Postępowanie nabywców wobec ograniczeń asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim

Pełen tekst

(1)POSTPOWANIE NABYWCÓW WOBEC OGRANICZE ASORTYMENTOWYCH ZAGRANICZNYCH PRODUKTÓW NA RYNKU POLSKIM AGNIESZKA CHOJNACKA, LIWIA JASIAK. Streszczenie Nowe warunki ekonomiczne, społeczne, gospodarcze i techniczne umoliwiaj zmian zarówno postpowania, jak i sposobów zaspakajania potrzeb konsumpcyjnych przez nabywców. Konsument jest uwarunkowany wieloma czynnikami, które wpływaj na jego zachowania oraz postawy wobec produktów zagranicznych. Istot problemu stanowi dostpno zagranicznych produktów oraz moliwoci i sposoby pozyskiwania tyche produktów przez nabywców. Naley zwróci uwag na kwesti braku moliwoci nabywania niektórych produktów zagranicznych na polskim rynku. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie wyników bada dotyczcych potencjalnego zapotrzebowania na produkty zagraniczne przez nabywców indywidualnych. Słowa kluczowe: nabywca, zachowanie, rynek, produkty zagraniczne, niedostpno. 1. Wprowadzenie Rozwój polskiego rynku przyczynił si do zmian wobec decyzji nabywczych konsumentów, które odzwierciedlaj ich potrzeby wobec produktów i usług. Konsumpcja w dzisiejszym wiecie stwarza moliwoci przeobraenia subiektywnie postrzeganych wartoci wobec produktów krajowych i zagranicznych. Zachowanie indywidualnego nabywcy zmienia si wobec dostpu do rónych rynków. Otoczenie, w jakim znajduje si, daje szanse do swoistego kształtowania potrzeb, a pozyskiwane produkty wi si wieloci uwarunkowa, które wpływaj na decyzje nabywców, m.in. psychologiczne, ekonomiczne oraz techniczne. Niniejszy artykuł jest powicony problematyce wyboru zagranicznych produktów, które nie s dostpne na polskim rynku, jednoczenie odpowiada na zadane pytania: • Czy wystpuje zapotrzebowanie na produkty zagraniczne, które s niedostpne na rynku polskim? • Jakie determinanty wpływaj na wybór zagranicznych produktów niedostpnych na rynku polskim? • Jakie potrzeby wpływaj na ch zakupu produktów zagranicznych przez nabywców indywidualnych mieszkajcych w Polsce? • Jaka jest czstotliwo nabywania produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim? Równoczenie stanowi analiz zachowa nabywczych wobec przeprowadzonych bada technik ankiety na nabywcach indywidualnych..

(2) 248. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim. Opracowanie składa si z dwóch czci. W pierwszej czci omówiono zachowania konsumentów wobec produktów, które nie s dostpne na rynku polskim. Druga cz okrela produkty, których nie mona uzyska na rynku krajowym, a które s kupowane przez indywidualnych nabywców. 2. Zachowanie polskich nabywców wobec produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym Odniesienie si do wieloaspektowoci uwarunkowa człowieka a zwłaszcza jako nabywcy1, stanowi podstaw wyborów, postaw, preferencji oraz postrzegania rynku, na którym funkcjonuje. Obecnie konsumpcja jest atrybutem odczu subiektywnych konsumenta2 oraz jego pozycji w społeczestwie. Uwarunkowania ekonomiczne, społeczne czy psychologiczne stanowi punkt odniesienia wobec postpowania konsumentów. Kada decyzja jest nakierowana na specyficzne zachowania jednostki. Niuanse wynikajce z zachowa konsumentów stanowi podstaw do okrelenia całociowej perspektywy i rozpoznania pobudek, którymi kieruj si konsumenci w podejmowaniu decyzji nabywczych. wiadomo konsumentów wobec nabywania produktów si rozszerza, z czym wie si wiedza konsumenta. Warto produktów nie ogranicza si wtedy do okrelenia ceny, lecz statusu, jaki ze sob niesie i wartoci, które s zaszczepione przez nieustajcy rozwój potrzeb konsumentów. Odmienno , jak si odznacza indywidualny nabywca, okrela jego niepowtarzaln i zrónicowan struktur potrzeb, co wie si z chci nabywania produktów. Odpowiada na pytanie: kim jest nabywca? wiadomo oraz rozwój moliwoci stanowi punkt odniesienia do nabywania dóbr materialnych przez konsumenta3. W wyniku integracji gospodarczej konsumenci maj coraz wiksz wiadomo istnienia nie tylko krajowych, ale i zagranicznych produktów. Wraz ze wzrostem dochodów, zmieniaj si potrzeby4 i preferencje w nabywaniu danych produktów, spectrum dowiadcze rozszerza si w efekcie czego powstaj nowe potrzeby. Rozwój społeczestwa konsumpcyjnego, wpływa na zmian take samego konsumenta. Konsumpcja dla człowieka jest atrybutem zamierzonych działa do których naley dotrze , akceptujc tym samym formy zrónicowa w podejciu do procesu podejmowania decyzji. Istotne znaczenie ma to, jak konsument podejmuje decyzje nabywcze i jak bardzo jest zaangaowany w proces zakupu5. Celem przeprowadzenia bada było okrelenie zapotrzebowania zagranicznych produktów niedostpnych na rynku krajowym przez indywidualnych nabywców na próbie 113 osób6. 1. Nabywca to osoba, która nabywa produkty dla siebie lub innych osób w celu zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych.

