R O C Z N I K I N A U K S P O Ł E C Z N Y C H
T o m X — 1982
M A R I A S T R Z E S Z E W S K A
S T U D IU M Z A G A D N IE Ń S P O Ł E C Z N Y C H I G O S P O D A R C Z Y C H W SI K A T O L IC K IE G O U N IW E R S Y T E T U L U B E L S K IE G O
W ro k u a k a d . 1945/46 p o w sta ło p rz y K u ;o litk im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si. J e g o cele m b y ło „ te o r e ty c z n e i p ra k ty c z n e p rz y g o to w a n ie słu c h a c z y do p ra c y w z a k re s ie sp o łe c z n y m i g o s p o d a rc z y m n a te r e n ie w s i” (§ 2) >, w szczególności zaś p rz y g o to w a n ie do p ra c y p r a co w n ik ó w a d m in is tra c y jn y c h , sp ó łd z ie lc z y c h i d z ia ła c z y w ie js k ic h , k s z ta łc e n ie i n te lig e n c ji w ie js k ie j w z a k re s ie w ie d z y e k o n o m ic z n e j, sp o łe c z n e j i k u lt u r a l n e j.
O d d a w n a is tn ia ła w P o lsce p o trz e b a s tw o r z e n ia ta k ie g o s tu d iu m o c h a r a k te r z e szkoły w y ższej, jeszcze p rz e d d ru g ą w o jn ą ś w ia to w ą d y s k u to w a n o na te n te m a t, u s iłu ją c w te n sposób z a ra d z ić b r a k o m i n ie d o m a g a n ie m w te j d z ie d z in ie .
S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si p o w s ta ło n a K a to lic k im U n iw e rsy te c ie L u b e ls k im z in ic ja ty w y p ro f e s o ró w W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łecz n o -E k o n o m ic z n y c h p rz y w s p ó łu d z ia le W y d z ia łu R o ln e g o U n iw e r s y te tu im . M a rii C u rie -S k ło d o w sk ie j w L u b lin ie , I n s ty tu t u N a u k o w e g o G o s p o d a rs tw a W ie jsk ie g o w P u ła w a c h , ja k ró w n ie ż p rz y p o p a rc iu Z w ią z k u M ło d zieży W ie js k ie j „W ici” , Z w ią z k u N a u c z y c ie lstw a P o ls k ie g o i U n iw e rs y te tó w L u d o w y c h 2.
D n ia 20 V II 1945 r. z a p a d ła u c h w a ła R a d y W y d zia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o - -E k o n o m iczn y ch K U L -u . k tó r ą S e n a t A k a d e m ic k i K U L -u z a tw ie rd z ił d n ia 27 V II 1945 r.s, o u tw o rz e n iu S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si. R ó w n ie ż n a w n io se k teg o ż W y d zia łu z o sta ł w y b r a n y d y r e k t o r S tu d iu m . Z o sta ł n im p ro f. d r C zesław ' S trz e sz e w sk i. P is m o M in is te rs tw a O ś w ia ty , p o w o łu ją c e S tu d iu m do życia, n a d e sz ło w p a ź d z ie rn ik u 1945 r .4 P ie r w s z y w y k ła d in a u g u r u ją c y z a ję c ia odbył się d n ia 12X 1 1945 r .s
1 S ta t u t S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K a to lic k ie g o U n i w e rs y te tu L u b e lsk ie g o (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
2 J. T u r o w s k i . S t u d i u m Z a g a d n i e ń S p o ł e c z n y c h i G o s p o d a r c z y c h Wsi. W :
K sięga j u b i l e u s z o w a 50-lecia K a to l i c k i e g o U n i w e r s y t e t u L u b e l s k i e g o . L u b lin 1969
s. 249.
3 T am że s. 128.
4 „ U p o w a ż n ia m S e n a t A k a d e m ic k i K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o do u ru c h o m ie n ia w s p ó ln ie z U n iw e rs y te te m M a rii C u rie S k ło d o w sk ie j S tu d iu m Z a g a d n ień S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si p rz y K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im na z a s a d a c h z a w a rty c h w S ta tu c ie . Z a tw ie r d z e n ie S ta t u tu n a s tą p i w n a jb liż s z y m czasie”. Z a M in is tra (—) W . B ie ń k o w sk i, P o d s e k r e ta r z S ta n u (P ism o M in is te rs tw a O św ia ty z 1 9 X 1945 r. N. IV -2495/45/N — A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łecznych i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
S ta t u t S tu d iu m Z a g a d n i e ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u zo stał z a tw ie r d z o n y n a jp i e r w p rz e z W ielk ieg o K a n c le rz a K U L - u », a n a s tę p n ie p rz e z M i n is te r s tw o O ś w i a t y ł . W e d łu g te g o S ta t u tu S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e lsk ie g o sta n o w i d w u le tn ie „sp e c ja ln e S tu d iu m w o b rę b ie W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y c h K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e l s k i e g o ” (§ 1). S tu d iu m k ie r u je d y r e k to r , k tó ry p rz e w o d n ic z y R a d z ie S tu d iu m i p r z y jm u je słu c h a c z y , je s t on w y b ie ra n y p rzez S e n a t A k a d e m ic k i K U L -u n a w n io se k R a d y W y d zia łu P r a w a i N a u k S p o łeczn o - -E k o n o m ic z n y c h K U L -u n a o k re s tr z y le tn i (§ 5). R a d a S tu d iu m , do k tó r e j w c h o d z ą r e k t o r K U L -u , d z ie k a n W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe czn o -E k o n o m iczn y ch K U L -u o ra z p ro fe s o ro w ie , z a s tę p c y p ro f e s o ró w i d o cen ci S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si, z a jm u je się s p r a w a m i n a u k o w y m i, p e d ag o g ic zn y m i i g o s p o d a rc z y m i S tu d iu m (§ 7). P ie r w s z y c h w y k ła d o w c ó w p o w o ła ła R a d a W y d z ia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y c h K U L -u n a w n io se k d y r e k to r a S tu d iu m
(§ 8).
