Volumen L - od nauk filozoficznych i humanistycznych do historii

Wiesław Śladkowski

Volumen L - od nauk filozoficznych i

humanistycznych do historii

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia 50, 1-9

A N N A L E S

Volumen L — o d nauk filo zo ficzn y ch i h u m an istyczn ych d o h isto rii

W roku 1446, w kilkanaście m iesięcy po utworzeniu U niw ersytetu Marii Curie Skłodow skiej w Lublinie, w ładze uczelni p ow ołały sześcio sek cy jn e c z a so ­ pism o naukow e pod nazwą „Annales Universitatis Mariae C urie-Skłodow ska”, aby - jak stw ierdził jeden z jeg o w spółtw órców „pokazać św iatu, że żyje p o l­ ska nauka”.1 Sekcję szóstą, oznaczoną literą F, stanow iły Nauki F ilo zo ficzn e i Hum anistyczne. W roku 1496 obchodzi ona wraz z całym czasopism em sw e p ięćd ziesięciolecie. Z racji tak pięknego jubileuszu warto chyba p o św ięcić kilka słów jej dziejom , ukazać przeobrażenia profilow e, przypom nieć sy lw etk i reda­ ktorów, podjąć próbę ogólnej oceny.

Na podstaw ie decyzji Senatu akadem ickiego U M C S z listopada 1946 r., pierwszą redakcję czasopism a stanowiła Komisja W ydaw nictw N aukow ych, w skład której obok przew odniczącego - prof. Jana M ydlarskiego, w ch o d ziło s z e ­ ściu redaktorów poszczególnych sekcji. Redaktorem sekcji F b ył doc. T adeusz T om aszew ski.2 W ramach każdej sekcji co roku m iał ukazyw ać się tom zaw iera­ jący oryginalne rozprawy naukowe pracow ników U M C S. W sekcji F drukowali

1 Z. Raabe: „A nnales U niversitatis M ariae C u rie-S k ło d o w sk a", [w:] D z ie się ć lat U niw ersytetu

M a rii C u rie-S kło d o w skiej w L ublinie, L ublin 1954, s. 41.

2M. .lędrych: J a k p o w sta ło w ydaw nictw o U M C S, „W iadom ości U n iw ersy teck ie", nr 5 (1 2 ), maj 1992, s. 10.

sw e prace uczeni zatrudnieni w istniejących w ów czas w U M C S katedrach: Filo­ zo fii, P sych ologii, Prehistorii, Etnografii i Etnologii. W chodziły one w skład W y­ działu M atem atyczno-Przyrodniczego.

Pierw szy redaktor sekcji F - Tadeusz T om aszew ski, był m łodym w ów czas psych ologiem (ur. w 1910 r.), który po habilitacji na podstaw ie rozprawy „Ro­ dzaje i m otyw y reakcji negatyw nych” objął w 1946 r. po zm arłym prof. M. Rytlu Katedrę P sychologii. Pod jeg o redakcją ukazały się dwa pierw sze tom y „Anna­ les” sectio F, za lata 1946 i 1947, zawierające prace z zakresu filozofii (N. Łubni- cki), logiki (J. Ł oś, J. Słupecki), p sych ologii (M. Rytel, T. T om aszew sk i) oraz ar­ ch eo lo g ii i antropologii (S. N osek, J. K ow alczyk, T. D zierżykraj-R ogalski). Jako suplem ent do tomu I został w ydany Polski Atlas Etnograficzny opracowany przez J. Czajka. O ile poziom naukowy rozpraw, których autorami byli znani, a niebaw em w ybitni nawet uczeni, był w ysok i, o tyle zastrzeżenia Komitetu w zbu­ dziła koncepcja edytorska tom ów. N ie stanow iły one ca ło ści, le c z były zbiorami od d zieln ie w ydanych, pokaźnych objętościow o rozpraw, np. opublikow ana w ra­ mach I tomu wspom niana rozprawa habilitacyjna T. T om aszew sk iego liczyła 119 stron. Jej autor w p ołow ie 1949 r. opuści! Lublin, by objąć Katedrę Psycho­ logii na U niw ersytecie W arszawskim , osiągając z czasem p ozycję jed n ego z naj­ w ybitniejszych p sych ologów polskich, w r. 1980 został doktorem honoris causa UM C S.

