ż y c iu K o śc io ła . K o n s ty tu c ja d o g m a ­ ty c z n a L u m e n g e n tiu m n a u c z a : „ D u c h Ś w ię ty n ie ty lk o p rz e z s a k r a m e n ty 2 0 8 B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U 9 P o r. E. W e r o n , d z. c y t., 218 n.

B IU L E T Y N * T E O L O G U L A I K A T U

i p o słu g i u ś w ię c a i p ro w a d z i lu d B oży o ra z c n o ta m i go p rz y o z d a b ia , a le « u d z ie la ją c k a ż d e m u , ja k o chce» (1 K o r 12,11) d a ró w sw o ic h , ro z d z ie la m ię d z y w ie r n y c h w s z e la k ie g o s t a n u ta k ż e sz c zeg ó ln e ła s k i, p rz e z k tó r e c z y n i ic h z d a tn y m i i g o to w y m i do p o d e jm o w a n ia r o z m a ity c h d z ie ł lu b f u n k c j i m a j ą ­ cy ch n a c e lu o d n o w ę i d a ls z ą p o ż y te c z n ą r o z b u d o w ę K o śc io ła ” (K K 12). T a k ż e so b o ro w y D e k r e t o a p o s to ls tw ie ś w ie c k ic h s tw ie rd z a : „D la s p e łn ie n ia te g o a p o s to ls tw a u d z ie la w ie r n y m D u c h Ś w ię ty , s p r a w u j ą c y d zieło u ś w ię c e ­ n ia L u d u B ożego p rz e z p o słu g ę s ło w a i s a k r a m e n ty , ta k ż e in n y c h szczeg ó l­ n y c h d a ró w (por. 1 K o r 12,7), « u d z ie la ją c k a ż d e m u ta k , j a k ch ce» (1 K o r

12,11). b y « słu żąc so b ie w z a je m n ie k a ż d y tą ła s k ą , ja k ą o trz y m a ł» , p rz y c z y ­ n ia li s ię i o n i « ja k o d o b rz y s z a f a rz e ró ż n o r o d n e j ła s k i B ożej» do b u d o w a n ia c a łe g o c ia ła w m iło ści. Z p rz y ję c ia ty c h c h a ry z m a tó w , n a w e t z w y c z a jn y c h , ro d z i się d la k a ż d e g o w ie rz ą c e g o p ra w o i o b o w ią z e k u ż y w a n ia ic h w K o ­ ściele i św iecie... d la d o b r a lu d z i i b u d o w a n ia K o śc io ła ” (DA 3).

T a k w ię c r u c h o d n o w y c h a ry z m a ty c z n e j p o s ia d a m o c n e p o d s ta w y w P i ś ­ m ie Ś w ię ty m i w n a u c z a n iu S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II.

3. N ie k tó r e fo r m y m o d litw y i ż y c ia

M a ją c o p a rc ie w P iś m ie Ś w ię ty m i tr a d y c ji K o śc io ła , w sp ó łc z e s n y r u c h c h a ry z m a ty c z n y w y p r a c o w a ł n ie k tó r e w ła s n e fo r m y p o b o ż n o śc i i ż y c ia c h r z e ­ ś c ija ń sk ie g o .

Z w ró ć m y n a jp i e r w u w a g ę n a ty p o w e z e b r a n ia m o d lite w n e , k tó r e w d u ­ żej m ie rz e d e c y d u ją o p o p u la r n o ś c i i ż y w o tn o śc i r u c h u . Z e b r a n ie o d b y w a się z a sa d n ic z o r a z w ty g o d n iu , w d z ie ń p o w sz e d n i i t r w a p rz e c ię tn ie około d w ó ch g o d zin . K a ż d e z e b ra n ie je s t s t a r a n n ie p rz y g o to w a n e , z a z w y c z a j p rz e z g ru p ę a n im a to r ó w . C z ło n k o w ie p rz y g o to w u ją się do z e b r a n ia p rz e z p r y w a tn ą m o d litw ę , e w e n tu a ln ie p rz e z p o st. D y s k re tn e k ie r o w n ic tw o z e b r a n ia zlec a się je d n e j lu b k ilk u o so b o m z g r u p y a n im a to r ó w . J e ś li w z e b r a n iu u c z e stn ic z y k a p ła n , to z z a s a d y o n w y g ła s z a k r ó t k ie p rz e m ó w ie n ie n a t e m a t ja k ie jś p r a w d y w ia ry . Z k o le i k to ś z z e b ra n y c h p o w s ta je i c z y ta u ry w e k z P is m a Ś w ię te g o . N a s tę p u je d łu ż s z a r e f le k s j a n a d p rz e c z y ta n y m te k s te m — w m i l­ czen iu . Po c h w ili k to ś z u c z e s tn ik ó w g ło śn o w y r a ż a s w o je m y ś li i p rz e ż y c ia , z a z w y c z a j w fo r m ie m o d lite w n e j. C zasem te k s ty P is m a Ś w ię te g o p o w o d u ją w s p ó ln ą m o d litw ę u w ie lb ie n ia lu b te ż k a ż d y p ó łg ło se m , s p o n ta n ic z n ie , w y ­ ra ż a sw o je u c z u c ia . W ta k i m p r z y p a d k u k to ś z a c z y n a n u c ić m o d litw ę w ie l­ biąca. n p . C h w a ła T o b ie , P a n ie , A lle lu ja . W te d y w sz y sc y c h ó ra ln ie p r z y łą ­ c z a ją się do r e c y t a c ji lu b ś p ie w u . C z a se m k to ś z z e b ra n y c h p o d n o si się, b y w y g ło sić „ p ro r o c tw o ”. R o z u m ie się p o d t ą n a z w ą s ło w a z a c h ę ty lu b u p o m ­ n ie n ia s k ie r o w a n e do w s z y s tk ic h z e b ra n y c h , rz a d z ie j do je d n e g o sp o ś ró d uczestników*. Z k o le i n a s tę p u je o k re s d łu ższeg o m ilc z e n ia . N a z a k o ń c z e n ie z e b r a n ia in t o n u je s ię c h ó r a ln ą p ie ś ń z to w a rz y s z e n ie m g ita r y lu b in n e g o i n ­ s t r u m e n t u . W cza sie c a łe g o z e b r a n ia o d c z u w a się ra d o ś ć i w z a je m n ą ż y c z li­ w ość. k tó r a się w y r a ż a w s ło w a c h i w g e sta c h . J e ż e li u c z u c ia re lig ijn e o sią ­ g a ją z b y t w y s o k ą te m p e r a tu r ę , w ó w c z a s a n im a to r z y d y s k r e tn ie z a le c a ją c z y ­ ta n ie n o w e g o te k s tu P is m a Ś w ię te g o lu b z a r z ą d z a ją m ilc z e n ie . C e c h ą c h a ­ r a k te r y s ty c z n ą z e b r a ń je s t w ie lk a sp o n ta n ic z n o ś ć w w y r a ż a n iu u c z u ć i p o ­ s ta w re lig ijn y c h . T a sp o n ta n ic z n o ś ć s ta n o w i c z y n n ik w z m a c n ia ją c y p rz e ż y ­ c ia r e lig ijn e u c z e s tn ik ó w . D la osób n ie w ie r z ą c y c h lu b s ła b o w ie rz ą c y c h ta k ie p rz e ż y c ia m o d lite w n e s ta n o w ią często p rz e ło m w ic h ż y c iu r e lig ijn y m . Z d a ­ rz a ją się tr w a łe n a w ró c e n ia . O ż y w ia się ży cie e u c h a r y s ty c z n e i s a k r a m e n ­ ta ln e u le tn ic h k a to lik ó w . S tą d w id o c z n y się s ta je p o z y ty w n y w p ły w r u c h u c h a ry z m a ty c z n e g o d la o ż y w ie n ia i o d n o w y ży cia r e lig ijn e g o w ś ro d o w is k a c h z o b o ję tn ia ły c h 10.