P r o g r a m S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u o b e j m o w a ł d w a ła ta , a le ju ż w s ie r p n iu 1946 r. s ta r a n o się o z m ia n ę S ta tu tu , k tó r a m ia ła p rz e k s z ta łc ić S tu d iu m z d w u le tn ie g o n a tr z y le tn ie , z a p e w n ia ją c słu c h a c z o m p o u k o ń c z e n iu I I I r o k u m o żn o ść u z y s k a n ia niższeg o a k a d e m ic k ie g o sto p n ia n a u k o w eg o . I n i c ja t y w a w y sz ła o d d o ln ie ze s tro n y słu ch aczy . R a d a S tu d iu m u c h w a liła p r o j e k t z m ia n y S ta t u tu n a p o sie d z e n iu w d n iu 8 V III 1946 r.8 n a p o d s ta w ie a n k ie ty p rz e p r o w a d z o n e j w śró d słu c h a c z y , w k tó r e j 99»/o u c z e stn ik ó w w y p o w ie d z ia ło się za p rz e k s z ta łc e n ie m S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u z d w u le tn ie g o n a tr z y le tn ie . P r o je k to w a n o tr z y s p e c ja liz a c je n a I I I r o k u : p e d a g o - g ic z n o -s p o łe c z n ą , s a m o rz ą d o w o -g o s p o d a rc z ą i sp ó łd z ie lc z o -g o sp o d a rc z ą . Z a się g a n o o p in ii w te j s p r a w ie M in is te r s tw a R o ln ic tw a i R e fo rm R o ln y ch , B iu ra P la n o w a n ia W si p rz y M in is te r s tw ie O d b u d o w y i K o m is ji S zkół W yższych R a d y W y c h o w a n ia S p ó łd zielczeg o . W sz y s tk ie o p in ie b y ły ja k n a jb a r d z ie j p rz y c h y ln e i w y p o w ia d a ły się za p o s z e rz e n ie m s t u d i ó w 0. J e d n a k M in is te rs tw o O ś w ia ty n ie w y ra z iło zgody n a u tw o r z e n ie I I I ro k u n a S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u .1» T a k w ię c s tu d ia tr w a ł y d w a la ta i o b e jm o w a ły n a s tę p u ją c e p rz e d m io ty : I ro k 5 godz. E n c y k lo p e d ia g o s p o d a r s tw a w ie js k ie g o . p ro f. d r S. L ew ick i 1 „ H is to r ia P o ls k i ze szcz e g ó ln y m u w z g lę d n ie n ie m h is to r ii w s i ... p ro f. d r Cz. S trz e sz e w sk i 4 „ E k o n o m ia sp o łe c z n a . . . doc. d r J. D o b rz a ń sk i 2 „ H is to r ia w si ... : d r W. A d a m c z y k d r F. K ą c k i 3 P is m o K u r ii B is k u p ie j w L u b lin ie z 26 1 1946 r. n r 314 (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si - b ez sygn,). 7 „[...] n a p o d s ta w ie § 69 S t a t u t u K a t o l ic k i e g o U n i w e r s y t e t u L u b e l s k i e g o (Dz. U rz, M . W . R. i O. P. n r 3 p. 9 z 1939 r .) ” (P ism o M in is te rs tw a O św ia ty z 19 111946 n r IV -1158/46 — A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — b e z sygn.). 8 A r c h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — b ez sygn. e T a m ż e . 10 P is m o M in is te r s tw a O ś w ia ty z 9 V I 1949 r. n r IV SH-6940/49 (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
3 S ta ty s ty k a lo ln ic z a ... d r S. S zczęch 2 G eo g rafia r o l n i c z a ... d r A. K ie r e k 2 Z a ry s p ra w a c y w i l n e g o ... d r. A. P a s t u s z k a 2 P ra w o h a n d l o w e ... p ro f, d r H . D e m b iń s k i 2 U sta w o d a w s tw o s' ftdowc p ro f. I. C z u m a 4 P o lity k a a g r a r n a ... p ro f. d r Cz. S tr z e s z e w -sk i
2 S półdzielczość o g ó i n a ... doc. d r B. K ła p k o w s k i 2 S o cjo lo g ia ogó ln a ... d r L. B o rn u s
doc. d r J . G a je k
3 K sięg o w o ść ogó ln a i sp ó łd zielcza ks. doc. d r F . M ire k
2 E ty k a z a w o d o w a ... m g r B. K ę s ik
ks. p ro f. d r Z. G o liń s k i 1 C h rz e ś c ija ń s k a d o k tr y n a sp o łeczn a ks. p ro f, d r J . K e lle r
II ro k 2 godz. H a n d e l ro ln iczy ... k s. b p d r S. W y sz y ń s k i p ro f. d r H . D e d e rk o 1 ,, T o w a ro z n a w stw o r o l n i c z e ... m g r F. B a to r 4 „ E k o n o m ik a g o s p o d a rs tw w ie js k ic h w ra z p ro f. d r W. S ła w iń s k i z k s i ę g o w o ś c i ą ... ■. p ro f. d r H. R o m a n o w s k i 1 „ N a u k o w a o rg a n iz a c ja p ra c y . . . . p ro f. d r H. R o m a n o w s k i 3 „ S o cjo lo g ia w s i ... doc. d r J. G a je k d r J. T u ro w s k i 2 „ O rg a n iz a c ja sp o łeczn a i g o s p o d a rc z a w si d r A. G u rn ic z 2 ,, A g ro n o m ia s p o ł e c z n a ... in ż . Z. S z e w c z y k 3 „ O rg a n iz a c ja i g o s p o d a rk a sp ó łd z ie lc z a n a m g r W. W itw ic k i w si ... T. P o ż n ia k m g r J. S te lig a 1 „ O rg a n iz a c ja o św ia ty i k u ltu r y n a w si p ro f. d r M . M o re lo w sk i 1 „ S z tu k a l u d o w a ... H. Z w o la k ie w ic z 1 „ P rz e m y s ł l u d o w y ... p ro f. d r S. K a w y n 2 „ L it e r a tu r a l u d o w a ... d r W. K w it 1 „ H ig ie n a n a w s i ... d r J . B rz o z o w sk i 1 „ B u d o w n ic tw o w i e j s k i e ... inż. S. Z ie m n ic k i 3 „ S a m o rz ą d te r y to r ia ln y i p ra w o s a m o rz ą dow e ... m g r P . T y p ia k 2 „ P r a w o a d m in is tra c y jn e ro ln ic z e . . . p ro f. d r W . K lo n o w ie c -k i 2 „ M o w a l u d o w a ... p ro f. d r W. K u r a s z k ie -w icz 1 „ C h rz e ś c ija ń s k a d o k tr y n a sp o łeczn a . . k s. b p d r S. W y sz y ń s k i W y k a z im ie n n y sa m o d z ie ln y c h p r a c o w n ik ó w n a u k o w y c h , z a s tę p c ó w p ro f e s o ró w i w y k ła d o w c ó w S tu d iu m 1. D r A d a m c z y k W ła d y sła w , K U L . 2. M g r B a to r F e rd y n a n d , d y r e k to r C e n tra li M a te ria łó w B u d o w la n y c h W a rs z a w a . 3. D r B rzo zo w sk i J e rz y , W y d zia ł Z d ro w ia L u b lin .
