View of The Prayer of a Married Couple in a Theological View and on the Basis of Empirical Research

KS. SAWOMIR AASZEWSKI

MODLITWA MAZ

 EN´SKA W UJECIU TEOLOGICZNYM

I NA PODSTAWIE BADAN

´ EMPIRYCZNYCH

THE PRAYER OF A MARRIED COUPLE IN A THEOLOGICAL VIEW AND ON THE BASIS OF EMPIRICAL RESEARCH

A b s t r a c t. Prayer is one of the fundamental manifestations of home church. Shared prayer of husband and wife is the core and a pillar of family prayer. The sacrament of matri-mony makes a married couple’s prayer unique and incomparable to prayer of any other two people. Sacramental bonds of matrimony unite man and woman in all spheres of their life. The Saviour, constantly present between the married couple through the sacrament of matrimony, praises the Father in the Holy Spirit. The prayer of a married couple is joining in the prayer of Jesus Christ, it is the worship of the Father in the love of the Holy Spirit. The prayer of a married couple is experiencing the communion in the Holy Spirit. It is also a shared calling to God the Father, whose children both the husband and the wife are. What married couples value most in their marital prayer is the very fact of a shared meeting with God. In the prayer they experience His presence between them in a special way. Many value the possibility of saying their prayers aloud and listening to what their spouse is praying for. They believe their shared prayer to be conducive to marital unity and love.

Key words: marital prayer, the sacrament of matrimony, the marriage, prayer, the domestic Church, family.

Jednym z podstawowych przejawów zycia Kos´cioa, równiez Kos´cioa do-mowego jest modlitwa. Mozna powiedziec´, ze nie ma Kos´cioa Chrystusowe-go bez modlitwy. Dotyczy to równiez Kos´cioa, który gromadzi sie w domu. Rodzina jest Kos´cioem domowym m.in. dlatego, ze jest wspólnot a modlitwy.

Ks. dr SAWOMIR AASZEWSKI wykadowca WSD w Pelplinie oraz Podyplomowego Studium Teologii w Uniwersytecie Mikoaja Kopernika w Toruniu; adres do korespondencji: ul. Rokicka 1, 83-110 Tczew.

Modlitwa jest przejawem realizacji kapan´skiej, kultycznej funkcji Kos´cioa. Chrystus udziela wszystkim czonkom swojego Ciaa wadzy realizowania tego kultu, który On sam okres´la jako oddawanie czci Ojcu w Duchu i praw-dzie (por. J 4, 23)1.

We wspóczesnych spoeczen´stwach s´wiata zachodniego prawda o duchowej paszczyz´nie zycia rodzinnego jest czesto zapominana, a czasem wrecz s´wiado-mie lekcewazona. Warto wiec podj ac´ refleksje nad modlitw a jako nieodzown a czes´ci a zycia rodziny chrzes´cijan´skiej. Rodzina jest wspólnot a modlitwy, ponie-waz jest ma a wspólnot a Kos´cioa. Potrzeba, aby rodzina urzeczywistniaa sie jako Kos´ció, gromadz ac sie na modlitwie mazen´skiej i rodzinnej. Wspólnota Kos´cioa domowego zbiera sie na modlitwie wokó Jezusa Chrystusa, który zapewni, ze gdzie s a dwaj albo trzej zebrani w imie Jego, tam On jest pos´ród nich (por. Mt 18, 20). Klemens Aleksandryjski, odnosz ac to zdanie do zycia rodzinnego, uwaza, ze „dwoje” to mazen´stwo, natomiast „trzech” to kobieta, mezczyzna i dziecko2. Jezus Chrystus zapewnia tez o skutecznos´ci takiej mo-dlitwy, mówi ac: „jes´li dwaj z was na ziemi zgodnie o cos´ prosic´ bed a, to wszystkiego uzyczy im mój Ojciec” (Mt 18, 19)3.

Pierwsz a wspólnote modlitwy w rodzinie tworz a m az i zona. Modlitwa mazonków jest rdzeniem modlitwy rodzinnej. W laicyzuj acym sie wspó-czes´nie s´wiecie warto odkrywac´ duchow a rzeczywistos´c´ zycia mazen´skiego. Taka refleksja moze byc´ bowiem odpowiedzi a na poszukiwanie gebokiej bliskos´ci miedzy mezem i zon a. Duchow a gebi a tej bliskos´ci jest odniesienie mazonków do kazdej z osób Trójcy S´wietej. To wspólne odniesienie mazon-ków do Trójjedynego Boga jest zakotwiczone w sakramencie mazen´stwa. Modlitwa mazonków do Boga nie jest tylko jak as´ dodatkow a pobozn a prak-tyk a, ale celebracj a sakramentu mazen´stwa. Staje sie przez to witalnym z´ró-dem zycia caej rodziny. Celem podjetej refleksji jest nie tylko refleksja teoretyczna, ale takze prezentacja wyników badan´ empirycznych przeprowa-dzonych przez autora tego artykuu w 2009 r. ws´ród mazonków diecezji pel-plin´skiej na temat modlitwy w rodzinie. Przeprowadzone badania ankietowe pokazuj a skale praktykowania modlitwy mazen´skiej, jej mocne i sabe strony, a takze duze bogactwo dos´wiadczenia modlitwy w mazen´stwie i rodzinie.

1 _{J a n P a w e  II. Uczestnictwo s´wieckich w kapan´stwie Chrystusowym. Rzym 15.}

12.1993. „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 15:1994 nr 2 s. 48.

2 _{Zob. K l e m e n s A l e k s a n d r y j s k i. Kobierce zapisków filozoficznych}

dotycz acych prawdziwej wiedzy. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1994 s. 267-268.

