Prze&warzanle danych sejsmicznych w Pl'zypadku
wys&~powania intensywnych fal wielokroinych W przypadku, gdy regulairne zak16cenia 0 wyso-kich wartosciach prE:dkosci pozornych s~ intensyw-ne, a stosowana geometria rozstaw6w nie zapewnia ich dostatecznego Uumienia, co ba;rdzo CZE:sto zdarza· siE:· przy rejestracji zlozonych refleks6w· wielokrot-nych, na przekrojach czasowych opracowanyeh
me-tod~ wielokrotnych profilowan moze wystE:powa~ za-nik pewnyeh osi zgodnosci faz lub pojawianie siE: in-nych nie ·obserwowain-nych na sejsmogramach. Zmia-ny takie, zdaniem Bespjatowa, s~ najczE:sciej zwiq-zane z zakl6ceniami, kt6re w wyt:liku sumowania ulegaly zriieksztaleen~u zar6wno pod wzgl~dem ksztal-tu :zapisu,· jak i ezasu wystE:powania. Zald6cenia te mimo sumowania pozostaly intensywne i pod wzglE:-dem ener$ii dominujq nad falami jednokrotnymi. Za-kl6eenia mogq przejawiac si~ w pcistaci osi zgodnosci fa!!:, podoJ:mie jak i rzeczywiste granice sejsmiczne.
Niekiedy~ 'przy pewnych kinematycznych i dynamicz-Iiych wlasciwosciach regularnych fal zakl6cajilcych i· ok.reslonych parametrach geometrii rozstawu, osi zgodnosci faz tych fal mogq by~ nachylone. Przy po-bieznej ocenie przekroju i niedostatecznym uwzgl~d
nieniu· omawianego zjawiska, fale zakl6cajqce bitwo uznac mozna za odbite od ITzeczywistych granic sejs-micznych. Omawiane fale zakl6cajqce znikajq, je:l;eli zamiast rozstaw6w sklrajnych zastosowa~ rozstawy srodkowe, wzgl~dnle \x:di\ one· posiada~ przeciwne upady, przy strzelaniu z odwrotnego kIerunku w sto-sunku do .rozstawu.· Ta cecha ·pozwala rozpoznawa~
fale zakl6cajqce 0 duzych pr~dkosciach pozornych. Zmiany w obrazie falowym na PlTzekroju czaso-wym zaleznie od kierunku strzelania, zdaniem Besp-jatowa, me mozna tlumaczye t6inym efektem tlu-mienia fal wielokrotnych, poniewaz stosowane roz-stawy posiadaly podobn~ dlugos~ i odleglo§c od PS, tak wi~c ich zdolnosc wytlumienia fal byla iden-tyczna. Przeprowadzone badania teoretyczne wymie-nionego zjawiska wykazaly, ze wystE:puje ono wsku-tek stosowania rozstaw6w w niedostatecznym stop-niu tlumi~cych zloZone fale wielok.rotne 0 duzej in-· tensywnosci. W przypadku zwi~kszenia krotnosci profilowania z 3-6 do 12 zjawisko to zanikalo. Jednoczesnie badaniami stwierdzono, ze ksztaU osi zgodnosci faz fal zak16caj~cych zalezy od r6znic prE:dkosci fal wielokrotnych i jednokrotnych, geome-trii rozstawu i krotnosci pokrycia. Tak wiE:c podkres-la siE:, ze powyzsze zjawisko nalezy mie~ na uwadze przy projektowaniu schemat6w strzelania i prze-twarzania . danych metody wielokrotnych profilowan.
UZYSKIWANE WYNIKI I KIERUNKI ROZWOJU METODY
Zastosowanie metody wielokrotnych profilowan w r6znych jednostkach geologicznych, charakteryzu-ji\cych si~ odmienn~ budowq wgl~bni\ i warunkami powierzchniowymi, przynioslo generalni\ poPITawE: ja-kosci uzyskiwanych wynik6w. Polega ona na zwiE:k-szeniu zasiE:gu glE:bokosciowego, lepszym sledzeniu granic plytszych i pewniejszym wyznaczeniu stref dyslokacyjnych oraz oslabianiu fal wielokrotnycn. W niekt6rych regionach ZSRR, jak np. na Sacha-linie, omawianq metodi\ uzyskano najlepsze wyniki w pracach prowadzonych dotychczas zlozonq meto-dyki\ i roznymi metodami, li\eznie z metodi\ regulo-wanego odbiotu kieiTunkowego. Niewqtpliwie znaez-nie zwi~kszono efektywnos~ metody wielokrotnyeh profilowan stosujqc przetwarzanie cyfrowe, mimo prowadzenia duzej cZE:sci prac polowych aparaturami
z zapisem analogowym. .