5. P ro f . d r D e d e rk o B o g d a n , UM CS. 6. P r o f . d r D e m b iń s k i H e n ry k , K U L . 7. D oc. d r D o b rz a ń s k i J a n , K U L . . 8. D oc. d r. G a je k Jó z e f, K U L . 9. K s. p ro f . d r G o liń s k i Z d z isła w , K U L. 10. D r G u r n ic z A n to n i, st. a s y s te n t U J K ra k ó w . U . P ro f . d r K a w y n S te f a n , K U L . 12. D r K ą c k i F r a n c is z e k , z n a n y h is to ry k g o sp o d a rc z y w si. 13. K s. p ro f . d r K e lle r Jó z e f, K U L .
14. M g r K ę s ik B ro n is ła w , d y r e k to r O d d z ia ła .S p o łe m ” L u b lin . 15. D r K ie r e k A le k s a n d e r , K U L.
16. P ro f . d r K lo n o w ie c k i W it, K U L .
17. D oc. d r K ła p k o w s k i B o lesław , U J K ra k ó w . 18. P ro f . d r K u ra s z k ie w ic z W ła d y s ła w , K U L.
19. D r K w it W ła d y s ła w , n a c z e ln ik W y d z ia łu Z d r o w ia L ublin. 20. P ro f. d r L e w ic k i S te fa n , U M CS. 21. K s. doc. d r M ire k F ra n c is z e k , K ra k ó w , 22. P ro f . d r M o re lo w s k i M a r ia n , K U L . 23. D r P a s t u s z k a A n to n i, K U L . 24. M g r P o ź n ia k T a d e u s z , d y r e k to r Z w ią z k u R e w iz y jn e g o S p ó łd z ie ln i W a rs z a w a . 25. P ro f. d r R o m a n o w s k i H e n ry k , UM CS.
26. P ro f . d r S ła w iń s k i W ito ld , U M CS.
27. M g r S te lig a J a n , n a c z e ln ik W y d z ia łu O św ia ty w K u r a to r iu m L u b lin . 28. D r S zc z ę c h S ta n is ła w , K U L. 29. Inż. S z e w c z y k P io tr , d y r e k to r P a ń s tw o w e g o L ic e u m G o sp o d a rstw a W ie j s k ie g o L u b lin . 30. P ro f. d r S tr z e s z e w s k i C zesław , K U L. 31. D r T u r o w s k i J a n , K U L . 32. M g r T y p ia k P io t r , in s p e k to r M in is te rs tw a A d m in is tra c ji P u b lic z n e j W a r szaw a.
33. M g r W itw ic k i W ik to r, d y r e k to r W y d zia łu Z w ią z k u R e w iz y jn e g o S p ó łd z ie l n i W a rs z a w a . 34. K s. b p d r W y s z y ń s k i S te f a n , b is k u p o rd y n a r iu s z lu b e lsk i. 35. In ż. Z ie m n ic k i S ta n is ła w , U M C S. 36. Z w o la k ie w ic z H e n r y k , n a u c z y c ie l L ic e u m im . Z a m o y sk ie g o L u b lin . W y k a z im ie n n y a s y s te n tó w S tu d iu m 1. B o rn u s L e o n , p r z y se m . z p o lity k i a g r a r n e j.
2. K u b a s S ta n is ła w , p rz y sem . z e k o n o m ik i g ospod. w ie js k ic h . 3. M a c ie jk o w s k i A n to n i, p rz y sem . sp ó łd zielczy m .
4. M a r ty n o w s k i W a c ła w , p rz y sem . e k o n o m ii sp o łeczn ej.
5. S ło m a A n to n i, p r z y sem . z p r a w a a d m in is tra c y jn e g o ro ln iczeg o . 6. k s . T o k a rc z u k Ig n a c y , p rz y ć w ic z e n ia c h z e k o n o m ii sp o łeczn ej.
O g ó łem b y ło n a S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u 15 s a m o d z ie ln y c h p ra c o w n ik ó w n a u k o w y c h , 5 z a s tę p c ó w p ro fe so ró w , 6 m ło d szy ch p ra c o w n ik ó w n a u k i i 12 osób p ro w a d z ą c y c h z a ję c ia zlecone, b ę d ą c y c h p r a c o w n i k a m i n a u k i lu b w y b itn y m i fa c h o w c a m i n .
W ielu p ra c o w n ik ó w S tu d iu m z a ję ło w p ó ź n ie jsz y c h la ta c h w y b itn e sta n o w is k a j tu k : ks. b p S. W y szy ń sk i z o sta ł p r y m a s e m P o ls k i i k a rd y n a łe m ., ks. Z. G u liń sk i — b is k u p e m o rd y n a r iu s z e m c z ę sto c h o w s k im , ks. I. T o k a rc z u k — b is k u p e m o rd y n a r iu s z e m p rz e m y sk im , L. B o rn u s — p ro f e s o re m I n s ty tu tu N a u k o w e g o G o s p o d a rs tw a W iejsk ieg o w P u ła w a c h , J. D o b rz a ń s k i — p r o r e k to r e m K U L -u ' U M C S -u , J. G a je k — p ro f e s o re m U M C S -u , A. K ie re k — p ro f e s o re m A k a d e m ii R olniczej w L u b lin ie , P. S z e w c z y k — p ro f e s o re m A k a d e m ii R o ln iczej w L u b lin ie , u T u ro w s k i — p ro fe so re m K U L -u , S. Z ie m n ic k i — r e k to r e m A k a d e m ii R o ln iczej
■ Lublinie,,
S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u p o sia d a ło n a s tę p u ją c e z a k ła d y n a u k o w e :
1. Z a k ła d p o lity k i a g r a r n e j, 2. Z a k ła d h is to rii w si, 3. Z a k ła d socjologii w si,
4. Z a k ła d e k o n o m ik i g o s p o d a r s tw w ie js k ic h , 5. Z a k ła d spółdzielczości ro ln ic z e j,
ii. Z a k ła d p r a w a a d m in is tr a c jin e g o ro ln iczeg o .