3_{Zob. Z. Z a r e m b s k i. Modlitwa w zyciu rodziny w s´wietle adhortacji „Familiaris}

I. MODL ACY SIE MAZ ONKOWIE W ODNIESIENIU DO OSÓB TRÓJCY S´WIE TEJ

Mazen´stwo jest specyficzn a i niepowtarzaln a wspólnot a modlitwy. Nie ma zadnej innej wspólnoty dwojga ludzi tak dalece zjednoczonych ze sob a. Biblia okres´la to zjednoczenie, uzywaj ac sformuowania: „staj a sie jednym ciaem” (Rdz 2, 24). Chodzi tu jednak o cos´ wiecej niz tylko o jednos´c´ ciaa. To okres´lenie ukazuje mazen´stwo jako „wcielon a” komunie osób (communio

personarum)4. Zbawiciel ustanawiaj acy prawo Nowego Przymierza potwier-dza te jednos´c´, mówi ac: „A tak juz nie s a dwoje, lecz jedno ciao. Co wiec Bóg z aczy, niech czowiek nie rozdziela” (Mt 19, 6). M az i zona zostaj a zjednoczeni, a ich wiez´ zostaje us´wiecona tak dalece, ze staje sie rzeczywi-stym obrazem relacji Chrystusa i Kos´cioa (por. Ef 5, 21-33)5. Mazonkowie powinni zabiegac´ o to, aby ta sakramentalna jednos´c´ dwojga czesto stawaa sie jednos´ci a modlitwy6. W modlitwie mazen´skiej objawia sie bowiem szcze-gólne odniesienie mazonków do kazdej z osób Trójcy S´wietej.

Jezus Chrystus,  acz ac mezczyzne i kobiete we wspólnote sakramentaln a, tworzy w ten sposób jakby nowe sanktuarium. Jest nim zwi azek, poprzez który i w którym Chrystus chce skadac´ Ojcu swoje synowskie uwielbienie i przebaganie7. Nie jest to modlitwa dwóch przypadkowo zebranych osób, ale jest ona zakorzeniona w sakramencie mazen´stwa, przez który Syn Bozy us´wieci ich zwi azek i jest w szczególny sposób miedzy nimi obecny. Mo-dlitwa mazonków opiera sie na wierze w Chrystusa, który jest drog a do

4_{J a n P a w e  II. Znaczenie pierwotnej jednos´ci mezczyzny i kobiety (II) s. 37: „Ta}

jednos´c´ poprzez ciao («i bed a oboje jednym ciaem») posiada wieloraki wymiar: wymiar etyczny, który zostaje potwierdzony przez odpowiedz´ Chrystusa dan a faryzeuszom (zob. Mt 19; por. takze Mk 10), a takze wymiar sakramentalny, s´cis´le teologiczny, co potwierdzaj a sowa s´w. Pawa z Listu do Efezjan (zob. Ef 5, 29-32), które odnosz a sie takze do tradycji proroków (Ozeasz, Izajasz, Ezechiel). Jest tak dlatego, poniewaz ta jednos´c´, która sie urzeczywistnia poprzez ciao, wskazuje od pocz atku nie tylko na «ciao», lecz takze na «wcielon a» wspólnote osób — communio personarum – i tej wspólnoty od pocz atku sie domaga”. Okres´lenie „jedno ciao” dotyczy równiez relacji przymierza zawartego miedzy mazonkami. Zob. J a n P a-w e  II. Cudzoóstwo – zafaszowaniem znaku i zerwaniem osobistego przymierza. Rzym 27.08.1980. W: Katechezy Ojca S´wietego Jana Pawa II. Teologia mazen´stwa. Red. W. Zega. Kraków: Wydawnictwo „M” 1999 s. 128.

5_{Zob. J a n P a w e  II. Adhortacja apostolska Familiaris consortio o zadaniach}

rodzi-ny chrzes´cijan´skiej w s´wiecie wspóczesrodzi-nym. 22.11.1981 nr 13.

6 _{J a n P a w e  II. List do rodzin Gratissimam sane z okazji Roku Rodziny. 02.02.}

1994 nr 10 [dalej cyt.: LdR].

Ojca. Jezus Chrystus, dzieki sakramentowi mazen´stwa, w acza mazonków w swoj a synowsk a modlitwe. M az i zona, jako dwoje dzieci Bozych,  acz a sie w duchu Syna Bozego, który w ich sercach wzbudza modlitwe „Abba, Ojcze” (zob. Rz 8, 15; Ga 4, 6). Na wzór Jezusa Chrystusa, w Duchu S´wie-tym, zgodnie jednymi ustami wielbi ac Boga Ojca (Rz 15, 6), mazonkowie mog a woac´: Abba, Tato, b adz´ uwielbiony w naszym zyciu i bogosaw Twoim dzieciom, na naszej wspólnej drodze zycia mazen´skiego i rodzinnego. Jednoczes´nie Ojciec przyjmuje ich modlitwe jako pyn ac a z ich mios´ci, us´wieconej i przeobrazonej przez mios´c´ Jego Syna. Mazonkowie przychodz a na modlitwe w duchu dzieciectwa Bozego, zjednoczeni sakramentalnie, pra-gn ac jeszcze gebszego zjednoczenia serc. W relacji do Boga Ojca zawsze staj a jako jednos´c´, nosz ac w sercu wspómazonka, którego kazde z nich otrzymao pod opieke. Mie Bogu jest to, ze z maej komórki Kos´cioa domo-wego tryska modlitwa8.

