5. Ogólnopolskie Sympozjum „Wspó³czesne problemy
geologii in¿ynierskiej w Polsce”
15–17.10.2014 Lublin
W dniach 15–17 paŸdziernika 2014 r. w Lublinie po raz pi¹ty zorganizowano Ogólnopolskie Sympozjum „Wspó³-czesne problemy geologii in¿ynierskiej w Polsce” (WPGI). Organizator wydarzenia, Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, pe³ni w Polsce funkcje pañstwowej s³u¿by geologicznej oraz pañstwowej s³u¿by hydrogeologicznej. Konferencjê zorganizowano ze wspar-ciem Polskiego Komitetu Geologii In¿ynierskiej i Œrodo-wiska (PKGIiŒ).
Patronat nad sympozjum objêli podsekretarz stanu w Ministerstwie Œrodowiska, g³ówny geolog kraju S³awomir Brodziñski, rektor Uniwersytetu Marii Curie-Sk³odow-skiej prof. dr hab. Stanis³aw Micha³owski oraz prezes Zarz¹du Narodowego Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej Ma³gorzata Skucha.
Tegoroczna 5. edycja Ogólnopolskiego Sympozjum WPGI odby³a siê pod has³em „Geologiczno-in¿ynierskie aspekty w procesie budowlanym”.
Organizowane co trzy lata sympozja s¹ doskona³¹ plat-form¹ spotkañ ekspertów zajmuj¹cych siê œrodowiskiem geologicznym w kontekœcie potrzeb planowania i realizacji inwestycji budowlanych, zw³aszcza infrastrukturalnych. W³aœciwe rozpoznanie warunków geologiczno-in¿ynier-skich dla celów budowlanych jest gwarancj¹ bezpieczeñ-stwa i trwa³oœci infrastruktury, podstaw¹ optymalizacji rozwi¹zañ projektowych oraz kosztów realizacji inwesty-cji, a tak¿e niezbêdnym elementem tworzenia planów za-gospodarowania przestrzennego. W tym obszarze zaintere-sowañ konieczna jest wymiana doœwiadczeñ oraz prezen-tacja wyników realizowanych projektów i innowacyjnych rozwi¹zañ, co w³aœnie dzieje siê podczas obrad.
Sympozjum to okazja do wymiany wiedzy pomiêdzy œwiatem biznesu i œwiatem nauki. Umo¿liwia nawi¹zywa-nie kontaktów przedsiêbiorców z naukowcami. Uczestnicy spotkania mog¹ wymieniaæ pogl¹dy, otrzymaæ informacje o nowoczesnych rozwi¹zaniach przydatnych w rozwoju firmy oraz uzyskaæ dostêp do specjalistycznej wiedzy w celu wykorzystania dorobku naukowego w biznesie. Mo¿liwe jest tak¿e nawi¹zanie kontaktów ze specjalistami z ró¿nych dziedzin w celu przeprowadzenia badañ nauko-wych oraz pozyskania nonauko-wych partnerów do wspó³pracy.
W trakcie obrad prezentowane s¹ referaty i postery, opracowane przez ekspertów z wiod¹cych instytutów naukowo-badawczych, wy¿szych uczelni oraz firm bran¿y geologicznej i budowlanej, którzy posiadaj¹ doœwiadcze-nie w realizacji projektów zarówno krajowych, jak i zagra-nicznych.
Pierwsze sympozjum z cyklu „Wspó³czesne problemy geologii in¿ynierskiej w Polsce” odby³o siê w 1979 r. i dotyczy³o zmian œrodowiska geologicznego pod wp³ywem dzia³alnoœci cz³owieka. Przygotowane zosta³o przez sekcjê polsk¹ Miêdzynarodowej Asocjacji Geologii In¿ynierskiej i Œrodowiska (IAEG). Organizatorem spotkania by³o wiele instytucji, w tym: Komisja Geologii In¿ynierskiej Komite-tu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk, InstyKomite-tut Hydrogeologii i Geologii In¿ynierskiej Wydzia³u Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Hydrogeologii i
Geologii In¿ynierskiej Wydzia³u Geologiczno-Poszu-kiwawczego Akademii Górniczo-Hutniczej, Instytut Geo-logiczny Centralnego Urzêdu Geologii, Przedsiêbiorstwo Geologiczno-Fizjograficzne i Geodezyjne Budownictwa „Geoprojekt”, Stowarzyszenie In¿ynierów i Techników Górnictwa Naczelnej Organizacji Technicznej. Obrady odbywa³y siê w piêciu miastach: Krakowie, Sandomierzu, Be³chatowie, P³ocku i Warszawie. Podjêta w tym czasie tematyka dotyczy³a górnictwa odkrywkowego, górnictwa otworowego, rekultywacji, dzia³alnoœci budowlanej, rol-nictwa i hydrotechniki. W efekcie opublikowano 79 arty-ku³ów.