W p o szczeg ó ln y ch Z a k ła d a c h w y k o n y w a n o w ię k sz e p ra c e z b io ro w e p od k ie ru n k ie m p ro f e s o ró w z p o m o c ą a s y s te n tó w , n p . m o n o g ra fie e k o n o m ic z n o -s p o łe c z n e sk u p is k m ie js k ic h , z b ie r a n ie m a te r ia łó w do h is to rii w si w a rc h iw a c h p a ra f ia ln y c h i g m in n y c h . B u d ż e t S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n jrch i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u b y ł p o k r y w a n y z fu n d u s z ó w K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e lsk ie g o . D y r e k to r S tu d iu m prof. d r Cz. S trz e sz e w sk i s t a r a ł się n ie je d n o k r o tn ie o p rz y d z ie le n ie d o ta c ji p a ń s t w o w y c h n a p ro w a d z e n ie S tu d iu m i w M in is te rs tw ie O św ia ty , i w M in is te rs tw ie R o ln ic tw a i R e fo rm R o ln y c h , j a k ró w n ie ż o p rz y d z ie le n ie o ś ro d k a k u ltu r y ro ln e j po ro z p a rc e lo w a n y m m a ją tk u , c e le m p ro w a d z e n ia z a ję ć p ra k ty c z n y c h , np. w e w si S n o p k ó w lu b Ł y s o ła je w w o j. lu b e ls k im , a le n ic z teg o n ie w>rs z ł o 1!. T y lk o M i n is te rs tw o O św ia ty u d z ie liło p a r o k r o tn ie p e w n e j s u m y n a z a k u p k s ią ż e k d la b i b lio te k i S tu d iu m (po 10 000 — zł.). B y ła to je d y n a d o ta c ja p a ń s tw o w a d la p la c ó w k i K U L -u w c a ły m o k re s ie p o w o je n n y m 1S.
G łó w n y U rz ą d P la n o w a n ia P rz e s trz e n n e g o , W y d z ia ł P la n o w a n ia W si, p rz y M i n is te r s tw ie O d b u d o w y n a w ią z a ł ś c isłą w s p ó łp r a c ę ze S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y ch i G o sp o d a rc z y c h W si K U L - u 14, p r a g n ą c u z y s k a ć od S tu d iu m n a ś w ie tle n ie n a u k o w e n a jw a ż n ie js z y c h z a g a d n ie ń w ie js k ic h i z a m a w ia ją c sz e re g m o n o g ra fii p ra c n a u k o w y c h . J a k w y n ik a z k o re s p o n d e n c ji S tu d iu m z am ieszczo n ej w A rc h iw u m K U L -u , w s p ó łp r a c a ta b y ła d la M in is te r s tw a O d b u d o w y b a rd z o c e n n a i p o m o cn a. S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u d o s ta rc z y ło M in i ste rs tw u sześć o p ra c o w a ń n a u k o w y c h , za k tó r e M in is te rs tw o p ła c iło h o n o ra r ia a u to rs k ie .
P rz e c ię tn a lic z b a słu c h a c z y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h 12 L is ty S tu d iu m do M in is te rs tw a R o ln ic tw a i R e fo rm R o ln y c h : z 2 6 II 1946 r. L. dz. 40/46St; z 15 II I 1946 r. L. dz. 47/46/St. (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — b e z sygn.).
18 P is m a M in is te rs tw a O ś w ia ty : z 2 II I 1946 r. n r b ib l. 271/46: z 11 IV 1946 r. n r N D B 1309/46; z 5 X 1946 r. n r N D B 2491/46; z 11 II 1947 r. n r N D B 4024/47 (A rc h i w u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
11 P is m o M in is te rs tw a O d b u d o w y z 6 V 1946 r. S U P P 1402/46 (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — b ez sygn.).
Wsi K U L - u w y n o s iła p o n a d 200 słu c h a c z y n a o bu ro c z n ik a c h , w ty m 60% p o ch o d z e n ia w ie js k ie g o , ty lk o w p ie r w s z y c h ła ta c h d z ia ła ln o ś c i S tu d iu m liczb a t a b y ła w i ę k s z a 16. S łu c h a c z e d z ie lili się n a z w y c z a jn y c h i w o ln y c h (S t a t u t S t u d i u m §4). S łu c h a c z e z w y c z a jn i p o s ia d a li ś w ia d e c tw o m a tu r a ln e ze szkól z a ró w n o o g ó ln o k s z t a ł c ą c y c h , ja k i z a w o d o w y c h (s e m in a r iu m n a u c z y c ie lsk ie , szk o ła spółdzielcza itp.), u p r a w n ia ją c e do s tu d ió w w y ż sz y c h . N ie w sz y sc y je d n a k m ieli ś w ia d e c tw a d o jr z a ło ś c i, b y li w ię c to słu c h a c z e b ez k w a lif ik a c ji, tzw . w o ln i. P rz e c ię tn ie p ro c e n t o w o w y g lą d a ło to w te n sp o só b :
W ie lu słu c h a c z y ro b iło m a t u r ę w czasie stu d ió w . D y re k c ja S tu d iu m łącznie
7. K o łe m N a u k o w y m S łu c h a c z y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d arczy ch
W si K U L -u z o rg a n iz o w a ła d la n ic h k u r s m a tu r a ln y 16. Ci, k tó r z y u k o ń czy li S tu d iu m b ez m a tu r y , o tr z y m y w a li n ie c o in n e j tr e ś c i d y p lo m y . P rz e c ię tn ie S tu d iu m k o ń c z y ło co ro k u 25% ro z p o c z y n a ją c y c h s tu d ia słu ch aczy .
S tu d iu m cieszy ło się w ś ró d s łu c h a c z y d u ż y m p o w o d z e n ie m i z a in te re s o w a n ie m , g d y ż d o b rz e s p e łn ia ło s w o ją ro lę k s z ta łc e n ia p rz y s z ły c h p ra c o w n ik ó w i d ziałaczy w ie js k ic h , a d y r e k c ja o ta c z a ła ic h ż y c z liw ą o p ie k ą u d z ie la ją c r a d i pom ocy w t r u d n y c h p o w o je n n y c h w a r u n k a c h .