W sakramencie mazen´stwa m az i zona zostali przez Boga z aczeni ze sob a na poziomie duchowym, w gebi ich jestestwa. Nie jest to jednos´c´ tylko na poziomie odczuc´ czy uczuc´, ale takze na poziomie duchowej gebi istoty ludz-kiej9. Modlitwa mazen´ska jest wyrazem tej duchowej bliskos´ci. Mazonkowie swoj a jednos´c´ urzeczywistniaj a na poziomie wzajemnej relacji osób poprzez siy pochodz ace od ducha, ostatecznie mozna powiedziec´ od Ducha S´wietego10. Z tej jednos´ci, któr a w sakramencie mazen´stwa czyni Duch S´wiety, i ci agle chce czynic´ w trakcie zycia mazen´skiego wynika zadanie, a jednoczes´nie przy-wilej, wspólnej modlitwy meza i zony. Modlitwa mazonków jest zaproszeniem Ducha S´wietego do ich mazen´skiego i rodzinnego zycia. Powinno towarzyszyc´ tej modlitwie przekonanie, ze „Duch daje zycie, ciao na nic sie nie przyda” (J 6, 63). Duch S´wiety jest Duchem ozywiaj acym mios´c´, umacniaj acym do-s´wiadczenie jednos´ci, pozwalaj acym rozpoznac´ wole Boz a dotycz ac a zycia

8_{P. D e s c o u v e m o n t. Przewodnik po trudnos´ciach zycia mazen´skiego. Kraków:}

Wydawnictwo „M” 2000 s. 108.

9 _{Dlatego trudnos´ci pochodz ace z innych poziomów osobowos´ci ludzkiej, rozumu czy}

uczuc´, nie siegaj a tej gebi i tym samym nie tumacz a rezygnacji ze wspólnej modlitwy.

Mo-dlitwa mazonków s. 11-12.

10_{J a n P a w e  II. Dar czci wobec tego co s´wiete. Rzym 14.11.1984. W: Katechezy}

Ojca S´wietego Jana Pawa II. Teologia mazen´stwa s. 428: „Odpowiada to powoaniu

czowie-ka do mazen´stwa. Ci «dwoje», którzy wedle najpierwotniejszego wyrazenia Biblii maj a «byc´ jednym ciaem» (Rdz 2, 24), nie maj a w inny sposób urzeczywistnic´ tej jednos´ci na was´ciwym dla siebie poziomie osób (communio personarum), jak tylko poprzez siy pochodz ace od ducha: w ostatecznej analizie – od Ducha S´wietego, który oczyszcza, ozywia, umacnia i doskonali siy ducha ludzkiego. «Duch daje zycie, ciao na nic sie nie przyda» (por. J 6, 63)”.

mazen´skiego i rodzinnego. W Duchu S´wietym mazonkowie zostaj a w aczeni w modlitwe Jezusa Chrystusa, aby wielbic´ i chwalic´ Boga, suchac´ Go i prosic´ o aske coraz gebszego przezywania sakramentu mazen´stwa11.

W zyciu mazen´skim s a rzeczywistos´ci, których mazonkowie powinni podejmowac´ sie razem, angazuj ac sie w nie fizycznie, psychicznie, emocjo-nalnie i duchowo12. Nalezy do nich niew atpliwie równiez modlitwa. Dla penego wymiaru zjednoczenia w modlitwie konieczne jest, aby dokonywaa sie ona nie tylko w wymiarze ducha, ale równiez w fizycznej bliskos´ci ma-zonków. Dzieki temu modlitwa mazonków jest widoczn a dla oczu manifesta-cj a tego, ze mazen´stwo sakramentalne jest nie tylko wzajemnym oddaniem sie mezczyzny i kobiety, ale ich wspólnym pos´wieceniem sie Chrystusowi. Chrystus oddaje czes´c´ Ojcu i wraz z mazonkami i przez nich wstawia sie za s´wiatem i dziaa przez mazonków, zbawiaj ac s´wiat13. Kiedy mazonkowie podejmuj a wspóln a modlitwe mazen´sk a, potwierdzaj a sobie i Bogu, ze ich duchowa jednos´c´ jest uczyniona przez Boga i od Niego jest zalezna14.

II. MODLITWA MAZ EN´SKA

CELEBRACJ A SAKRAMENTU MAZ EN´STWA

Modlitwa mazen´ska jest jednym z istotnych sposobów celebracji sakra-mentalnego mazen´stwa, a nie jedynie dodatkiem do wspólnego zycia. We wspólnej modlitwie meza i zony urzeczywistnia sie sakramentalne zycie ma-zonków. Mazonkowie modl ac sie wspólnie, powtarzaj a sobie i Bogu sakra-mentalne „tak”15. Dzieje sie to symbolicznie przez sam fakt modlitwy, a cza-sem dokonuje sie to w sposób dosowny, kiedy mazonkowie w trakcie

mo-11 _{Zob. [Bez autora]. Modlitwa mazonków. Domowy Kos´ció. List do wspólnot}

rodzin-nych. Kraków 1976 nr 2. Wydanie zebrane. T. 2. Kraków 2003 s. 5.

12 _{M. G u z e w i c z. Mazen´stwo – tajemnica wielka. Rozwazania o mazen´stwie na}

podstawie wybranych fragmentów Pisma S´wietego. Poznan´: Inicjatywa Wydawnicza

„Jerozoli-ma” 2005 s. 47.

13_{S. W a w r z y s z k i e w i c z. Mazen´stwo drog a s´wietos´ci. Duchowos´c´ mazen´ska}

w dos´wiadczeniu Equipes Notre Dame. Kraków: Wydawnictwo Ksiezy Sercanów 2005 s. 84.