Po w yjeźd zie prof. T. T om aszew skiego do W arszawy redaktorem sekcji F, poczynając od roku akadem ickiego 1949/56) został archeolog Stefan N osek ', któ­ ry pełn ił tę funkcję do r. 1953. Urodzony w 1909 r., doktoryzow ał się przed w oj­ ną na UJ, a w 1945 r. został w U M C S organizatorem i kierow nikiem Katedry Prehistorii. H abilitow ał się w dwa lata później na sw ej m acierzystej krakowskiej uczelni. W Lublinie, wraz ze sw ym i uczniam i i w spółpracow nikam i: J. K ow al­ czyk iem , A. Zakim, J. Gurbą, L. G ajewskim i Z. Ślusarskim , rozw inął pionier­ sk ie badania stanow isk neolitycznych położonych m iędzy W isłą i B ugiem . W y­ niki tych badań, zawarte w rozprawach głów n ie jeg o autorstwa, a także w sp o ­ mnianych uczniów , w ypełniły w całości dwa kolejne tomy sekcji F, tj. III i IV. Pod w zględ em edytorskim były już one zwartym i w ydaw nictw am i. W ystępująca w tych tomach dominacja problematyki archeologicznej, odzw ierciedlała z jednej strony bujny w tym czasie rozwój naukowy lubelskiej prehistorii, z drugiej była rezultatem upadku pozostałych katedr hum anistycznych istniejących w UM CS.

3 A rch iw u m W ydaw nictw a U niw ersyteckiego, Protokoły z p o sied zeń K om itetu R edakcyjnego A n n a le s U M C S z lat 1048—1995, P ro to k ó ł z 29 XI 1949 r. p o r. tak że J. G u rh a: S te fa n N o se k

W odniesieniu do katedr P sychologii i Etnografii, zw iązane to było z w yjazdem z Lublina uczonych będących ich podporami, tj. T. T om aszew sk iego i J. Gajka. In­ ne były przyczyny kryzysu dw óch katedr filozoficzn ych . Jedna z nich upadła po śm ierci jej kierownika prof. S. Harasska (1952). Drugą, po opublikow aniu przez jej kierownika prof. N. Ł ubnickiego dw óch rozpraw, w których poddał on kryty­ ce teorię poznania materializmu dialektycznego, przem ianow ano na Katedrę L o­ giki, ograniczając jej funkcje do zadań w yłączn ie dydaktycznych.

D alsze losy sekcji F w iążą się ściśle z utworzonym w U M C S w 1952 r. W y­ działem H um anistycznym , który w chłonął istniejące dotąd w uczelni katedry hum anistyczne oraz p ow ołał now e, na istniejących w je g o ramach sekcjach, zra­ zu historii, a następnie filologii polskiej, filologii ob cych , ped agogice, filo zo fii i socjologii oraz archeologii i bibliotekoznaw stw ie. Ó w postępujący w miarę upły­ wu lat rozwój W ydziału H um anistycznego w organizm w ielo sek cy jn y nie od ra­ zu znalazł sw e odzw ierciedlenie w profilu tem atycznym sekcji F „A nnales U M C S”. C hociaż w 1953 r., po pow rocie prof. S. N oska do Krakowa, now ym jej redaktorem został historyk prof. Juliusz W illaum e4, to dwa kolejne tom y, tj. V i VI za lata 1950 i 1951, w ydane dopiero w latach 1955 i 1957, pod podw ójną je ­ sz cze redakcją starego i now ego redaktora, były pod w zględ em tem atyki nadal w yłącznie archeologicznym i. Zm ieniono jednak ich ozn aczen ie, z N auk F ilo zo fi­

cznych i H um anistycznych na H um aniora. D opiero t. VII za rok 1952, op ubliko­