(3) ródło: Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, pod red. nauk. E. Kieel, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010: s. 29. 2 Konsument jest to osoba nabywajca od producenta bd sprzedawcy towar lub usług.

(4) ródło: http://www.cotojest.info/konsument_582.html [25.03.2011]. 3 Oblicza konsumpcjonizmu, pod red. nauk. B. Mróz, Szkoła Główna Handlowa, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009: s. 43. 4 Potrzeba oznacza stan braku czego, dostrzeganie rónicy midzy istniejcym stanem rzeczy a stanem podanym (oczekiwanym, preferowanym).

(5) ródło: L. Garbarski, Zachowania nabywców, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001: s. 44. 5 Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, pod red. nauk. E. Kieel, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010: s. 51. 6 Badania miały charakter pilotaowy, a ich wyniki posłuy maj w przyszłoci do okrelenia zakresu pyta badania wła-.

(6) 249. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011. Tabela 1 Cechy społeczno-demograficzne przebadanej populacji. Wyszczególnienie. Próba ogółem Płe : - kobiety - mczy

(7) ni Wiek: - 18-25 - 26-40 - 41-60 - powyej 60 Wykształcenie: - podstawowe - gimnazjalne - zawodowe - rednie - policealne - wysze Status zawodowy: - zatrudniony - ucze/student - emeryt/rencista - bezrobotny Stan cywilny: - panna/kawaler - matka/onaty - zwizek nieformalny - rozwódka/rozwodnik - wdowa/wdowiec Poziom dochodów netto na os. w gospodarstwie domowym (PLN): - do 500 - 500-1000 - 1000-2000 - 2000-3000 - 3000-4000 - powyej 4000. Liczba. 113. Kupuje produkty zagraniczne niedostpne na % rynku krajowym 100,0 50. 100,0. Nie kupuje produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym 63. 100,0. %. %. 79 34. 70 30. 36 14. 72 28. 43 20. 68 32. 31 54 27 1. 27 48 24 1. 17 23 9 1. 34 46 18 2. 14 31 18 0. 22 49 29 0. 1 0 7 18 9 78. 1 0 6 16 8 69. 0 0 2 9 3 36. 0 0 4 18 6 71. 1 0 5 9 6 42. 2 0 8 14 10 66. 86 20 2 4. 75 18 3 4. 38 10 1 1. 76 20 2 2. 48 10 2 3. 76 16 3 5. 61 44 5 2 1. 54 39 4 2 1. 27 20 2 0 1. 54 40 4 0 2. 34 24 3 2 0. 54 38 5 3 0. 5 21 44 28 7 8. 4 19 39 25 6 7. 4 7 17 10 6 6. 8 14 34 20 12 12. 1 14 27 18 1 2. 2 22 42 29 2 3. ródło: Opracowanie własne. ciwego. Do badania wytypowano 120 osób, które otrzymały kwestionariusz ankiety. Siedem ankiet obcionych zostało błdem, nie pozwalajcym na ich wykorzystanie w procesie analizy otrzymanych wyników..

