Materiały z działalności Centralnej Biblioteki Polskiej w Niemczech - Oddział: Prusy Wschodnie

Wróblewski, Jan

Materiały z działalności Centralnej

Biblioteki Polskiej w Niemczech

-Oddział: Prusy Wschodnie

Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 454-472

1962

JAN WRÓBLEWSKI

MATERIAŁY Z DZIAŁALNOŚCI

CENTRALNEJ BIBLIOTEKI

POLSKIEJ W NIEMCZECH — ODDZIAŁ: PRUSY WSCHODNIE

U w a g i w s t ę p n e 1)

W rozwoju polskich bibliotek ludowych na terenie Prus Wschod­

nich m ożem y wyodrębnić 3 okresy.

P i e r w s z y : od roku 1881 do 1920 (do plebiscytu). W tym okrp-

się działają bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych w Poznaniu 2)

Okres ten m ożem y podzielić na 2 podokresy:

a) od początku organizacji bibliotek TCL do zakończenia I w ojny

światowej,

b) od zakończenia w ojny światowej do plebiscytu włącznie.

D r u g i : od plebiscytu do roku 1933. W tym okresie następuje

obumieranie bibliotek TCL i tw orzenie bibliotek Związku Towa­

rzystw M łodzieży 3).

T r z e c i : lata 1933— 1939. Okres ten obejm uje działalność

Wschodniopruskiego Oddziału Centralnej Biblioteki Polskiej w N iem ­

czech 4).

Przedmiotem niniejszej publikacji jest w łaśnie sprawozdanie

W schodniopruskiego Oddziału za rok 1934/35 5). Składa się ono ze

*) W yrażam podziękow anie d r W. W r z e s i ń s k i e m u za pomoc i w sk a ­ zówki w poszukiw aniu m ateriałów .

2) B iblioteki TCL na te re n ie b. P ru s W schodnich nie doczekały się jeszcze swego opracow ania. W iększe w zm ianki na ten te m a t możemy znaleźć w n a ­ stępujących publikacjach:

Tadeusz G r y g i e r , Spraw a polska w P rusa ca W schodnich, P rzegląd Zachodni, n r 3/4, 1951; Em ilia S u k e r t o w a - B i e d r a w i n a , Tadeusz G r y g i e r , W alka o społeczne i narodow e w y zw o len ie W arm ii i M azur. < P rz e w o d n ik po w y s ta w ie > , O lsztyn 1956; T adeusz G r y g i e r , Ś w ia­ domość narodow a M azurów i W arm iaKów w p o lskich rachubach p o lityczn y ch

w latach 1870—2920, K om unikaty M azursko-W arm ińskie, 1962, n r 1, s. 50—51,

A ndrzej W a k a r , K sią żka polska na W arm ii w końcu X I X stulecia, W arm ia i M azury 1961, n r 5; P o n ad to w szeregu p u b lik acji z n a jd u ją się m niejsze w zm ianki. M.in. Ja n B a c z e w s k i W spom nienia W arm iaka, W arszaw a 1961 (zaw iera w zm iankę o bibliotekach TCL na W arm ii w czasie plebiscytu).

a) B ra k p u b lik acji na te n tem at. P ierw szą w zm iankę na te m a t bibliotek Tow. M łodzieży a u to r odnalazł w „Gazecie O lszty ń sk iej” z dn. 6 V 1923, o sta tn ią o bibliotekach TCL z d n ia 15 I 1924 r.

4) W zm ianki n a te n te m a t zaw ierają p u b lik acje W ojciecha W r z e s i ń ­ s k i e g o , M ateriały o położeniu ludności po lskiej w Prusach W schodnich

z 1937 r., Z apiski H istoryczne 1961, z. 1; T e n ż e A k c ja germ anizacyjna na W arm ii, M azurach i Pow iślu, K om unikaty M azursko-W arm ińskie 1961, n r 3.

5) W niniejszej p u b lik acji została opuszczona część ze sp raw ozdania okręgo­ wego z W arm ii, dotycząca k a d ry b ib lio tek arsk iej ze w zględu n a ocenę pracy. W zam ian au to r sporządził tabelę, do k tó re j weszły w szystkie elem enty z tej części z w y jątk iem sposobu p ropagandy i oceny pracy poszczególnych biblio­ tekarzy. T abela ta jako załącznik została zam ieszczona na końcu arty k u łu .

sprawozdania ogólnego oraz trzech sprawozdań okręgowych (Warmia,

Pow iśle, Mazury). Ponadto do publikacji wchodzi pismo przewodnie

Konsulatu RP w O lsztynie (Nr 298/3/2 z dnia 16 maja 1935 r.) do

Ambasady RP w Berlinie.

Sprawozdanie zostało opracowane w /g schematu, z w ielką dokład­

nością. Wchodzą do niego niem al w szystkie elem enty pracy biblio­

tekarskiej:

a) Sprawy organizacyjne; b) kształcenie bibliotekarzy (dokładne

programy konferencji); c) propaganda czytelnictw a (ogólna); d) sie­

dziba i lokata poszczególnych bibliotek; e) długość okresu sprawoz­

dawczego w Doszczególnych bibliotekach; f) w ypożyczanie książek

K u rs b ib lio tek arsk i v.’ O lsztynie — 1934 r.

R epr. A . K u ra c zy k

(częstotliwość otwarcia bibliotek); g) księgozbiór i jego struktura.

Ubytki księgozbioru; h) książki najbardziej poczytne i niepoczytne;

i) bibliotekarz i propaganda czytelnictw a w poszczególnych miejsco­

wościach (nazwisko i imę bibliotekarza, wiek, zawód, przeszkolenie,

okres pracy w bibliotece, sposób propagandy, ocena pracy bibliote­

karza); j) liczba czytelników (z podziałem w /g płci i w ieku); k) liczba

w ypożyczeń w poszczególnych bibliotekach.

To w szystko w sum ie jest kopalnią wiadomości dla zainteresow a­

nych tym problem em. N iew ygórow ane liczby (księgozbiór, czytelnicy,

w ypożyczenia) nie nasuwają specjalnych w ątpliw ości w ich w iary­

godność, mimo że nie m am y możności ich konfrontacji, gdyż nie

zachow ały się kwestionariusze sprawozdawcze z poszczególnych bi­

bliotek oraz inna dokumentacja (karty czytelników , karty książek,

katalogi itp.).

Działalność Oddziału bazowała na Polsko-kat. Towarzystwie

Szkolnym na Warmię, kierownikem Oddziału b yl kierownik tegoż

Towarzystwa. Wielu bibliotekarzy rekrutowało sią z nauczycieli,

przedszkolanek (ochroniarek) i działaczy ośw iatowych. Praca biblio­

tekarzy była społeczna, gdyż za swą pracą nie otrzym ywali żadnego

wynagrodzenia. Księgozbiór w bibliotekach składał się z w ym iennych

kompletów. Oprócz Towarzystwa Szkolnego pieczę nad rozwojem

polskich bibliotek pełnił Związek Polaków oraz polskie konsulaty

w Olsztynie i Kwidzynie. W konferencjach bibliotekarskich (finan­

sowanych przez Ambasadę RP w Berlinie) brali udział prelegenci

z kraju. Również księgozbiory b yły zasilane z darów krajowych

(To-Fot. A. K u ra cz y k

warzystw o Opieki nad Polakami zamieszkałym i za granicą im. A. Mic­

kiewicza, Polski Związek Zachodni, Św iatow y Związek Polaków

z Zagranicy).