Kolejne sympozja by³y organizowane w 1998 r. w Kiekrzu ko³o Poznania przez Instytut Geologii Wydzia³u Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mic-kiewicza w Poznaniu oraz w 2007 r. w Puszczykowie ko³o Poznania przez Instytut Geologii Uniwersytetu im. A. Mic-kiewicza w Poznaniu i Wydzia³ Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Problematyka podjêta na sympozjach w Kiekrzu i Puszczykowie dotyczy³a metod badañ polowych i laboratoryjnych, oceny warunków geologiczno-in¿ynier-skich i geotechnicznych, prognozy procesów geodyna-micznych oraz normalizacji w zwi¹zku z harmonizacj¹ polskiego systemu norm wymagan¹ w procesie akcesyj-nym. W materia³ach konferencyjnych opublikowano w sumie 109 artyku³ów.
Ostatnie sympozjum „Wspó³czesne problemy geologii in¿ynierskiej w Polsce” odby³o siê w 2011 r. w Gdañsku--Jelitkowie. Tematem przewodnim by³y badania geolo-giczno-in¿ynierskie w rozwi¹zywaniu problemów geo-in¿ynierii œrodowiska. G³ównym organizatorem konfe-rencji by³ Pañstwowy Instytut Geologiczny – Pañstwowy Instytut Badawczy, dzia³aj¹cy we wspó³pracy z Wydzia³em Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, Polskim Komite-tem Geologii In¿ynierskiej i Œrodowiska oraz polsk¹ grup¹ Miêdzynarodowej Asocjacji Geologii In¿ynierskiej i Œro-dowiska IAEG. W spotkaniu udzia³ wziê³o 139 osób. W ma-teria³ach konferencyjnych zosta³o opublikowanych 58 artyku³ów, które zaprezentowano podczas obrad. Uczestni-cy zjazdu wziêli udzia³ w 2 wycieczkach terenowych, pod-czas których zapoznali siê z problemami abrazji Cypla Or³owskiego oraz zwiedzili teren budowy po³udniowej obwodnicy Gdañska.
Tegoroczne 5. Ogólnopolskie Sympozjum WPGI zor-ganizowano w jednym z najwiêkszych i najpiêkniejszych miast wschodniej Polski, Lublinie, mieœcie z tradycjami, bogat¹ histori¹ i cennymi zabytkami. Lublin to miasto inspiracji, które postawi³o na rozwój kulturalny i ekono-miczny. Uczestnicy konferencji mog¹ doœwiadczyæ zmian jakie zachodz¹ w mieœcie, spaceruj¹c odnowionymi ulicz-kami starego miasta oraz jad¹c trzypasmow¹ obwodnic¹ Lublina, która powstaje jako droga ekspresowa S-17 i prze-biega na zachód, pó³noc i wschód od miasta. Lublin rozpoœ-ciera siê na siedmiu wzgórzach po³o¿onych nad dolinami Czechówki i Bystrzycy. Dwa najbardziej reprezentatywne to Wzgórze Zamkowe i Wzgórze Staromiejskie. Pod wzglê-dem walorów krajobrazowych dzieli siê na dwie czêœci:
542
lewobrze¿n¹, która charakteryzuje siê urozmaicon¹ rzeŸb¹ terenu, g³êbokimi dolinami i starymi w¹wozami lessowy-mi oraz prawobrze¿n¹, mniej urozmaicon¹ i bardziej p³ask¹. Uczestnicz¹c w wycieczce pod has³em „Nie taki less straszny!!!”, dostrze¿emy nie tylko zmiany infrastruk-turalne, ale równie¿ dowiemy siê o charakterystycznej dla tego regionu budowie geologicznej. Lublin to jedyne du¿e miasto w Polsce, w którym mo¿emy obserwowaæ rzeŸbê lessow¹, dlatego te¿ te wyró¿niaj¹ce siê w morfologii for-my zas³uguj¹ na szczególn¹ uwagê.
Z nades³anych prac na 5. Ogólnopolskie Sympozjum „Wspó³czesne problemy geologii in¿ynierskiej w Polsce” opublikowano 29 artyku³ów w Przegl¹dzie Geologicznym oraz przygotowano 10 artyku³ów, które bêd¹ wydrukowa-ne w Geological Quarterly w 2015 r. W przyjêtej formule obecnego sympozjum treœci nades³anych artyku³ów zostan¹ wyg³oszone przez autorów podczas 4 sesji tematycznych: I sesja – Geologia in¿ynierska w procesie inwestycyjnym, II sesja – Geozagro¿enia, III sesja – Zastosowanie badañ geofizycznych w budownictwie, IV sesja – Ocena w³aœci-woœci pod³o¿a gruntowego.
Zakres tematyczny artyku³ów jest bardzo szeroki. Od prac dotycz¹cych zagadnieñ teoretycznych z zakresu mechaniki gruntów do prac przedstawiaj¹cych zwi¹zki ukszta³towania powierzchni terenu z inwestycjami budow-lanymi.
