NR 863 STuDIA INFORMATICA NR 36 2015
Bogdan Stefanowicz
Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania w Warszawie
iMpeRatywy kultuRy inFoRMacyJneJ
Streszczenie
Kultura jest pojęciem wielowątkowym i może być rozpatrywana z wielu różnych punktów widzenia. Hanna Batorowska wymienia na przykład podejście klasyczne – jako „proces zmierzający do kształtowania w człowieku ideału człowieczeństwa”, podejście socjologiczne – „pewien wydzielony »obszar« życia i działalności zbiorowości ludzkiej” i podejście antropologiczne jako całokształt dorobku człowieka w historii jego rozwoju (Batorowska, 2013, s. 58).
W referacie skupimy się na tym ostatnim ujęciu kultury z wyróżnieniem kultury informacyjnej. W tym kontekście na uwagę zasługuje zagadnienie konieczności poszu-kiwania fundamentów rozwoju kultury informacyjnej jako infrastruktury mentalnej społeczeństwa informacyjnego. W szczególności zachodzi potrzeba kształtowania świa-domości na temat znaczenia kultury informacyjnej, rozwijania myślenia informacyjnego, budowy teoretycznych zrębów wiedzy o informacji w interpretacji, dającej podstawy do jej budowania na bazie obserwacji i badań empirycznych oraz na edukację w zakresie informacji i kultury informacyjnej w ośrodkach akademickich.
Słowa kluczowe: informacja, kultura informacyjna, społeczeństwo informacyjne
Adres e-mail: bstefanowicz44@gmail.com.
wprowadzenie
Historia rozwoju cywilizacyjnego dowodzi, że każdy kolejny etap w tym procesie zwykle rozpoczyna się od pojawienia jakiegoś ważnego wynalazku – dokonania jakiegoś odkrycia lub skonstruowania jakiegoś urządzenia, za któ-rym następuje opracowanie technologii jego wykorzystania i powszechne sto-sowanie w praktyce. W konsekwencji zarówno sam wynalazek, jak i rozwijana technologia i efekty społeczne wywołują zmiany w mentalności społecznej, poja-wianie się nowych wzorców zachowań lub nowych norm obyczajowych – ele-mentów nowej kultury jako dorobku człowieka.
Analogicznie kształtuje się kultura informacyjna jako efekt skonstruo-wania komputera i upowszechnienia rozwijanych na tej bazie technik i tech-nologii informacyjnych. Kultura ta tworzy swoiste środowisko, infrastrukturę, nieodzowną do harmonijnego funkcjonowania rozwijającego się społeczeństwa informacyjnego.
Fakt ten stawia przed społeczeństwem zadania w zakresie świadomego wysiłku nad budową i rozwojem tej kultury z uwzględnieniem kluczowych dla niej fundamentów. Kilka z nich formułujemy w artykule jako imperatywy kultury informacyjnej.
kultura informacyjna
W sprawie terminu kultura w Słowniku współczesnego języka polskiego (Dunaj, 1996) czytamy: „ogół duchowego i materialnego dorobku ludzkości wytworzony na kolejnych etapach rozwoju historycznego, nieustannie utrwalany i wzbogacany”. Składniki te Antonina Kłoskowska (Kłoskowska, 1983) nazywa faktami kulturowymi.
Zatem kulturę informacyjną można interpretować jako dorobek społeczny, na który składają się wiedza, nawyki i umiejętności odnoszące się do informa-cji traktowanej jako składnik naszej rzeczywistości, równie ważny jak materia i energia, jako czynnik wpływający na zachowania i osiągnięcia zarówno poje-dynczych jednostek, jak i całych społeczeństw. Waldemar Furmanek (Furmanek, 2004, s. 182) określił ją jako „system postaw człowieka wobec informacji i tech-nologii informacyjnych oraz ich znaczenia w rozwoju współczesności”.