Warto dodać, że akcja biblioteczna na Warmii, Mazurach i Po­

w iślu stanowiła jedno z ogniw ruchu polskiego (szkoły, św ietlice,

przedszkola, harcerstwo, tow arzystw a młodzieży, banki) prowadzo­

nego pod egidą Związku Polaków. Okres, który obejm uje niniejsze

sprawozdanie był stosunkowo najpom yślniejszy z czasów rządów

hitlerowskich, ze w zględu na zawarty w początkach 1934 roku pakt

o nieagresji. Już w roku 1935 następuje w zm ożenie akcji antypol­

s k ie j 6), co odbiło się również na bibliotekach (rewizje, konfiskaty,

presje na bibliotekarzy). Mimo to, dotrw ały one (zwiększając naw et

swój stan posiadania) aż do w ybuchu II w ojny św iatowej.

Autorem niniejszego sprawozdania ogólnego oraz okręgowych

z Warmii i Mazur jest P aw eł J a s i e k , kierownik Polsko-kat. To­

w arzystw a Szkolnego na Warmię, który jednocześnie dodatkowo p eł­

n ił funkcję kierownika W schodniopruskiego Oddziału

Centralnej

Biblioteki Polskiej w Niem czech. P aw eł Jasiek (z zawodu nauczyciel)

był organizatorem Oddziału i na stanowisku kierownika (pełniąc jed­

nocześnie funkcję bibliotekarza okręgowego na Warmię) pracował

aż do chw ili w ydalenia z terenu Prus Wschodnich (18 lipca 1939).

Dzięki jego energii, entuzjazm owi i zdolnościom organizacyj­

nym 7) sieć bibliotek polskich mimo poważnych trudności rozwijała

się z roku na rok zwiększając liczbę placówek, księgozbiorów, czytel­

ników i wypożyczeń. I tak np. bilans roku 1937/38 przedstawiał się

następująco: 48 bibliotek, 5.066 tom ów księgozbioru, 987 czytelników

i 5.316 w ypożyczeń. (W yników roku 1938/39 nie można podać ze

w zględu na brak sprawozdania z Powiśla).

Paw łowi Jaśkowi zawdzięczamy również dokładność i

skrupu­

latność sprawozdań bibliotecznych, które obrazują nam stan i roz­

w ój polskiego bibliotekarstwa na terenie b. Prus W schodnich w la ­

tach 1933— 1939 8).

Or. A rc h iw u m M inisterstw a S p ra w Z agranicznych w W arszaw ie, Zespól: A m basada RP w B erlinie, w ią zka 66, teczka 4.

O lsztyn, dnia 16 m a ja 1935 r.

KONSULAT

R ZEC ZY PO SPO LITEJ P O L S K IE J W OLSZTYNIE

N r 298/3/2 Do

A m basady P o lsk iej w B e r l i n i e P rzesyłam w załączeniu spraw ozdanie O ddziału P ru sy W schodnie C e n tra l­ nej B iblioteki w N iem czech za okres zim owy 1934/35.

Je st to w łaściw ie pierw szy sezon system atycznej pracy. E lem entam i jej były: zorganizow anie c e n tra li w schodniopruskiej w O lsztynie i podział dziel­ nicy na 3 okręgi: Z iem i M alborskiej, W arm ii i M azur,

ra cjo n aln y podział te re n u na obw ody bibliotekarskie, oddanie pod opie­ k ę poszczególnym nauczycielom , przeszkolenie kierow ników poszczegól­ nych bibliotek, dobranych przede w szystkim z grona m iejscow ej m ło­ dzieży,

system atyczna pro p ag an d a czytelnictw a.

°) W. W r z e s i ń s k i , A k c ja germ anizacyjna na W arm ii, M azurach i P o­

w iślu, K om unikaty M azursko-W arm ińskie 1961, n r 3

7) Pośw iadczony odpis podziękow ania za pracę, działalność społeczną i k u ltu ra ln o -o św iato w ą n a teren ie W arm ii (w czasie od 8 g ru d n ia 1930 do 18 lipca 1939) skierow anego do P aw ła Ja śk a przez Z arząd T ow arzystw a Szkol­ nego na W arm ię, z n a jd u je się w p o siadaniu au to ra.

®) A u to r jest w tra k c ie przygotow yw ania obszernej pracy na te m a t bibliotek polskich na W arm ii, M azurach i P ow iślu w okresie przedw ojennym .

Przeszkolenia na b ibliotekarzy dokonano na 3 zjazdach: jesiennym w Ol­ sztynie dla W arm ii i M azur, w Sztum ie dla Ziem i M alborskiej i w iosennym w Sztum ie dla całego teren u . T en o sta tn i zjazd połączony ze spraw ozdaniem sezonu m iał na celu w ytw orzenie atm osfery w spółzaw odnictw a bibliotekarzy. Zakończono go bardzo u d an ą zbiorow ą w ycieczką „Szlakiem K oniecpolskiego” : K w idzyn — pol,e bitw y pod T rzcianą — pole bitw y pod Straszew em — Sztum Prócz ku rsistó w w zięło w niej u dział liczne grono m łodzieży Z iem i M albor­ skiej, ucząc się patrzeć w sw e okolice jak o n a te re n w ielkich czynów oręża polskiego. P olski Z w iązek Zachodni zaopatrzył w jesie n i biblioteki w schodnio- p ru sk ie w ca 2000 now ych tom ów. Dało to okazję do przejrz en ia i uzupełnie­ nia już istniejących bibliotek oraz do skom pletow ania nowych.

W rezu ltacie zanotow ano zw iększenie ilości b ibliotek z 26 n a 39, tom ów z 2.368 na 3.008, czytelników z 391 na 678, w ypożyczeń z 2.870 n a 4.105. Ilość tom ów zw iększyła się stosunkow o m ało z pow odu usunięcia całego szeregu zniszczonych lu b nie nadających się egzem plarzy. N ajsilniej zaznaczył się rozwój n a W arm ii. Na M azowszu z n a jd u je się on w pierw ocinach.

O kres letn i będzie pośw ięcony u zupełnieniu i w ym ianie bibliotek. Na jesieni odbędzie się znow u zjazd in au g u racy jn y , połączony z przeszkoleniem biblio­ tek arzy . Grono ich sta le się rozszerza, w y tw arzając na teren ie planow o now y zespół ideow ych pracow ników społecznych.

D la rozw oju b ib lio tek arstw a w ielkie znaczenie m iałoby przeszkolenie na ku rsie Św iatow ego Z w iązku Polaków w W arszaw ie przyszłych kierow ników księgozbiorów z m iast, co om aw iam w oddzielnym piśm ie. Pozw oliłoby ono p rzesunąć ru ch do w iększych skupień, w yprow adzając książkę polską z wiosek na szerszy św iat.

K iero w n ik K o n su latu

(A. Z a lew ski)

w ice konsul SPRAW OZDANIE OGÓLNE

CEN TRA LN EJ B IB L IO TE K I P O L S K IE J W NIEMCZECH ODDZIAŁ: PRUSY W SCHODNIE

ZA OKRES JESIENNO-ZIM OW Y 1934/35 R. I. O R G A N I Z A C J A

W ubiegłym okresie spraw ozdaw czym n astąp iło częściowe skrystalizow anie naszego oddziału. P ism em z dnia 17. 10. 34 r. u tw o rzy ła C e n trala w B erlinie na P ru sy W schodnie osobny oddział z siedzibą w O lsztynie. O ddział p rz y ją ł nazw ę: C entralna B ib lio teka P olska w N iem czech, O ddział: P ru sy W schodnie.

N aczelnym bibliotekarzem O ddziału został p. Ja siek P aw eł, kierow nik T ow arzystw a Szkolnego na W arm ię. O ddział nasz podzielony został n a 3 okręgi: W arm ia, M azury i P owiśle. K ażdym okręgiem zaw iaduje b ibliotekarz okręgowy.