b i u l e t y n t e o l o g i i L A I K A T U

O p is a n y ty p z e b r a ń m o d lite w n y c h u le g a dość w id o c z n y m z m ia n o m w z ale żn o ści od k r a j u , te m p e r a m e n tu lu d n o ś c i i n ie k tó r y c h p rz y z w y c z a je ń k u ltu ro w y c h . P r z e ja w y e n tu z ja z m u re lig ijn e g o b y w a ją n ie k ie d y b a rd z ie j u m ia rk o w a n e i k o n tr o lo w a n e . M o cn ą s tr o n ą ty c h z e b r a ń je s t szczero ść i t r o ­ s k a o to , b y z o s ta w ić j a k n a jw ię c e j m ie js c a d la w p ły w u i d z ia ła ln o ś c i D u ­ c h a Ś w ię te g o .

4. „ W y la n ie D u c h a ”

S zczeg ó ln ą c e c h ą c h a r a k te r y s ty c z n ą p o b o ż n o śc i c z ło n k ó w r u c h u c h a r y ­ z m a ty c z n e g o je s t w s p o m n ia n y ju ż n a p o c z ą tk u „ c h rz e s t z D u c h a ”. T a n a - zwya b u d z iła i b u d z i n a d a l d u żo n ie p o ro z u m ie ń , d la te g o n ie k tó rz y teo lo g o w ie z a le c a ją in n ą b ib lijn ą n a z w ę „ w y la n ie D u c h a ” . O b e c n ie m ó w i się c o ra z czę­ ściej o „ o d n o w ie w D u c h u Ś w ię ty m ” .

W a k tu a ln e j p r a k t y c e c z ło n k ó w r u c h u p ro ś b a o „ c h rz e s t z D u c h a ” m a m ie js c e w c z a sie tr w a n ia z e b r a n ia m o d lite w n e g o , z w ła sz c z a g d y c h o d z i o ze­ b r a n i a m n ie j lic z n e ; w p r z y p a d k u z e b ra n ia , w k tó r y m u c z e s tn ic z y d u ż a lic z ­ b a osób, „ c h rz e s t” d u c h o w y o d b y w a się p r z e d z e b r a n ie m lu b po jego z a ­ k o ń c z e n iu . G d y c h o d z i o sp o só b u d z ie la n ia „ c h r z tu ” d u c h o w e g o , d o k o n u je się go zaw sze w fo r m ie o b rz ę d u w k ła d a n ia r ą k , p o u p rz e d n ie j m o d litw ie . O b ­ r z ę d u teg o d o k o n u ją w sz y sc y z e b ra n i. J e s t to g e s t często w s p o m n ia n y w P iś m ie Ś w ię ty m . W e d łu g w y ja ś n ie n ia te o lo g ó w n ie je s t to o b rz ę d s a k r a ­ m e n ta ln y a n i te ż ja k i ś g e s t p rz e k a z y w a n ia w ła d z y , k tó r ą b y k to ś p o sia d a ł (ja k n p . p rz y u d z ie la n iu św ię c e ń k a p ła ń s k ic h ) , a le je s t to a k t m o d litw y , ja k ą z a n o si w s p ó ln o ta za te g o c z ło n k a , k tó r y o n ią p r o s i n . T a k a m o d litw a m a u z a s a d n ie n ie w s ło w a c h C h r y s tu s a : „ J e ś li d w a j z w a s n a z ie m i zg o d o n ie o coś p ro s ić b ę d ą , to w sz y stk ie g o u ży c z y im m ó j O jciec , k tó r y je s t w n ie b ie ” (M t 18,19). K o n k r e tn ie j m ó w ią c , w „ c h rz c ie z D u c h a ” c h o d z i — j a k w y ja ś n ia L . S u e n e n s — o m o d litw ę d o B oga za p o ś r e d n ic tw e m C h r y s tu s a w i n ­ te n c ji u m o c n ie n ia w ia r y i o ż y w ie n ia n a d z ie i, ro z p a le n ia m iło ś c i i o d w ag i w d a w a n iu c h rz e ś c ija ń s k ie g o św ia d e c tw a , j a k ą o d z n a c z a li s ię p ie r w s i u c z n io ­ w ie Je z u s a ... J e s t to w ię c m o d litw a , a b y D u c h Ś w ię ty p rz e z s w o je n o w e p rz y b y c ie w s p o m a g a ł p ro sz ą c e g o w u s u w a n iu p rz e s z k ó d , k tó r e u tr u d n ia j ą c h rz e ś c ija n in o w i ż y c ie z g o d n e z n a tc h n ie n ia m i D u c h a Ś w ię te g o 12.

W św ie tle ty c h w y ja ś n ie ń „ c h rz e s t z D u c h a ” , czy li „ w y la n ie D u c h a Ś w ię ­ te g o ” , je s t w y d a r z e n ie m p o z a s a k r a m e n ta ln y m , k tó r e p o le g a n a n o w e j, szc z e ­ g ó ln e j in t e r w e n c ji D u c h a Ś w ię te g o . I n t e r w e n c ja ta p rz y c z y n ia się do p e łn e g o ro z w o ju — p rz y w s p ó łp r a c y c z ło w ie k a — ła s k i d a ró w s a k r a m e n ta ln y c h , o tr z y m a n y c h n a c h rz c ie i w s a k r a m e n c ie b ie r z m o w a n ia . T a k w ię c s a k r a m e n ­ ty c h rz tu i b ie r z m o w a n ia s ta n o w ią n a jb a r d z ie j is to tn ą tr e ś ć ż y c ia c h rz e ś c i­ ja ń s k ie g o . S a k r a m e n tó w ty c h u d z ie la się je d n a k z a z w y c z a j w w ie k u n ie d o j r z a ­ ły m i d la te g o s ta n o w ią o n e r a c z e j d z ia ła n ia „ o d g ó rn e ”. B r a k u ie w te d y w sp ó ł­ d z ia ła n ia „od d o łu ” , tz n . ze s tro n y p r z y jm u ją c e j je d n o s tk i. W ła ś n ie te b r a k i u z u p e łn ia p ó ź n ie js z y „ c h rz e s t” d u c h o w y . N ie je s t w ię c on d z ia ła n ie m z b ę d ­ n y m z p u n k tu w id z e n ia te o lo g ii s a k r a m e n tó w , lecz o d p o w ia d a p rz e ło m o w i w ży c iu re lig ijn y m , k tó r e b y w a o k re ś la n e ja k o „ n a w ró c e n ie ” lu b „ d ru g ie n a ­ w ró c e n ie ” . J e s t to w ię c w g ru n c ie rz e c z y n ic in n e g o ja k „ o d n o w a w D uchu Ś w ię ty m ”.