Składnikami (faktami kulturowymi) tak rozumianej kultury informacyjnej są w szczególności:
− wiedza na temat istoty informacji i jej funkcji, − stopień świadomości roli i znaczenia informacji,
− umiejętność poprawnego interpretowania informacji i właściwe jej wy-korzystanie,
− umiejętność korzystania z informacji pochodzących z różnych źródeł z uwzględnieniem ich (nie)spójności i zróżnicowania,
− poszanowanie informacji jako (cudzej) własności i dobra prywatnego i ogólnoludzkiego (przeciwieństwem tej postawy staje się szerzące się piractwo informacyjne, włamywanie się do obcych systemów, szerzenie wirusów komputerowych),
− umiejętność i rzetelność doboru właściwych środków do gromadzenia, przechowywania i udostępniania informacji,
− prowadzenie polityki informacyjnej w zakresie udostępniania informa-cji zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa informacyjnego.
Przedstawiona lista nie wyczerpuje wszystkich przejawów kultury informa-cyjnej. Zawiera jedynie pewne przykłady w tym zakresie. Podkreśla to koniecz-ność dalszych poszukiwań, zwłaszcza w kierunku wskaźników mierzalnych, które pozwolą na bardziej jednoznaczną interpretację kierunku i tempa ewolucji kulturowej współczesnych społeczeństw.
cechy kultury informacyjnej
Kultura w całości, a kultura informacyjna w szczególności, to składowa ota-czającej rzeczywistości. Składowej tej można przypisać szereg właściwości: 1. Cechą kultury informacyjnej jest różnorodność faktów kulturowych, które
stanowią jej istotę: język, wiedza, umiejętność budowania i uczestniczenia w procesach informacyjnych.
2. Kultura informacyjna jest dynamiczna: nieustannie wzbogaca się i ewoluu-je pod wpływem pojawiających się wciąż nowych elementów kulturowych. Jej niematerialne fakty kulturowe (na przykład elementy wiedzy) mogą być powielane i przenoszone w czasie i przestrzeni. Sprawia to, że kultura in-formacyjna – a przynajmniej niektóre jej elementy mogą być przenoszone z jednej społeczności do innej, powodując jej homogenizację przestrzenną.
Naturalnie, wraz z pojawianiem się pewnych nowych faktów kulturowych inne, dotychczasowe mogą odejść do przeszłości i tylko w zapiskach histo-rycznych można czasem znaleźć jakieś wzmianki o nich. Przykładem jest język, który ewoluuje wraz z kształtowaniem się nowej rzeczywistości: poja-wiają się nowe terminy i określenia, a szereg dotychczas używanych odcho-dzi w niepamięć.
3. Kultura informacyjna obejmuje wszystkich członków danej społeczności niezależnie od ich osobistych preferencji i poglądów. Jednakże pewne śro-dowiska są bardziej skłonne do przyjęcia jednych rodzajów elementów kul-turowych, inne zaś koncentrują się na innych faktach. Różnicuje to w pew-nym stopniu społeczeństwo, ale zarazem przyczynia się do wzbogacenia jego dorobku przez owo zróżnicowanie. Warunkiem jest wszakże konieczność istnienia określonej spójności między różniącymi się środowiskami. Takim spoiwem jest w szczególności wspólny język, czasem wierzenia, innym ra-zem preferowane wspólne wartości.
4. Zarysowująca się asymetria w kształtowaniu się kultury informacyjnej spra-wia, że wyłaniają się pewne środowiska, które wykazują określony wpływ na szersze otoczenie. Kształtują się elity. We współczesnym społeczeństwie taką elitę tworzą specjaliści w zakresie techniki i technologii informatycznej. To właśnie młodzi i dobrze wykształceni specjaliści – informatycy wnoszą szczególny wkład w rozwój tych technologii i ich praktyczne zastosowanie.
Wymienione cechy kultury informacyjnej stanowią jedynie niewielką próbkę w tym zakresie. Pełniejsze ich poznanie jest warunkiem harmonijnego kształtowania się społeczeństwa informacyjnego, gdzie – jak we wszystkich spo-łeczeństwach – ukształtuje się określana infrastruktura mentalna.
Rola kultury informacyjnej
Rodzi się pytanie – czy zajmowanie się kulturą informacyjną wnosi coś istotnego w rozwój społeczeństwa informacyjnego?
Odpowiedzi na nie daje przegląd funkcji kultury w ogóle, a kultury infor-macyjnej w szczególności. Ze względu na zasadniczy cel referatu ograniczymy się do kilku przykładów.