wany w 1956 r. pod sam odzielną już redakcją J. W illaum e'a, od zw iercied lał za ­ szłe zm iany, w ypełniły go bow iem rozprawy historyczne. W następnych tom ach, obok prac z dziedziny historii, pojaw iły się artykuły z zakresu filo lo g ii polskiej, filologii obcych: anglistyki, rusycystyki, rom anistyki, germ anistyki, a także filo­ zofii, pedagogiki i psychologii. Profil tem atyczny sekcji F u legł tym sam ym zna­ cznem u poszerzeniu, stała się ona czasopism em w ielodyscyplinarnym . Trzeci re­ daktor sekcji, prof. J. W illaum e stanął w ięc przed niełatw ym zadaniem . Funkcję tę objął jednak badacz wytrawny (ur. w 1904 r.), zajm ujący w ybitną p ozycję w historiografii polskiej. W yw odził się ze słynnej szk oły historycznej, której p oczą­ tek dał Szym on A skenazy, wśród jeg o licznych uczniów znajdow ał się Adam M ieczysław Skałkow ski, który z kolei został mistrzem J. W illaum e’a. I on, p od o­ bnie jak jeg o m istrzow ie, p o św ięcił się badaniom nad epoką napoleońską i czasa­ mi K sięstwa W arszaw skiego, by z czasem rozszerzyć sw e zainteresow ania na hi­ storię historiografii oraz zagadnienia społeczno-gospodarcze, inicjując po sw ym przybyciu z Ł odzi do Lublina w 1953 r., badania w tym zakresie nad dziejam i L ubelszczyzny. Wyrastając i dojrzewając naukowo w okresie m iędzyw ojennym ,

w środow isku poznańskim , zdobył doskonałe przygotow anie m etodologiczne w zakresie nauk hum anistycznych; dysponując św ietnym piórem , potrafił ocen ić i k orygow ać pisarstwo innych. Będąc um ysłem krytycznym , zdającym sobie d o ­ brze sprawę z roli i odpow iedzialności uczonego-hum anisty, dążącego do odkry­ cia prawdy, postaw ił autorom publikującym w „A nnales” w ysok ie wym agania m erytoryczno-form alne. Początkow o, w m yśl decyzji Komitetu Redakcyjnego z 1954 r.5, artykuły drukowane w sekcji F m iały posiadać d w ie recenzje specjali­ stów spoza Lublina, z czasem ograniczono się jednak do jednej tego typu recen­ zji. W instrukcji w ydaw niczej, którą J. W illaum e opracow ał dla sekcji F na pro­ śb ę Komitetu R edakcyjnego w r. I9 6 0 6, zawarł sw e redakcyjne credo. W ym agał, aby artykuły oparte na w łasnych badaniach autorów, przynosiły w yniki oryginal­ ne i były jak najbardziej poprawne pod w zględem konstrukcji logicznej, stylu, or­ tografii, interpunkcji. Kryteria te winni spełniać autorzy dośw iadczeni, jak i ci, którzy staw iali pierw sze kroki w badaniach naukowych. N ie obniżając w ym ogów w stosunku do debiutantów, redaktor ży czliw ie patronował jed n ocześn ie ich p o ­ czynaniom , dzięki czem u w ielu znanych dzisiaj badaczy sw ój start naukowy na łam ach „A nnales” m ogło uznać za w pełni udany. N ie sz częd ził też J. W illaum e s ił i czasu na inne stadia prac redakcyjnych, łączn ie z korektą, którą w ykonyw ał z drobiazgow ą skrupulatnością. W wyniku tych w szystkich czyn n ości redakcyj­ nych, konsekw encji w utrzymywaniu w ym o g ó w , poziom m erytoryczny i formal­ ny sekcji F był w ysoki. Obiektem występującej w o b ec niej krytyki był w ie lo ­ dyscyplinarny profil, w warunkach pogłębiającej się specjalizacji, kształtowania się odm iennych niekiedy założeń m etodologicznych i języka naukow ego, ob o­ w iązującego w p oszczególn ych dyscyplinach hum anistycznych, taki model cza­ sopism a naukow ego był anachronizmem. Redaktor sekcji F zdaw ał sob ie z tego spraw ę, dlatego też nie czynił przeszkód i w pełni zaakceptow ał pow ołanie w 1976 r. nowej sekcji „A nnales” - P h ilo so p h ia -S o cjo lo g ia pod red. prof. Zdzisła­ wa C ack ow sk iego, która objęła w yd zielon e z sekcji F: filo zo fię, so c jo lo g ię , peda­ gogik ę i psych ologię. Odtąd sekcja F stała się zasadniczo pism em dw udyscypli- narnym: historyczno-filologicznym , mającym w perspektyw ie kolejny podział, na historię i filologię.