(8) 250. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim. 44% badanych wskazało, e nabywa produkty zagraniczne, które s niedostpne na rynku krajowym, tym samym 56% respondentów nie kupuje takich produktów. W wikszoci grup osób nienabywajc produkty zagraniczne niedostpne na rynku polskim stanowiły osoby w wieku 26– 40 z wykształceniem wyszym, stanu wolnego, zatrudnieni, z osigalnymi dochodami netto na gospodarstwo domowe w wysokoci 1000–2000 zł. Odpowiadajc na pytanie „dlaczego osoba badana nie dokonuje zakupu produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim”, respondenci wskazywali róne powody, m.in. były to: 1. Brak potrzeby; 2. Rynek krajowy dobrze zaopatrzony (poszukiwane produkty s dostpne na rynku polskim); 3. Brak dostpu; 4. Preferencja polskich produktów; 5. Drosza cena; 6. Brak wiedzy na temat tych produktów. Przy zmieniajcych si trendach, konsumenci staj si coraz bardziej wiadomi nowych, nieznanych im dotd produktów i usług, zachcajc ich do wypróbowania tego, co jest nieznane. Mimo to cz konsumentów wykazuje si tradycjonalizmem7, cechujcym si niezmiennoci postaw wobec sprawdzonych wczeniej produktów lub usług8. Transformacja gospodarki spowodowała, i na rynku jest szeroki wachlarz produktów krajowych i zagranicznych, ale co naley zauway zdarza si, e konsumenci odczuwaj ch nabywania produktów, które nie s dostpne na rynku krajowym. Konsumenci s wówczas gotowi pozyskiwa produkty, które zaspokoj ich potrzeby konsumpcyjne. Tabela 2 Sposoby pozyskiwania produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym Wyszczególnienie Rodzina Znajomi Kupuj sam/sama, kiedy jestem za granic Zakupy przez Internet • • • •. Ebay Allegro Zakupy przez stron producenta Inne. Inne. Ogółem N=50 16 18 19 26. % 100,0. K. M. 20 22 23 33. 13 15 16 17. 3 3 3 9. 6 19 11 0 2. 17 52 29 31 2. 2 13 6 0 2. 4 6 5 0 0. ródło: Opracowanie własne.. 7. Tradycyjni konsumenci cechuj si chci nabywania produktów w sposób racjonalny. Jednoczenie odczuwaj potrzeb uniezalenienia społecznego i ekonomicznego.

(9) ródło: E. Bogalska-Martin, Rynek i konsumpcja jako współczesna "wito". Kilka refleksji o praktykach konsumentów postnowoczesnych, [W] Konsument w Unii Europejskiej-podobiestwa i rónice, pod red. nauk. Z. Kdzior, R. Wolny, Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach, Centrum Bada i Ekspertyz, Katowice 2010: s. 22. 8 A. Drabarz, Siedem trendów głównych FMCG,www.marketing-news.pl [22.02.2011]..

(10) 251. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011. Z powyszej tabeli wynika, i kobiety czciej ni mczy

(11) ni nabywaj produkty zagraniczne. W przewaajcej wikszoci produkty te s kupowane przez Internet, bd