1. Kultura informacyjna stanowi swoistą „łagodną siłę”, wprowadzającą zmiany w sposobie i jakości życia w społeczeństwie. Kształtuje świadomość
społecz-ną zwłaszcza w obszarze procesów informacyjnych – rozwija normy etyczne, sprzyja ewolucji języka w dążeniu do jego dostosowania do rozwijającej się techniki i technologii, wzbogaca wiedzę. A zatem, w kulturze tej kryje się pewna siła. Jest to siła potencjalna, której ujawnienie się – przekształcenie się w siłę kinetyczną – następuje w chwili włączenia się człowieka do uczestni-czenia w społeczeństwie i podjęcia określonych działań. Nie jest to wszakże energia oddziałująca na człowieka w sensie fizycznym, lecz czynnik wpły-wający na jego postawę, na system preferowanych wartości, kryteriów i ocen rzeczywistości, rodzaj działań i podejmowanych decyzji.
2. Kultura informacyjna tworzy wspólne podstawy społeczeństwa – wspólne normy moralne, wartości, wierzenia, język, wspólne zasoby wiedzy, wspól-ne zasady edukacji. W naturalny sposób staje się więc spoiwem integrują-cym członków danej społeczności. Tylko w wyjątkowych okolicznościach, zwłaszcza człowiek młody, który nie jest jeszcze obciążony utrwalonymi dotychczasowymi nawykami – podobnie jak młoda wyrwana roślina – od-najdzie się w nowym środowisku poza obrębem zakreślonym przez normę kulturową, w której wyrastał.
3. Niezależnie od przyjętej interpretacji terminu kultura informacyjna pojęciu temu można przypisać funkcję obrazu naszej rzeczywistości, dzięki wiedzy – jednego ze swoich elemetów składowych, staje się ona obrazem struktury otoczenia i zachodzących w nim procesów.
4. Niezależnie od naszej woli i świadomych czy nieświadomych działań zo-stawiamy za sobą ślady tego wszystkiego, co robimy. Są to w szczególności rozmaite dokumenty, w których zostały zapisane zdarzenia dotyczące nas – poczynając od metryki urodzenia aż po akt zgonu. Niektóre z tych śladów jako niematerialne fakty kulturowe są nietrwałe i znikają zaraz po zaistnieniu zdarzenia (jak na przykład zaśpiewana piosenka), inne natomiast mogą prze-trwać wiele, wiele lat. Przykładem są rysunki na ścianach w jaskiniach lub zapisy na tabliczkach glinianych sprzed tysięcy lat. A ileż rozmaitych skoja-rzeń mogą wywołać kopie myśli przekazanych przez ludzi z minionych epok. I ślady takie sprawiają, że człowiek „żyje” mimo swojej śmierci tak długo, jak długo istnieje informacja, którą pozostawił, a zatem jak długo istnieje szansa, że ktoś tę informację odczyta i wspomni jej autora.
5. Niektóre informacje generowane przez człowieka mogą nawet niejako wko-rzenić się i pozostać w tradycji i kulturze wielu narodów i pokoleń. Ich przy-kładami są legendy i zwyczaje. Jest nimi także język, który staje się swoistym
kanałem przekazu myśli ludzi posługujących się danym językiem. Takie in-formacje Richard Dawkins nazwał memami (mem – od memory). Zdaniem tego atora, pewne informacje (wspomniane memy) powielają się, „przeska-kując” z jednego mózgu do innego w procesie komunikowania się i szeroko rozumianego naśladownictwa za pośrednictwem słowa mówionego i pisane-go, za pośrednictwem dźwięków i obrazów. Dawkins pisze (Dawkins, 2012, s. 368): „Po naszej śmierci pozostają po nas dwie rzeczy: geny i memy. (…) do dnia dzisiejszego na świecie ostał się może jeden lub dwa, a może nie ostał się żaden z genów Sokratesa, ale czy ma to jakiekolwiek znaczenie? Zestawy memów [czyli myśli, idei i dzieł – dopisek B.S.] Sokratesa, Leonarda, Koper-nika czy Marconiego wciąż są pełne wigoru”.