W p r a k ty c e r u c h u c h a ry z m a ty c z n e g o p rz e d u d z ie le n ie m „ c h r z tu z D u ­ c h a ” w y m a g a się o d p o w ie d n ie g o p rz y g o to w a n ia . P o le g a o no z a z w y c z a j n a d o k s z ta łc e n iu się w z a k re s ie ży cia d u ch o w eg o , n a r o z m y ś la n iu i m o d litw ie

11 H . C a f f a r e l , d z. c y t., 52.

12 P o r. L. S u e n e n s , L o S p ir ito S a n to n o stra sp e r a n za . U n a n u o va

B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U

o s o b iste j. Z a le c a się m o d litw ę n a w z ó r a p o s to łó w z g ro m a d z o n y c h w w ie c z e r­ n ik u w r a z z M a r y ją , M a tk ą J e z u s o w ą .

W s to s u n k u do ty c h , k tó r z y p ro s z ą o „ c h rz e s t z D u c h a ” z g ro m a d z e n ie m o d lite w n e z a c ią g a sz c z e g ó ln ie jsz e z o b o w ią z a n ie p o d tr z y m y w a n ia ic h g o rli­ w o ści r e lig ijn e j.

5. Z a d z iw ia ją c e ow oce

W śró d s k u tk ó w „ c h r z tu z D u c h a ” n a le ż y w y m ie n ić n a jp i e r w ro z w ó j ż y ­ c ia B ożego w d u sz y . D ość c zęsto p o ja w ia się o d c z u c ie o b e c n o śc i B oga w T r ó j­ cy J e d y n e g o w n a jg łę b s z y m „ d n ie ” d u sz y , cz y li — j a k to n a z y w a ją m is ty ­ cy — n a „szczy cie” d u sz y . O b d a ro w a n y ta k ą ła s k ą c z u je się z o b o w ią z a n y do n a w ią z y w a n ia w e w n ę trz n e g o d ia lo g u m o d litw y z B o g ie m o b e c n y m w s e r c u c z ło w ie k a . Je sz c z e c z ę stsz y m z ja w is k ie m je s t p o c ią g i ła tw o ś ć m o d litw y u w ie lb ie n ia i d z ię k c z y n ie n ia , w y r a ż a n e j g ło śn o w c z a sie w s p ó ln y c h z e b ra ń . T o w a rz y s z y je j d u c h o w a ra d o ś ć . S p o ś ró d in n y c h s k u tk ó w w y m ie n ia się z a ­ m iło w a n ie do le k t u r y i s tu d iu m P is m a Ś w ię te g o i z a ra z e m w e w n ę tr z n ie o d ­ c z u w a ln y g łó d s ło w a B ożego. S tą d c z ło n k o w ie r u c h u c zęsto n o sz ą p rz y so b ie p o d rę c z n e w y d a n ia P is m a Ś w ię te g o i c z y ta ją je, n p . w p o d ró ż y lu b w in n y m w o ln y m czasie.

Je sz c z e in n y m w y r a ź n y m s k u tk ie m u k a to lic k ic h c z ło n k ó w r u c h u je s t w z ro s t n a b o ż e ń s tw a do N a jś w ię ts z e j D z ie w ic y M a ry i. P o d k r e ś la się, że M a ­ r y j a je s t p ie rw s z ą c h a ry z m a ty c z k ą , o b d a rz o n ą w sp o só b n a jp e łn ie js z y p rz e z D u c h a Ś w ię te g o , k tó r y u c z y n ił w N ie j „ w ie lk ie rz e c z y ” (Ł k 1,49). O n a je s t ró w n o c z e ś n ie d la k a ż d e g o c h rz e ś c ija n in a d o s k o n a ły m w z o re m w s p ó łp r a c y z D u c h e m Ś w ię ty m .

O w o cem w s p ó łd z ia ła n ia z n a tc h n ie n ia m i D u c h a Ś w ię te g o i w ie rn o ś c i o ra z o fia rn o ś c i w ic h w y k o n y w a n iu je s t g łę b o k ie „ n a w ró c e n ie ” s e rc a . W y ra ż a się o n o w e w z ro śc ie u m iło w a n ia B oga i K o śc io ła , p r z y n a g la do k o r z y s ta n ia z s a ­ k r a m e n tó w i do u c z e s tn ic tw a w e M szy św . N a le ż y t u d o d a ć , że w sp o só b w id o c z n y w z r a s ta z a p a ł i g o rliw o ść a p o s to ls k a . D o k o n u je się w ię c rz e c z y ­ w is ta o d n o w a w D u c h u Ś w ię ty m . O so b n ą s p r a w ą są n a d z w y c z a jn e d a ry , k tó r e w z b u d z a ją n a jw ię c e j k o n ­ tr o w e r s ji. W s p o m n ie liś m y ju ż o d a rz e „ p r o r o c tw a ” , tz n . o d a rz e p o u c z a n ia in n y c h , p o d n o sz e n ia n a d u c h u i u m o c n ia n ia c z ło n k ó w w s p ó ln o ty . S w o is ty m c h a r y z m a te m je s t d a r m ó w ie n ia ję z y k a m i, czy li tz w . g lo s o la l ia 13. R o z u m ie się p rz e z to w y r a ż a n ie s ta n ó w m o d lite w n y c h w ję z y k u n ie z n a n y m o to c z e n iu . O d a rz e g lo s o la lii w ie lo k r o tn ie w s p o m in a P is m o Ś w ię te , a zw ła sz c z a lis ty św . P a w ła (por. 1 K o r 12,30; 13,1; 14,2.39; D z 2,4.11; 10,46,19,6) o ra z e w a n g e lia w e ­ d łu g św . M a r k a (16,17). J e s t to je d y n y z c h a ry z m a tó w , k tó r y m a z n a c z e n ie ra c z e j d la o so b y n im o b d a rz o n e j, k tó r a się u m a c n ia w ż y c iu re lig ijn y m . O b ­ d a r z e n i ty m d a r e m tw ie r d z ą , że m o d litw a w y r a ż a n a w ta k im n ie z n a n y m j ę ­ z y k u je s t b a r d z ie j a d e k w a tn a do p rz e ż y c ia m o d lite w n e g o i le p ie j w y ra ż a w ła ś c iw y sen s m o d l i t w y I4.