Poczynając od 1971 r., choroba, która dotknęła prof. W illaum e’a, w coraz w ięk szym stopniu ograniczała jeg o dotychczasow ą aktyw ność na polu redakcyj­ nym. Od tej pory w posiedzeniach Komitetu R edakcyjnego i w innych czyn n o­ ściach redakcyjnych, zastępow ał go coraz częściej jeg o uczeń i w spółpracow nik

5 P ro to k ó ł z 15 1 1954.

Prof. dr hab. T adeusz T om aszew ski

W iesław Śladkow ski7, w r. 1977 został on zastępcą redaktora sekcji F8, a w r. 1980 po śm ierci prof. J. W illaum e'a, redaktorem tejże sek cji.4 Juliusz W illau­ m e był najbardziej zasłużonym redaktorem sekcji F. Funkcję sw ą pełn ił w latach 1 9 5 3 -1 9 8 0 , a w ięc przez okres 27 lat. R edagow ał tom y od V do X X X II1/X X X IV , za lata 1 9 5 0 -1 9 7 8 /1 9 7 9 .

W 1982 r. nastąpił kolejny, postulow any i oczekiw any podział sek cji F, H u­

m aniora na sekcję F H istoria i sekcję FF F ilologia. Redaktorem pierw szej p

ozo-Z I Q

stał W. Śladkow ski, redakcję drugiej objęła ргоГ. Alina A leksandrow icz. W ten sposób ostatecznie w ykształciły się w ramach „A nnales” dwa czasopism a sp ecja­ listyczne. Jednocześnie sekcja F, dziedzicząc historię z archeologią i zachow ując d otychczasow ą numerację tom ów , stała się niejako w linii prostej spadkobierczy­ nią utw orzonego w 1946 r. czasopism a, obejm ującego w ó w cza s nauki filo z o fic z ­ ne i hum anistyczne.

Pierwszym tomem sekcji F, H istoria stał się tom X X X V II1/X X X IX , za lata 1983/84. Tom niniejszy, L, za rok 1995 jest w ięc tom em ju b ileu szow ym . Poza otwierającym go artykułem ok oliczn ościow ym , przynosi bibliografię zawartych w p ięćdziesięciu tomach publikacji z dziedziny historii i archeologii, opracowaną przez H. Bałabucha. Rejestrując indywidualne osiągn ięcia p oszczególn ych bada­ czy i pełniąc określoną rolę bibliografii cząstkow ej, pozw ala jed n o cześn ie na pew ne ujęcia statystyczne, m ogące być podstawą refleksji oceniającej.

O gółem w pięćdziesięciu tomach sekcji F zostało opublikow anych 3 5 6 arty­ kułów historycznych i archeologicznych. W 271 przypadkach (76.2% ) autorami ich byli pracow nicy U M C S, w 85 (23.8% ) osoby spoza uczelni. Wśród tych ostatnich 71 (19,9% ) - to autorzy krajowi, a 14 (3,9% ) - zagraniczni. Jako cza so ­ pism o uniw ersyteckie, sekcja F „A nnales” użyczała sw ych łam ów przede w s z y ­ stkim pracownikom uczelni, ale i udział autorów spoza uniwersytetu b ył niem ały i w y n ió sł prawie 1/4 ogółu publikujących. M oże to św iad czyć o otwartym chara­ kterze czasopism a. Autorzy spoza U M C S w y w o d zili się z różnych ośrodków krajowych i zagranicznych. Artykuły sw e zam ieścili g łó w n ie w pięciu roczni­ kach. Cztery z nich były pośw ięcon e jubileuszom znanych historyków , w y k ła ­ d ow ców UM CS: prof. Juliuszow i W illaum e’o w i (vol. X X IX ), prof. T adeuszow i M enelow i (vol. X X X V II) i prof. T. Józefow i Szym ańskiem u (vol. X L V ), vol. XLIX zo sta ł p o św ięc o n y pam ięci zm arłego prof. T adeusza Ł o p o szk i. N ato­

7 P rotokół z 18 III 1971 i następne. * Protokół z 8 XI 1977.

’ P ro to k ó łz 18 IX 1980. 10 Protokół z 29 IX 1982.