6. Mannuel Castells (2013), analizując obraz przemian społecznych od feuda-lizmu aż po współczesność, podkreśla, że obecnie wyraźnie ujawniają się zręby nowych relacji społecznych w szerokim sensie – informacjonizmu jako nowej formacji budującej współczesne materialne podstawy działalności go-spodarczej i społecznej. Jest to termin odnoszący się do tej samej rzeczywi-stości społeczno-gospodarczej, którą dotąd od ponad dekadę określa się jako społeczeństwo informacyjne. Informacjonizm to ustrój zorientowany na roz-wój technologiczny, związany z procesami komunikowania się społecznego oraz coraz wyższego poziomu złożoności w przetwarzaniu informacji i aku-mulacji wiedzy. Zdaniem Castellsa, informacjonizm jako ustrój jest opar- ty na trzech filarach: na uwarunkowaniach formalno-administracyjnych, infrastrukturze technicznej – technologii informatycznej oraz na kulturze w szerokim znaczeniu. Przy tym ważną część tej kultury stanowi kultura in-formacyjna.
7. Istotą kultury jest to, że wnosi ona określone wartości etyczne: normy i zasa-dy, które regulują wzajemne stosunki między członkami danej społeczności. Są to zarazem wyznaczniki (kryteria) oczekiwań społeczności w stosunku do jej członków. Jeżeli zatem któryś z członków „wyłamie się” spod tych zasad i norm, to sam siebie skazuje na margines danej społeczności. Wyjątek mogą stanowić wybitne jednostki, które dzięki swojemu oddziaływaniu na otoczenie mogą spowodować pojawienie się nowych tendencji kulturowych. Ale takich jednostek jest niewiele i nie każdy może liczyć na odegranie takiej roli w swoim otoczeniu. Wprawdzie kultura nie ma bezpośredniego związku z biologiczną, fizyczną egzystencją człowieka, to jednak jej znaczenie jest ogromne jako aparat przystosowywania się jednostki do zbiorowości
spo-łecznej. Zbiorowość, w której człowieka pragnie odnaleźć dla siebie miejsce, oczekuje od jednostki zachowań zgodnych z jej preferencjami, wartościami moralnymi, etycznymi, zwyczajami – zgodnych z elementami kultury danej społeczności.
Spostrzeżenie to w pełni odnosi się do kultury informacyjnej i jej roli w społeczeństwie informacyjnym – poznanie wymagań pod tym względem, for-mułowanym przez nią pod adresem swoich członków, pozwoli im na aktywne włączenie się w funkcjonowanie w ramach społeczeństwa według preferowa-nych kryteriów; zaniedbanie tych wymagań doprowadzi jednostkę do znalezie-nia się na marginesie zachodzących przemian. Czasami pojawiają się alarmujące głosy o wykluczeniu społecznym pewnych grup z powodu braku dostępu do określonych środków technicznych, np. do komputerów. Jednak nie sam brak takiego dostępu staje się powodem wykluczenia, może nim być także zwykłe lek-ceważenie norm i zasad formułowanych przez kulturą informacyjną. Zauważmy, że nowe technologie informacyjne tak dalece zmieniają te postawy, iż szereg dotychczasowych zachowań (palenie tytoniu lub zażywanie narkotyków wśród aktywnie żyjących mężczyzn) zanika, a na to miejsce wkraczają zachowania kształtowane przez komputery i sieci komputerowe. Kształtuje się cyberkultura, czyli kultura informacyjna poszukująca nowych możliwości zwiększenia zakresu działalności człowieka. Interesujące w tej kwestii są spostrzeżenia Derricka de Kerckhove (de Kerckhove, 1996).
dezyderaty kultury informacyjnej
Nawet tak ograniczony obraz kultury informacyjnej – jej cech i roli – uwi-dacznia jej kluczową rolę w społeczeństwie jako środowiska mentalnego, w któ-rym kształtuje się i toczy życie społeczne. Warto podkreślić, że wszystko, co człowiek czyni, na początku rodzi się w jego umyśle. Poziom procesów myślo-wych i modele myślowe determinują skutki działań i rozwój społeczny. Kultura informacyjna staje się w tym kontekście infrastrukturą mentalną, niezbędną do funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego, szczególnie w warunkach roz-wijającego się informacjonizmu.
Z tego klarownie wynika konieczność podejmowania wysiłków w kierunku wzmacniania i wzbogacania jej poziomu i treści. W szczególności na uwagę
zasługują pewne postulaty w tym kierunku. Nazwiemy je imperatywami kultury informacyjnej.