I n n y m c h a r y z m a te m je s t d a r „ r o z r ó ż n ia n ia d u c h ó w ”, czy li u k r y ty c h p o ­ b u d e k d z ia ła n ia . P is m o Ś w ię te p o tw ie r d z a is tn ie n ie te g o d a r u (p o r. 1 K o r 20,10; D z 8,23; 1 T e s 5,12). J e s t to d a r u d z ie la n y d la o b ro n y w s p ó ln o ty c h rz e ­ ś c ija ń s k ie j p rz e d b łę d e m i p o k u s a m i ze s tr o n y złego d u c h a . J e s t z n a tu r y rz e c z y szczeg ó ln ie p o ż y te c z n y i p o tr z e b n y a n im a to r o m i k ie r o w n ik o m r u c h u o d n o w y .

13 P o r. R. L a u r e n t i n, P e n te c ô tis m e c h e z les c a th o liq u e s , P a r i s 1974, 67— 128. p o d a je o b s z e rn e w y ja ś n ie n ia w r a z z o b fitą b ib lio g r a fią .

112

N ależy t u w s p o m n ie ć ta k ż e oso b y o b d a rz o n e c h a r y z m a te m u z d ra w ia n ia in n y c h 15. U z d ro w ie n ia te d o ty c z ą c h o ró b fiz y c z n y c h , p s y c h ic z n y c h i d u c h o ­ w y ch . U z d ro w ie n ia te m a ją n ie k ie d y m ie js c e ta k ż e za p o ś r e d n ic tw e m m o d lą ­ cej się w s p ó ln o t y 18. J e s t to d a r, k tó re g o te o lo g ic z n e w y ja ś n ie n ie n a s tr ę c z a dużo k ło p o tó w . W ia d o m o je d n a k , że Je z u s sw o im u c z n io m zlec ił ta k ż e u z d r a ­ w ia n ie c h o ry c h (por. M t 10,1.8; Ł k 10,8— 9; D z 5,12).

B y ło b y b łę d e m z a ró w n o n ie d o c e n ia ć ty c h d a ró w , j a k z d ru g ie j s tro n y p rz y w ią z y w a ć d o n ic h z b y t w ie lk ą w a g ę . D a ry te s ą n a p e w n o w ie lk im d o b ro d z ie js tw e m d la je d n o s te k i w s p ó ln o ty . Bez w ą tp ie n ia s ą o n e c z y n n i­ k ie m u ła tw ia ją c y m e k s p a n s ję r u c h u . M a ją te ż d u ż e z n a c z e n ie d la a p o s to l­ s tw a . N io są je d n a k — j a k ła tw o się d o m y ślić — ta k ż e sw o is te n ie b e z p ie c z e ń ­ stw o u le g a n ia ilu z jo m s u b ie k ty w iz m u , s e n ty m e n ta liz m u , e g z a lta c ji itp . Z d a ją so b ie s p r a w ę z ty c h n ie b e z p ie c z e ń s tw p rz y w ó d c y r u c h u o ra z te o lo g o w ie i h ie r a r c h ia k o ś c ie ln a 17 i o s trz e g a ją p rz e d n i m i 18.

Co sąd zić o p rz y d a tn o ś c i teg o r u c h u d la p o s o b o ro w e j o d n o w y K o ścio ła? T ru d n o je s t n a to p y ta n i e d a ć o d p o w ie d ź je d n o z n a c z n ą i p e w n ą . I s tn ie je w t e j s p r a w ie d u ż a ro z p ię to ś ć o p i n i i 19, p o c z y n a ją c od e n tu z ja s ty c z n ie p o z y ­ ty w n y c h a ż do z d e c y d o w a n ie n e g a ty w n y c h i w ro g ic h .

W a rto t u je d n a k p rz y p o m n ie ć , że so lid n o ść p o d s ta w y b ib lijn e j r u c h u n ie w y d a je się u le g a ć w ą tp liw o ś c i. A to ju ż m o że s ta n o w ić ja k ą ś p rz e s ła n k ę d la g e n e ra ln ie p o z y ty w n e j o cen y . F a k t zaś z d u m ie w a ją c o sz y b k ie g o r o z w o ju św ia d c z y o is tn ie n iu rz e c z y w is te g o z a p o tr z e b o w a n ia n a id e a ły i w a rto ś c i, k t ó ­ r e r u c h c h a ry z m a ty c z n y w n o si w u b o g a c e n ie ż y c ia w e w n ę trz n e g o K o ścio ła. S tą d w y w o d z i się w z r a s ta ją c e z a in te re s o w a n ie , a ta k ż e c o ra z p r z y c h y ln ie j­ szy s to s u n e k h ie r a r c h i i do r u c h u , n ie w y łą c z a ją c S to lic y Ś w i ę t e j so.

k s . E u g e n iu s z W e r o n S A C , O łta r z e w

II. P O S Ł A N N IC T W O Ś W IE C K IC H W K O Ś C IE L E I W Ś W IE C IE W E D Ł U G «L IN E A M E N T A »

1. C el o p ra c o w a n ia „ L in e a m e n ta ”

L in e a m e n ta to w y ty c z n e , ja k ie S e k r e t a r i a t S y n o d u o p ra c o w a ł w c e lu

p rz e d y s k u to w a n ia w z w ią z k u ze z b liż a ją c y m się S y n o d e m B isk u p ó w , p r z e ­

15 W ięc ej n a te n te m a t A. F a v a l e , d z j c y t . , 298. 18 T a m ż e . :7 P a w e ł V I, O s s e rv a to re R o m a n o z d n . 19—20 V 1975. W p rz e m ó w ie ­ niu ty m p a p ie ż w y s u n ą ł sz e re g z a s trz e ż e ń p o d a d r e s e m r u c h u o d n o w y c h a ­ ry z m a ty c z n e j (E. D. O ’ C o n n o r , R u c h c h a r y z m a t y c z n y w K o śc ie le , W a r ­ sz a w a 1984, 220—238). 19 A. F a V a 1 e, d z. c y t., 307— 320. A u to r te n w y m ie n ia n ie k tó r e n ie b e z - pi>- -.zeń stw a g ro ż ą c e ru c h o w i ja k : e m o c jo n a liz m i s z u k a n ie se n s a c ji, e k s p e r y ­ m e n to w a n ie , ła tw o w ie r n o ś ć i n ie k o m p e te n c ję w w y ja ś n ia n iu P is m a Ś w ięteg o , je d n o s tro n n y s p ir itu a liz m , e lita r y z m , z n ie k s z ta łc a ją c e r o z u m ie n ie e k u m e n i­ zm u. P o d o b n e z a s trz e ż e n ia w y s u n ą ł u n a s P . S i w e k , N a m a r g in e s ie r u ­ c h u c h a r y z m a ty c z n e g o , H o m o D ei 45(1976) 46— 53. P o r. te ż E. D. O ’ C o n ­ n o r . d z. c y t., 220—261. 15 P o r. A. F a v a l e , d z. c y t., 320. 70 O b fitą l i t e r a t u r ę d o ty c z ą c ą r u c h u c h a ry z m a ty c z n e j o d n o w y p o d a je A. F a v a l e , d z. c y t., 322— 324. D o b rą in f o r m a c ję w ję z y k u p o ls k im z a ­ w ie ra E. D. О ’ С o η n o r , d z. c y t.