m iast vol. XLVIII miał charakter m onotem atyczny i ukazał się pod tytułem: P o ­

w sta n ie styczn iow e. Spraw y, regiony, ludzie. W ypełniły go w całości materiały:

referaty i komunikaty z ogólnokrajowej sesji naukowej, zorganizow anej przez In­ stytut Historii U M CS w 130 rocznicę styczniow ej insurekcji. W pozostałych to­ mach autorzy spoza uniwersytetu w ystępow ali sporadycznie, natomiast autorów z zagranicy reprezentowali głów n ie historycy z uniw ersytetów w e L w ow ie, D e- breczynie, Jassach i Ołom uńcu, z którymi UM CS współpracuje. Wśród kilku­ dziesięciu autorów z Polski goszczących na łamach n aszego czasopism a było w ielu w ybitnych reprezentantów historiografii polskiej, jak: Józef W olski, G e­ rard Labuda, Henryk S am sonow icz, J ó zef D utkiew icz, Bohdan Baranowski, H e­ lena Brodow ska, Zofia L ibiszow ska, Witold Jakóbczyk, Henryk Grot, Jerzy T o ­ polski, Stefan K ien iew icz, K rzysztof D unin-W ąsow icz i w ielu innych. Z autorów rodzim ych najwięcej artykułów zam ieścili w „A nnales”: J. W illaum e - 17 oraz dwaj starożytnicy - Roman Kamienik, rów nież 17, i T adeusz Ł oposzko - 13. O strukturze publikacji m ożem y zorientować się na podstaw ie tabeli 1.

Tab. 1. Liczbow e i procentow e zestaw ienie op u b lik o w an y ch prac z poszczególnych działó w historii

Tab. 1. C o m p te-ren d u (en no m b re et pourcentage) des traveaux publiés en histoire

D ziały Liczba publikacji

Pro cen t

A rcheologia 7.9

H isto ria historiografii i m etodologia 31 8.7 N au k i pom ocnicze historii 24 6.7 H isto ria staro ży tn a 52 14.6 H isto ria śred n io w ieczn a 20 5.6 H isto ria n o w o ży tn a XVI1-XVIII w. 47 13.2 H isto ria n o w o ży tn a XIX w . (d o 1918) 120 33.7 H isto ria n ajn o w sza (p o 1918) 34 9Ü

Łącznie з 4 100

Z tabeli wynika, iż tematyka artykułów nosi znam iona w szechstronności. Są wśród publikow anych prac artykuły z zakresu historii historiografii i m etodologii oraz nauk pom ocniczych historii (wśród których na plan pierw szy w ysuw ają się rozprawy J. Pom orskiego), służące pogłębieniu warsztatu historycznego. Repre­ zentow ane są też w szystk ie epoki, od prehistorii po dzieje najnow sze, jednak w sposób nierównom ierny. N ajw ięcej artykułów (33,7% ) dotyczy X IX stulecia. W ynika to z silnej pozycji w UM CS katedr, a następnie zakładu historii now ożyt­ nej Polski i pow szechnej (1 7 8 9 , w zględnie 1 7 9 5 -1 9 1 8 ). K ierow ali nimi przez w iele lat dwaj w ybitni historycy: Juliusz W illaum e i Tadeusz M encel, którzy zgrom adzili w ok ół sieb ie grono uczniów , aktywnych jak oni na polu naukowym i pisarskim (R. O rłowski, W. Sladkow ski, S. W iśniew ski; A. Koprukowniak,