(12) wówczas, gdy konsumenci wi zakup produktów z wyjazdem zagranicznym. Innym sposobem nabywania tyche produktów jest zakup przez telefon. Intencja stwarza gotowo konsumenta do zakupu konkretnego produktu. (…) intencja moe sta si najlepszym do przewidzenia zachowania, poniewa ona moe okreli prawdopodobiestwo moliwoci zakupu przez konsumenta, jego niezalenoci wobec wyboru oraz innych czynników, które mog oddziaływa na jego zachowanie i decyzje9. Dzisiejszy wiat jest nastawiony na szeroko pojt konsumpcj, która daje wiele moliwoci prób decyzyjnych przez konsumenta, równoczenie jest ograniczona przez wiele czynników m.in. połoenie geograficzne. Konsumpcja staje si czym unikalnym wobec powszechnoci wyborów, a decyzje staj si niepowtarzaln form zmian, które zachodz nie tylko w gospodarce i moliwociach nabywczych, ale i take zmienia postrzeganie samego konsumenta wobec poczucia spełnienia i zadowolenia. Nabywca jest uwarunkowany wieloma czynnikami, które okrelaj jego zachowania i ch. nabycia produktów zagranicznych. Wzrost wiadomoci, indywidualizacja stylów ycia oraz mobilno to kilka z wielu determinant zachowa konsumentów. Pragnienie posiadania produktu z okrelonymi cechami wie si z przekonaniem, i ten produkt zaspokoi odczuwan potrzeb10. Motywy, jakimi kieruj si konsumenci przy nabywaniu produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim prezentuje tabela nr 3. Tabela 3 Motywy nabywania produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym Wyszczególnienie Dobra jako. Uznana marka Potrzeba Przystpna cena Unikalno produktu Brak dostpnoci na rynku krajowym Brak substytutu na rynku polskim Własne dowiadczenie z mark produktu. Ogółem N=50 38 18 18 24 16 18 7 13. % 100,0. K. M. 24 12 12 15 11 12 5 9. 26 11 12 20 11 13 4 10. 12 7 6 4 5 5 3 3. ródło: Opracowanie własne. Zdecydowana wikszo badanych wskazuje, e motywem zakupu produktów zagranicznych jest dobra jako oraz przystpna cena, a take uznana marka, brak dostpnoci na rynku krajowym oraz potrzeba nabycia produktu. Decyzje, które s podejmowane przez konsumentów s uwarunkowane wieloma determinantami zwizanymi z nabywaniem takich produktów. Ch wyrónienia, odczuwania satysfakcji 9. N.H. Jiménez Torres, S. San Martin Gutiérrez, The purchase of foreign products: The role of firm’s country-of-origin reputation, consumer ethnocentrism, animosity and trust, http://www3.uva.es/empresa/uploads/dt_13_07.pdf: s. 14. [23.03.2011]. 10 S. Smyczek, I. Sowa, Konsument na rynku, zachowania, modele, aplikacje, Difin, Warszawa 2005: s. 184..

(13) 252. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim. zwizanej z nabyciem oraz kontakt z tym produktem, wie si z chci posiadania wypróbowanego wczeniej produktu. Wystpujce utrudnienie zwizane z pozyskaniem danego produktu wie si z podejmowaniem decyzji, która wykracza poza tradycyjn form zakupu w sklepie, taki konsument musi by bardziej zmotywowany, aby produkt naby , jednoczenie uznajc, e jest on wart sprowadzenia. 3. Niedostpno produktów zagranicznych na rynku krajowym Pomimo procesu globalizacji11, wystpuje wiele produktów zagranicznych, których zakup jest utrudniony na rynku polskim. Globalizacja zwikszyła moliwoci przedsibiorstw wobec dystrybucji swoich dóbr konsumentom na całym wiecie12. Jednake firmy zagraniczne wprowadzaj na rynek tylko cz asortymentu. Wynika to z otoczenia przedsibiorstwa m. in. z czynników ekonomicznych, demograficznych, prawnych, technologicznych oraz społeczno – kulturowych. Naley tutaj równie zaznaczy , e s zagraniczne przedsibiorstwa, które wprowadziły ju na rynek polski swoje produkty (cało oraz cz asortymentu). Wystpuj te takie produkty, które nie zostały jeszcze wprowadzone, gdy firma nie funkcjonuje na tyme rynku. ( )#

(14) # " * +%

(15) ". * )+%

(16) ". ,

(17) ". Rysunek 1. Dostpno produktów zagranicznych na rynku polskim ródło: Opracowanie własne. Wynikiem takiego działania jest ch zaspokajania przynajmniej czci potrzeb konsumentów. Wraz ze wzrostem wiedzy konsumenta, nastpuje ch pozyskania drugiej czci asortymentowej produktów danej firmy, które jeszcze nie zostały udostpnione do sprzeday, a które bd w pó

(18) niejszym czasie stopniowo wprowadzane. Istotne znaczenie dla konsumentów odgrywa efekt kraju pochodzenia produktu, ukazuje preferencje nie tylko do samego produktu, ale równie kraju, z którego produkt ten pochodzi.. 11. Globalizacja jest to proces wystpujcy w gospodarce wiatowej charakteryzujcy si nasileniem przepływu towarów, usług, kapitałów oraz siły roboczej w skali ogólnowiatowej.