w id z ia n y m n a je s ie ń 1987 r.1 S y n o d m a u w z g lę d n ić p o tr z e b ę lep szeg o z ro z u ­ m ie n ia i p e łn ie js z e g o d o w a rto ś c io w a n ia m ie js c a i z a d a ń lu d z i ś w ie c k ic h w ży ciu re lig ijn y m i sp o łe c z n y m . W z w ią z k u z ty m L in e a m e n ta w y d a n o p o d ty tu łe m : P o w o ła n ie i p o s ła n n ic tw o lu d z i ś w ie c k ic h w K o śc ie le i św ie c ie ;

d w a d z ie ś c ia la t po S o b o r z e W a t y k a ń s k im II.

C h o d zi w ię c o k o n s u lta c ję p rz e d s y n o d a ln ą . M a o n a d o ty c z y ć św ia d o m o śc i „ d z is ie jsz y c h lu d z i św ie c k ic h , j a k ą o n i p o s ia d a ją w d w a d z ie ś c ia l a t p o so ­ b orze, w szczeg ó ln o ści, g d y c h o d zi o ic h w łą c z e n ie się o ra z o u c z e s tn ic tw o w ż y c iu i p o s ła n n ic tw ie K o śc io ła w św ie c ie i w je g o h is to r ii” 2.

R o z sy ła n ie lin e a m e n tó w , z a w ie r a ją c y c h m a t e r ia ły d y s k u s y jn e , sto so w a n o ta k ż e p rz e d u p rz e d n io o d b y ty m i s y n o d a m i; ta k ż e o n e p o św ię c a ły w ie le m i e j­ sc a z a d a n io m lu d z i św ie c k ic h w K o ściele, ch o cia ż n ie c z y n iły te g o w p ro s t, ja k się to z a m ie r z a w p r z y p a d k u s y n o d u p rz e w id z ia n e g o n a je s ie ń 1987 r.3

P rz e d ło ż o n e do p rz e d y s k u to w a n ia m a te r ia ły n ie s ta n o w ią cało ścio w eg o i w y c z e rp u ją c e g o p rz e d s ta w ie n ia te m a tu , a je d y n ie jeg o z a ry s . N ie s ta n o w ią te ż „ p r o je k tu czy n a w e t s z k ic u d la p rz y s z łe g o d o k u m e n tu s y n o d a ln e g o ” 4.

L in e a m e n ta s k ł a d a ją się ze w s tę p u o ra z z tr z e c h części. P ie r w s z a z a w ie ­

r a r z u t o k a n a s y tu a c ję p o so b o ro w ą w n a u c e o lu d z ia c h ś w ie c k ic h , n a r o d z ą ­ ce się n o w e p r o b le m y o r a z n a m o ż liw o ść ic h ro z w ią z a n ia , do czego m a się w ła śn ie , w z n a c z n e j m ie rz e , p rz y c z y n ić z b liż a ją c y się sy n o d . C zęść d r u g a o m a w ia p o s ła n n ic tw o lu d z i ś w ie c k ic h z a a n g a ż o w a n y c h w e w ła ś c iw y so b ie sp o só b w b u d o w ę K o śc io ła i ś w ia ta . L u d z ie św ie c c y p o s ia d a ją b o w ie m j e ­ d y n ą w sw o im r o d z a ju to ż s a m o ść , g d y m ia n o w ic ie są z a ra z e m c z ło n k a m i K o ­ ścio ła i s p o łe c z e ń s tw a 5. C zęść tr z e c ia u k a z u je ś w ie c k ic h ja k o w e z w a n y c h i p o s ła n y c h p rz e z C h r y s tu s a ś w ia d k ó w ż y ją c y c h w św ie c ie , g d zie s p e łn ia ją sw e p o s ła n n ic tw o słu ż ą c K o śc io ło w i i lu d z k o ś c i. K o n ie c z n a j e s t ic h f o r m a ­ c ja w e w n ę trz n a , a b y m o g li s p r o s ta ć sw y m a p o s to ls k im z a d a n io m w w y m ia ­ r a c h je d n o s tk o w y m i z b io ro w y m . Ic h w s p ó ło d p o w ie d z ia ln o ść b ę d z ie w y p e ł­ n ie n ie m p o słu g i z le c o n e j ś w ie c k im w r a m a c h ic h p o w o ła n ia , m o c ą k tó r e g o „ u c z e stn ic z ą w z b a w c z e j m is ji K o śc io ła ” ; p o w o ła n ie to s p r o w a d z a s ię do o b o w ią z k ó w w ła ś c iw y c h lu d z io m ś w ie c k i m '.

L in e a m e n ta p r z e p r o w a d z a ją te ż u z a s a d n ie n ie p o tr z e b y z b liż a ją c e g o się

s y n o d u ; o b e c n y b o w ie m ś w ia t i k u l t u r a b a rd z ie j n iż to m ia ło m ie js c e z a ra z B I U L E T Y N t e o l o g i i l a i k a t u ^ 3

1 L in e a m e n ta u k a z a ły się w 1985 r . n a k ła d e m W a ty k a n u . I c h p o ls k a e d y ­ cja, w p rz e k ła d z ie d o k o n a n y m p rz e z E. W e r o n a , u k a z a ła się te g o sa m e g o ro k u , w P o z n a n iu , s ta r a n ie m K u r ii M e tro p o lita ln e j P o z n a ń s k ie j. S tą d te ż z a ­ c z e rp n ię te z o s ta ły c y ta t y p o ls k ie .