S łu c h a c z e S tu d iu m z a ło ż y li K o lo N a u k o w e S łu ch acz y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K U L -u . P o w s ta ło o no n a o rg a n iz a c y jn y m W aln y m Z e b r a n iu słu c h a c z y S tu d iu m o d b y ty m w d n iu 16 1 1946 r .17 C elem K o ła N a u k o w e go S łu c h a c z y S tu d iu m — j a k g ło si S t a t u t te g o K o la — „ je s t p r a c a n a u k o w a i n ie sie n ie p o m o c y m a te r ia ln e j s łu c h a c z o m ” (a rt. 5), pom oc w s tu d ia c h i ro z b u d zen ie z a m iło w a n ia do s a m o d z ie ln y c h p r a c n a u k o w o -b a d a w c z y c h , j a k ró w n ie ż p ra c a sp o łe c z n a . N a p o sie d z e n iu w d n iu 25 II 1946 r .16 p rz y ję to S ta t u t K o la N a u k o w e g o S łu c h a c z y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u . P ie rw s z y m k u r a to r e m K o la od je g o z a ło ż e n ia a ż do lis to p a d a 1948 r. b y ł d r W ład y sław A d a m czyk. W d n iu 2 X II 1948 r. S e n a t A k a d e m ic k i K U L -u p o w o łał d ra J a n a T u ro w s k ie go n a k u r a t o r a K o ła i b y ł on n im a ż do lik w id a c ji K o la 18.
O r g a n a m i K o la N a u k o w e g o S łu c h a c z y S tu d iu m b y ło W a ln e Z e b ra n ie i Z a rz ą d K o ła . W z a k re s d z ia ła ln o ś c i K o ła w c h o d z iło : z w o ły w a n ie p o sied zeń , o p ra c o w y w a n ie i w y d a w a n ie s k r y p tó w , r e p r e z e n to w a n ie i o b ro n a in te re s ó w słu c h a c z y S tu d iu m , p o m o c m a t e r i a ln a cz ło n k o m , u rz ą d z a n ie p u b lic z n y c h o d c z y tó w i im p re z itp.
(S t a t u t K o la a r t. 6).
18 T u r o w s k i , jw . s. 251.
16 K u r s W e r y f ik a c y jn o - K w a lif ik a c y jn y z a tw ie rd z o n y p rz e z K u r a to r iu m L u b e l sk ie p is m e m z 22 III 1947 r. (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G os p o d a rc z y c h W si — b e z sygn.).
17 K się g a P ro to k o łó w W a ln e g o Z e b r a n ia i Z a rz ą d u K o ła N a u k o w e g o S łu ch acz y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
18 S t a t u t K o la N a u k o w e g o S ł u c h a c z y S t u d i u m Z a g a d n i e ń S p o ł e c z n y c h i G o sp o
d a r c z y c h W s i (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d arczy ch
W si — b e z sygn.).
19 P is m o R e k to r a tu K U L z 13 1 1949 r. L. dz. 58/49/R (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
s łu c h a c z e z w y ż sz y m w y k s z ta łc e n ie m ze ś r e d n im u k o ń c z o n y m (m a tu ra ) ze ś r e d n im n ie u k o ń c z o n y m z n iż s z y m w y k s z ta łc e n ie m — 2 0% — 40% — 35% — 5%
W o b rę b ię K o la d z ia ła ły n a s tę p u ją c e S e k c je :
o k e j a n a u k o w a — o rg a n iz o w a ła z e b ra n ia o d c z y to w e i d y s k u s je z re f e - z «il u nu celem w y ró w n a n ia p o zio m u n a u k o w e g o , a b y s łu c h a c z e po u k o ń c z e n iu S tu - u urn b y li g ru n to w n ie p rz y g o to w a n i do p ra c y n a w si. S e k c ja n a w ią z y w a ła k o n - o'vlv z o śro d k a m i n a u k o w y m i, k tó r e in te re s o w a ły się w sią (np. z I n s ty tu te m N a u - G o sp o d a rstw a W ie jsk ie g o w P u ła w a c h ). U rz ą d z o n o b e z p ła tn ą c z y te ln ię ga- , czaso p ism o raz s k r o m n ą b ib lio te k ę lic z ą c ą n p, w 3 947 r. około 200 p o z y c ji80, . y o n ą przez d w ie g o d zin y d z ie n n ie .
n a jw ię k s z y m o sią g n ię c ie m S e k c ji n a u k o w e j K o ła b y ło w y s ta r a n ie się r a i e m : dy: c-kcią S tu d iu m o z o rg a n iz o w a n ie K u r s u W e ry f ik a c y jn o -K w a łifik a c y jn e g o , k tó - • y d a w a ł p rz y g o to w a n ie z z a k re s u d u ż e j m a tu r y . K u rs te n z o s ta ł z a tw ie rd z o n y n r /.oz. K u ra to r iu m L u b e ls k ie p is m e m z d n ia 22 I I I 1947 £.** C h o d ziło b o w ie m o te , że nic w szyscy słu c h a c z e S tu d iu m p o s ia d a li m a tu r ę , n ie b y li w ię c s łu c h a c z a m i . w. czŁ.inymi. P o u k o ń c z e n iu te g o K u rs u , k tó r y o d b y w a ł się n a te r e n ie K U L -u ■ ::y-cy słu ch acze z d a li m a tu r ę , s ta li się n ie ty lk o słu c h a c z a m i z w y c z a jn y m i S tu diu m , a ie m ogli jeszcze k o n ty n u o w a ć s tu d ia n a w y d z ia ła c h u n iw e rs y te c k ic h
S e k c j a s k r y p t o w a — u ła tw ia ła s łu c h a c z o m s tu d ia i e g z a m in y p rz e z w y d a w a n ie s k ry p tó w w tr u d n y c h , p o w o je n n y c h w a r u n k a c h n a b y c ia k s ią ż e k , s łu c h a czom , k tó r y m p ra c a u n ie m o ż liw ia ła n ie je d n o k ro tn ie u c z ę sz c z a n ie n a w y k ła d y . S k ry p ty te ze w s z y s tk ic h p rz e d m io tó w d la o b u la t w y c h o d z iły n a b ie ż ą c o w m ia rę p o stę p o w a n ia w y k ła d ó w , m im o s ta łe g o b o r y k a n ia się z tr u d n o ś c ia m i fin a n s o w y m i 1 b ra k ie m p a p ie r u
S e k c j a i m p r e z — o rg a n iz o w a ła h e r b a tk i to w a rz y s k ie d la c z ło n k ó w K oła i zap ro s z o n y c h gości, w czasie k tó r y c h o d b y w a ły się w y s tę p y w ła s n e g o zesp o łu a r t y s ty c z n e g o o raz z a b a w y ogólne, k tó r e p rz y c z y n ia ły się do z w ię k s z e n ia w ięzi k o le ż e ń sk ic h i d a w a ły zy sk i, w re sz c ie u rz ą d z a ła p o ż e g n a n ia a b so lw e n tó w 7 S tu d iu m . Z o r g a n iz o w a ł a te ż k u r s ta ń c a lu d o w e g o i ś p ie w u p rz y K u r a to r iu m L u b e lsk im . U r z ą d z a n e im p re z y m ia ły c h a r a k t e r p ro p ag an d o w w d la S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łecz n y ch i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u , z a p ra s z a n o n a n ie p rz e d s ta w ic ie li in s t y t u cji z z e w n ą trz .