14_{G u z e w i c z. Mazen´stwo  tajemnica wielka s. 47: „W mazen´stwie, szczególnie}

was´nie w sferze modlitwy, nie ma osób pojedynczych, jest cos´ jednolitego, scalonego przez Boga w sposób trudny po ludzku do wytumaczenia. […] Mazonkowie klekaj a obok siebie i jako ten «duchowy organizm» potwierdzaj a sobie i Bogu, ze taki sposób ich zycia (w ducho-wej jednos´ci mazen´skiej) jest cakowicie od Stwórcy zalezny”.

dlitwy wypowiadaj a sowa przysiegi mazen´skiej. Modlitwa mazen´ska jest kluczem do wielkiego bogactwa sakramentu mazen´stwa. Rzeczywistos´c´ sa-kramentalna, w której uczestnicz a mazonkowie, jest skarbnic a Bozych darów, które mazonkowie dzieki modlitwie wydobywaj a, aby stay sie ich udzia-em16. Modlitwa jest podstawowym sposobem staej wspópracy mazen´stwa z Bogiem i jest waznym znakiem potwierdzaj acym otwartos´c´ na aske nad-przyrodzon a wnikaj ac a do wszystkich dziedzin zycia17.

Modlitwa mazen´ska powinna byc´ wspólnym wsuchiwaniem sie w gos Chrystusa. Ma ona powodowac´ lepsze zrozumienie mys´li, uczuc´ i pragnien´ Zbawiciela, aby utozsamiaj ac sie z nimi, wspólnie wyrazic´ je Bogu. Modlitwa ma powodowac´ w aczenie sie mazonków w zbawcze dziaanie Jezusa Chry-stusa w Duchu S´wietym. To wi aze sie z waznym rysem modlitwy mazen´-skiej, jakim jest wspólne poszukiwanie woli Bozej18. Mazonkowie s a zapro-szeni, aby wspólnie suchac´ tego, co mówi Bóg19. W ten sposób modlitwa staje sie ci agym oddaniem sie Bogu do dyspozycji. On chce prowadzic´ przez zycie tych, którzy Jemu sie powierzaj a. Powierzenie swojego zycia Bogu oznacza wyrzeczenie sie dysponowania sob a i wyzbycie sie poczucia wasno-s´ci w stosunku do siebie samego. Oznacza to zdanie sie na wole miuj acego Boga i pozostawienie do Jego dyspozycji swojego ciaa, rozumu, serca, woli i caego zycia, aby dysponowa czowiekiem wedug wasnego upodobania20. Gotowos´c´ penienia woli Bozej jest istot a zycia z Bogiem kazdego czo-wieka, ale w mazen´stwie istnieje potrzeba wspólnego poszukiwania woli Bozej w odniesieniu do spraw zwi azanych z ca a rodzin a. Mazonkowie, którzy otrzymali od Boga odpowiedzialnos´c´ za losy rodziny, powinni wspól-nie zawierzac´ sie Jego prowadzeniu i na modlitwie czerpac´ natchwspól-nienia doty-cz ace decyzji osobistych i rodzinnych. Jan Pawe II uwaza, ze modlitwa w rodzinie, a szczególnie w mazen´stwie, jest wrecz „gwarancj a jednos´ci

16_{Modlitwa mazonków s. 21.}

17_{G u z e w i c z. Mazen´stwo  tajemnica wielka s. 47.}

18_{Domowy Kos´ció. I rok pracy. Konspekty spotkan´. Materiay studyjne. Kros´cienko 2006}

s. 33.

19_{Modlitwa mazonków s. 9: „Modlitwa jest uprzywilejowanym sposobem konkretyzowania}

w aktualnej chwili naszego sakramentu mazen´stwa. Stajemy przed Panem razem i jako ma-zen´stwo oddajemy sie do Jego dyspozycji, prosimy o aske, wypenienie Jego woli, dotycz acej naszego mazen´stwa. […] Duch S´wiety tchnie na jedno z nas, a raz na drugie. Wówczas stajemy sie s´wiatem dla wspómazonka”.

20_{[Bez autora]. Namiot spotkania. Domowy Kos´ció. List do wspólnot rodzinnych. Kraków}

w stylu zycia zgodnym z wol a Boga”21. Znaczn a pomoc a w odczytywaniu woli Bozej jest czytanie i rozwazanie Pisma S´wietego. Znajomos´c´ Chrystusa, tego Kim by i Kim nadal jest, pozwala patrzec´ na cae zycie mazen´skie i rodzinne w s´wietle Ewangelii22.

W modlitwie mazen´skiej wyraza sie i pogebia mios´c´ miedzy mezem a zon a, której Chrystus nadaje wymiar nadprzyrodzony. Ich mios´c´, budowana w ci agu dotychczasowego zycia, niedoskonaa i chwiejna, w momencie sakramentu ma-zen´stwa otrzymuje „zaczyn mios´ci doskonaej Chrystusa ku Ojcu”23. Ta prze-bóstwiona mios´c´ domaga sie codziennego pokarmu. Pokarmem tej mios´ci jest wzmacnianie komunii z Bogiem. Modlitwa mazonków to hod mios´ci mazen´-skiej oddany mios´ci Boga, który pierwszy umiowa (por. 1 J 4, 19). Wspólna modlitwa meza i zony kazdorazowo otwiera na przyjecie aski sakramentu ma-zen´stwa24. Budzi s´wiadomos´c´, ze miowac´ tak jak On, mozna tylko w Nim. W czasie modlitwy mazonkowie odkrywaj a siebie jako oblubien´ców w aczonych w mios´c´ Chrystusa. To, co s´lubowali: mios´c´, wiernos´c´ i uczciwos´c´ mazen´sk a oraz ze sie nie opuszcz a az do s´mierci, mozliwe jest do zrealizowania tylko w wymiarach pieknej mios´ci, której mozna nauczyc´ sie przez modlitwe. Mios´c´ ta bowiem jest zawsze jakims´ wewnetrznym ukryciem z Chrystusem w Bogu i tu moze dziaac´ Ducha S´wiety, z´ródo pieknej mios´ci. On tez rozlewa te mios´c´ w sercach oblubien´ców (por. LdR 10).