Za porozum ieniem się z D zielnicą IV. Zw iązku P olaków i za zgodą c en trali w B erlinie m ianow ano:

1. Na okręgow ego b ib lio tek arz a n a Pow iśle: p. W ojciechowskiego, k iero w ­ n ik a T ow arzystw a Szkolnego n a Pow iśle.

2. Na okręgow ego b ib lio tek arza n a M azury — p. S tefan a P rzybylskiego, kier. B anku Ludowego O lsztyn — O ddział Szczytno.

3. O kręg W arm ii — prow adzi n a razie k iero w n ik O ddziału.

458

W szyscy bibliotekarze okręgow i są odpow iedzialni za zakres sw ej pracy n a te re n ie w obec oddziału. B ibliotekarze okręgow i m ia n u ją w porozum ieniu

z oddziałem m iejscow ym Z w iązku P o lak ó w -b ib lio tek arzy n a terenie,

którzy k ie ru ją i prow adzą b iblioteki. B iblioteka w m iejscu n ie pozostaje rów nież bez opieki. W m iejscow ościach, gdzie są św ietlice, b ib lio tek a m ieści się w ich lokalach, a bib lio tek arz w chodzi do Z arządu Św ietlicy. W m iejsco­ wościach, gdzie brak św ietlicy, czuw a n ad całością bibliotek, p ro pagandy ich i rozszerzaniem „Koło opieki n a d b ib lio tek ą” . Do koła tego w chodzą: m ąż zau fan ia Zw iązku Polaków z te j m iejscow ości, prezes R ady Rodzicielskiej, przedst. m łodzieży i bibliotekarz. W m iejscow ościach, gdzie b ra k szkół i ochron — do kółka tego w chodzą pow ażni gospodarze, w zględnie robotnicy i p rzed staw iciele ru c h liw i m łodzieży polskiej. W ubiegłym okresie sp raw o ­ zdaw czym n ie w szędzie dało się w spom niane kółka utw orzyć i to z te j przyczyny, że oddział nasz istn ieje zaledw ie pół r o k u 0). Czas te n u p ły n ął przew ażnie n a reo rg an izacji naszych bibliotek. P ra c a ta zostanie jed n ak uskuteczniona w nadchodzącym okresie. W okresie tym rów nież zostanie utw orzona R ada O piekuńcza O ddziału C e n traln ej B iblioteki P o lsk iej n a P ru sy W schodnie, w skład k tó re j w ejd ą p rzed staw iciele w szystkich trzech o k rę g ó w 10).

II. KSZTAŁCENIE BIBLIOTEKARZY.

A żeby zapew nić ja k n ajpom yślniejszy rozw ój poszczególnym bibliotekom , O ddział nasz za b ra ł się w pierw szym okresie swego istn ien ia do kształcenia bibliotekarzy. Nie m ożna bow iem spodziew ać się rozw oju biblioteki, o ile prow adzi ją jednostka bez fachow ego przygotow ania, bez bliższego i szerszego zainteresow ania.

K ształceniu b ib lio tek arzy służą k o n fere n cje w spólne i ku rsy . W ubiegłym okresie urządzono trzy k o n fere n cje bibliotekarskie.

P ierw sza d w udniow a — odbyła się w O lsztynie, w dniach 31 X i 1 X I 34 dla b ibliotekarzy W arm ii i M azur. U dział w k o n fere n cji te j b rało 29 uczestników z W arm ii i 5 z M azur — razem 34 bibliotekarzy.

P ro g ram te j k o n fere n cji obejm ow ał: I d z i e ń

1. Zw iedzenie k się g a rn i i d ru k a rn i „Gazety O lszty ń sk iej” i w ykład p rzy tym*. „ Ja k p o w sta ją książki i g azety ”.

2. R e ferat: Od au to ra do książki,

3. „ M etoda p ro pagandy książki przez b ibliotekarza,

4. „ J a k pow inna w yglądać biblioteka i o zespołow ym czytaniu,

5. W ieczór św ietlicow y, n a k tó ry m w prow adzono n astęp u jące gry biblio- tek arsk o -św ietlico w e:

a) g ra w b ib lio tek arz a; b) rozm ow y w ielkich pisarzy; c) m ów dalej; d) n auczanie kaszubskiej mowy; e) tań ce ludow e.

II d z i e ń

1. R eferat: W ybitni au to rzy polscy doby dzisiejszej,

2. „ T ech n ik a p ro w ad zen ia biblioteki,

3. ,, Znaczenie i w arto ść książki w naszym życiu,

4. W ieczorek św ietlicow y, pośw ięcony M ickiewiczowi.

°) P ro je k t tw orzenia „Kół O pieki nad b ib lio tek am i” nie został w pełni zrealizow any. W spraw o zd an iu za ro k 1937/38 w spom ina się o b ra k u tych kół.

10' W dalszych spraw ozdaniach O ddziału b ra k jak ich k o lw iek w zm ianek na te m a t R ady O piekuńczej C e n tra ln e j B iblioteki Polskiej na P ru sy W schodnie. Należy przypuszczać, że R a d a ta nie została utw orzona.

R e feraty na konferencji tej w ygłaszało nauczycielstw o i specjalny prelegent, p. K rukow ski z Poznania.

D ruga z rządu k o nferencja odbyła sią w Sztum ie d la bibliotekarzy z Pow iśla. Udział w niej wziąło 23 uczestników . Była to rów nież k o n fere n cja 2-dniow a.

P ro g ram jej był nastąp u jący : I d z i e ń

1. R e ferat: Ja k pow staje książka (od pom ysłu au to ra do półki książkow ej),

2. „ N ajw ażniejsze w iadom ości o książce,

3. „ K lasy fik acja książek bibliotecznych,

4. Zającia św ietlicow e, zakrojone na p ropagandą książek i to:

1) pieśni ludow e; 2) inscenizacje; 3) recytacje; 4) ta ń c e ludow e; 5) gry bibliotekarskie.

II d z i e ń

1. R eferat: N ajw ażniejsze w iadom ości o au to rach polskich i ich dziełach.

2. „ T echnika prow adzenia bibliotek — w skazów ki i p rak ty czn e

ćwiczenia.

3. R e ferat: M etody p racy nad czytelnikiem .

4. W ieczór litera ck i: D ziady — M ickiewicza II część — inscenizacja. R e feren tam i byli tu ta j p.p. K rukow ski, Poznań i Ja siek , O lsztyn oraz p. Sobolów na z Poznania.

T rzeci z rządu k u rs rów nież 2-dniow y, urządzono z okazji zam knięcia okresu spraw ozdaw czego w Sztum ie n a P ow iślu i to w dniach: 27 i 28 k w ietn ia 1935 r. K u rs ten przeznaczony był dla bibliotekarzy 3 okręgów P ru s W schodnich tzn. Pow iśla, M azur i W arm ii. W k u rsie b rało u dział 27 bibliotekarzy i 5 n a ­ uczycieli z Pow iśla.

Podział uczestników n a poszczególne te re n y przed staw ia sią n astępująco: P ow iśle — 15; W arm ia — 13; M azury — 4 razem 32, w tym 5 n au czy c ie li P ro g ram tego k u rsu przed staw ia sią następująco:

I d z i e ń

1. R eferat: S praw ozdanie ogólne C e n traln ej B iblioteki P o lsk iej w Niemczech O ddział P ru sy W schodnie za okres jesienno-zim ow y 34/35 r.

2. „ B ibliotekarstw o polskie na M azurach, potrzeby i b ra k i tegoż,

w ydaw nictw a polskie dla M azurów w gotyku, oraz: K ajka — m a ­ zurski poeta ludowy.

3. „ B ibliotekarstw o polskie na Pow iślu.