S e k c j a s p o ł e c z n o- o ś w i a t o w a — (te re n o w a ) p o s y ła ła w t e r e n p r e l e g e n tó w z re f e r a ta m i o tr e ś c i z a w o d o w e j, g o sp o d a rc z e j, k u lt u r a l n e j i p ro w a d z iła za ję c ia św ie tlic o w e z m ło d z ie ż ą (np. n a U n iw e rs y te c ie N ie d z ie ln y m w N ie d rz w ic y ). O rg a n iz o w a ła ró w n ie ż w y cieczk i n a u k o w e do szk ó ł sp ó łd z ie lc z y c h (np. N ałęczó w , Ł y so łaje) i n a u k o w o -g o sp o d a rc z e do czy szczaln i n a s io n , do w s i ■wzorcowej (np. E li— zów ka).
W z w ią z k u z lik w id a c ją S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h Wsi K U L - u , k tó r e zo sta ło z a m k n ię te w e d łu g ro z p o rz ą d z e n ia M in is te r s tw a O ś w ia ty z d n ie m 1 X 1949 r. p o d ję to u c h w a łę o lik w id a c ji K o ła N a u k o w e g o S łu c h a c z y S tu d iu m n a z e b ra n iu Z a rz ą d u K o ła w d n iu 3 0 1 X 1949 r .2! w o b e c n o śc i k u r a t o r a K o ła d ra J a n a T u ro w sk ie g o . W aln e Z e b ra n ie K o ła o d b y te w d n iu 4 V II 1950 r ,23 p r z e kazało m a ją te k K o ła N a u k o w e g o S łu c h a c z y S tu d iu m do d y sp o z y c ji d z ie k a n a W y działu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y c h K U L -u ja k o d łu g w d z ię c z n o śc i za c h ętn ie u d z ie la n ą p o m o c i ra d ę o ra z z a siłe k m a te ria ln y .
20 A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si — bez sygn.
12 K sięga P ro to k o łó w W aln e g o Z e b ra n ia i Z a rz ą d u K o ła N a u k o w e g o S łu c h a c z y S t u d i u m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — b ez sygn.).
22 T am że.
In te n s y w n a d z ia ła ln o ś ć K o ła N a u k o w e g o S łu c h a c z y S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K U L -u o d z n a c z a ła się d u ż y m ro z m a c h e m i ż y w o t no ścią n ie ty lk o w d z ia le n a u k i, a le i w p ra c y sp o łe c z n e j. G ro n o słu c h a c z y i p ro fe s o ró w c e c h o w a ł b r a t e r s k i s to s u n e k w s p ó łp ra c y . „ T w o rz y liśm y je d n ą , w ie lk ą , r o z u m ie ją c ą się w z a je m n ie ro d z in ę ” — n a p is z ą s łu c h a c z e w S p r a w o z d a n i u K o ła N a u
k o w e g o S ł u c h a c z y S t u d i u m z a r o k a k a d . 1948/49 **.
S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K a to lic k ie g o U n iw e rs y te tu L u b e ls k ie g o z o rg a n iz o w a ło n a z a p ro s z e n ie M in is te rs tw a R o ln ic tw a i R efo rm R o ln y c h 25 p rz y w s p ó łu d z ia le W y d z ia łu O ś w ia ty R o ln iczej U rzęd ó w Z ie m sk ic h w oj. lu b e ls k ie g o i k ie le c k ie g o K u rs P e d a g o g ic z n o -S p o łe c z n y dla N au czy cieli S zkół R o l niczy c h . W y k ła d o w c a m i b y li p ro f e s o ro w ie K U L -u i U M C S -u w L u b lin ie o raz w y b itn i fa c h o w c y z L u b lin a i Ł odzi. D y re k to r e m K u r s u z o sta ł p ro f. d r C zesław S trz e - szew sk i. a s e k r e ta r z e m d r W ła d y s ła w A d a m c z y k .
K u r s P e d a g o g ic z n o -S p o łe c z n y d la N a u c z y c ie li S zk ó ł R o ln iczy ch o b e jm o w a ł n a s tę p u ją c e p rz e d m io ty :
45 godz. E le m e n ty p e d a g o g i k i ... doc. d r S. K u n o w sk i, K U L 65 „ P e d a g o g ik a szczeg ó ło w a . . . . p ro f. d r M. Z iem n o w icz,
UM CS 25 „ P s y c h o lo g ia w y c h o w a n ia . . . . P. J. K ru sz e w sk i, P e d a g o g iu m 10 „ P sy c h o lo g ia śro d o w is k a w ie js k ie g o ks. p ro f. d r J. P a s tu s z k a , K U L 5 ,, Z a ry s ro z w o ju w y c h o w a n ia doc. d r J. D o b rz a ń sk i, K U L 20 ., P o d s ta w o w e w ia d o m o ś c i d y d a k ty k i o g ó l n e j ...
5 „ W sp ó łży cie szk o ły ze ś ro d o w is k ie m nacz. J. S te lig a
15 „ P ro w a d z e n ie ś w ie tlic y w szk o le r o l n i H. B ro d o w sk a , a s y s t .,. S tu czej ... d iu m S półdzielcze Ł ódź 10 „ R o zw ó j w s i ja k o c z y n n ik z a sa d n ic z y p o z n a n ia śro d o w is k a w ie js k ie g o d r. W. A d a m c z y k , K U L 5 „ W sp ó łc z e sn a s t r u k t u r a a g r a r n a P o ls k i p ro f. d r Cz. S trz e sz e w sk i, K U L 15 „ E le m e n ty so cjo lo g ii w si . . . . d r J. T u ro w sk i, K U L 5 „ O r g a n iz a c ja o ś w ia ty ro ln ic z e j nacz. A. P a s ia k 10 „ P o w o je n n e u s ta w o d a w s tw o a g r a r n e P o ls k i ... p ro f. d r W. K lo n o w ie c k i, K U L 12 „ M e to d y k a n a u c z a n ia p rz e d m io tó w r o l
n ic z y c h ... inż. W. M iśk iew icz
W c zasie d z ia ła ln o ś c i S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łeczn y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u o d b y ły się c z te ry tu r n u s y w y k ła d o w e i d w a tu r n u s y e g z a m in a c y jn e K u r su P e d a g o g ic z n o -S p o łe c z n e g o w n a s tę p u ją c y c h te r m in a c h : I t u r n u s — 15-29 V 1946 II tu r n u s — 30 IX -5 X 1946 II I t u r n u s — 14-21 X I I 1946 IV t u r n u s — 22 II I-3 IV 1947 23 T am że. 24 A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h WTsi — bez sygn. 25 P is m o M in is te r s tw a R o ln ic tw a i R e fo rm R o ln y c h z 29 V II 1946 r. n r O R/2/ .'VIII/2/9 (A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez sygn.).
