Danuta Prinke,Andrzej Prinke
Chaławy, gm. Brodnica, woj.
poznańskie, St. 15, AZP-58-27/34
Informator Archeologiczny : badania 24, 10-11
10 N eola stoku. Trzeci sezon badań. O sada ludności kultu ry niem eńskiej i k u l tu ry łużyckiej ze śladam i osadnictw a wczesnośredniowiecznego.
K ontynuow ano p race w południowej części stanow iska oraz rozpoznawano o sadę w k ie ru n ku zachodnim . Przebadano obszar o pow. 150 m2. Łącznie odkryto 9 nowych obiektów (1 Jamę m ieszkalną, z paleniskiem — ob. 31, 5 ja m gospodarczych, 2 paleniska, fr. rowu — ob. 39}. Układ stratygraficzny zbliżony byl do zarejestrowanego w poprzednich sezonach badawczych.
Większość odkrytych w tym sezonie obiektów należy wiązać z osadnictw em k u ltu ry n ie m eńskiej z okresu neolitu. Najbardziej interesująco przedstaw iał się ob. 31 — kolista Jam a m ieszkalna o średnicy ok. 170 cm i gl. ok. 80 cm. z dobrze zachow anym paleniskiem obłożo nym kam ieniam i. W Jej w ypełńisku odkryto 12 rdzeni wiórowych w różnych fazach eksploata cji, oblupień i kilka brył surow ca. W sąsiedztwie obiektu natrafiono n a liczne fragmenty ceram iki k u ltu ry niem eńskiej w tym kitka bogato ornam entow anych. Z osadnictw em neoli tycznym zw iązane były poza tym 4 obiekty gospodarcze i fragm ent rowu, n a dnie którego odkryto rdzeń wiórowy i fragm enty ceram iki .niemeńskiej".
M aterial łużycki wystąpił w w arstw ie kulturowej w postaci dużej ilości rozdrobnionego m ateriału ceramicznego. Nie tworzył on wyraźnych skupisk. W jednym w ypadku, w niewielkiej i płytkiej, nieckowatej jam ie odkryto kilka fragmentów brzuścow ych średniościennego naczy n ia esowatego. M a te r ii ten należy datować na schyłek epoki brązu i w czesną epokę żelaza.
W w arstw ie próchnicy natrafiono n a ślady osadnictw a z okresu wczesnego średniow iecza w postaci niezbyt licznego m ateriału ceramicznego.
M ateriały i dokum entacja zn ajdują się w Muzeum Okręgowym w Białym stoku.
Bp dania zostały zakończone.
Brody Pom orskie, woj. gdań> Bkie. S t. 2 AZP 22 -4 5 _______
Muzeum Archeologiczne w G dańsku
B adania prowadzi! mgr Olgierd Felczak. Finansow ało M uzeum Archeo logiczne w G dańsku. Trzeci sezon b ad ań . Stanow isko wielokulturowe: k u ltu ra ceram iki wstęgowej kłutej, k u ltu ra pucharów lejkowatych, k u l tu ra w schód ni opo m orska, wczesne średniowiecze.
Metoda prow adzenia b ad a ń była uw arunkow ana w znacznym stopniu szybko postępującą d estru k c ją om awianego stanow iska. Dlatego prace wykopaliskowe prowadzone były w n a jb a r dziej zagrożonej strefie, w pobliżu stromego obrywu paiśnlcy. Założono 6 wykopów o powierz chni wynoszącej 250 m2. Ponadto w ykonano 4 odwierty kontrolne w części północnej i połu dniowej obszaru stanow iska.