4. Ćwiczenia praktyczne: w y pełnianie k w estio n ariu sza sprawozdawczego. 5. R eferat: Rola i zadanie b ibliotekarza w naszym życiu.

6. ,, Rasizm — a czytelnictw o.

7. „ Życie i działalność H en ry k a Sienkiew icza.

8. W ieczorek św ietlicow y (gry pokojow e i tań ce ludowe).

P ro g ra m Ii-g o dnia k u rsu obejm ow ał w ycieczką z S ztum u do T rzciana tzw . „Szlakiem K oniecpolskiego”.

III. JA K ODBYWAŁA SIĘ PROPAGA NDA NASZEGO CZYTELNICTW A. Oddział nasz w ubiegłym okresie w y d ru k o w ał jeden p lak at, m ianow icie: 10 p rzykazań dla czytelnika, oraz 1 hasło (form at plakatow y): „K siążka polska T w ym nauczycielem — doradcą najlepszym i p rzy jacielem ”. W p lak aty te zostały zaopatrzone biblioteki i św ietlice w szystkich naszych okręgów.

P r o p a g a n d a w „ G a z e c i e O l s z t y ń s k i e j ”.

P rz ez cały okres zimowy 34/35 r. ukazyw ały się co p ew ien czas a rty k u ły a k tu a ln e n a te m a t b ib lio tek arstw a. Poniżej podajem y ty tu ły niektórych a rty k u łó w 11):

a) Nauczyciel, doradca i p rzy jaciel (22 IX 34 r.), b) 10 p rzekazań (3 X 35 r.),

c) K siążka — najlepszym p rzyjacielem (8 X I 34 г.), d) P ochw ała k sią żk i (2 X II 34 г.),

e) S p ecjaln y n u m er gazety O lsztyńskiej pośw ięcony b ib lio tek arstw u , zaw ierający n astęp u jący m ateriał: (16 II 35 r.).

1. A rty k u ł w stępny: C zytajm y książki polskie,

2. Felieton: K uba z pod W artem borka a bibliotekarstw o, 3. Głos czytelników : list z Poznania na te m a t bibliotekarstw a, 4. H asło: P olak czyta k sią żk i polskie.

f) K siążka przy jació łk ą m ąd ro ści (10 I II 35 r.).

Poza tym ukazyw ały się sta le hasła, naw ołujące do k o rzy stan ia z naszych bibliotek.

I n n y s p o s ó b p r o p a g a n d y .

Poza tym poszczególne ośrodki w w szystkich 3 okręgach przeprow adzały odpow iednio p ropagandę w ram ach zeb rań rodzicielskich, w ieczorków św ie tli­ cowych i w g azetkach ściennych (patrz poszczególne spraw ozdania okręgowe).

S t a t y s t y k a z a o k r e s 34/35.

(C yfry podane w n aw iasach oznaczają sta n z zeszłorocznego okresu)

Okręgi

Ruch bibliotek Liczba czytelnikóm

Ogólna liczba my- pożyrzeń liczba bibliotek liczba tomóm młodz.

i dzieci starszych razem

Warmia Pomiśle Mazury 27 (21) 11 (5) 1 ( - ) 1847 (1204) 1011 (1164) 150 ( - ) 216 (78) 126 (93) 1 ( - ) 269 (193) 63 (27) 3 ( - ) 485 (271) 189 (120) 4 ( - ) 2884 (1821) 1213 (1049) 8 ( - ) R a z e m 39 (26) 3008 (2368) 343 (171) 335 (220) 678 (391) 4105 (2870)

Z atem oddział nasz prow adzi w chw ili obecnej w trzech sw ych okręgach: 39 b i b l i o t e k , k tó re razem z a w ierają 3.008 t o m ó w . L iczba czytel­

ników w ynosi r a z e m 678, w ty m 343 m ł o d z i e ż y i 335

s t a r s z y c h . C zytelnicy ci p rzeczy tali razem w całym okresie 4.105 k s i ą ż e k .

Z atem p rzy p ad a na czytelnika p rzeciętn ie 6 książek. Podział w szystkich czytelników wg p łci p rzed staw ia się następująco:

n ) W ym ienione poniżej num ery „G azety O lszty ń sk iej” n ie dochow ały się do dzisiejszych czasów (Jan u sz J a s i ń s k i , W y k a z czasopism i ka len d a rzy po l­

sk ich na M azurach i W arm ii z lat 1718 — 1939 zn a jd u ją cy ch się w bibiotekach kra jo w ych i zagranicznych. K om unikaty M azursko-W arm ińskie 1961, n r 2).

a) W arm ia 205 kobiet і 280 mężczyzn

b) Pow iśle 95 „ і 94 „

c) M azury 2 „ і 2 ,,

K azem 302 ko b iet і 376 mężczyzn

W szelkie inne dane w y k azu ją spraw ozdania bibliotekarzy okręgowych. Olsztyn, dnii* 15 m a ja 1935 r.

W. N arożyński (—) Jasiek

k ier. Dzieln. IV (pieczęć) Naczelny B ibliotekarz

Zw iązku Pol. w Niemczech. O ddziału

CENTRALNA BIBLIOTEKA POLSKA W NIEMCZECH

ODDZIAŁ: PRUSY WSCHODNIE, OKRĘG: WARMIA

K w estionariusz spraw ozdaw czy za okres jesienno-zim ow y 1934/35.

I. SIED ZIBA OKRĘGU: Olsztyn.

II. ZASIĘG OKRĘGU: W arm ia (pow. olsztyński i reszelski). III. SIEDZIBA I LO K A TA BIBLIO TEK :

1. Biskupiec w m ieszkaniu p. Bikow skiego

2. B redynek (Bredynki) *2) „ p. Pliszkow ej

3. B runsw ałd (Brąsw ałd) „ p. Z ientary

4. Chabrow o (Chaberkowo) w lokalu św ietlicy polskiej 5. D a jtk i w m ieszkaniu p. W róblew skich

6. G ady „ p. Rucha

7. G iław y „ p. M ichałka

8. G ietkow o (Gutkowo) w lokalu św ietlicy

9. G ietrzw ałd „ „

10. G ry n ał (Zieleniak) w m ieszkaniu p. Lengow skiego

11. Jo n d o rf (Jaroty) „ p. H anow skiego

12. K a p lity n y „ p. S ch n arb ach a

13. Leszno „ p. K rak o ra

14. M iodów ko13) „ p. Turow skiego

15. N owa K aletk a w lokalu św ietlicy

16. O lsztyn „ „

17. P u rd a „ „

18. P lu sk i ,, „

19. Różnowo w m ieszkaniu p. T esznera

20. R uś p. Jackow skiego

21. S k ajb o ty „ p. G natow skiego

22. S tanislew o (Stanclewo) „ p. Jabłońskiego

23. St. W artem b o rk (Barczewko) w m ie sz k . p. Brzeszczyńskiego

24. S ząfałd (Unieszewo) „ p. K w iatkow skiej

25. Tomaszkowo „ p. B oenigk

26. W ym ój „ p. S tin k i

27. W oryty „ p. P ołom skiej

12) Nazw y m iejscow ości zachow ano ta k jak w oryginale, dodając w n a ­ w iasach dzisiejszą nom enklaturę.

IS) B iblioteka została zlikw idow ana w ro k u sprawozdawczymi 1936/37.