(19) ródło: E. Cziomer, Globalizacja a stosunki midzynarodowe, [w:] Zmieniajce si przedsibiorstwo w zmieniajcej si politycznie Europie, t. 3, pod red. nauk. T. Wawaka, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Uniwersytet Jagieloski, Kraków 2000: s. 114. 12 N.H. Jiménez Torres, S. San Martin Gutiérrez, The purchase of foreign products: The role of firm’s country-of-origin reputation, consumer ethnocentrism, animosity and trust. http://www3.uva.es/empresa/uploads/dt_13_07.pdf,: s. 3. [23.03.2011]..

(20) 253. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011. Tabela 4. Kraj pochodzenia produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym Wyszczególnienie Stany Zjednoczone Wielka Brytania Niemcy Francja Czechy Inne. Ogółem N=50 17 21 25 10 4 11. % 100,0. K. M. 19 24 28 11 5 13. 11 17 17 5 3 7. 6 4 8 5 1 4. ródło: Opracowanie własne. Jak wynika z powyszej tabeli, ankietowani najczciej sprowadzaj produkty z Niemiec, Wielkiej Brytanii oraz ze Stanów Zjednoczonych. Natomiast najrzadziej wskazywano Francj i Czechy. Wród pozostałych krajów ankietowani wymieniali: Hiszpani, Włochy, Szwecj, Ukrain, Japoni, Chiny, Austri oraz Wgry. Istotne znaczenie dla konsumentów ma informacja, któr uzyskuje si na temat produktów. Czsto zainteresowanie produktem wie si z tym, e kto ju ten produkt wypróbował, miał moliwo sprawdzenia go. Pragnienie zakupu moe by te skutkiem działa marketingowych np. product placement13. W jednym z pyta poproszono ankietowanych o wskazanie produktów, które kupuj za granic, poniewa s one niedostpne na rynku polskim. Wyniki prezentuje tabela nr 5. Wród produktów nabywanych na rynku zagranicznym respondenci najczciej wskazywali: kosmetyki (24%), ubrania (prawie 17%) i artykuły spoywcze (12%). Na podstawie powyszych danych mona stwierdzi , e ankietowani wykazuj wol pozyskiwania produktów, których producenci nie znale

(21) li jeszcze swojego miejsca na polskim rynku lub z przyczyn braku odpowiedniego zapotrzebowania wycofali si z niego. Najmniejszym zainteresowaniem wród przebadanych respondentów cieszyły si takie produkty jak: czci samochodowe, rónego rodzaju gadety, gry komputerowe, maszyny budowlane, papierosy, sprzt AGD, sprzt sportowy oraz sprzt RTV (po 1,11% – 1 ankietowany), co z kolei mona by uzna , za odpowiednie nasycenie polskiego rynku tymi produktami (tak krajowymi jak i zagranicznymi).. 13 Zgodnie z defnicj product placement, to „eksponowanie produktu poprzez wprowadzenie go do filmu, programów telewizyjnych oraz innych przekazów medialnych”. M.R. Solomon, Zachowania i zwyczaje konsumentów, Wydawnictwo HELION, Gliwice 2006, s. 617..

(22) 254. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim. Tabela 5. Produkty zagraniczne niedostpne na rynku polskim a nabywane przez konsumentów Rodzaj produktu Kosmetyki (damsko-mskie) Ubrania Art. Spoywcze Perfumy (damsko-mskie) rodki chemiczne Alkohole (smakowe, regionalne) Ksiki Obuwie Biuteria Kosmetyki do włosów Leki Sprzt elektroniczny Uzalenione od potrzeby Czci samochodowe Gadety Gry komputerowe Maszyny budowlane Papierosy Sprzt AGD Sprzt sportowy Sprzt TV. Ogółem N=50 22 15 11 6 6 4 4 4 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1. % 100,0 24,44% 16,67% 12,22% 6,67% 6,67% 4,44% 4,44% 4,44% 2,22% 2,22% 2,22% 2,22% 2,22% 1,11% 1,11% 1,11% 1,11% 1,11% 1,11% 1,11% 1,11%. ródło: Opracowanie własne. Pozyskane wyniki wiadcz niewtpliwie, e rynek polski jest dobrze zaopatrzony, jednak ankietowani kupuj produkty zagraniczne niedostpne na rynku polskim, powodowani takimi motywami jak: marka, dodatkowa potrzeba, brak substytutu, czy własne dowiadczenia z produktem. Przykłady produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim poszukiwanych przez respondentów prezentuje tabela nr 6, w której został uwzgldniony kraj pochodzenia tych produktów. Zdarza si, i konsumenci dokonujc wyboru okrelonego produktu zwracaj uwag nie tylko na jego cen, materiał z jakiego został on wytworzony czy mark, ale równie kieruj si krajem pochodzenia produktu. W takiej sytuacji mona mówi o tzw. efekcie kraju pochodzenia, który M. Here