III. MODLITWA MAZ EN´SKA

WITALNYM Z´ RÓDEM ZYCIA CAEJ RODZINY

Mozna powiedziec´, ze mazen´stwo jest dla rodziny tym, czym serce dla ciaa. W konsekwencji modlitwa mazen´ska jest witalnym centrum rodziny i modlitwy rodzinnej, jest jej trwaym fundamentem. Modlitwa rodzinna wy-nika z modlitwy mazen´skiej i jest jej owocem25. Kiedy do mazonków do- aczaj a dzieci, przeradza sie ona w modlitwe rodzinn a, zawsze jednak

rdze-21_{J a n P a w e  II. Uczyn´cie z waszej rodziny karte Ewangelii. Przesanie Ojca}

S´wiete-go Jana Pawa II na IV S´wiatowe Spotkanie Rodzin w Manili. Manila 25.01.2003.

„L’Osserva-tore Romano” (wyd. pol.) 24:2003 nr 3 s. 13-14 s. 14.

22_{J a n P a w e  II. Ecclesia in Europa. Posynodalna adhortacja apostolska o Jezusie}

Chrystusie, który zyje w Kos´ciele, jako z´ródo nadziei dla Europy. 28.06.2003 nr 78.

23_{Modlitwa mazonków s. 12.}

24_{Domowy Kos´ció. I rok pracy. Konspekty spotkan´ s. 32.}

niem i os´rodkiem modlitwy w rodzinie powinna byc´ modlitwa mazonków, rodziców26. Modlitwa gromadz aca rodzine na spotkaniu z Bogiem jest juz nie tylko znakiem  acznos´ci z Kos´cioem Chrystusowym, ale dos´wiadczeniem wspólnoty Kos´cioa w gronie rodziny. Jest zewnetrznie widocznym, s´wietym zwoaniem w imie Pana. Mianem Kos´cioa domowego jest juz okres´lane samo mazen´stwo chrzes´cijan´skie. W konsekwencji modlitwe mazen´sk a mozna traktowac´ jako modlitwe Kos´cioa, który gromadzi sie w domu. We wspólno-cie poszerzonej o dzieci modlitwa ta jest peniejszym dos´wiadczeniem bo-gactwa Kos´cioa. Rodzi sie na niej autentyczne „my”, które przekracza nawet granice czasu (por. LdR 10). Modlitwa jest najwyzszym sposobem potwier-dzenia tego, ze rodzina zostaa obdarowana przez Boga w sposób bezintere-sowny i jest tez wyrazeniem dziekczynienia za to obdarowanie27. Modlitwa rodzinna jest podstawowym potwierdzeniem a zarazem umocnieniem podmio-towos´ci rodziny. W modlitwie objawia sie nadprzyrodzony, zbawczy wymiar rodziny. Modlitwa suzy tez ugruntowaniu duchowej spoistos´ci rodziny, przy-czyniaj ac sie do tego, ze rodzina staje sie silna Bogiem (por. LdR 4).

IV. MODLITWA MAZ EN´SKA NA PODSTAWIE BADAN´ EMPIRYCZNYCH

Dla zobrazowania bogactwa dos´wiadczenia modlitwy mazen´skiej przyto-czone zostan a wyniki badan´ ankietowych przeprowadzonych ws´ród mazon-ków diecezji pelplin´skiej w roku 2009. Celem badan´ byo poznanie skali praktyki modlitwy mazen´skiej ws´ród osób, które nie nalez a do zadnej grupy formacyjnej oraz nalez acych do ruchu Domowy Kos´ció.

Kwestionariusz ankiety kierowany by do mazonków zyj acych w sakra-mentalnym zwi azku mazen´skim i posiadaj acych co najmniej jedno dziecko we wczesnym wieku szkolnym (6-13 lat). Kwestionariusz rozprowadzano ws´ród mazonków, którzy nie nalez a do zadnej grupy formacyjnej (NGF), oraz ws´ród osób nalez acych do ruchu Domowy Kos´ció (NDK). Responden-tów poproszono, aby kazdy z mazonków oddzielnie wypeni swój kwestiona-riusz ankiety. W róznych czes´ciach diecezji pelplin´skiej rozprowadzono 1100 ankiet, z czego do autora badan´ wróciy 403 ankiety. Do dalszej analizy

26_{Modlitwa mazonków s. 3-4.}

27 _{J. B a j d a. Rodzina miejscem Boga i czowieka. Wokó zagadnienia integralnego}

zakwalifikowano 356 ankiet (178 mazen´stw), w tym 216 ankiet wypenio-nych przez mazonków nienalez acych do zadnej grupy formacyjnej i 140 ankiet wypenionych przez mazonków nalez acych do ruchu Domowy Kos´ció. Odrzucono ankiety osób, których wspómazonek nie zdecydowa sie udzielic´ odpowiedzi, oraz ankiety mazonków nalez acych do innych niz Domowy Kos´ció grup formacyjnych. Osoby, które wypeniy ankiete, a nie nalez a do Domowego Kos´cioa, okazay sie katolikami regularnie uczestnicz acymi w niedzielnej Mszy s´w. W zwi azku z tym badania ukazay róznice w prakty-kowaniu modlitwy mazen´skiej miedzy osobami regularnie praktykuj acymi a równiez praktykuj acymi i nalez acymi do Domowego Kos´cioa.

Spos´ród respondentów 23,1% zyje w sakramentalnym zwi azku mazen´skim nie wiecej niz 10 lat, 61,4% badanych mazonków jest po aczonych wezem mazen´skim od 11 do 20 lat, natomiast u 15,9% ankietowanych osób staz mazen´ski wynosi miedzy 21 a 31 lat. Dla 49,7% badanych mazonków s´ro-dowiskiem zamieszkania jest wies´, dla 19,1% respondentów miasto licz ace do 20 tysiecy mieszkan´ców, natomiast 31,2% badanych mieszka w mies´cie licz acym powyzej 20 tysiecy mieszkan´ców. 27,5% respondentów posiada wyksztacenie zasadnicze zawodowe lub nizsze, 32,3% wyksztacenie s´rednie, a 40,2% wyksztacenie wyzsze.