IV. DŁUGOŚĆ CZASOKRESU SPRAW OZDAW CZEGO W POSZCZEGÓLNYCH MIEJSCOW OŚCIACH

1. B iskupiec ЗО. 3.35 do 20.4.35 2. B redynek (Bredynki) 8.10.34 do 20.4,35 3. B ru n sw ald (B rąsw ałd) 25. 8.34 do 20.4.35 4. C habrow o (Chaberkowo) 16. 8.34 do 20.4.35 5. D a jtk i 10. 9.34 do 20.4.35 6. G ady 22.10.34 do 20.4.35 7. G iław y 21. 8.34 do 20.4.35 8. G ietkow o (Gutkowo) 16.10.34 do 20 4.35 9 G ietrzw ałd 14.11.34 do 20.4.35 10. G ry n ał (Zieleniak) 28. 1.35 do 20.4.35 11. Jo n d o rf (Jaroty) 23. 8.34 do 20.4.35

12

. K apli tyny 27.10.34 do 20.4.35 13. Leszno 12. 9.34 do 20.4.35 14. M iodówko 6. 9.34 do 20.4.35 15. Nowa K a le tk a 16. 8.34 do 20.4.35 16. O lsztyn 8.12.34 do 20.4.35 17. P u rd a 10.10.34 do 20.4.35 18. P lu sk i 8. 9.34 do 20.4.35 19. Rożnowo 2. 2.34 do 20.4.35 20. R uś 24.10.34 do 20.4.35 21. S k ajb o ty 7.10 34 do 20.4.35 22. S tanislew o (Stanclewo) 12. 9.34 do 20.4.35

23. S ta ry W artem bork (Barczewko) 20.10.34 do 20.4.35

24. S ząfałd (Unieszewo) 14. 8.34 do 20.4.35

25. Tom aszkow o 1. 8.34 do 20.4.35

26. W ymój 6. 9.34 do 20.4.35

27. W oryty 30. 8.34 do 20.4.35

V. W YPOŻYCZANIE K SIĄ ŻEK .

W ypożyczanie książek odbyw ało się przew ażnie w e w szystkich bibliotekach naszych p raw ie codziennie, w edług potrzeby czytelników . Z darzały się n a w e t w ypadki, że bib lio tek arz roznosił książki do poszczególnych rodzin, zachęcając rodaków do pilnego czytania książek (p. S zn arb ach -K ap lity n y ).

VI. KSIĘG O ZBIÓ R OKRĘGU.

L iczba tom ów (wolum inów ) w okręgu razem 1847

w tym książek b eletrystycznych 1506

„ „ naukow ych 341

R ozdział tego księgozbioru p rzed staw ia się w poszczególnych b ibliotekach następ u jąco :

1. B iskupiec książek bel. 80 n au k . 40 R azem 120

2. B red y n ek (B redynki) „ „ 40 5 , 45 3. B ru n sw ałd (Brąsw ałd) „ „ 35 „ 6 „ 41 4. C habrow o (Chaberkowo) „ „ 46 „ 10 „ 56 5. D a jtk i „ „ 40 „ 10 „ 50 6. G ady „ „ 43 „ 13 „ 56 463

7. G iław y „ „ 43 „ 7 „ 50 8. G ietkow o (Gutkowo) „ „ 73 „ 18 „ 91 9. G ietrzw ałd ,, „ 42 „ 9 „ 51 10. G ry n ał (Zieleniak) ,, „ 58 „ 14 ,, 72 11. Jo ndorf (Jaroty) ,, „ 73 „ — „ 73 12. K aplityny „ „ 39 „ 10 „ 49 13. Leszno „ „ 53 „ 6 „ 59 14. Miodówko „ „ 45 „ 5 „ 50 15. Nowa K aletk a „ „ 67 „ 8 „ 75 16. O lsztyn „ „ 161 „ 39 „ 200 17. P u rd a „ „ 62 „ 15 „ 77 18. P lu sk i „ „ 41 „ 25 „ 66 19. Różnowo „ „ 87 ,, 23 „ 110 20. R uś „ „ 40 „ 10 „ 50 21. S kajboty „ ,, 38 „ 12 „ 50 22. S tanislew o (Stanclewo) „ „ 45 „ 11 „ 56 23. St. W artem b o rk (Barczewko) „ „ 69 „ 7 „ 76 24. Sząfałd (Unieszewo) „ „ 50 „ 10 „ 60 25. Tomaszkowo „ „ 40 „ 10 „ 50 26. Wymój „ „ 51 „ 3 „ 54 27. W oryty „ „ 45 „ 15 „ 60 1.506 341 1.847

W okresie spraw ozdaw czym 34/35 liczba bibliotek w ynosiła 21 licząc razem 1.204 tomów. Zatem liczba bibliotek w zrosła w przeciągu ro k u o 6, a liczba tom ów o 643. W o k r e s i e s p r a w o z d a w c z y m w y k r e ś l o n o z p o w o d u : 1. niezw rócenia — 2. zużycia — 3. w ycofania — 4. nieodnalezienia 2 tomy

W ykreślenie n astąpiło w bibliotece w oryckiej. N ieodnaleziono tu ta j

2 książek: 1. n r 112 R eym onta: Na zagonie; 2. n r 174 B ogdanow icza: B łękitna p a n te ra .

VII. N A JPO C ZY TN IEJSZE K SIĄ ŻK I NA W ARMII.

(z każdej biblioteki 3 — liczba podana w naw iasaoh oznacza liczbę wypożyczeń) 1. B i s k u p i e c .

N ajpoczytniejsze są książki o św iętych, bo czytelnikam i są przew ażnie sta re osoby.

2. B r e d y n e k (Bredynki). Nie podano.

3. B r u n s w a ł d (Brąsw ałd). Curw ood: W ładca sk a ln ej doliny.

Sienkiew icz: Quo vadis. M ay K arol: K ról naftow y.

4. C h a b r o w o (Chaberkowo).

Rodziew iczów na M aria: M acierz (5); M iędzy u sta m i a brzegiem p u c h a ru (4); F in n Fr.: O fiara dziecka (4).

Nie podano.

6. G a d y .

W ydaw nictw o K atolika: O błąkany ojciec (3); Z agadkow e uprow adzenie (3); Zw ycięstw o krzyża (3).

7. G i ł a w y.

G rochow ska W anda: S yn ro zbójnika (6); W ydaw nictw o K a to lik a: T riu m f w iary (9), O patrzność boska czuw a (5).

8. G i e t k o w o (Gutkowo).

K ow erska: Sądzone m u było; Buyno: C zytajm y sam i; R eym ont Wl: Przysięga. 9. G i e t r z w a ł d .

Stevenson: Dziecko sprzedane (5); Sosnow ski: Żyw e pow ietrze (5), S tasiak: B randenburg.

10. G r y n a ł (Zieleniak).

Sienkiew icz: Ogniem i m ieczem (2), Potop (2); K raszew ski: Jak so w ie (2). 11. J o n d o r f (Jaroty).

Bałucki: Żydów ka (5); Wyd. K ato lik a: S zatań sk i posiew (4); Tuczyński: Na krzyżów ce (4).

12. K a p l i t y ny. Poczytne są w szystkie, oprócz działu poezji i naukow ego.

13. L e s z n o .

•Sienkiewicz: Ogniem i mieczem; Potop; P a n W ołodyjow ski. 14. M i o d ó w к o.

Nie podano.

15. N. K a l e t k a .

Wyd. K atolika: Dziecię M arii (13); K raszew ski: Je lita (7); Rodziewiczówna M.: O na (8).

16. O 1 s z t у n.

Je leń sk a: D w ór w H aliniszkach (5); U m iński: Na falach A tla n ty k u (5); M irandola: B a jk i (8).

17. P u r d a .

K raszew ski: P o w ró t do gniazda (9); W yd. K atolika: T riu m f w iary (8), C zarna księżniczka (10).

18. P l u s k i .

K raszew ski: C h a ta za w sią (5); Trzew iczek (5); P o w alsk i: W iosna (4). 19. R o ż n o w o .