J. Lew andow ski, В. M ikulec). W latach ostatnich d oszli do tego grona u czn iow ie W. Sladkow skiego i A. Koprukowniaka (M . W illaum e, B. K asperek, D. K o ło ­ dziej, H. Bałabuch, J. W iśnicki). Dobrą pozycję zajmują także publikacje z d zie­ dziny historii starożytnej, dzięki R. K am ienikow i i T. Ł op oszce oraz ich ucz­ niom: H. K ow alskiem u, D. Słapkow i, E. M azurkiew icz-W oźniak, S. D u cin ow i. R ów nie dobrze jest reprezentowana na łam ach „A nnales” historia now ożytna X V II-X V III w ., rozwijająca się w UM CS przez w ie le lat pod dom inującym w pływ em wybitnej o sob ow ości naukowej Adama Kerstena, a także zm arłego przedw cześnie Stanisława Tworka, którzy zgrom adzili w okół sieb ie grupę ucz­ niów (A. A. W itusik, E. Janas, W. K łaczew ski, M. Chachaj, H. G m iterek, A. K rawczyk). Na tym tle m oże d ziw ić nieco m niejsza liczba publikacji z historii najnowszej, reprezentowanej na UM CS przez silny naukow o zesp ó ł kierowany przez Zygmunta M ańkow skiego i składający się z T. Radzika, J. M arszałka, M. W ieliczki, E. Horocha, Z. Zaporow skiego, J. W rony. Obok „A nnales” publiko­ w ali oni jednak w ie le w innych w ydaw nictw ach oraz dziełach zb iorow ych, będą­ cych pokłosiem licznych sym pozjów i sesji. W różnych epokach, p oczynając od XV I, a kończąc na X X w ., w ystępow ali też na łamach „A nnales” sp ecjaliści z za­ kresu historii Europy W schodniej: M. Zakrzew ska-D ubasow a, M. M ądzik, L. Piątkowski, K. W róbel-Lipowa. Z rzadziej publikujących w „A nnales” średnio- w ieczn ik ów na plan pierw szy w ysuw ają się prace dotyczące X V i XVI stulecia pióra tak w ybitnego badacza, jakim jest Henryk Zins, od lat dw udziestu w ykłada­ jący na uniwersytetach afrykańskich oraz grona u czn iów Kazim ierza M yśliń sk ie-

go: R. S zczygła, A. Sochackiej, B. N ow ak, S. Jawora.

Tab. 2. Liczbow e i procentow e z estaw ienie a rty k u łó w o różnych zakresach tem atycznych Tab. 2. C om pte-rendu (en nom bre et pourcentage)

des articles en ce qui concerne leurs thèm es

P roblem atyka Liczba arty k u łó w T rocent Pow szechna 70 23.6 P olska 136 49.8 R egionalna 67 24.3

Z tabeli tej w ynika, iż najwięcej artykułów, bo prawie 50% d o ty czy ło pro­ blem atyki ogólnokrajow ej, natomiast tematyka p ow szech n od ziejow a nieznacznie p rzew yższyła regionalistykę. W skaźniki te dodatnio św iadczą o profilu nauko­ w ym „A nnales”; starało się ono aktyw nie w łą czy ć do o g ó ln o p o lsk ieg o nurtu ba­ daw czego, a nawet p ow szech n od ziejow ego, uw zględniając jed n o cześn ie w roz­ sądny sposób regional istykę, dom inującą zw yk le w problem atyce w ięk szo ści czasopism reprezentujących ośrodki prowincjonalne. Interesujące są rów nież da­ ne zawarte w tabeli nr 3.

Tab. 3. Z estaw ienie liczbow e i procentow e arty k u łó w pod w zględem zaw artej problem atyki Tab. 3. C om pte-rendu (en nom bre et pourcentage) des articles en ce qui concerne les problèm es y étudiés

P roblem atyka Liczba arty k u łó w P ro cen t

P olityczna N6 415%

S p o łeczno-gospodarcza 86 31.5 K u ltu ra ln a 36 _A* 2

Religijna 13 4.8

P raw n o -u stro jo w a 11 4.U

W ojskow a 11 4.0

Okazuje się, iż dość zdecydow aną przew agę uzyskały artykuły pośw ięcon e problem atyce z zakresu historii politycznej, a na drugim dopiero m iejscu znalazły się preferowane ongiś tematy zw iązane z dziejam i społeczno-gospodarczym i. O ile problem atykę kulturalną można je szcz e uznać za nieźle reprezentowaną, to pozostałe specjalności były reprezentowane przez niewielki już odsetek publikacji.