Da1szi\ popraw~ jakosci wynik6w metodi\ wielo-krotnych profilowan osii\gnie siE: przez:
1) sZeITsze stosowanie aparatur z zapisem cyfrowym, 2) doskonalenie sposob6w obliczenia i korekty
popra-wek statycznych i dynamicznych,
3) rozbudowE: istnieji\cych i opracowanie nowych pro-gram6w cyfrowego przetwarzania danych, co wy-.
maga zastosowania nowoczel5nych maszyn matema-tycznych.
Jednoczesnie podkresla si~, ze metoda wielokrot-nych profilowan z powodzeniem moze bye stosowana w obszarach 0 stosunkowo prostej budowie geologicz-nej, tj. tarn, gdzie wystE:pujq wzgl~dnie 1T6wne graniee, nie powoduji\ce rozproszenia ia1, a fale szkodliwie
po-siadajq pr~dkosci efektywne znacznie r6zniqce si~ od ptE:dkosci fal uzytecznych. Wyb6r geometrii
rozsta-w6w powinien byli poprzedzony analizq c~stotliwos
ciowych charakterystyk kierunkowosci i istniejqcego obrazu falowego. Ponadto ·stosowana .geometria rozsta-w6w powinna zapewniac sumowanie ·fal uzytecznych w fazie, w zwii\zku z tym nalezy oddawa~ pierwszen-stwo rozstawom, dla kt6rych odleglose skrajnych ka-nal6w od PS nie przekracza .1 ,5-2 km.
LITERATUR,A.
1.
Krynick~
T.;M.idura A. ...O.~·16w
w ...
. P~zeglqd wynik6w badar'i sejsmicznych. BiuI:· PPG,1972, nr 1. . . . . .
2. Pepel A.,. BetlejK., Krynicki T. - Sto': sowanie wielokTotriych pokry~ w badaniach sejs-. micznych. Prz. geol.· 1972, nr 1. . 3. Pr a c a zbiorowa pod red.. A.. K. Urupowa i W. J. Mieszbieja - Siejsmicze~kije issledowanija mietodom obszczej glubinnoj toczki (matierialy sieminara). Moskwa, 1972.
SUMMARY
Materials presented at the symposium devoted to seismic studies made by the method of multiple pro~
filing, which took place in the USSR in 1972, aire discussed in the paper. Factors influencing the ef-·fectiveness of this method are given and method of
interpretation of seults is discussed. Moreover, mode of calculation of· dynamic corrections and
transfor-mation of seismic data, in case of oecul'lTence of in-tense .multiple wave3, is shown; algorhythms are en-:1umerated and programmes of seismic data proces-sing by electronic machines are demonstrated. Some of the results obtained and prospectives for future developments of the method are mentioned.
PE310ME
113JIo:meHbI lIfaTepr.t:aJlbI, npe,llCTaBJIeHHble Ha ClilM.-rI03HYllfe no ce:ei:cIlfK'IeCKr.t:M pa60Tallf lIfeTO,llOIlf IIIHoro-KpaTHoro npoq:mJIKpOBaHHH, COcTo.a:BweMCH B CCCP B 1972 r. YKa38HbJ q,aK'l'Opbl, BJlJffllOW;He Ha 9q,q,eK-'THBHOCTb STOrO lIfeTO;n;a. OnHcaHa lIfeTO,lJ;MKa KHTepnpe-TaqMK, cnoc06bI BbI'IHCneHHH nonpaBoK H npeo6pa30-BaHKiI: ce:ei:clolH'JeCKMX ,IIaHHbIX npM HaJIH'iMH JIHTeH-CHBHbTX MHOrOKpaTHbJX BO;JIH, npHBe,lleHbJ aJIfOpMTMbl H rmorpallfMbT nepepa60TKK ce:ei:cMr.t:TlecKr.t:X ,IIalUIbJX Ha 3BM. 06cy:m,llaJOTcR nOJIy"'aeMble pe3YJIbTaTbT K Ha-npasJIeHWi pa3BHTJfH lIfeTO;n;a B 6Y,llylileM.· ..
SPROSTOW ANIE
W artykule E. Gawor-BiEidowej ·pt. "Rozw6;
po-~lad6w na przynaleznosc . systematyczn~ niekt6rych rod7aj6w rodziny Anomalinida:e C us h m an,· 1927", drukowanym w "Przegl~dzie Geologicznym" ntr 7. 1974, wkradly si~ nastE:pujl'lce bl~dy:
S trona od g6ry od dool Wiersz jest 307 13 ValvuUnmdae 309 3 ·Oibicididae 309 10 Oibicidae 310 34 Laticarina 310 32 Frauzenau, 310 6 Almaelininae 3ll II AnomaUnidae 3ll 12 1932 powinno bye Valvulinidae Oibicidae Oibicididae Laticarinina lI'ranzenau Almaeninae AnomaUninae 1952