1. Kultura informacyjna wymaga systemowego kształtowania świadomości jej roli i znaczenia w społeczeństwie. Szczegółowe dezyderaty w tym zakresie wynikają z założeń cytowanego już Furmanka i z przypisywanych jej cech i funkcji społecznych, w którym tworzy ona porządek społeczny, gwarantu-je ciągłość społeczeństwa dzięki przyjętemu systemowi wartości i zasadom współżycia społecznego.
2. Kultura informacyjna zakłada myślenie informacyjne: dążenie do wiernego ujmowania za pomocą informacji otaczającej rzeczywistości i postrzeganie otoczenia jako układu dynamicznie kształtujących się procesów informa-cyjnych towarzyszących procesom i zjawiskom rzeczywistości materialnej. Kształtuje to kulturę myśli, czyli sposobu traktowania otaczającej rzeczywi-stości i budowania modeli myślowych zjawisk, zdarzeń, procesów i obiektów należących do niej. Modele te człowiek buduje z wykorzystaniem znanych mu pojęć i terminów (na podstawie własnego tezaurusa pojęciowego) oraz ukształtowanych wzorców myślowych i umiejętności obiektywizacji odbie-ranych informacji. Im bogatszy jest posiadany zasób tych pojęć i terminów, tym bogatsze mogą zrodzić się modele nowej rzeczywistości.
Myślenie informacyjne wymaga w szczególności:
a) dbałości o poprawne odczytywanie treści w odbieranych komunika-tach: dbałości o poprawną interpretację tych treści bez „dopisywania” własnych intencji (co można nazwać nadinterpretacją informacji) oraz dążenia do odczytania pełnej treści, jaką przekazuje nadawca (subinter-pretacja informacji);
b) dbałości o język przekazu – musi on odpowiadać poziomowi języka od-biorcy informacji.
Kultura informacyjna to dbałość o prawdę i tylko prawdę.
3. Kultura informacyjna zakłada nieustanny proces rozwijania wiedzy o infor-macji. Jednym z ważnych elementów składowych tej wiedzy jest znajomość i budowanie podstaw teoretycznych informacji. Z całą pewnością w litera-turze specjalistycznej można znaleźć szereg publikacji, których celem jest opisywanie wybranych teorii w tym zakresie. Przykładem mogą być prace J. Oleńskiego (Oleński, 2010). Trudno jednak doszukać się w nich spełnienia postulatów formułowanych przez G.G. Scarrotta w artykule, w którym autor dowodzi konieczności prowadzenia badań w zakresie skonstruowania
pod-staw teorii informacji, ale innej niż znana teoria Shannona (Scarrotta, 1985). Chodzi o zbudowanie takiej teorii, jak podkreśla autor, która będzie w stanie wyjaśnić istotę informacji na podstawie obserwacji i badań empirycznych oraz stworzy podstawy do budowy systemów informacyjnych opartych na teoretycznych podstawach wyjaśniających zarówno istotę informacji, jak i jej własności i uwarunkowania realizacji procesów informacyjnych. W cykl tych postulatów wpisuje się także artykuł Christophera J. Tully’ego, w którym au-tor formułuje szereg warunków, jakie musi spełnić dyscyplina stawiająca so-bie za zadanie rozwinięcie wiedzy na temat informacji (Tully, 1985). Wśród nich autor wymienia:
a) wkład dyscypliny w rozwój rozumienia informacji i jej wykorzystania; b) stopień formalizacji analizy informacji i (lub) formalizacji języka jej opisu; c) zakres badań struktury informacji ze względu na istotne dla informatyki
kategorie: znak, dana, tablica, formuła, lista;
d) relacja między „semantyką maszynową”, rozwijaną przez informatykę (computer science), i treścią informacyjną w kontekście relacji społecz-nych;
e) wiarygodność (credibility) informacji;
f) badanie kosztów i wartości informacji w ujęciu dokładniejszym niż to czynią ekonomiści i inni specjaliści;
g) analiza zbieżności pojęć związanych z informacją w konfrontacji z dzia-łalnością człowieka;
h) drogi interakcji informacji w działalności człowieka.
Jak zatem widać, kardynalne zadanie, jakie stawia Tully, a także tezy Scarrotta to wzajemnie uzupełniająca się myśl w sprawie konieczności rozwinięcia prac badawczych w zakresie budowy spójnej i użytecznej teorii obejmującej zagadnienia informacji w konfrontacji z działalnością człowieka, zwłaszcza w kontekście rozwijającego się społeczeństwa informacyjnego.