Wyd. K atolika: Pod kato w sk im toporem (4); Przygody ro zb itk a angielskiego (4). 20. R u ś .

Sienkiew icz: Quo vadíš; Za chlebem .

21. S k a j b o t y. Nie podano.

22. S t a n i s l e w o (Stanclewo).

Wyd. K atolika: O patrzność Boska czuw a (5); O blężenie P ra g i (5); Chociszewski: Pow ieść o zbójcach (5).

23. St. W a r t e m b o r k (Barczewko).

D use S. A.: T ajem n ic a dwóch tw a rz y (5); B łażejew ski A.: W alizka P. Z.; Stevenson: P o rw an y za m łodu (4).

24. S z ą f a ł d (Unieszewo).

Amicis: Serce (13); W ern er: F a ta m o rg an a (12); S ienkiew icz: P ism a (nowele) (10). 25. T o m a s z к o w o.

P o p u larn a astronom ia (2); M ichałkow ski: W ychow anie dziecka (2); Rachilly: U k ry ty b o h a te r (2).

5. D a j t k i .

26. W y m ó j.

Rocznik: „Życie Młodzieży” (8); K ról b o h ater (6); Sienkiew icz: Za Chlebem. 27. W o r y t y .

M ontgom ery: J u r (6); M. G.: W ędrów ki w iernego (7); Tuchołek: D ziewica orleańska (6).

K s i ą ż k i n i e p o c z y t n e .

K w estionariusze w ykazują, że książki o tre śc i naukow ej oraz zaw ierające poezje n ie są poczytne. Jako p rzykład p o d ają bibliotekarze n astęp u jące książki: 1. Janow skiego: R z u t oka n a Polskę; 2. Zychlińskiego: O dobrym w ychow aniu dzieci; 3. Pol W incenty: Poezje; 4. Sosnow ski: Żyw e pow ietrze; 5. K orzeniow ski: D zieła (wyd. zbiorowe); 6. Życie i zasługi K aro la M arcinkow skiego; 7. O ssen- dow ski: C zao-ra; 8. Chociszewski: N iech żyje (zbiór toastów ); 9. G rabow ski: G runw ald; 10. K iedrzyński: Nie trzeb a się niczem u dziwić, i szereg innych. W yjątek stanow ią k sią żk i p o p u larno-naukow e, których jed n ak m ało (w ydaw ­ nictw o: B iblioteka Szkoły Pow szechnej). S tare kom plety książek tych w ogóle nie m ają. W łączono je do kom pletów nowych.

SPRAW OZDANIE STATYSTYCZNE ZA OKRES 34/35.

Liczba czytelń. Podz. na czyt. Liczba

L.p. Miejscoiuość Liczba_tomóuj

młodz. _szychstar­ razem kob. mężcz.

przeczyt. książek (inypoż.) 1 Biskupiec 120

_

9 9 8 1 13 2 Bredynek (Bredynki) 45 — 4 4 2 2 41 3 Brunsiuałd (Brąsmałd) 41 10 12 22 11 11 87 4 СкаЬтошо (Chaberkovuo) 56 7 11 18 4 14 72 5 Dajtki 50 2 3 5 4 1 20 6 Gady 56 5 5 10 3 7 36 7 Gilaiuy 50 6 8 14 4 10 134 8 Gietkoujo (Gutkoino) 91 10 6 16 3 13 159 9 GietTZiuald 51 6 9 15 4 11 90 10 Grynał (Zieleniak) 72 4 7 11 3 8 32 11 Jondorf (Jaroty) 73 7 10 17 7 10 113 12 Kaplityny 49 4 12 16 4 12 88 13 Leszno 59 3 5 8 3 5 88 14 Miodóujko 50

—

5 5 2 3 16 15 Nowa Kaletka 75 20 20 40 23 17 224 16 Olsztyn 200 47 30 77 38 39 402 17 Purda 77 10 16 26 5 21 205 18 Pluski 66 5 8 13 5 8 58 19 Różnoiuo 110 3 9 12 3 9 91 20 Ruś 50 3 1 4 — 4 77 21 Skajboty 50 10 12 22 11 11 85 22 Stanisleino (Stancleujo) 56 12 10 22 10 12 158 23 St. W artembork (Barczeinko) 76 8 4 12 7 5 122 24 Sząfałd (Unieszeiuo) 60 4 19 23 10 13 120 25 Tomaszkoujo 50 — 4 4 — 4 22 26 Wymój 54 16 8 24 7 17 116 27 Wory ty 60 14 22 36 24 12 221 Razem 1847 216 269 485 205 280 2884

466

S praw ozdanie powyższe sporządzono na podstaw ie k w estio n ariu szy spraw o­ zdaw czych za okres zim owy 1934/35.

Olsztyn, dnia 15 m a ja 1935 r.

(—) B ib lio tek arz okręgowy.

CENTRALNA BIBLIOTEKA POLSKA W NIEMCZECH

ODDZIAŁ: PRUSY WSCHODNIE,

OKRĘG: POWIŚLE

K W ESTIO N A RIU SZ SPRAW OZDAW CZY ZA OKRES JESIEN N O -ZIM O W Y 1934/35

1. S i e d z i b a o k r ę g u : Sztum . 2. Z a s i ę g o k r ę g u : Pow iśle.

3. N a z w a m i e j s c o w o ś c i : Podstolin (Postolin), M ikołajki, S adłuki, M irany (Mirowice), P ierzchow ice, Trzciano, S ta ry T arg, Nowy T arg, Sztum , W aplewo, Nowa Wieś.

4. B i b l i o t e k i m i e s z c z ą s i ę :

a) Podstolin (Postolin) w lokalu św ietlicy

b) M ik o łajk i „ szkolnym

c) S ad łu k i w m ieszkaniu nauczyciela

d) M irany (Mirowice) „ p. P re u ssa

e) P ierzchow ice „ p. K alinow skiego

f) T rzciano w lo k alu św ietlicy

g) S ta ry T arg „ „

i) S ztum „ b iu ra Z w iązku Polaków ,

j) W aplew o „ św ietlicy

k) Nowa W ieś „ szkolnym

5. B i b l i o t e k i b y ł y c z y n n e :

a) Podstolin (Postolin) od 3. 2.35 do 20.4.35

b) w M ikołajkach od 1. 9.34 do 21.4.35

c) w S adłukach od 17. 2.35 do 20.4.35

d) w M iran ach (M irowicach) od 28. 1.35 do 20.4.35

e) w P ierzchow icach od 29. 1.35 do 20.4.35

f) w T rzcianie od 27.12.34 do 20.4.35

g) w S tary m T arg u od 1. 2.35 do 20.4.35

h) w Nowym T arg u od 2. 2.35 do 20.4.35

i) w Sztum ie od 25.11.34 bez p rzerw y

j) w W aplew ie od 2. 1.35 do 20.4.35

k) w N ow ej W si od 18. 3.35 do 20.4.35

6. W y p o ż y c z a n i e k s i ą ż e k o d b y w a ł o s i ę :

a) w Podstolinie (Postolinie) tygodn. jeden raz, razem w okr. spraw ozd. 11

b) w M ikołajkach „ „ „ „ „ „

30

c) w S adłukach „ sześć razy, „ „ „ 47

d) w M iranach (M irowicach) „ dwa razy „ „ „ 23

e) w P ierzchow icach it sześć ra z y „ „ 54

f) w T rzcianie „ dw a razy „ „ „

34

g) w S tary m T arg u „ dw a razy „ „ „ 32

h) w N ow ym T arg u ? „ „ „ ?

i) w S ztum ie „ sześć razy „ „ „ 200

j) w W aplew ie „ jeden ra z „ „ „ 16

k) w N ow ej W si „ ? j, „ „ ?