(23) niak definiuje jako zjawisko pozytywnego bd

(24) negatywnego postrzegania produktu przez konsumenta, w którego ramach postrzegane miejsce pochodzenia produktu stanowi wane kryterium w procesie podejmowania decyzji przez konsumenta14. W dalszej czci bada skupiono uwag na czstotliwoci zakupu produktów zagranicznych niedostpnych na ryku polskim (tab. 7) oraz kwocie, jak respondenci przeznaczaj na taki zakup (tab. 8).. 14. M. Here niak, Marka narodowa. Jak skutecznie budowa wizerunek i reputacj kraju, PWE, Warszawa 2011: s. 65..

(25) 255. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011. Tabela 6. Przykłady produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim Kraj Australia. Firma The Bundaberg Distilling Company The Smith's Snackfood Company National Foods. Arnott’s St. Tropez Wielka Brytania Francja Stany Zjednoczone Ameryki. Cadburys – Kraft Foods Walkers Laura Mercie The Coors Brewing Company Philosophy Hershey’s Company. Włochy. Ferrero Company. Belgia. Bieres de Chimay S.A. La Chouffe Brewery. Produkt • Bundaberg Rum • Smith’s Crisps • Moove flavoured milk • Oak flavoured milk (mleko smakowe) • Tim Tam (ciasteczka) • St. Tropez mousee (sztuczna opalenizna) • Dairy Milk • Walkers Crisps • (kosmetyki) • American Coors light • (kosmetyki) • Hershey’s Kisses • Reeses Cups (wyroby curkieczne) • napój Estathe, kakao, woda mineralna Cristallina • Chimay (piwo) • La Chouffe (piwo). ródło: Opracowanie własne. Z przeprowadzonych bada wynika, e respondenci, jeli ju musz kupowa produkty niedostpne na rynku polskim, to robi to stosunkowo rzadko. Zdarza si, e dokonuj takich zakupów raz na pół roku (24%), bd

(26) raz w miesicu (22%). wiadczy to moe, e s to raczej produkty trwałego uytku, bd

(27) takie, które z racji swoich cech posiadaj w miar długi okres przydatnoci do spoycia. Tabela 7. Czstotliwo zakupów produktów zagranicznych niedostpnych na rynku krajowym Wyszczególnienie Par razy w tygodniu Raz na tydzie Raz na dwa tygodnie Raz w miesicu Co dwa miesice Co trzy miesice Raz na pół roku Raz w roku Inne. ródło: Opracowanie własne.. Ogółem N=50 2 1 4 11 5 6 12 6 3. % 100,0. K. M. 4 2 8 22 10 12 24 12 6. 2 1 1 7 5 6 7 5 2. 0 0 3 4 0 0 5 1 1.

(28) 256. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim Tabela 8. Kwota przeznaczana przez konsumentów na zakup produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim Wyszczególnienie. Par razy w tygodniu Raz na tydzie Raz na 2 tygodnie Raz w miesicu Co 2 miesice Co 3 miesice Raz na pół roku Raz w roku To zaley od potrzeby. Ogółem N=50. % 100,0. 2 1 4 11 5 6 12 6 3. 4 2 8 22 10 12 24 12 6. ródło: Opracowanie własne. Z bada wynika, e najczciej ankietowani przeznaczaj na zakup produktów zagranicznych niedostpnych na rynku polskim od 50 zł do 100 zł i od 200 zł do 500 zł (10 wskaza), czsto te przeznaczaj na zakup tych produktów 100–200 zł (9 ankietowanych). Wyniki te mog wskazywa , e ankietowani kupuj produkty zagraniczne niedostpne na rynku polskim bd