W św ietle tych obiektyw nych - bo w ynikających z pew nych prób statystycz­ nych - danych, rysuje się ogólny obraz czasopism a. Problematyka historyczna w ystępująca w nim była ujmowana, być m oże, w nieco tradycyjny sposób, lecz w ierny, na og ó ł, założeniom naukowym . B yło zasługą redakcji, iż nie ulegała po­ zanaukow ym naciskom czy m odom w ystępującym w okresie PRL, polegającym np. na preferencji tematyki z zakresu historii gospodarczo-społecznej czy d zie­ jó w najnow szych. N ie dało się też „A nnales” zepchnąć na p ozycje regionalisty- czne, przeciw nie, akcentow ały one dość w yraźnie sw ój udział w zasadniczym nurcie badaw czym o charakterze ogólnokrajow ym i p ow szechnodziejow ym . K onsekw entne przestrzeganie zasady kw alifikow ania do druku artykułów przez sp ecjalistów z innych ośrodków będących sam odzielnym i pracownikam i nauki, staranne pod w zględem redakcyjnym ich opracow anie, zaopatrzenie w streszcze­ nia w językach obcych, pozw alało na utrzymanie zawartych w czasop iśm ie pub­ likacji na przyzw oitym p oziom ie, zarówno pod w zględ em m erytorycznym , jak i edytorskim . M ankamentem były natomiast w ystępujące stale opóźnienia w druku p o szczególn ych roczników , wynikające z trudności zw iązanych w różnych okre­ sach z brakami papieru, funduszy czy też przypadki edycji dw óch roczników w jednym w olum inie. O czyw iście, rolę i znaczenie publikow anych w „Annales” ar­

tykułów i studiów , wśród których były i lepsze, i gorsze, w d ziele rozwoju badań historycznych w Polsce w m inionym półw ieczu , m ogą jed yn ie obiektyw nie o c e ­ nić recenzenci z zewnątrz, a nie ci, którzy byli i są bezpośrednio zaangażowani w redakcję i edycję czasopism a. W św ietle niniejszej charakterystyki w olno chyba jednak pow ied zieć, iż sekcja F „Annales U M C S”, w pisała się sw ym udziałem w m iniony etap dziejów historiografii polskiej.

R É S U M É

La pub licatio -ι du présent vo lu m e L, section F d es A n n a le s U M CS, in v ite à rap p eler son évolution, les silh o u ettes de ses rédacteurs et à y réfléchir en term es d 'é v a lu a tio n globale. F ondée en 1946 en tant q u 'u n e des six sectio n s des A n n a le s U niversita tis M a ria e C u rie S k ło d o w ska , so u s- titrée S c ie n ce s P hilo so p h iq u es et H u m a in e s, et plus tard H u m a n io ra , la pu b lica tio n av ait un caractère pluridisciplinaire. On y publiait des articles relatifs à l'archéologie, à l'h is to ire , a u x langues polonaise et étran g ères, à la philosophie, à la psychologie et à la pédagogie. A u co u rs d es années, et conform ém ent à la spécialisation grandissante des disciplines, en 1976, on en a sép aré la section I (P h ilo so p h ie, S ociologie, P sychologie et P édagogie), et, en 1982, la sectio n F F (P h ilo lo g ie s). D e ­ puis 1982, la section F s ’est transform ée en revue sp écialisée, c o n sacrée au x scien ces h isto riq u es et archéologiques.

La fonction de rédacteur en c h ef était su ccessiv em en t co n fiée à : T ad eu sz T o m aszew sk i, p sy ­ ch ologue (1 9 4 6 -1 9 4 9 ), Stefan N osek, arch éo lo g u e (1 9 4 9 -1 9 5 3 ), Ju liu sz W illau m e, historien (1 9 5 3 -1 9 8 0 ). A ctuellem ent c ’est W iesław Ś lad k o w sk i, historien, qui en est ch arg é (d e p u is 1980). C ’est le professeur Ju liu sz W illaum e qui a exercé la plus forte et la plus d u rab le in flu en ce su r le profil et l ’évolution de la revue. A p artir de la b ibliographie des articles relatifs à l'h is to ire et à l'arc h éo lo g ie (356), publiés dans 50 v o lu m es de la sectio n F, l'a rtic le p ro p o se un essai d ’évaluation. La revue apparaît com m e plutôt trad itio n n elle (les pu b licatio n s relativ e s à l ’histoire politique étant p rédom inantes), m ais en m êm e tem ps co n fo rm e aux ex ig en ce s sc ien tifiq u e s et résistante aux m odes et influences (on n ’y rencontre pas b eau co u p de p u b licatio n s su r les problèm es so cio-économ iques ou se rapportant à l'h is to ire récente). En tant q u e revue p ro v in ciale, les A n n a le s ne se so n t pas laissées réduire au rang d 'u n e revue ré g io n a liste, tout au c o n traire, elle adhère entièrem ent aux recherches de portée n a tionale et à l'h is to ire universelle. P ar cela m êm e, elle s ’est vu assigner une place im portante dans l ’histo rio g rap h ie polonaise.