• Nie Znaleziono Wyników

Z warsztatu filologa-statystyka

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Z warsztatu filologa-statystyka"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Jerzy Woronczak

Z warsztatu filologa-statystyka

Biuletyn Polonistyczny 5/14, 9-11

(2)

9 -5« Z e s p ó ł l e k s y k o g r a f i e z n y I I we W r o c ł a w i u , R y n e k 9 - 1 1 . K i e r o w n i k : p r o f . S t a n i s ł a w B ą k . P r a c o w n i c y : A n d r z e j C i e ń s k i , T e r e s a K au fm an ow a, J a n i n a P e r e k o - w a , L u c y n a W o r o n c z a k o w a . P r z y p i s y : 1 P o p r z e d n i a i n f o r m a c j a o " S ł o w n i k u " z o s t a ł a u m i e s z c z o n a w 2 z e s z y c i e B i u l e t y n u ( c z e r w i e c 1 9 5 8 ) , s s . 5 - 6 , 1 1 - 1 4 .

2 " S ł o w n i k p o l s z c z y z n y XVI w i e k u 11. Z e s z y t p r ó b n y . W roc ław 1 9 5 6 . 3 " S ł o w n i k p o l s z c z y z n y XVI w i e k u " . Uw agi i r e c e n z j e . W ar sz aw a 1 9 5 7 . Z WARSZTATU FILOLOGA-STATYSTYKA M e t o d a m i s t a t y s t y c z n y m i z a i n t e r e s o w a ł e m s i ę w p r z e k o n a n i u , ż e z a s t o s o w a n i e i c h w p r a c a c h l i t e r a t u r o z n a w c z y c h p o z w a l a , z j e d ­ n e j s t r o n y , n a w e r y f i k a c j ę s t a w i a n y c h t w i e r d z e ń , z d r u g i e j z a ś , n a r o z s z e r z e n i e z a k r e s u b a d a ń n a p r o b l e m y n i e p o r u s z a n e z r a ­ c j i b r a k u o d p o w i e d n i c h n a r z ę d z i b a d a w c z y c h . P i e r w s z e moje p r a c e w y ko na ne p r z y u ż y c i u t e c h n i k i s t a t y s t y c z ­ n e j d o t y c z y ł y w e r s y f i k a c j i . W a r t y k u l e "Z b a d a ń n a d w i e r s z e m B i e r n a t a z L u b l i n a " ( " P a m i ę t n i k L i t e r a c k i " , r . 49 ( 1 9 5 8 ) , z . 3 , s . 97 - 118) p r z e p r o w a d z i ł e m s t a t y s t y c z n y dowód t w i e r d z e n i a B r t i c k n e r a , s ł u s z n e g o , a l e n i e p o p a r t e g o a r g u m e n t a m i , ż e p i e r ­ w o t n a , n i e z n a n a nam o b e c n i e r e d a k c j a " E z o p a " B i e r n a t a z Lub­ l i n a p o d l e g ł a w XVI w. u n o w o c z e ś n i a j ą c y m p r z e r ó b k o m j ę z y k o w y m f od k t ó r y c h u c i e r p i a ł a m . i n . s y l a b i c z n a r e g u l a r n o ś ć w i e r s z a . R ó w n o c z e ś n i e j e d n a k d o w o d z i ł e m , ż e c z ę ś ó o d c h y l e ń od s y l a b i z m u ś c i s ł e g o t r z e b a p o l i c z y ć n a k a r b sa m eg o a u t o r a . P o d a ł e m t e ż c h a r a k t e r y s t y k ę i l o ś c i o w ą k i l k u i n n y c h c e c h w i e r s z a i j ę z y k a B i e r n a t a ( r y t m i k a k l a u z u l i , r y m , s z y k p r z y d a w k i , ś c i ą g n i ę t e i n i e ś c i ą g n i ę t e f o r m y zaimków d z i e r ż a w c z y o h ) , c z ę ś c i o w o w p o ­ r ó w n a n i u z i n n y m i u t w o r a m i XVI w. i omówiłem p r z y k ł a d o w o t e c h ­ n i k ę o b l i c z a n i a n i e k t ó r y c h z a s t o s o w a n y c h w s k a ź n i k ó w s t a t y s t y c z ­ n y c h . Na d a n y c h s t a t y s t y c z n y c h b y ł r ó w n i e ż o p a r t y mój r e f e r a t " E l e m e n t y ś r e d n i o w i e c z n e w w e r s y f i k a c j i p o l s k i e j XVI w i e k u i i c h p r z e m i a n y " ( " Z p o l s k i c h s t u d i ó w s l a w i s t y c z n y c h " . P r a c e