II. KSIĘG O ZBIÓ R OKRĘGU.

L iczba tom ów (woluminów) w okręgu razem 1.011

w tym książek beletrystycznych 869

„ „ naukow ych 142

P o d z i a ł k s i ę g o z b i o r u w b i b l i o t e k a c h :

P odstolin (Postolin) L iczba tom ów razem 72 bel. 65 nauk. 7

M ikołajki „ „ „ 89 „ 62 „ 27 S ad łu k i „ „ „ 72 „ 64 „ 8 M irany (Mirowice) „ „ „ 70 „ 63 „ 7 P ierzchow ice „ „ „ 72 „ 65 „ 7 T rzciano „ „ „ 88 „ 75 „ 13 S ta ry T arg „ „ „ 134 „ 121 „ 13 Nowy T arg „ „ „ 72 „ 63 „ 9 Sztum „ ,, „ 200 tt 160 „ 40 W aplew o „ „ „ 70 „ 65 „ 5 N owa W ieś „ „ „ 72 „ 66 „ 6 1.011 „ 869 „ 142 W o k r e s i e s p r a w o z d a w c z y m w y k r e ś l o n o z p o w o d u : 1. niezw rócenia — 2. zużycia — 3. w ycofania 1 tom 4. nieodnalezienia — W k t ó r e j b i b l i o t e c e w y k r e ś l o n o k s i ą ż k i :

W Sztum ie ilość 1, pow ód: n ien ad ająca się n a tu t. te re n . N r inw ent., ty tu ł i a u to r k siążki: I: 35 „M atk a” Emm y Jeleńskiej.

T r z y n a j p o c z y t n i e j s z e k s i ą ż k i (autor, ty tu ł i liczba wypożyczeń) 1. P o d s t o l i n (Postolin): Łoziński „Z aklęty dw ó r1’ (7); A ndersen „B aśnie” (8);

Łoziński, „C zarny M atw iej” (6).

2. M i k o ł a j k i : R odziew iczów na „C zahary”; Sienkiew icz „W p u sty n i

i w puszczy” ; B iblioteka K ato lik a: M ilioner i śm ieciarz.

3. S a d ł u k i : W arnków na „N a skrzydłach fa n ta z ji”; K raszew ski „C hata za \ysią” ; G liński „B o n aw en tu ra D ziurdziejew ski”.

4. M i r a n y (Mirowice): Sienkiew icz „Potop” (5); L isiecka „Z przeszłości P o zn an ia” (4); K raszew ski „K ordecki” (3).

5. P i e r z c h o w i c e : Sienkiew icz „Potop”.

6. T r z c i a n o : Rodziew iczów na „O na” (8); B iblioteka K ato lik a: „Zagadkow e w prow adzenie” (6); Sienkiew icz „Potop” (6).

7. S t a r y T a r g : K raszew ski: „S ta ra b a śń ” (6), „ J e lita ”, „Dwie k ró ­ low e” (5); D zieła relig ijn e.

8. N o w y T a r g : Nie stw ierdzono.

9. S z t u m : E m m a Je liń sk a „D w ór w H alin iszk ach ”; U m iński W ładysław „W podobłocznych k ra in a c h ”; G ąsiorow ski „ H u rag an ”; K s. Kłos „Na drugiej p ó łk u li”.

10. W a p l e w o : Sienkiew icz „Quo v a d is”; M niszek „ T ręd o w ata”. 11. N o w a W i e ś : Nie stw ierdzono.

K s i ą ż k i , k t ó r e n i e s ą p o c z y t n e :

P o d s t o l i n (Postolin): „K ierm asy n a W arm ii”; M ontgom ery „N iezrozum iany”; G ołczew ska „D rzew a i krzew y ”.

M i k o ł a j k i : Poezje (brak zainteresow ania)

S a d ł u к i: w szystkie poczytne M i r a n у (M irowice): „ „ P i e r z c h o w i c e : „ „ T r z c i a n o: „ „ S t a r y T a r g : N o w y T a r g : ? ?

S z t u m : Je d n a trzecia z w szystkich książek m ałow artościow a. W a p 1 e w o: N ie stw ierdzono.

N o w a W i e ś :

III. PROPAGA NDA.

C z y p r z y b i b l i o t e c e j e s t ś w i e t l i c a ? Z arząd św ietlicow y

P odstolin (Postolin) ta k A ntoni F a n k n e r, Ire n a G a­

w rońska

M ikołajki ta k Woelk, W róblew ska, N ow a­

ków na, K ostecki

S ad łu k i ta k

M irany (Mirowice) ta k

P ierzchow ice ta k

T rzcian o ta k L ew ick i Józef, A gaton, K lós­

kow ski

S ta ry T a rg ta k A rentew iczów na, Z akrzew ska

Nowy T arg nie

S ztum ta k M ikołaj Dorsz, k ie ro w n ik

W aplew o ta k R oszkow ski Józef, - N eum ann

J a n

N ow a W ieś nie

D a t y i p r o g r a m w i e c z o r n i c u r z ą d z a n y c h n a r z e c z p r o p a g a n d y c z y t e l n i c t w a i i n n e m e t o d y p r o p a g a n d y . P od sto lin (Postolin): K siążki propagow ało się n a zeb ran iach św ietlicow ych

M ikołajki: 2.12.34: czytanie, opow iadanie, re fe ra t, zabaw y

4. 4.35: k o n k u rs dobrego czytania M iran y (Mirowice):

Pierzchow ice:

Trzciano: 20.1.35: śpiew , re fe ra t, czytanie in teresu jący ch

uryw ków . S ta ry T arg:

N owy T arg:

Sztum : Propagow anie książki w św ietlicy.

W aplewo: 12 stycznia br. w ieczorek propagandy na rzecz czytel­

nictw a. R e ferat: K siążka — najlepszy p rzy jaciel i do­ rad ca. C zytanie w yjątków .

N owa W ieś: S t a t y s t y k a z a c a ł y o k r e s . M ie js C O U J O Ś Ć Ogólna licz­ ba tomóuj Liczą czytelnikóuj Podział czyt.

ing płci Ilość

wypożyczeń

bel. nauk. mJodz. j 6'nrsz. _{kob. 1mężcz.}

Podstolin (Postolin) 65 7 24 15 13 26 2:7 Mikołajki 62 27 19

6

14 11 275 Sadłuki 64 8 6 6 9 3 53 Mirany (Мігошісе) 63 7 5 3 2

6

36 Pierzchoiuice 65 7 4 — 2 2 21 Trzciano 75 13 28 4 18 14 196 Stary Targ 121 13 25 7 20 12 104 Nomy Targ 63 9 — — — — — Sztum 160 40 8 16 12 12 186 Wapleujo 65 5 7

6

5 8 35 Noiua Wieś 66 6 — — — — — Ogólne zestauńenie 669 142 126 63 95 94 1213 IV. BIBLIOTEKARZE.

1) M iejscowość Im ię i nazw isko Zawód D ata urodź. bibl.

Podstolin (Postolin) S tefan ia G aw rońska bez 13. 4.1902

M ikołajki F ilom ena N ow aków na bez

S ad łu k i M arta N ow aków na bez 2.1915

M iran y (Mirowice) Franciszek W ieczorek bez w . 3.1904

P ierzchow ice M aria K alinow ska bez 34 6.1912

T rzciano A gaton K lóskow ski rzeźnik 18. 5.1907

S tary T arg A rentew iczów na bez

Nowy T arg Piasecki robotnik

S ztum M ikołaj D orsz urzęd n ik *.12.1901

W aplew o Roszkow ski Józef robotnik

N ow a W ieś K onrad S m oliński

2) Od kiedy bib lio tek arz p ra c u je w bibliotekarstw ie? B rał udział w k u rsie bibl.

