B
iuletyn
H
istorii
T H E P O Z N A Ń S O C I E T Y F O R T H E A D V A N C E M E N T
O F T H E A R T S A N D S C I E N C E S
in cooperation with
DEPARTAMENT OF HISTORY OF EDUCATION OF ADAM MICKIEWICZ UNIVERSITY
B
ulletin
of
the
H
istory
of
E
ducation
2012 (28)
CONTENTS ARTICLES AND PAPERS
Marcin Gadocha, Learning a Tradesman Craft in the 16th-19th Centuries. Outline of the Problem ... 7 Agnieszka Jakuboszczak, On Family Life and Education of the Daughters of Prince Francis
Xa-vier of Saxony in the Light of the Documents of the Archives departemantales de l’Aube ... 21 Aneta Bołdyrew, Social and Moral Conditions for Abandonment of Children and Infanticide in
the Kingdom of Poland at the Turn of the 20th Century ... 35 Małgorzata Puchowska, Positive and Negative Aspects of Life in Jesuit Boarding Schools in the
Second Republic of Poland ... 53 Edyta Wolter, Education for Protection of the Environment in the Literary Output from the Period
of the Second Republic of Poland ... 65 MATERIALS
Natalia Giza, Humble, Chaste, Silent... Educated? Courtesy Books for Women in the 16th-Century England ... 79 Anna Haratyk, The Man in a Hutsul Highlanders’ Family ... 93 Agnieszka Małek, How not to deal with children, about mistakes in care and upbringing depicted
in advice literature for parents from the period of the Second Republic of Poland ... 103 Anna Knocińska, Institutiolized traditions of psychological and pedagogical counseling in Great
Poland before 1945 ... 121 Maria Radziszewska, Public School Teachers’ Daily Lives in the District of Masuria in the Light
of Memories and Diaries ... 129 Przemysław Jastrzębski, Eastern model of the modern state education on the example of the
rus-sian cadet corps. Outline of the problem ... 145 FROM A HISTORICAL CALENDAR ... 153 PRESENTATIONS ... 163 PUBLICATIONS
Reviews ... 185 SCIENTIFIC LIFE ... 195 CHRONICLE OF THE SOCIETY OF HISTORY OF EDUCATION ... 205
P O Z N A Ń S K I E T O WA R Z Y S T W O P R Z Y J A C I Ó Ł N A U K
WYDZIAŁ HISTORII I NAUK SPOŁECZNYCH
we współpracy z
ZAKŁADEM HISTORII WYCHOWANIA UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA
B
iuletyn
H
istorii
W
ychowania
2012 (28)
P O Z N A Ń S K I E T O WA R Z Y S T W O P R Z Y J A C I Ó Ł N A U K
GŁÓWNY REDAKTOR WYDAWNICTW PTPN
Paweł Marszałek
RADA REDAKCYJNA
Kalina Bartnicka, Vlasta Cabanová, Krzysztof Jakubiak, Wiesław Jamrożek, Andrzej Meissner, Lech Mokrzecki, Winfried Schich, Władysława Szulakiewicz,
Jaroslav Vaculik, Adam Winiarz, Dorota Żołądź-Strzelczyk
RECENZENCI TOMU
Marek Budajczak, Katarzyna Dormus, Romuald Grzybowski, Beata Jędrychowska, Artur Kijas, Andrzej Kusztelak, Jolanta M. Marszalska, Grzegorz Michalski, Kazimierz Puchowski, Eleonora Sapia-Drewniak, Agnieszka Stopińska-Pająk, Jerzy Strzelczyk, Roman Tomaszewski
REDAKCJA
Wiesław Jamrożek (redaktor naczelny)
Dorota Żołądź-Strzelczyk (zastępca redaktora naczelnego) Krzysztof Ratajczak (sekretarz)
REDAKCJA JĘZYKOWA
Krystyna Sobkowicz, Anna Augustyniak-Osiewicz
ADRES REDAKCJI
WSE UAM, ul. A. Szamarzewskiego 89 p. 404 60-568 Poznań, tel. (0 61) 829 23 14
ISSN 1233-2224
ISBN 978-83-7654-212-6
CZASOPISMO RECENZOWANE
Wydanie publikacji dofinansowało
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
WYDAWCY
Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Zakład Historii Wychowania Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
Zarząd Główny Towarzystwa Historii Edukacji w Warszawie Nakład: 250
PROJEKT OKŁADKI
Joanna Roszkowska-Jazdon Ilustracja na okładce
Na podstawie drzeworytu „Nauczanie” z książki M. Reja „Zwierciadło” 1568 r. Pierwotną wersją czasopisma jest wersja drukowana
DRUK
Zakład Poligraficzny A. Frąckowiak Poznań, ul. Unii Lubelskiej 3, tel. 0502 604 192
5
SPIS TREŚCI
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
M
arcinG
adocha, Nauka sztuki kupieckiej w Krakowie XVI–XIX wieku. Zarys
pro-blemu . . . .
7
A
gnieszkaJ
akuboszczak, O życiu rodzinnym i edukacji córek księcia Franciszka
Ksa-werego de Saxe w świetle dokumentów Archives départemantales de l’Aube . . . .
21
A
netaB
ołdyrew, Społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci i
dziecio-bójstwa w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku . . . .
35
M
ałgorzataP
uchowska, Blaski i cienie życia w internatach szkół jezuickich w II
Rze-czypospolitej . . . .
53
E
dytaW
olter, Wychowanie do ochrony przyrody w twórczości Drugiej
Rzeczypospo-litej . . . .
65
MATERIAŁYNatalia Giza, Pokorna, skromna, cicha… mądra? Literatura parenetyczna dla kobiet w
szes-nastowiecznej Anglii . . . 79 Anna Haratyk, Mężczyzna w rodzinie górali huculskich . . . 93
Agnieszka Małek, Jak nie postępować z dziećmi, czyli błędy w opiece i wychowaniu ukazane
w literaturze poradnikowej dla rodziców z okresu Drugiej Rzeczypospolitej . . . 103 Anna Knocińska, Tradycje zinstytucjonalizowanego poradnictwa
psychologiczno-pedago-gicznego w Wielkopolsce przed rokiem 1945 . . . 121 Maria Radziszewska, Życie codzienne nauczycieli szkół powszechnych w Okręgu
Mazur-skim w świetle wspomnień i pamiętników (część II) . . . 129 Przemysław Jastrzębski, Wschodni model współczesnego wychowania państwowego na
przykładzie rosyjskiego korpusu kadetów. Zarys problemu . . . 145
Z KALENDARZA HISTORYCZNEGO
J
ustynaG
ulczyńska, Recepcja idei korczakowskich . . . .
153
PREZENTACJE
Eleonora S
apia-D
rewniak, Od wiejskiego nauczyciela do katedry uniwersyteckiej –
droga awansu zawodowego Stanisława Gawlika . . . 163
D
anutaA
panel, Organizacja i funkcjonowanie Wyższego Seminarium Duchownego
w Koszalinie w latach 1981–2011 . . . 173
WYDAWNICTWAŻYCIE NAUKOWE