V l u r n u s — 29 IX -4 X 1947 J U;; ii a s — 2 -5 1 1948“ .
O g ó ln a liczba słuchacz.- K u rs a P e d a g o g ic z n o -S p o łe c z n e g o d la N au c z y c ie li Szkól R olniczych w y n o siła ¡13 l-/A: woj. k ie le c k ie g o i lu b e ls k ie g o , w ty m p rz e w a ż a ! w oj. lu b e lsk ie . TJeze-.tnic> z n a le ź li p o m ie sz c z e n ie n a u n iw e r s y te c ie w g m a c h u K U L -u , ja k ró w n ie ż k o r ; '’ - tali ze s to łó w k i a k a d e m ic k ie j.
C elem K u rs u byle. n o g łęb ieiJt. p rz y g o to w a n ia z a w o d o w e g o k a d r y n au c z y c ie li szkól ro ln ic z y c h .
M in is te rs tw o R o ln ic tw a i R e fo rm R o ln y c h p rz y z n a w a ło d o ta c je c ele m p r o w a d zen ia K u rs ó w P e d a g o g i c z n o -S p o ieczn y ch , k tó r e p rz e z n a c z a n o n a p o tr z e b y b ieżą ce, ja k r ó w n ie ż w y d a w a ń : n , n ie s k r y p t y ze w s z y s t k i c h p rz e d m io tó w , w rę c z a n e p óź n iej słu c h a c z o m b e z p ła tn ie .
P o o d b y ty m K u rs ie i po z d a n iu e g z a m in ó w p rz e d K o m is ją E g z a m in a c y jn ą u c z e stn ic y o trz y m a li z a św ia d c z e n ia u k o ń c z e n ia K u r s u P e d a g o g ic z n o -S p o łe c z n e g o ć ia N au c z y c ie li S zk ó ł R o ln ic z y c h p rz y K a to lic k im U n iw e rs y te c ie L u b e ls k im , k tó r e by ły rów noznaczne- zr >w ia d e c t w e m u k o ń c z e n ia k u rs ó w s p e c ja ln y c h i d a w a ły w y m a g a n e k w a l i f i k a c j e do n a u c z a n i a w sz k o ła c h z a w o d o w y c h .
Z ało ży cielem i o rg a n iz a to r e m S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u od je g o p o w s ta n ia ar. do z a m k n ię c ia b y ł p ro f. d r C zesław S trz e s z e w - ski, ó w czesn y d z ie k a n W y d zia łu P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y c h K U L -u . To dzięk i je g o in ic ja ty w ie , p ra c o w ito ś c i, p o m y sło w o śc i i c a łk o w ite m u o d d a n iu n o w ej p lacó w ce n a K U L -u S tu d iu m m o g ło p ro s p e ro w a ć i ro z w ija ć się. P ro f. S trz e - szew sk i p o sta w i; sobie za z a d a n i e u tw o rz e n ie ta k ie j u c z e ln i, k tó r e j p ro g r a m o b e j m o w a łb y c a ło k s z ta łt z a g a d n i e ń z w ią z a n y c h ze w s ią , n ie ty lk o ro ln ic z o -g o s p o d a r- czych, a le i s p o łe c z n o -k u ltu ra ln y c h
,-S tw o rz e n ie ,-S tu d iu m Z a g a d n ie ń ,-S p o łe c z n y c h i G o s p o d a rc z y c h W si K U L -u by ło b a rd z o ś m ia ły m i o d w a ż n y m czy n em w w a r u n k a c h p o w o je n n y c h . B yło p ró b ą s z e r szego o d d z ia ły w a n ia K a to lic k ie g o U n iw e r s y te tu L u b e ls k ie g o i u z y s k iw a n ia w p ły w ów na te r e n ie w si, j a k ró w n ie ż p r ó b ą k s z ta łc e n ia in te lig e n c ji p r a c u ją c e j n a w si i d la w si w d u c h u k a to lic k im . B yło w ięc w ty m z a k re s ie n ie ty lk o lo k a ln ą in i c ja ty w ą u n iw e rs y te c k ą , a le o szt-rszym z a się g u o g ó ln o k o ś c ie ln y m . S tą d z a in te re s o w a nie S tu d iu m ze s tro n y w ie!k ieg o s p o łe c z n ik a k s. b p a d r a S. W y sz y ń sk ie g o , ó w czes nego o rd y n a r iu s z a lu b e ls k ie g o i W ielk ieg o K a n c le rz a K U L -u , a p ó ź n ie jsz e g o p r y m a sa P o ls k i i k a r d y n a ła o raz k ilk u in n y c h k się ż y sp o łeczn ik ó w ’ z ks. d re m I. T o k a rc z u k ie m , p ó ź n ie jsz y m b is k u p e m o r d y n a r iu s z e m p rz e m y s k im n a czele. S tu d iu m było te ż p ie rw s z ą i n a jd a le j id ą c ą p ró b ą n a w ią z a n ia w s p ó łp r a c y p o m ięd zy K a to lic k im U n iw e rs y te te m L u b e ls k im a p a ń s tw o w y m U n iw e r s y te te m im . M a rii C u rie - -S k ło d o w s k ie j w L u b lin ie .
T a je d y n a teg o ty p u u c z e ln ia w P o lsc e — a n a le ż y p o d k re ś lić f a k t u tw o rz e n ia je j p rz y K U L -u — m im o że p o w s ta ła w tr u d n y c h , p o w o je n n y c h cza sa c h , m ia ła je d n a k k o rz y s tn e w a r u n k i ro z w o ju . P o w s ta ła w L u b lin ie , w c e n tr u m ro ln ic z y m , m ia ła z a p e w n io n y d o b o r p o w a ż n y c h sił n a u k o w y c h z K U L -u i z U M C S -u o raz z P a ń s tw o w e g o I n s ty tu tu N a u k o w e g o G o s p o d a rs tw a W ie jsk ie g o w P u ła w a c h . N o w o ścią b y ło z w ią z a n ie S tu d iu m z W y d z ia łe m P r a w a i N a u k S p o łe c z n o -E k o n o m ic z n y ch K U L -u i u w z g lę d n ie n ie n a p ie rw s z y m m ie js c u n a u k sp o łe c z n o -e k o n o m ic z n y c h i p ra w n y c h . J a k d alec e teg o ro d z a ju in ic ja ty w a b y ła n o w o śc ią św ia d c z y f a k t z a in te re s o w a n ia się ś ro d o w is k a k a to lik ó w fr a n c u s k ic h , k tó r y c h r u c h ..E conom ie e t
H u m a n is m e ”., k ie r o w a n y p rz e z d o m in ik a n in a o. J . L. L e b re ta , n a z w a ł d ziałaln o ść S tu d iu m a k c ją h u m a n iz a c ji -wsi 27.