Efektem b ad ań , było uściślenie danych dotyczących sytuacji stratygraficznej oraz zależno ści chronologicznych. Ustalono, że w części pomocnej stanow iska w ystępują cztery podstaw o we warstwy: I — h u m u s leśny złożony z ciemnożółtego piasku, II w arstw a — Jasnożółty piach zw iązany z bardzo dynam iczną sedym entacją charakterystyczną dla całego stanow iska, g ru bość w arstw y od 50 do 65 cm, III w arstw a - pożarowa złożona z szarożólego p ia sk u z d robny mi węgielkami drzewnym i, m iąższość Jej Jest zróżnicowana od 10 do 3 0 cm, Jest to w arstw a w ytw orzona we wczesnym średniowieczu, IV w arstw a — żółty zw arty piasek, w obrębie którego w 20 cm części stropowej w ystępuje ceram ika neolityczna oraz wytwory krzem ienne. W arstwa IV w dolnej części pozbaw iona Jest artefaktów. Południowa część stanow iska posiada nieco w arstw y HI związanej z osadnictw em wczesnośredniowiecznym.
Mała Ilość obiektów nieruchom ych u tru d n ia w znacznym stopniu właściwą interpretację stru k tu ry przestrzennej oraz funkcji stanowiska. W obrębie III warstwy zarejestrowano kilka ja m wczesnośredniowiecznych a w [V warstwie 4 silnie rozmyte jam y neolityczne. Podsumowując należy podkreślić, że n a terenie stanow iska n r 2 stwierdzono istnienie niewielkiej osady wczesno średniowiecznej śladów osadnictwa kultury pucharów lejkowatych oraz osady i cm entarzyska kultury ceram lid wstęgowej kłutej. Wnioski te w ysunięto w oparciu o b ad an ia także z ubiegłego roku. M ateriały kultu ry ceram iki wstęgowej kłutej w iążą się z jej m łodszą fazą I odpow iadają mniej więcej fazie la /I b dla k ultury późnej ceram iki wstęgowej n a Kujawach. P onadto należy dodać, że w części południow o-zachodniej stanow iska odkryto grób k i i tury w schód niopomor- skiej datow any n a H allstatt D. Niestety był on silnie zniszczony. Na podstaw ie zachow anych fragmentów ceramiki, można sądzić, iż składał się z czterech popielnic, w tym jednej twarzowej.
Badania będą k ontynuow ane.
Chaławy, gm . Brodnica || M uzeum Archeologiczne w Poznaniu
w oj. p ozn ańsk ie S t. 15 A Z P -5 8 -2 7 /3 4
B adania prowadzili m gr D an u ta Prinke i d r Andrzej Prlnke. F inansow a ło Muzeum Archeologiczne w Poznaniu. Szósty sezon b ad ań . O sada
Informator Archeologiczny
z fazy lubońskiej k u ltu ry pucharów lejkowatych i ślad osadnictw a k u l tu ry grobów podkloszowych.
B adania prowadzono w południowo-zachodniej części stanow iska, w najbliższym otocze niu joczka". Na powierzchni 3 arów (wykopy: 105-111) odkryto 6 obiektów wziemnych (62. 64-68) tw orzących w raz z ubiegłorocznymi (51-53) koncentrację, którą traktujem y ja k o kolej ną, odręb n ą (przestrzennie, a być może także chronologicznie) Jednostkę osadniczą. Na całej badanej przestrzeni stwierdzono ślady intensyw nej działalności osadniczej. Pochodzi stąd bowiem p o n ad 2600 fr. ceram iki, ok. 200 egz. wytworów krzem iennych oraz liczne, zwylde zniszczone narzędzia kam ienne (siekiery, topory, płyty szlifierskie, rozcieracze, żarna), a także 12 przęśllków. C hronologię.badanej części stanow iska w iązać m ożna generalnie z późnym odcinkiem fazy lubońskiej k u ltu ry pucharów lejkowatych. N atom iast dom inującym akcentem stylistycznym s ą cechy w skazujące n a oddziaływania klasycznego horyzontu k ultury ceram iki prom ienistej (ob. 52).