(29) z powodu braku ich wystpowania na rynku krajowym, bd

(30) kierujc si dodatkowymi potrzebami zwizanymi z ich dochodami. 4. Podsumowanie Przeprowadzone badania próbne udowodniły, e rynek polski jest dobrze zaopatrzony, a konsumenci, jeli ju poszukuj produktów niedostpnych na rynku polskim, czyni to powodowani chci zaspokojenia dodatkowych potrzeb. Tendencje, które wystpuj czsto kształtuj decyzje wyboru produktów przez konsumentów m. in. efekt kraju pochodzenia, jak równie globalizacja. Nabywcy w obliczu zmian społecznych czy technicznych charakteryzuj si odmiennoci interpretacji wobec podejmowania decyzji nabywczych. Postrzegane moliwoci nabywania produktów przez konsumenta daje szanse na prób okrelenia indywidualnego wizerunku. Naley podkreli , e konsumenci s wiadomi swoich decyzji nabywczych oraz podejmuj je bardzo starannie, przy czym preferencje konsumentów róni si ze wzgldu na dowiadczenia, moliwoci finansowe, stosunek do produktów oraz sposób postrzegania siebie w społeczestwie, w którym funkcjonuj..

(31) 257. Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 52, 2011. Bibliografia [1] Bogalska-Martin E., Rynek i konsumpcja jako współczesna "wito ". Kilka refleksji o praktykach konsumentów postnowoczesnych, [w:] Konsument w Unii Europejskiejpodobiestwa i rónice, pod red. nauk. Kdzior Z., Wolny R., Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach, Centrum Bada i Ekspertyz, Katowice 2010: s. 22. [2] Cziomer E., Globalizacja a stosunki midzynarodowe, [w:] Zmieniajce si przedsibiorstwo w zmieniajcej si politycznie Europie, t. 3, pod red. nauk. T. Wawaka, Wydawnictwo Informacji Ekonomicznej, Uniwersytet Jagieloski, Kraków 2000: s. 114. [3] Garbarski L., Zachowania nabywców, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001: s. 44. [4] Here

(32) niak M., Marka narodowa. Jak skutecznie budowa wizerunek i reputacj kraju, PWE, Warszawa 2011: s. 65. [5] Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, praca zbiorowa pod red. nauk. Kieel E., Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010: s. 29 i 51. [6] Oblicza konsumpcjonizmu, pod red. nauk. Mróz B., Szkoła Główna Handlowa, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2009: s. 43. [7] Smyczek S., Sowa I., Konsument na rynku, zachowania, modele, aplikacje, Difin, Warszawa 2005: s. 184. [8] Solomon M.R., Zachowania i zwyczaje konsumentów, Wydawnictwo HELION, Gliwice 2006: s. 617. [9] Drabarz A., Siedem trendów głównych FMCG, www.marketing-news.pl [22.02.2011] [10] Jiménez Torres N. H, San Martin Gutiérrez S., The purchase of foreign products: The role of firm’s country-of-origin reputation, consumer ethnocentrism, animosity and trust, http://www3.uva.es/empresa/uploads/dt_13_07.pdf, s. 3, 14. [23.03.2011]. [11] http://www.cotojest.info/konsument_582.html [25.03.2011]..

(33) 258. Agnieszka Chojnacka, Liwia Jasiak Postpowanie nabywców wobec ogranicze asortymentowych zagranicznych produktów na rynku polskim. PURCHASERS BEHAVIOUR TOWARDS THE LIMITED ASSORTMENT OF FOREIGN PRODUCTS IN THE POLISH MARKET Summary New economic, social and technical conditions enable change in the area of purchaser behaviour, as well as methods of satisfying their consumption needs. The consumer is conditioned by many factors that affect their behaviour and attitude towards foreign products. The availability of foreign products as well as the accessibility of these products by purchasers constitutes the essence of the problem. One should pay attention to the inaccessibility of some of these foreign products in the Polish market. The aim of this article is to present the results of studies concerning individual buyers and their potential demand for foreign products. Keywords: purchaser, behaviour, market, foreign products, inaccessibility Agnieszka Chojnacka Liwia Jasiak Samodzielny Zakład Turystyki Katedra Rynku i Konsumpcji Wydział: Zarzdzania; Wydział Ekonomii Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach e-mail: a.k.chojnacka@hotmail.com liwiajasiak@gmail.com.

(34)