Wyniki badan´ ankietowych ukazuj a, ze codzienne praktykowanie wspólnej modlitwy meza i zony bez dzieci zadeklarowao 11,5% ankietowanych ma-zonków. Takiej odpowiedzi udzielio zaledwie 5,6% osób z grupy NGF i 20,7% badanych z grupy NDK. Sumuj ac procent tych, którzy modl a sie ze wspómazonkiem codziennie, i tych, którzy robi a to kilka razy w tygodniu, okazuje sie, ze w miare regularn a modlitwe mazen´sk a zadeklarowao 28,6% respondentów. Udzielone odpowiedzi znacz aco róznicuje przynaleznos´c´ do Domowego Kos´cioa. Codzienn a lub kilkakrotn a w ci agu tygodnia modlitwe meza i zony, bez dzieci, zadeklarowao 16,7% osób z grupy NGF i 47,1% badanych z grupy NDK.

Ws´ród ankietowanych 9,6% mazonków zadeklarowao, ze modl a sie ze wspómazonkiem bez dzieci kilka razy w miesi acu. Tak a deklaracje zozyo 4,2% badanych z grupy NGF i 17,9% respondentów z grupy NDK. Sumuj ac tych, którzy deklaruj a codzienn a, kilkakrotn a w ci agu tygodnia lub kilkakrot-n a w ci agu miesi aca modlitwe ze wspómazonkiem, widac´, ze modlitw a mazen´sk a, co najmniej kilka razy w miesi acu, modli sie o 44,1% wiecej osób spos´ród tych, które nalez a do Domowego Kos´cioa (65,0%) od tych, którzy nie nalez a do zadnej grupy formacyjnej (20,9%).

Okazjonalnie praktykowan a modlitwe mazen´sk a zadeklarowao 31,7% badanych mazonków (NGF – 35,3%; NDK – 26,4%). Az 20,2%

ankietowa-nych mazonków przyznao, ze nigdy w ich mazen´stwie nie pojawia sie wspólna modlitwa meza i zony bez dzieci. Znacznie czes´ciej taka sytuacja pojawia sie w grupie NGF (30,4%) niz w grupie NDK (4,3%). Uchylio sie od odpowiedzi 9,8% respondentów (NGF – 13,4%; NDK – 4,3%).

Ankietowanych mazonków zapytano równiez o to, co jest dla nich najcen-niejsze w modlitwie ze wspómazonkiem. Odpowiedzi na to pytanie otwarte udzielio 119 osób, co stanowi 33,4% respondentów. Ogromna wiekszos´c´ odpowiedzi dotyczya dos´wiadczenia jednos´ci mazen´skiej zwi azanej ze wspólnym spotkaniem z Bogiem. Duza grupa ankietowanych mazonków (43 osoby) wyrazia przekonanie, ze najcenniejszy w modlitwie mazen´skiej jest dla nich sam fakt wspólnego spotkania z Bogiem. Mazonkowie ceni a sobie rados´c´ wspólnego kleczenia przed Bogiem i wspólnie przezyty czas w obec-nos´ci Boga28. Modlitwa ze wspómazonkiem jest dos´wiadczeniem tego, ze Bóg jest obecny tam, gdzie dwaj albo trzej gromadz a sie w Jego imie. Res-pondenci deklaruj a, ze modlitwa mazen´ska to dla nich duchowa jednos´c´ i  acznos´c´ z Bogiem. Za cenne uwazaj a to, ze w czasie modlitwy oboje otwieraj a sie na Boga, który jest pos´ród nich29. Za wartos´ciowe uznali rów-niez to, ze modlitwa ze wspómazonkiem stanowi wspólne wyznanie wiary. W odpowiedziach duzej liczby respondentów (37 osób) pojawio sie prze-konanie, ze najcenniejsza w modlitewnym spotkaniu meza i zony jest mozliwos´c´ wypowiadania modlitw na gos. Powoduje to, ze mazonkowie wspólnie prosz a Boga w tych samych intencjach. Ankietowani mazonkowie ceni a sobie mozli-wos´c´ gos´nego wypowiadania przez kazdego z nich intencji, które odnosz a sie do ich codziennego zycia30. Ich modlitwa ma forme dziekczynienia za wspólne zycie mazen´skie, ca a rodzine i pros´by o dalsz a opieke31. Modlitwa przybiera równiez charakter zawierzenia32 i uwielbienia33. Dla niektórych mazonków

28_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „wspólne trwanie przed Bogiem”, „wspólne}

trwanie na modlitwie”, „wzajemne przebywanie z Bogiem”, „wspólne spotkanie z Jezusem”.

29 _{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „to, ze razem mozemy sie otworzyc´ na}

Boga, który jest pos´ród nas”, „my dwoje otwieramy sie na Boga”.

30_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „ogarniecie modlitw a naszych wspólnych}

spraw i potrzeb”, „mozliwos´c´ gos´nego wypowiedzenia naszych wspólnych intencji”, „to, ze kleczymy razem i jak jedno powtarzamy na gos te sam a modlitwe”.

31_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „wspólne dziekczynienie za to, ze jestes´my}

razem, i pros´ba o dalsz a opieke dla nas i naszej rodziny”, „dziekczynienie za nasz a rodzine i siebie nawzajem”.