2 L in e a m e n ta , w p ro w a d z e n ie .

3 N a S y n o d z ie B is k u p ó w z 1971 r . o m a w ia n o s p r a w ę s p r a w ie d liw o ś c i w św iecie, a ta k ż e r o lę k a p ła ń s tw a słu ż e b n e g o , je g o a n a lo g ie i ró ż n ic e w i­ do czn e w z e s ta w ie n iu z k a p ła ń s tw e m w s p ó ln y m . S y n o d z r o k u 1974 m ia ł za te m a t e w a n g e liz a c ję ; p r z y te j o k a z ji p o św ię c o n o d u żo m ie js c a w ła ś n ie ś w ie ­ ck im , ic h m ie js c u w K o śc ie le i z a d a n io m s w o is te g o r o d z a ju e w a n g e liz a c ji, p o le g a ją c e j n a s p e łn ia n iu ró ż n y c h f u n k c ji d o c z e sn y c h w św ie c ie , w k tó r y m ż y ją . T a k ż e s y n o d z r o k u 1977 p o św ię c o n y k a te c h iz a c ji, p o d k r e ś la ro lę ś w ie ­ c k ic h . W y ra ź n ie j c z y n i to s y n o d z r o k u 1980, k t ó r y p o św ię c o n y ro d z in ie , p r z e d s ta w ia ją ja k o „ fo r m ę św ie c k ie g o p o s ła n n ic tw a K o śc io ła ”. R ó w n ie ż o s ta tn i s y n o d o d b y ty w r o k u 1983 u w z g lę d n ił p r o b le m r o li lu d z i ś w ie c k ic h w d z ie le c h rz e ś c ija ń s k ie g o p o je d n a n ia , k tó r e się r e a liz u je n ie ty lk o w e w n ą tr z k o śc ie ln e j w s p ó ln o ty , a le ta k ż e w sp o łe c z e ń s tw ie lu d z i n a d ro d z e p rz e z w y ­ c ię ż a n ia n a p ię ć i p o d z ia łó w , k tó r e n im i w s tr z ą s a ją i k tó r e je r o z d z ie ra ją . L in e a m e n ta n r 5. 4 L in e a m e n ta , w p ro w a d z e n ie . 5 P o r. L in e a m e n ta , n r 22. * P o r. L in e a m e n ta , n r 38. 8 — C ollectanea Theologica

B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U

po so b o rz e „ o c z e k u ją i d o m a g a ją się k o m p e te n tn e j, o f ia r n e j i z d e c y d o w a n e j o ra z n a c e c h o w a n e j in s p ir a c ją c h rz e ś c ija ń s k ą in te r w e n c ji lu d z i ś w ie c k ic h ” 7. N a jb liż sz y s y n o d m a w ię c p o g łę b ić w y ja ś n ie n ie o b ra z u lu d z i ś w ie c k ic h , ic h p o w o ła n ia i p o s ła n n ic tw a . M a te ż z c a ły m K o śc io łe m sz u k a ć o d p o w ie d z i n a p ro b le m y d u s z p a s te rs k ie , d o ty c z ą c e d z ia ła ln o ś c i św ie c k ic h w e w sp ó ln o c ie K o ­ ścio ła i w s p o łe c z e ń stw ie . P o w in ie n ta k ż e ro z b u d z ić u w s z y s tk ic h lu d z i ś w ie ­ ck ic h d u c h a a p o s to ls k ie j g o rliw o śc i w s łu ż b ie K o śc io ła n a o b e c n y m e ta p ie jego h is to rii 8. 2. T ożsam ość lu d zi św ie c k ic h L in e a m e n ta o p ie r a ją s ię w s w e j tr e ś c i i g łó w n y c h z a ło ż e n ia c h n a n a u c e I I S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o o ra z n a k o n ty n u a c ji t e j n a u k i p o d ję te j i ro z w i­ ja n e j p rz e z M a g is te r iu m k o ś c i e ln e 9. Z n a u k i s o b o ro w e j z a c z e rp n ię to te ż sa m o o k re ś le n ie lu d z i św ie c k ic h , w e d łu g k tó re g o s ą to „ w ie r n i c h rz e ś c ija n ie , k t ó ­ rz y ja k o w c ie le n i p rz e z c h rz e s t w C h r y s tu s a i u s ta n o w ie n i ja k o lu d B oży o ra z s ta w s z y się n a sw ó j sp o só b u c z e s tn ik a m i k a p ła ń s k ie g o , p ro ro c k ie g o i k ró le w s k ie g o u r z ę d u C h ry s tu s o w e g o , ze s w e j s tr o n y s p r a w u j ą w ła ś c iw e c a ­ łe m u lu d o w i c h rz e ś c ija ń s k ie m u p o s ła n n ic tw o w K o śc ie le i w św ie c ie ” l0. W rz e c z y s a m e j p o s ła n n ic tw o lu d z i św ie c k ic h s ta n o w i — z d a n ie m J a n a P a w ł a I I — is to tn y c z y n n ik — z b aw czeg o p o s ła n n ic tw a c a łe g o L u d u B o­ żego” i ja k o ta k ie „ p o s ia d a z n a c z e n ie p o d s ta w o w e d la ż y c ia K o śc io ła i d la jeg o p o s łu g iw a n ia ” n a rz e c z lu d z i o ra z ś w ia ta rz e c z y w is to ś c i d o c z e s n y c h u . P o s ia d a ją św ie c c y w ła s n ą o d p o w ie d z ia ln o ść w z a k r e s ie s łu ż b y C h ry s tu s o ­ w i i K o ś c io ło w i12; m a j ą te ż w ła s n ą d u c h o w o ść , k tó r a w m y ś l w s k a z a ń S o ­ b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I m a b y ć m o cn o z a k o rz e n io n a w ż y c iu co d z ie n n y m . P o w in n y n a n ie j w y c is k a ć sw e p ię tn o : s ta n , w ja k im się ż y je (m a łż e ń stw o , w d o w ie ń s tw o itp .), a ta k ż e d z ia ła ln o ś ć z a w o d o w a , s y t u a c ja s p o łe c z n a o ra z in d y w id u a ln e o k o lic z n o śc i s ta n o w ią c e o sn o w ę b y to w a n ia p o sz c z e g ó ln y c h j e d ­ n o ste k , ro d z in czy sp o łe c z n o śc i 13.

K a ż d y c z ło w ie k św ie c k i „ n a m o cy s a m y c h d a ró w , ja k ie o trz y m a ł, s ta je się ś w ia d k ie m i z a ra z e m ż y w y m n a rz ę d z ie m p o s ła n n ic tw a sa m e g o K o ścio ła w e d łu g m ia r y d a r u C h ry s tu s o w e g o ” (Ef 4 ,7 )14. P ie r w s z o rz ę d n y m z a d a n ie m lu d z i św ie c k ic h b ę d z ie „ p e łn e u a k ty w n ie n ie w s z y s tk ic h c h rz e ś c ija ń s k ic h i e w a n g e lic z n y c h s ił i m o cy , u k r y ty c h , a le ju ż o b e c n y c h i c z y n n y c h w ty m św ie c ie ” — a n ie „ z a k ła d a n ie czy ro z w ó j w s p ó ln o t k o ś c ie ln y c h ” , co s ta n o w i w ła śc iw e z a d a n ie d u c h o w ie ń s tw a 15.