G aw rońska S tefan ia od 1. 9.28 25.11.34 w Sztum ie

27 i 28. 4.35 w Sztum ie

N ow aków na Filom ena od 2.12.34 25 i 26.11.34 w Sztum ie

N ow aków na M a rta od 7. 2.35 25 i 26.11.35 w Sztum ie

W ieczorek F ranciszek

K alinow ska M aria od 29. 1.35 27 i 28. 4.35 w Sztum ie

K lóskow ski A gaton od roku 1932 25 i 26.11.34 w Sztum ie

A rentew iczów na

D orsz M ikołaj od 1. 1.34 25 i 26.11.34 w Sztum ie

27 i 28. 4.35 w Sztum ie Roszkow ski Józef

S m oliński K onrad 470

3) Spostrzeżenia i uw agi b ib lio tek arza co do rozw oju i p o trzeb bib lio tek i n a m iejscu.

Podstolin (Postolin): w ięcej tom ów, szafę do książek, w ięcej now ych książek, obecnie za dużo przestarzały ch książek. M ikołajki: S ad łu k i: okres do zb ad an ia za k ró tk i. M irany (Mirowice) Pierzchow iece T rzciano Nowy T arg:

Sztum : konieczne są lepsze k sią żk i o w artościow ej treści.

W aplew o: czytelnicy niew yrobieni, dotąd bardzo m ało czytali.

N ow a W ieś:

S praw ozdania sporządzono n a podstaw ie k w estio n ariu szy spraw ozdaw czych za okres jesienno-zim ow y 1934/35.

Sztum , d n ia 8 m a ja 1935 r.

(—) W ojciechow ski, bib lio tek arz

CENTRALNA BIBLIOTEKA POLSKA W NIEMCZECH

ODDZIAŁ: PRUSY WSCHODNIE, OKRĘG: MAZURY

K w estio n ariu sz spraw ozdaw czy za okres jesienno-zim ow y 34/35. 1. S i e d z i b a o k r ę g u : Szczytno.

2. Z a s i ę g o k r ę g u : M azury. 3. S i e d z i b a i l o k a l e b i b l i o t e k :

1. Szczytno w biurze „M azura".

U w a g i :

O pieka nad okręgiem m azu rsk im rozpoczęła się dopiero z dniem 13 m arca 1935 r. Do tego czasu ulokow ano i uruchom iono ty lk o jed n ą b ibliotekę i to w Szczytnie. L iczba tom ów w ynosi 150. B ibliotekarzem okręgow ym je st p. Przybylski. W ym ieniony k ie ru je n a razie i b ib lio tek ą w Szczytnie.

S ta ty sty k a za bardzo k ró tk i czasokres (miesiąc) p rzed staw ia się następ u jąco :

Miejsco­ wość

Liczba to-móuj

Liczba czytelników _{czytel. wg. płci}Podział tych

Liczba przeczytanych książek (wypożycz.)

młodz. starsz. Tazem kob. mężcz.

Szczytno 150 1 3 4 2 2 8

Spraw ozdanie powyższe sporządzono n a podstaw ie k w estio n ariu sza sp raw o ­ zdawczego za okres zim y 1934/35.

O lsztyn, dnia 15 m a ja 1935 r.

Jasiek 471

B

I

B

L

I

O

T

E

K

A

R

Z

E

(O

K

RĘ

G:

W

A

R

M

IA

)

472

U W A G A : S p ra iu ę n in ie js ze j tabeli ob ja śn ia p rz y p is 5. Gmi azd kam i o zn ac zo n o da ne 9pr ai u d zo n e o so b iś cie i nie zg od ne z p o ­ danymi ш sp ra w o z d a n iu . 0 .= 0 !s z t? jn . S. =S zt um O d ki ed jj p ra c u je 2 8 .3 .1 93 5 1 .9 .1 9 3 4 3 1 .1 0. 19 34 od 1 93 2 1 0 .9 .1 9 3 4 od 1 93 4 3 0 .9 .1 9 3 3 j 14 .1 1 .1 9 3 4 2 8 .1 .1 93 5 je si eń 1 93 3 2 7 .1 0. 19 34 od 1 9 3 4 od 19 27 od 1 9 3 4 st p cz en 1 9 3 2 paźd z. 1 9 3 4 kró tki c z a s od 19 34 j od 19 3 4 i od 19 3 1 st p cz eń 19 3 5 3 0 .8 .1 93 4 φ с ф о •й VI Ф N М Рч O . (31.10. - 1 .1 1 .3 4 ) 0 .( 3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) 0 .( 3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (31.10. - 1 .1 1 .3 4 ) O . (31.10. - 1 .1 1 .3 4 ) S ztu m (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) O . (3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (31.10. -1 .1 1 І3 4 ) O . (31.10. -1 .1 1 .3 4 ) 0 .( 3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) 1 O . (3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (3 1 .1 0 .-1 .1 1 .3 4 ) S . (2 7 1 2 8 .4 .3 5 ) S . (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) O . (31.10. -1 .1 1 .3 4 ) O. (31.10. - 1 .1 1 .3 4 ) O . (31.10. - 1 .1 1 .3 4 )

1

S. (2 7 i 2 8 .4 .3 5 ) L at LO>—< — C M C O C N C N C N C O C N C M ·— ·—'CM CM CM — CM CM 4Û CO CM CO CM — *Ö о Ź со N C0 П5 fi3 CO fc g -. 2 ~ S 3 Л Л Д І £ o <2 :a д o o o tí ř î î c с - м . * л S O N T Í N N N ·7§ ϋ „ V) Ο N O V) СЛ « Й lv Φ > Т > Й Й Ç-j N Ό Ό 43 : *

·τ< > й> Jxi

со ф ф ф й я N U С · ο 0 N N N g Д 3 h *-· Ю >» Д >, U.t-1 и Ц 0 ^ Λί D. о w m vi Q. Û û t Q, ^ Nazwisko i im ię

1

B ik o w sk i A u g u s t P li sz k ó w n a P a u li n a Hallm an R o b e rt P o ło m sk a H e le n a i W ró b le w sk a A n n a A n to n i R u c h i A n n a M ic h a łk ó w n a Ja n M e jk F ra n ci sz ek B e h m ! F ra n ci sz ek L e n g o w sk i Jó ze f H a n o w s k i F ra n ci sz ek S c h n a rb a c h Wikt or K rá k o r Ja d w ig a T u ro w s k a O ty li a T e sz n e ró w n a 1 L e śn io ro w sk a J a n in a A g ata S e n d ro w s k a P a w e ł M a la sz e w sk i 1 H u b e rt T e s z n e r Mar ta Ja c k o w s k a 1 Salomea H e ru d a jó w n a Aug u sty n H a h n M a k s. B rz e sz c z y ń sk i F ra n c is z k a K w ia tk o w s k a A u g us ty n B o e n ig k O ty li a H o h m a n n ó w n a Ant on ia S ti n k ó w n a M ie js c o w o ść 1 B is k u p ie c Br ed yn ek (B re d y n k i) B ru n sw a łd (B rą sw a łd ) i C h a br ow o (C h a b e rk o w o ) ! D a jt k i G a d y G ił a w y Gietkow o (G u tk o w o ) G ie tr z w a łd G ry n a ł (Z ie lo n o w o ) Jo n d o rf (J a ro ty ) K a p li ty n y L e sz n o M io d ó w k o N o w a K a le tk a O ls z ty n P u rd a P lu s k i R o ż n o w o R u ś S k a jb o ty S ta n is le w o (S ta n c le w o ) St . W a rt e m b o rk (B a rc z e w k o ) Sz ąfa łd (U n ie sz e w o ) T o m a sz k o w o W o ry ty W y m ó j L .p .