(3)

10 -h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e n a IV M i ę d z y n a r o d o w y K o n g r e s S l a w i s t <5w w Moskwie 1 9 5 8 , Warszawa 1 9 5 8 , s . 243 - 2 6 9 ) . Z g o d n i e z c h a r a k t e ­ re m p r a c y p o m i n ą ł e m w n i e j z u p e ł n i e " k u c h n i ę s t a t y s t y c z n ą " , a w i ę k s z o ś ć k o n i e c z n y c h d a n y c h l i c z b o w y c h u m i e ś c i ł e m w o s o b n e j t a b l i c y . P o m i n i ę t y m w p o p r z e d n i e j p r a c y z a g a d n i e n i o m s t a t y s t y c z n e g o w a r s z t a t u p o ś w i ę c i ł e m r e f e r a t w y g ł o s z o n y n a w a r s z a w s k i e j k o n ­ f e r e n c j i p o e t y k i w 1960 r . p t . " S t a t i s t i s c h e M e t h o d e n i n * d e r V e r s l e h r e " ( P o e t i c s , P o e t y k a , P o e t i k a , V / a rs za w a , Meuton-PWN 1 9 6 2 ) . Omówiłem w n i m p r z y k ł a d o w o z a s t o s o w a n i e t e o r i i s e r i i do b a d a n i a k o m p o z y c j i w e r s v f i k a c y j n e j utwo rów n a p i s a n y c h w i e r s z e m wolnym o r a z me to dy a n a l i z y r o z k ł a d u d ł u g o ś c i wersów r ó ż n y c h t y p ó w s ł o w i a ń s k i e g o w i e r s z a a s y l a b i c z n e g o , a w z w i ą z k u z n i m p o d a ł e m r ó w n i e ż c h a r a k t e r y s t y k ę r o z k ł a d u d ł u g o ś c i p o l s k i e g o z d a n i a w p r o z i e . P o s z e r z o n a , d o t ą d n i e o p u b l i k o w a n a f o r m a t e ­ go r e f e r a t u omawia j e s z c z e p r o b l e m y s t a t y s t y c z n e z w i ą z a n e z a u t o m a t y c z n ą s y l a b o t o n i z a c j ą w i e r s z a s y l a b i c z n e g o , r y t m i k ą k l a ü z u l i w i e r s z o w e j i o k r e ś l e n i e m b o g a c t w a s ł o w n i k o w e g o rymów* T e n o s t a t n i p r o b l e m s t a n o w i ł d l a mnie p u n k t w y j ś c i a do z a ­ j ę c i a s i ę s t a t y s t y k ą s ł o w n i c t w a j u ż n i e sa m y ch rymów, a l e c a ­ ł y c h u t w o r ó w , s z c z e g ó l n i e z a ś m o ż l i w o ś c i ą s y n t e t y c z n e j c h a r a k ­ t e r y s t y k i z a s o b u l e k s y k a l n e g o t e k s t ó w pod w z g l ę d e m j e g o b o g a - o t w a i r o z k ł a d u c z ę s t o ś c i w y r a z ó w . W tym c e l u n a l e ż y o b l i c z y ć w s k a ź n i k i , k t ó r e by b y ł y n i e z a l e ż n e od d ł u g o ś c i b a d a n e g o u t w o ­ r u , a p r z y j e d n o r o d n o ś c i o p r a c o w y w a n e g o t e k s t u r ó w n e ( o o z y w i ś - c i e w g r a n i c a c h d o p u s z c z a l n y c h o d c h y l e ń ) t a k d l a c a ł e g o u t w o ­ r u , j a k i d l a j e g o d o w o l n i e d ł u g i c h c z ę ś c i . N i e k t ó r e s p o ś r ó d z a p r o p o n o w a n y c h w d o t y c h c z a s o w e j l i t e r a t u r z e w s k a ź n i k ó w n i e o d p o w i a d a j ą tym w ar un kom , g d y ż z m i e n i a j ą s i ę w z a l e ż n o ś c i od r o z m i a r u t e k s t u , n i e mogą w i ę c s ł u ż y ć do p o r ó w n y w a n i a u t w o r ó w o r ó ż n e j d ł u g o ś c i . I n n e , p o z b a w i o n e t e j w a d y , n i e d a j ą w y c z e r ­ p u j ą c e j c h a r a k t e r y s t y k i , a d l a , moim z d a n i e m , n a j l e p s z y c h n i e o p u b l i k o w a ł p r o j e k t o d a w c a m e t o d y o b l i c z e n i a . W t e j s y t u a c j i , p r z y j ą w s z y z a p o d s t a w ę w s k a ź n i k i B . M a n d e l b r o t a , o p r a c o w a ł e m s p o s ó b i c h o b l i c z e n i a i z a p r o j e k t o w a ł e m g r a f i c z n ą m e t o d ę p r z e d s t a w i a n i a u z y s k a n y c h w y n i k ó w . P o l e g a o n a n a t y m , ż e u t w o ­ r o w i p r z y p o r z ą d k o w u j e s i ę p u n k t n a s p e c j a l n e j s i a t c e w s p ó ł ­ r z ę d n y c h , k t ó r e g o p o ł o ż e n i e z a l e ż n e j e s t od o b l i c z o n y c h w s k a ż