Coraz czêœciej obiekty budowlane s¹ posadawiane w skomplikowanych warunkach gruntowych, co wymaga stosowania ró¿nych technik badawczych oraz zaawanso-wanych interpretacji i wizualizacji danych w technologii 3D. Koniecznoœæ dok³adnego rozpoznania modelu budowy geologicznej spowodowa³a znacznie szersze ni¿ w ubie-g³ych latach wykorzystanie metod geofizycznych. Badania geofizyczne skorelowane z punktowym rozpoznaniem pod³o¿a gruntowego, wierceniami badawczymi i sondoniami umo¿liwiaj¹ stosunkowo dok³adn¹ interpretacjê wa-runków geologiczno-in¿ynierskich. St¹d obserwuje siê zwiê-kszone wykorzystywanie badañ geoelektrycznych, a szcze-gólnie tomografii elektrooporowej. Metody sejsmiczne umo¿liwiaj¹ charakteryzowanie w³aœciwoœci sprê¿ystych oœrodka gruntowego lub skalnego. Stosowane s¹ coraz czêœ-ciej metody tomografii sejsmicznej (STR) i wielokana-³owej analizy fal powierzchniowych (MASW). Przydat-noœæ powy¿szych metod geofizyki in¿ynierskiej do rozpo-znania warunków geologiczno-in¿ynierskich i oszacowania parametrów mechanicznych gruntów i ska³ zosta³a podjêta przez wielu autorów.
Prawid³owy dobór metod polowych i laboratoryjnych umo¿liwia ocenê w³aœciwoœci pod³o¿a gruntowego. Wpro-wadzenie w kraju praktyki dokumentowania pod³o¿a
grun-towego wed³ug zasad okreœlonych przez Eurokod 7 natrafia na ró¿ne trudnoœci. Zwi¹zane jest to przede wszystkim z przyzwyczajeniem do stosowania klasyfikacji gruntów wed³ug normy PN-B-02480:1986 i okreœlania parametrów geotechnicznych zgodnie z norm¹ PN-B-03020:1981.
W artyku³ach poruszane s¹ równie¿ zagadnienia doty-cz¹ce geozagro¿eñ. Zwi¹zane jest to z wyraŸnym wzrostem w ostatnich latach nawalnych opadów, co spowodowa³o uruchomienie osuwisk, powodzie i przerwania wa³ów prze-ciwpowodziowych oraz podtopienia znacznych obszarów, w tym miejskich. Podejmowane s¹ liczne prace nad uspraw-nieniem i rozszerzeniem procesu zarz¹dzania ryzykiem powodziowym oraz monitoringiem.
Wa¿nym zagadnieniem jest gromadzenie i wykorzysty-wanie ró¿norodnych danych o œrodowisku do rozwi¹zywa-nia problemów planistycznych i podejmowarozwi¹zywa-nia decyzji inwestycyjnych. Znaczny rozwój systemów komputero-wych umo¿liwia takie analizy, które mog¹ byæ w sposób ci¹g³y aktualizowane i rozszerzane o nowe parametry. Przyk³adem tego jest prezentowana metodyka lokalizacji ruroci¹gu gazowego.
Sympozjum WPGI skierowane jest do szerokiego gro-na odbiorców. Do udzia³u w tegorocznej edycji zostali zaproszeni przedstawiciele: wy¿szych uczelni, instytutów naukowo-badawczych, administracji pañstwowej i samo-rz¹dowej, firm i przedsiêbiorstw geologicznych oraz firm z bran¿y budowlanej i projektowej. Wspólne spotkanie tak wielu grup zawodowych zacieœni wspó³pracê i stworzy most miêdzy biznesem a œrodowiskiem naukowym oraz przyczyni siê w przysz³oœci do komercjalizacji badañ naukowych.
Przekazuj¹c do r¹k Czytelników Przegl¹du Geologicz-nego zeszyt poœwiêcony geologii in¿ynierskiej, mamy nadziejê, ¿e dane i informacje zawarte w artyku³ach zostan¹ wykorzystane w codziennej pracy zawodowej.
Organizatorzy sympozjum serdecznie dziêkuj¹ wszyst-kim osobom i instytucjom zaanga¿owanym w organizacjê obrad za bezinteresowny wk³ad pracy, sponsorom za aktywn¹ wspó³pracê i partnerstwo oraz Komitetowi Naukowemu 5. Sympozjum WPGI i wszystkim recenzen-tom za poœwiêcony czas i przygotowanie recenzji arty-ku³ów.
Wierzymy, ¿e przyniesie nam to wspóln¹ satysfakcjê i razem bêdziemy pamiêtaæ o kolejnym spotkaniu, które odbêdzie siê ju¿ za 3 lata!
Zbigniew Frankowski & Edyta Majer (w imieniu Komitetu Organizacyjnego 5. Sympozjum WPGI)
543