32_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „wspólne oddanie naszych spraw Bogu”,}

„ogarniecie modlitw a naszych wspólnych spraw i potrzeb”.

we wspólnej modlitwie najwazniejsza jest wzajemna rados´c´ w dzieleniu sie so-wem Bozym, wspólne oddanie sie Jezusowi oraz poznanie Jego woli przez czytanie Pisma S´wietego. Kilka badanych osób podkres´lio, ze najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest dla nich to, ze sysz a, jakie intencje wobec Boga wypowiada ich wspómazonek. Dzieki temu ma miejsce ukazanie wspómazon-kowi wasnych pragnien´ i mozliwa jest wspólna modlitwa za siebie34. Dzieki takiej otwartos´ci modlitwa jest jednym ze sposobów mazen´skiego dzielenia sie problemami i wyznaniami35.

Odpowiedzi znacznej grupy badanych osób (36 osób) s´wiadcz a o przekonaniu respondentów, ze wspólna modlitwa meza i zony sprzyja jednos´ci i mios´ci ma-zen´skiej. Wielu mazonków odpowiedziao, ze najcenniejsze w modlitwie mazen´-skiej jest odczuwanie jednos´ci mazen´mazen´-skiej i poczucie bliskos´ci ze wspómazon-kiem. Modlitwa mazen´ska jawi sie jako dos´wiadczenie i budowanie zgodnos´ci, wiezi i wspólnoty miedzy mazonkami36. Dla niektórych mazonków modlitwa jest przejawem troski o wspómazonka oraz stanowi okazje do pogebienia wza-jemnego zaufania. Cenne w modlitwie mazen´skiej jest dos´wiadczenie wspólnoty mys´li, d azen´, celów i priorytetów37. Modlitwa mazen´ska umozliwia staniecie razem w prawdzie i powoduje wspólny rozwój. Wielu mazonków w swoich odpowiedziach dos´wiadczenie jednos´ci mazen´skiej  aczy z otwartos´ci a na Bo-ga38, co umozliwia stworzenie prawdziwej wspólnoty przed Bogiem.

Najcenniejsze dla respondentów w modlitwie mazen´skiej jest to, ze daje ona poczucie aski sakramentu mazen´stwa, powoduje us´wiecenie mazen´stwa i uprasza dla mazen´stwa bogosawien´stwo Boze. Mazonkowie dzieki modli-twie mazen´skiej dos´wiadczaj a pojednania na wspólnej drodze ku zbawieniu.

34 _{Jedna z zon napisaa: „najcenniejsze jest dla mnie to, co m az mówi do Boga o nas,}

o naszych relacjach, sabych i mocnych stronach”, natomiast jeden z mezów, napisa, ze naj-cenniejsze jest: „wypowiadanie prós´b i podziekowan´ przez zone”.

35_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „dzielenie sie problemami, wyznaniami”,}

„rozumienie, nasza jednos´c´ z Jezusem”. Jeden z respondentów napisa: „my dwoje otwieramy sie przed Bogiem, dzieki temu lepiej sie rozumiemy”.

36_{Modlitwa meza i zony to: „odbudowa i umacnianie mazen´stwa”, dla kogos´ innego to:}

„umocnienie w postawie wiernos´ci, rozpalenie mios´ci, dos´wiadczenie jednos´ci oraz wdziecz-nos´ci”. Jedna z zon napisaa, ze dla niej modlitwa mazen´ska to „prawdziwy kontakt z me-zem”. Dla jednego z mezów najcenniejsza w modlitwie mazen´skiej jest: „bliskos´c´ mojej zony, odczuwanie jej ciepa, mios´ci, duze wyciszenie wewnetrzne, odnosze wrazenie, ze Bóg jest ws´ród nas”.

37_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „poczucie jednos´ci, mamy te same cele”.} 38_{Najcenniejsze w modlitwie mazen´skiej jest: „bliskos´c´ nas obojga i bliskos´c´ Boga” oraz}

„umocnienie wiezi mazen´skiej, zawierzenie naszego mazen´stwa i wiernos´ci mazen´skiej Bogu”, „d azenie do jednos´ci z Bogiem i wspólna troska o mazen´stwo, rodzine”, „obecnos´c´ Boga i zony”.

Dla niektórych badanych mazonków najcenniejsza w dos´wiadczeniu modlitwy ze wspómazonkiem jest wewnetrzna rados´c´ z tego, ze Bóg sie us´miecha, gdy widzi wspólnie modl acych sie mazonków39.

Wyniki badan´ dotycz ace dos´wiadczenia modlitwy meza i zony ukazuj a, ze mazonkowie praktykuj acy tego typu modlitwe ceni a w niej wiele róznych wymiarów. Widoczny jest fakt, ze wspólne spotkanie meza i zony z Bogiem ma nie tylko wymiar religijny, ale jest przezywaniem bliskos´ci mazen´skiej. Takie dos´wiadczenie niew atpliwie musi emanowac´ poza mazen´stwo na ca a rodzine. Sformuowania mazonków dotycz ace ich wspólnej modlitwy s a egzemplifikacj a teoretycznych zaozen´ teologicznych. Odpowiedzi responden-tów wskazuj a, ze modlitwa mazen´ska jest rzeczywis´cie dos´wiadczeniem jednos´ci w Duchu S´wietym i wspólnego pod azania za Zbawicielem jako dzie-ci jednego Ojca.