(4)

11 -ników* R a o h u n k i , j a k i c h d o k o n a ł e m d l a 9 u tw o r ó w (w w i ę k s z o ś c i p o l s k i c h t e k s t ó w XVI w * ) , d a ł y z a d a w a l a j ą c e w y n i k i * R e z u l t a t y b a d a ń p r z e d s t a w i ł e m l a t e m 1961 r . n a k o n f e r e n c j i p o e t y k i w J a ­ b ł o n n i e w r e f e r a c i e "Metody o b l i c z a n i a w s k a ź n i k ó w b o g a c t w a s ł o w ­ n i k o w e g o t e k s t ó w " . P r z y o b l i c z a n i u w s k a ź n i k ó w M a n d e l b r o t a w y c h o d z i s i ę od l i s t y f r e k w e n c y j n e j j e d n o s t e k l e k s y k a l n y c h t e k s t u . S p o r z ą d z e n i e j e j j e s t p r a c ą b a r d z o żmudną i d l a t e g o p o ż ą d a n e b y ł o b y o p a r c i e s i ę n i e n a c a ł y m t e k ś c i e u t w o r u , l e c z t y l k o n a j e g o p r ó b c e * O b e c n i e • p r a c u j ę n a d o k r e ś l e n i e m w i e l k o ś c i p r ó b k i , w y s t a r c z a j ą c e j ' d l a o s z a c o w a n i a w s k a ź n i k ó w b o g a c t w a s ł o w n i k o w e g o t e k s t u z ż ą d a n ą d o k ł a d n o ś c i ą * D o t y c h c z a s o w e w y n i k i p o z w a l a j ą n a s t w i e r d z e n i e , że w s k a ź n i k i o b l i c z o n e n a p o d s t a w i e z b y t m a ł y c h p r ó b e k c i ą g ł y c h (d o o k o ł o 10 00 w yra zów ) w y k a z u j ą w s t o s u n k u do w s k a ź n i k ó w ob­ l i c z o n y c h d l a c a ł e g o u t w o r u n i e t y l k o o d c h y l e n i a p r z y p a d k o w e , a l e t a k ż e r ó ż n i c ę s y s t e m a t y c z n ą , w y n i k a j ą c ą z t e g o , ż e i c h b o ­ g a c t w o s ł o w n i k o w e j e s t z r e g u ł y n i e c o m n i e j s z e n i ż b o g a c t w o s ł o w n i k o w e c a ł e g o u t w o r u * S t ą d w y s t a r c z a j ą c a p r ó b k a c i ą g ł a mu­ s i m ieó d ł u g o ś ó r z ę d u k i l k u t y s i ę c y w y r a z ó w . P r ó b k i r o z p r o s z o ­ n e , s z c z e g ó l n i e j e ś l i b ę d z i e m y l o s o w a ć do n i c h l u ź n e w y r a z y , n i e w y k a z u j ą w s p o m n i a n e j r ó ż n i c y s y s t e m a t y c z n e j . Mogłyby s i ę one z am y ka ć w g r a n i c a c h 5 0 0 - 1000 wyrazów* T r z e b a j e d n a k z a ­ z n a c z y ć , ż e l u ź n e w y r a z y można w y g o d n i e p o b i e r a ć do p r ó b k i j e ­ d y n i e z t e k s t ó w p r o z a i c z n y c h . P r ó b k i z utwo rów w i e r s z o w a n y c h n a l e ż y r a c z e j bu do wa ć z p e ł n y c h w e r s ó w , a t o ze w z g l ę d u n a z a ­ s a d n i c z e r ó ż n i c e m ię d z y w y r a z a m i s t o j ą c y m i n a p o c z ą t k u , w ś r o d ­ ku i n a k o ń c u w e r s ó w . Dr J e r z y W o r o n c z a k I n s t y t u t E a d a ń L i t e r a c k i c h

Z PRAC NAD WYDAWNICTWEM "OBRAZ LITERATURY POLSKIEJ XIX i XX WIEKU"

W y d a w n i c tw o , k t ó r e g o t y t u ł r o b o c z y b r z m i a ł " D w i e ś c i e l a t l i ­ t e r a t u r y p o l s k i e j " , z a c z n i e n i e b a w e m u k a zy w a ć s i ę d r u k i e m n a ­ k ł a d e m "W ie dzy P o w s z e c h n e j " p t * " O b r a z l i t e r a t u r y p o l s k i e j XIX i XX w i e k u " *

Cytaty

Powiązane dokumenty

Podsumowując analizę wybranej grupy przeklęć oraz zawartych w nich nazw chorób, chciałabym zaznaczyć przede wszystkim, że sięganie w tego rodzaju for- mułach po nazwy

The historical-salvific aspect of the covenant – forming the context in which to understand the day of Yahweh – shows that God’s anger expresses his willingness to save

Pożądanie jej obejmuje więc całego człowieka, wraz z jego ciałem, i można je porównać do pożądania seksualnego (por. 14b Syrach mówi bardzo istotną rzecz na temat

The paper deals with five proposals for classifying the literary form of John 8:31-36, including its immediate literary context, specifically midrash, the offer of

Twórca pojęcia, a właściwie opozycji „ekwiwalencji formalnej” i „ekwiwalencji dynamicznej”, Eugene Nida bardzo mocno pod- kreślał ogromną wagę zrozumiałości przekładu,

In Chapter 5 by Todd Still, “Organizational Structures and Relational Struggles Among the Saints: The Establishment and Exercise of Authority within Pauline Assemblies”, the

(тргегц Раше, 1еп тПу згтегек ро раги Ьгохуагаск. Зез1 опа штезхсхопа па росх^ки хЫоги.. 8{уИ^1ука XVI ти та зТихус хпак

That is, all entries containing the moral weight should be analysed against the background of the personalistic philosophy and the moral teaching of the Catholic Church.. It has been