4. Kultura informacyjna wymaga jej kształtowania na każdym etapie życia współczesnego człowieka, poczynając od edukacji szkolnej. Podkreśla to w swoich publikacjach Batorowska (Batorowska 2009). Szczególna rola w tym zakresie przypada instytucjom edukacyjnym na poziomie wyższym – uczelniom. Można jednak z łatwością dostrzec brak zainteresowania uczel-ni w tym zakresie. Owszem, dużo uwagi poświęca się zarządzauczel-niu informacją czy jej gromadzeniu, ale w programach nie ma przedmiotu poświęconego zagadnieniom, o których pisze Tully czy Scarrott.
podsumowanie
Przedstawione refleksje w spawie kultury informacyjnej, a w szczególności w sprawie rodzących się dezyderatów w tym obszarze stanowią zaledwie nie-wielki wkład w rozpoznanie tego obszaru badawczego. Jednak już one odsłaniają bogactwo i złożoność zagadnień związanych z tą tematyką. Rozwinięcie badań w tym zakresie ma doniosłe znaczenie zwłaszcza w kontekście rozwijającego się społeczeństwa informacyjnego. Podjęcie wyprzedzających analiz i formu-łowanie konstruktywnych postulatów przyczyni się do rozwinięcia wspomnia-nej w artykule infrastruktury niezbędwspomnia-nej do rozwoju i funkcjonowania tego społeczeństwa.
Stawia to wyzwania przed ośrodkami, które z założenia powinny aktywnie przyczyniać się do rozwoju kultury informacyjnej – przed uczelniami. Konieczne staje się wzbogacenie programów dydaktycznych o włączenie doń przedmiotów poświęconych informacji i związanych z nią tematów pochodnych, a w szczegól-ności o przedmiot kultura informacyjna.
Bibliografia
Batorowska H. (2009), Kultura informacyjna w perspektywie zmian w edukacji, Stowa-rzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa.
Batorowska H. (2013), Od alfabetyzacji informacyjnej do kultury informacyjnej.
Rozważa-nia o dojrzałości informacyjnej, StowarzyszeRozważa-nia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa.
Castells M. (2013), Społeczeństwo sieci, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Dawkins R. (2012), Smolubny gen, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Dunaj B. (red.), 1996, Słownik współczesnego języka polskiego Wydawnictwo Wilga, Warszawa.
Furmanek W. (2004), Kultura informacyjna kategorią pedagogiki współczesnej, w: Dydaktyka informatyki. Problemy teorii, red. W. Furmanek, A. Piecuch, Wydaw-nictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
de Kerckhove D. (1996), Powłoka kultury. Odkrywanie nowej elektronicznej
rzeczywisto-ści, Wydawnictwo MIKOM, Warszawa.
Kłoskowska A. (1983), Kultura masowa, PWN, Warszawa.
Oleński J. (2010), Teoria informacji, w: Informatyka gospodarcza, red. J. Zawiła-Niedź-wiecki, K. Rostek, A. Gąsiorkiewicz, t. 1, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Scarrott G.G. (1985), Information, the life blood of organization, „The Computer Jour-nal”, vol. 28, nr 3, s. 203–205.
Tully C.J. (1985), Information, Human Activity and the Nature of Relevant Theories, „The Computer Journal”, vol. 28, nr 3, s. 206–210.
iMpeRatiVe S oF inFoRMation cultuRe
Summary
The concept culture, and consequently information culture, has different meanings and can be considered from different points of view. In the paper, we consider culture (and information culture) in the anthropological sense as a common attainment of the members of a community, gained in the course of their activity.
In this contexts, a question of the base of development of information culture as a mental infrastructure of information society arises. In the paper, we formulate the follo-wing desiderates in this area:
1) There is a need of a systematic development of the consciousness of the crucial role of information in society.
2) There is a need of forming a habit of information thinking in the sense of consi-dering the realty in terms of information and information processes.
3) Information culture implies a permanent development of knowledge on infor-mation: its functions, properties, etc.
4) Information culture requires a systematic education – beginning at the school education, and continuing at the high level at the universities.
Translated by Bogdan Stefanowicz