N a S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si K U L -u p a n o w a ła a tm o s fe r a p o w ag i n a u k i i r z e te ln e j p ra c y . S z la c h e tn a r y w a liz a c ja w śró d słu ch aczy i ic h p iln o ść b y ła b a rd z o o w o c n a w w y n ik a c h . 80*/« z d a ją c y c h m ia ło oceny d o b re i b a rd z o d o b r e 2S. P r a c a S tu d iu m c h a r a k te r y z o w a ła się d u ż y m d y n a m iz m e m ro z w o jo w y m n ie ty lk o w k ;e r u n k u n a u k i, a le i w k ie r u n k u u sp o łe c z n ie n ia , p rzez co ra z sz e rsz e o d d z ia ły w a n ie n a ś r o d o w is k o w ie js k ie w d u c h u k a to lic k im i s k u p ie nie n a jw a rto ś c io w s z e j m ło d z ie ż y w ie js k ie j n a K U L -u .
M u s ia ło to w y w o ła ć tr u d n o ś c i w ty m o k re s ie , k tó r e zak o ń czy ły się z a m k n ię c ie m S tu d iu m p rz e z M in is te r s tw o O ś w ia ty z d n ie m 1 X 1949 r.
G erh ard S c h m i d t c h e n . Was den D eutschen heilig ist. Religiöse und
politische S trö m u n g e n in der B u n d e srep u b lik Deutschland. M ünchen 1979,
s. 228, K ösel-V erlag.
K s ią ż k a G. S c h m id tc h e n a , p sy c h o s o c jo lo g a i socjologa z Z ü ric h u , n o sząca ty tu ł W es d e n D e u t s c h e n h eilig is t, n a le ż y do n a jb a r d z ie j z n a c z ą c y c h p u b lik a c ji z d z ie d z in y te o lo g ii p ra k ty c z n e j, p e d a g o g ik i i so cjo lo g ii re lig ii z o s ta tn ic h k ilk u la t. P o d ty tu ł d z ie ła z d ra d z a , że id zie tu o o b s z e r n y o p is re lig ijn y c h i p o lity c z n y c h n u rtó w w R e p u b lic e F e d e r a ln e j N ie m ie c . A u to r r o z w ija k o m u n ik a c y jn ą te o r ię in s ty tu c ji i czę śc io w y c h s y s te m ó w sp o łe c z n y c h , in f o r m u je o ró ż n y c h sy s te m a c h o rie n ta c ji, o r e lig ijn y c h i p o lity c z n y c h in s ty t u c ja c h , a ta k ż e o sw o isto ści sp o łeczn y ch p ro c e sów k o m u n ik a c ji. O b s z e rn y m a t e r ia ł e m p iry c z n y i te o re ty c z n y m oże sta n o w ić o g ro m n ą p o m o c d la ty c h , k tó r z y d z ia ła ją w ta k ic h d z ie d z in a c h życia, ja k : p o lity k a , k s z ta łc e n ie , d u s z p a s te rs tw o , p o ra d n ic tw o ro d z in n e itp.
C z te ry ro z d z ia ły p r a c y (V -V III) p o św ię c o n e są z a g a d n ie n io m w p ro s t p o lity c z n y m lu b w p o w ią z a n iu z r e lig ijn y m i. S ta n o w ią w a rto ś c io w e ź ró d ło dla s tra te g ic z n y c h i ta k ty c z n y c h p rz e m y ś le ń d la o rg a n iz a c ji p a r ty jn y c h w R F N . W n in ie js z e j re c e n z ji z r e f e r u je m y ty lk o te f r a g m e n ty k s ią ż k i, k tó r e d o ty czą p ro b le m a ty k i socjo- - r e lig ijn e j (ro z d z ia ły I- IV i IX ).
R o z w a ż a n ia z a w a r te w r e c e n z o w a n e j k sią ż c e n a w ią z u ją do b a d a ń e m p iry c z n y c h , z re a liz o w a n y c h za p o m o cą s ta n d a r y z o w a n y c h w y w ia d ó w , p rz e p ro w a d z o n y c h przez I n s ty tu t D e m o g ra f ic z n y z A lle n s b a c h w la ta c h 1974-1976. S zczeg ó ln ie ce n n e są r e z u l ta t y b a d a ń p a n e lo w y c h z l a t 1974-1975 o b e jm u ją c y c h re p r e z e n ta ty w n ą g ru p ę lu d n o ś c i d o ro s łe j, a n k ie to w a n e j d w u k r o tn ie w p o n a d ro c z n y m o d stę p ie czasu. P o z w o liły o n e po ra z p ie r w s z y n a u c h w y c e n ie w s k a li m a so w e j tr e n d ó w ro zw o jo w y c h p o s ta w r e lig ijn y c h . C a ło k s z ta łt te m a ty c z n y ty c h b a d a ń o b e jm o w a ł ta k ie p ro b le m y, ja k : s o c ja liz a c ja r e lig ijn a i to ż s a m o ś ć o so b o w a, o rie n ta c je i in s ty tu c je r e l ig i j n e o ra z p o lity c z n e , e le m e n ty r e l ig i jn e w m o ty w a c ji p o lity c z n e j, z a c h o w a n ia k o m u n ik a c y jn e w d z ie d z in ie r e lig ijn e j i p o lity c z n e j, tr a n s f e r o rie n ta c ji re lig ijn y c h do
27 Cz. S t r z e s z e w s k i . L ’U n i v e r s i t e C a th o l iq u e de L u b l i n et l ' h u m a n i s m e au villa ge. , E co n o m ie et h u m a n is m e ” 28:1946 s. 666n.
28 A rc h iw u m K U L S tu d iu m Z a g a d n ie ń S p o łe c z n y c h i G o sp o d a rc z y c h W si — bez pygn.