S´wiadomos´c´ pozytywnego wpywu modlitwy na relacje mazen´skie powin-na byc´ mobilizacj a dla propagowania tej praktyki. Wyniki badan´ pokazuj a, ze codzienne przezywanie wspólnej modlitwy meza i zony zadeklarowao zaledwie 11,5% badanych mazonków (NGF – 5,6%; NDK – 20,7%), nato-miast deklaracje praktykowania jej kilka razy w tygodniu zozyo 17,1% ankietowanych osób (NGF – 11,1%; NDK – 26,4%). Tak nieznaczny procent praktykuj acy regularnie modlitwe mazen´sk a jest duzym wyzwaniem zarówno dla duszpasterstwa zwyczajnego, jak i dla ruchu Domowy Kos´ció. Dobrze ugruntowany teologicznie i poparty przykadami z zycia temat modlitwy mazen´skiej powinien pojawiac´ sie w przygotowaniu narzeczonych do przyje-cia sakramentu mazen´stwa oraz w homiliach niedzielnych, szczególnie kiedy liturgia sowa porusza temat modlitwy lub temat mazen´stwa. W czasie rózne-go typu rekolekcji mazonkowie, którzy regularnie modl a sie razem, powinni dzielic´ sie swoim dos´wiadczeniem jednos´ci duchowej, a takze doradcy zycia rodzinnego posuguj acy w poradniach rodzinnych powinni dawac´ s´wiadectwo modlitwy mazen´skiej w czasie rozmów z wiernymi.

*

Sakrament mazen´stwa powoduje, ze modlitwa zony i meza jest rzeczywi-stos´ci a wyj atkow a, trudn a do porównania z modlitw a innych dwóch osób. Chrystus przez mazen´stwo sakramentalne tworzy z mezczyzny i kobiety

jednos´c´ przezywan a przez nich na wszystkich paszczyznach zycia. Sakrament mazen´stwa powoduje nieustann a obecnos´c´ miedzy zon a i mezem Zbawiciela, który oddaje czes´c´ Bogu Ojcu w Duchu S´wietym. Modlitwa mazonków jest w aczeniem sie w te modlitwe Jezusa Chrystusa, jest oddaniem chway Bogu Ojcu w mios´ci Ducha S´wietego. Jest ona tez czynnikiem jednocz acym meza i zone w ich wspólnej wedrówce do domu Ojca.

BIBLIOGRAFIA

D e s c o u v e m o n t P.: Przewodnik po trudnos´ciach zycia mazen´skiego. Kraków: Wy-dawnictwo „M” 2000.

G u z e w i c z M.: Mazen´stwo – tajemnica wielka. Rozwazania o mazen´stwie na podstawie wybranych fragmentów Pisma S´wietego. Poznan´: Inicjatywa Wydawnicza „Jerozolima” 2005.

J a n P a w e  II: Uczestnictwo s´wieckich w kapan´stwie Chrystusowym. Rzym 15.12.1993. „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.) 15:1994 nr 2 s. 48-49.

J a n P a w e  II: Uczyn´cie z waszej rodziny karte Ewangelii. Przesanie Ojca S´wietego Jana Pawa II na IV S´wiatowe Spotkanie Rodzin w Manili. Manila 25.01.2003. „L’Osserva-tore Romano” (wyd. pol.) 24:2003 nr 3 s. 13-14.

K l e m e n s A l e k s a n d r y j s k i: Kobierce zapisków filozoficznych dotycz acych prawdziwej wiedzy. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1994.

Modlitwa mazonków. Domowy Kos´ció. List do wspólnot rodzinnych. Kraków 1976 nr 2. Wydanie zebrane. T. 2. Kraków 2003 s. 82-86.

W a w r z y s z k i e w i c z S.: Mazen´stwo drog a s´wietos´ci. Duchowos´c´ mazen´ska w dos´wiadczeniu Equipes Notre-Dame. Kraków: Wydawnictwo Ksiezy Sercanów 2005. Z a r e m b s k i Z.: Modlitwa w zyciu rodziny w s´wietle adhortacji „Familiaris consortio”.

„Ateneum Kapan´skie” 148:2007 nr 588 s. 267-277.

MODLITWA MAZ EN´SKA W UJECIU TEOLOGICZNYM I NA PODSTAWIE BADAN´ EMPIRYCZNYCH

S t r e s z c z e n i e

Celem podjetej w artykule refleksji jest analiza teologiczna i prezentacja wyników badan´ empirycznych przeprowadzonych przez autora w 2009 r. ws´ród mazonków diecezji pelplin´skiej na temat modlitwy w rodzinie. Rdzeniem i filarem modlitwy w rodzinie jest wspólna modlitwa meza i zony. Sakrament mazen´stwa powoduje, ze modlitwa zony i meza jest rzeczywistos´ci a wyj atkow a, trudn a do porównania z modlitw a innych dwóch osób. Mazen´stwo sakramentalne tworzy z mezczyzny i kobiety jednos´c´ przezywan a przez nich na wszystkich paszczyznach zycia. Sakrament mazen´stwa powoduje nieustann a obecnos´c´ miedzy zon a i mezem Zbawiciela,

który oddaje czes´c´ Bogu Ojcu w Duchu S´wietym. Modlitwa mazonków jest w aczeniem sie w te modlitwe Jezusa Chrystusa, jest oddaniem chway Bogu Ojcu w mios´ci Ducha S´wietego. Modlitwa mazen´ska jest dos´wiadczeniem jednos´ci w Duchu S´wietym. Jest ona równiez wspól-nym odniesieniem mazonków do Boga Ojca, którego oboje s a dziec´mi. Mazonkowie naj-bardziej ceni a sobie w modlitwie mazen´skiej sam fakt wspólnego spotkania z Bogiem. Do-s´wiadczaj a w niej w sposób szczególny Jego obecnos´ci pos´ród nich. Wielu ceni sobie mozli-wos´c´ wypowiadania na gos swojej modlitwy i suchania tego, o co modli sie wspómazonek. Uwazaj a oni, ze ich wspólna modlitwa sprzyja jednos´ci i mios´ci mazen´skiej.

Sowa kluczowe: modlitwa mazen´ska, sakrament mazen´stwa, mazen´stwo, modlitwa, Kos´ció domowy, rodzina.