Z a d a n ie m lu d z i św ie c k ic h , z ty t u łu w ła ś c iw e g o im p o w o ła n ia , je s t sz u k a ć K ró le s tw a B ożego, z a jm u ją c się s p r a w a m i ś w ie c k im i i k ie r u ją c n im i po m y ś li B o ż e jw. L in e a m e n ta u k a z u ją , że o w o cem d z ia ła ln o ś c i ś w ie c k ic h są o b e c n ie ró ż n e in ic ja ty w y n a rz e c z d o b ra lu d z k ie j o so b y , „ o b ro n y i ro z w o ju p r a w w s z y s tk ic h lu d z i i p o sz c z e g ó ln y c h je d n o s te k ” . N ie b r a k u j e je d n a k ż e z a ra z e m 7 L in e a m e n ta , n r U . 8 P o r. L in e a m e n ta , n r 12. 9 P o r. L in e a m e n ta , n r 5. i» L in e a m e n ta , n r 4; ta k ż e K K 31. 11 P o r. L in e a m e n ta , n r 1, a ta k ż e p rz e m ó w ie n ie J a n a P a w ł a I I do c z ło n k ó w R a d y G e n e ra ln g o S e k r e t a r i a tu S y n o d u B isk u p ó w , 19 m a j a 1984: A A S 76 (1984) 784. 11 L in e a m e n ta , n r 6; D A 7. 13 P o r. L in e a m e n ta , n r 6. 14 L in e a m e n ta , n r 8; ta k ż e K K 33. 15 P o r. L in e a m e n ta , n r 8; a d h . a p o st. E v a n g e lii n u n tia n d i, n r 70. 48 L in e a m e n ta , n r 9; K K 31.

te n d e n c ji n e g a ty w n y c h , św ia d c z ą c y c h o ty m , że n ie k tó r z y św ie c c y o d c h o d z ą o d n o rm w ia r y , u le g a ją c p ro c e s o w i s e k u la ry z a c ji. N ie k ie d y ś w ie c c y c h rz e ś c i­ ja n ie „ z rz e k a ją s ię te ż s w e j to ż s a m o śc i, p r z y j m u j ą c k r y t e r i a i m e to d y , k t ó ­ ry c h c zło w ie k w ie r z ą c y n ie m o ż e a p ro b o w a ć ” 17. N ie je s t te ż g o d n ą p o c h w a ły te n d e n c ja „ u c ie c z k i ze ś w ia t a ”, g d y św ie c c y — m a ją c y ży ć p o ś r o d k u s p r a w z ie m sk ic h — p r ó b u j ą s to so w a ć w s w y m ż y c iu a s c e z ę w z o ro w a n ą n a z a k o n ­ n e j. W ia d o m o b o w ie m , że św ie c c y s ą „ p o w o ła n i p rz e z B oga, a b y o ż y w ie n i d u c h e m c h rz e ś c ija ń s k im , s p r a w o w a li n ic z y m z a c z y n e w a n g e lic z n y sw o je a p o ­ sto ls tw o w św ie c ie ” 1S.

D u c h o w o ść św ie c k ic h m a b y ć s p e c y fic z n ie ś w ie c k ą ; m a je d n a k c z e rp a ć s w e oży w cze so k i ze „ s łu c h a n ia sło w a B ożego, ż y c ia s a k r a m e n ta ln e g o , m o d li­ tw y i ży cia m iło ś c i” . D u c h o w o ść t a m a p o n a d to b y ć d o s to s o w a n a do i n ­ n y c h fo r m d u c h o w o śc i, z n a n y c h i p r a k t y k o w a n y c h w K o śc ie le 19. N a ś la d u ją c C h r y s tu s a ś w ie c c y n ie p o w in n i u c ie k a ć o d rz e c z y w is to ś c i d o c z e sn y c h i z ie m ­ sk ic h , k ie r u ją c się p rz e d e w s z y s tk im w ia r ą i m iło ś c ią 20.

B I U L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U

3. P o sła n ie a p o sto lsk ie

Ś w ie c c y s ą ś c iśle p o w ią z a n i ze z b a w c z ą m is ją K o śc io ła d z ię k i s w e m u c z y n n e m u i o d p o w ie d z ia ln e m u a p o s to ls tw u , k tó r e g o „ n ig d y n ie m o ż e z a ­ b r a k n ą ć w K o ś c ie le ” i „ k tó r e w y p ły w a z s a m e g o ic h p o w o ła n ia c h rz e ś c ija ń ­ s k ie g o ” 21. Z ic h a p o s to ls k ie g o d y n a m iz m u b ie r z e z r e s z tą sw ó j p o c z ą te k „ w ie ­ lo r a k i r o z k w it — ja k to o k r e ś la ją L in e a m e n ta — n o w y c h zesp o łó w , ru c h ó w o ra z o rg a n iz a c ji, k tó r y c h z a d a n ie m je s t z a p e w n ić o d w a ż n ą i o w o c n ą o b e c ­ n o ść w ró ż n y c h s t r u k t u r a c h sp o łe c z n y c h i r o z m a ity c h o ś r o d k a c h k s z t a ł t u j ą ­ cy c h d z is ie jsz ą k u l t u r ę ” 22. D z ię k i ta k z a a n g a ż o w a n e m u ż y c iu św ie c c y s ta n o ­ w ią te ż p o m o c d la d u s z p a s te rz y . L in e a m e n ta p r z y ta c z a ją so b o ro w ą w y p o ­ w ie d ź , że o p ró c z a p o s to la tu św ie c k ic h , p o le g a ją c e g o n a r o z w ija n iu c o ra z ż y w sz e j św ia d o m o śc i p rz y n a le ż e n ia do k o ś c io ła i u c z e s tn ic z e n ia w jeg o z b a w c z y m p o s ła n n ic tw ie , lu d z ie św ie c c y m o g ą b y ć ta k ż e p o w o ły w a n i w r ó ż ­ n y sp o só b do „ b a rd z ie j b e z p o ś r e d n ie j w s p ó łp r a c y z a p o s to ls tw e m h ie ­ r a r c h i i” 23. T a a p o s to ls k a d z ia ła ln o ś ć n ie m o że je d n a k p rz e b ie g a ć n a w z ó r te j, ja k ą s p r a w u je d u c h o w ie ń s tw o . B o w ie m n ie c h o d z i w n ie j o s a m e ty lk o p o słu g i k o ś c ie ln e , a le r a c z e j o e g z y s to w a n ie w ś w ie c ie i d la ś w ia ta .

P o w o ła n ie ś w ie c k ic h do a p o s to ls tw a m a s w e ź ró d ło p rz e d e w s z y s tk im w s a k r a m e n ta c h . Z d a r e m s a k r a m e n tó w , k tó r e u p o d o b n ia ją w ie rz ą c y c h do C h ry s tu s a , w ią ż ą s ię ta k ż e c h rz e ś c ija ń s k ie c n o ty o ra z d a r y D u c h a Ś w ięteg o . W y n ik a stą d , że p o w o ła n ie do a p o s to ls tw a s ta n o w i in t e g r a ln ą część c h rz e ś c i­ ja ń s k ie g o p o w o ła n ia w o g ó le 24. W o d p o w ie d z ia ln o śc i a p o s to ls k ie j w y r a ż a się też i „ p o tw ie r d z a je d n o ś ć i n ie p o w ta r z a ln o ś ć lu d z k ie j o so b y w o b e c B oga, K o ścio ła i w o b e c h is t o r i i ” 25.