Spośród odkrytych w tym sezonie obiektów, jeden zasługuje n a szersze omówienie ze w zględu n a rodzaj i układ zaw artości kulturowej. W partii spągowej obiektu zalegał m ateriał określany tradycyjnie Jako „odpadkowy" (uszkodzone narzędzia krzem ienne, kam ienne i przęś- lild), n ad nim znaleziono bryłę m asy ceramicznej z wetkniętym i weń małym i przęślikam i. w ykonanym i z gliny z dom ieszką kości, praw dopodobnie pozostawioną w dużym naczyniu, ajesz cz e wyżej pozostałości ściany glinianej konstrukcji (pieca?), w ew nątrz której w ystępow ała d u ża ilość popiołu. Istnieje kilka możliwości interpretacji faktu takiego zalegania źródeł np.: a) rozdzielnie. Jako śladów po wielokrotnym I różnorodnym wykorzystywaniu zagłębienia w tw ar dej 1 zbitej glinie, b) łącznie. Jako pozostałości po nieznanych dotąd zabiegach produkcyj nych (?), symbolicznych (?)...
W św iede w stępnej analizy wyników 6 sezonów badań, przeprowadzonej w zakresie relacji pomiędzy rozprzestrzenieniem dystynktywnych cech stylistycznych ceram iki i koncentracjam i obiektów (notowano znaczną zgodność) wydaje się, iż analiza ogółu źródeł, w połączeniu z rezultatam i b ad a ń przyszłorocznych, d a podstaw ę do szczegółowszej charakterystyki (podzia łu?) późnolubońskiego odcinka w rozwoju kultu ry pucharów lejkowatych w Wielkopolsce. a tym sam ym możliwość weryfikacji koncepcji tzw. dużych osad w iązanych z tym okresem .
Badania pow inny b yć kontynuowane w strefie rokującej nadzieję (na podstaw ie wyni ków badań sondażowych w 1989 r.) na pozyskanie nowych jakościow o danych.
C h o b lc n ic c , g m . S ie d le c Polska A kadem ia N auk In sty tu t
Hi-w oj. z ie lo n o g ó r s k ie storli K ultury M aterialnej w
Pozna-I
S t. 8 AZP: 5 7 - l S / l ł niu________________________________ B adania prowadził m gr Ja ce k KabacińskJ. Finansow ał IHKM PAN. Drugi sezon b ad ań . Stanowisko paraneolityczne 1 neolityczneStanow isko położone Je st w obrębie rynny jezior zbąszyńskich. n a niewielkim ostań cu terasow ym przylegającym do północnego k rań c a jeziora Kopanicldego. B adania, będące rozsze rzeniem sondażu z roku ubiegłego objęły obszar 28 m kw. W ich trakcie pozyskano około 600 zabytków krzem iennych i około 100 fragmentów ceram iki. Materia! ten wystąpił w układzie rozproszonym n a powierzchni całego wykopu, jednakże m ożna wydzielić słabo rysujące się skupienia m ateriału archeologicznego.
W stępna analiza stratygraficzna wykazała, iż krzemienie mezo li tyczne łączą się z osad n ic twem (ceramiką) o cechach lendzielsko-ertebollskich, nato m iast krzem ienie o pokroju neoli tycznym w iązać praw dopodobnie m ożna z ceram iką k ultury pucharów lejkowatych. W trakcie b a d a ń w północnej części wykopu uchwycono obiekt o średnicy około 120 cm zawierający ceram ikę 1 krzemienie. O biekt posiadał intensyw nie szare w ypełnisko przesycone węglami drzewnymi, a w Jego spągu znaleziono duże fragm enty węgli drzewnych, nadających się do datow ania. Wydaje się, że obiekt powinien być związany z osadnictw em k u ltu r pucharów lejkowatych (mniej prawdopodobny je s t Jego związek z osadnictw em późnowstęgowym),
I
Cyców. woj. chełm skie St. 40 patrz okres lateńskiCząstków Polski, gm. Czosnów woj. warszawskie patrz okres rzymski
Dąbrowa Biskupia, U niw ersytet lm. Adama Mickiewicza
woj. b yd gosk ie w P oznaniu In sty tu t Prahistorii
Za-I
S t. 21 AZP 4 5 -4 3 kład P rahistorii Polski______________B adania prowadził m gr Piotr Chachlikowski. Finansow ało BBDZ w Byd goszczy. Dziesiąty sezon b ad ań . O sada kultu ry pucharów lejkowatych z fazy IIIC. Ślad osadnictw a ludności kultu ry ceram iki sznurowej.