P o w o ła n ie a p o s to ls k ie lu d z i św ie c k ic h p o d le g a w ię k s z e m u u szc z e g ó ło w ie ­ n iu w k o n k r e t n y c h w a r u n k a c h , w ja k ic h p rz y c h o d z i d z ia ła ć lu d z io m ś w ie ­ c k im . C zaso w e u k o n k r e tn ie n ie „ g ło su P a n a , k tó r y , t u t a j i te r a z w z y w a lu d z i 17 L in e a m e n ta , n r 9. 18 L in e a m e n ta , n r 9; D A 2. 19 P o r. L in e a m e n ta , n r 44. 20 P o r. L in e a m e n ta , n r 45. 21 L in e a m e n ta , n r 4; D A 1. 22 L in e a m e n ta , n r 7. 23 L in e a m e n ta , n r 8. 24 P o r. L in e a m e n ta , n r 27. 26 T a m ż e . 8*

116

do a p o s to ls tw a '1, d o k o n u je się w ła ś n ie w o k o lic z n o śc ia c h „ży cia o so b isteg o , ro d z in n e g o i sp o łeczn eg o , o ra z w n a jr o z m a its z y c h s y tu a c ja c h , ś ro d o w is k o ­ w y c h i k u ltu r o w y c h 28.

4. A p o sto lstw o je d n o stk o w e i zb iorow e

L in e a m e n ta m ó w ią o w y k o n y w a n iu p rz e z ś w ie c k ic h m is ji w K o ściele

i św ie c ie in d y w id u a ln ie l u b z b io ro w o я .

N a w ią z u ją c do S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II, L in e a m e n ta p o d k r e ś la ją , że z a p o s to ls tw a in d y w id u a ln e g o , n ie m o ż n a n ig d y z re z y g n o w a ć , p o n ie w a ż „ s ta ­ n o w i ono p o c z ą te k i w a r u n e k w sz e lk ie g o a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h , ró w n ie ż zrzeszo n eg o , i n ie m o ż n a go n ic z y m z a stą p ić . D o te g o a p o s to ls tw a ... s ą w e ­ z w a n i i z o b o w ią z a n i w s z y s c y ś w ie c c y ” 28.

A p o sto lstw o in d y w id u a ln e b ie r z e sw ó j p o c z ą te k w ty m , że k a ż d y ś w ie ­ ck i m a w ła ś c iw e so b ie p o w o ła n ie o ra z w ła ś c iw e so b ie p o s ła n n ic tw o w K o ­ ściele i w św ie c ie . J e g o p e łn ie n ie p o le g a n a w y k o n y w a n iu o d p o w ie d n ic h czy n ó w , a ta k ż e n a ś w ia d e c tw ie c h rz e ś c ija ń s k ie g o ż y c ia in s p iro w a n e g o p rz e z E w a n g e lię 29.

A p o sto lstw o zaś z b io ro w e w y r a ż a z je d n e j s tr o n y s p o łe c z n ą n a t u r ę czło ­ w ie k a , a z w ła sz c z a „ u c z e s tn ic tw o c h rz e ś c ija n in a w p o s łu g iw a n iu K o śc io ła ja k o w s p ó ln o ty ” 30. Z d r u g ie j zaś s tr o n y u m o ż liw ia ś w ie c k im „ w s z e c h s tro n ­ n ie jsz ą i g łę b sz ą s k u te c z n o ś ć a p o s to ls k ie j d z ia ła ln o ś c i” 3l.

L in e a m e n ta z w r a c a ją p o n a d to u w a g ę n a s z e re g p ro b le m ó w , ja k ie d z isia j

w ią ż ą się z a p o s to ls tw e m in d y w id u a ln y m i z b io ro w y m , z w ła sz c z a że o b e c n ie n ie je d n o k ro tn ie d a je się o d c z u ć k ry z y s o rg a n iz a c ji, a n ie k ie d y is tn ie ją t r u d ­ n ości w ic h z a k ła d a n iu o r a z u t r z y m a n i u 32.

5. N atu ra p osła n n ictw a św ie c k ic h

L u d z ie św ie c c y są z a ra z e m c z ło n k a m i K o śc io ła i sp o łe c z e ń s tw a . J a k o o c h rz c z e n i p r z y n a le ż ą do C h r y s tu s a i K o ścio ła, a w ię c m o g ą re a liz o w a ć sw ą a p o s to ls k ą p o s łu g ę n ie ty lk o w z a k re s ie rz e c z y w is to ś c i d o c z e sn y c h i zie m ­ sk ic h , a le ta k ż e w o b rę b ie rz e c z y w is to ś c i k o ś c ie ln e j 33, w k tó r e j is tn ie je ró ż ­ n o ro d n o ść p o s łu g iw a n ia , ch o ć r a z e m ta k ż e je d n o ś ć p o s ł a n n ic t w a 34. Z re sz tą ty lk o w w e w n ę tr z n e j i ż y w e j w sp ó ln o c ie całe g o K o śc io ła m o że się ro z w ija ć i u rz e c z y w is tn ia ć o d p o w ie d z ia ln o ść c h rz e ś c ija n . L in e a m e n ta p rz y p o m in a ją w ty m w z g lę d z ie w y p o w ie d ź św . P a w ła (Rz 12,4—5): „ J a k b o w ie m w je d n y m cie le m a m y w ie le c z ło n k ó w , a n ie w s z y s tk ie c z ło n k i s p e łn ia ją tę s a m ą c z y n ­ ność — p o d o b n ie w sz y sc y r a z e m tw o rz y m y je d n o c iało w C h ry s tu s ie , a k a ż ­ dy z o so b n a je s te ś m y n a w z a je m d la sie b ie c z ło n k a m i” . S tą d św ie c c y , z a a n ­ g a ż o w a n i w b u d o w ę K o śc io ła p o tr z e b u ją s ta łe j i w z r a s t a ją c e j w ię z i w s p ó l­ n o to w e j u m a c n ia ją c e j się „ p o m ię d z y w s z y s tk im i c z ło n k a m i L u d u B ożego” 35. R o la św ie c k ic h z a a n g a ż o w a n y c h w b u d o w ę K o śc io ła w y w o d z i s ię z n a ­ t u r y ic h św ie c k o ś c i, g d y ż „ w ła ś c iw ą s p e c y f ik ą la ik ó w je s t ic h c h a r a k t e r 28 T a m że . 27 P o r. L in e a m e n ta , n r 36. 23 L in e a m e n ta , n r 36; D A 16. 29 L in e a m e n ta , n r 36. 39 L in e a m e n ta , n r 37; a d h . a p o st. E v a n g e lii n u n tia n d i, n r 41. 31 L in e a m e n ta , n r 37. 32 T a m ż e . 33 L in e a m e n ta , n r 23. 34 P o r. L in e a m e n ta , n r 20; D A 2. 33 P o r. L in e a m e n ta , n r 20.