318 Kronika
9. (3 w ykłady) Leonardo da V inci i początek now oczesnej inżynierii. 10. (2 w ykłady) W ynalazek druku i odlew u czcionek.
11. (1 w ykład) Agricola i inżynieria górnicza.
12. (5 w ykładów ) M aszyny i przem ysł w łókienniczy do 1800 r. 13. (3 w ykłady) Rozwój dokładnego m ierzenia czasu do 1800 r.
14. (7 w ykładów ) Rozwój i zastosow anie źródeł energii w latach 1500— 1830. 15. (3 w ykłady) Obrabiarki i produkcja m asow a (1500— 1850).
16. (5 w ykładów ) D oskonalenie m aszyny parowej. Zastosowanie czystej nauki do inżynierii przez Rankina-.
17. (3 w ykłady) Turbina parowa. 18. (3 w ykłady) K otły parowe.
19. (4 w ykłady) S iln ik i gazow e i na płynne paliw o. 20. (3 wykłady) S iła wodna.
21. (2 w ykłady) Pompy. 22. (1 w ykład) Przekładnie i tarcie.
23. (2 w ykłady) M etalurgia i nowe m ateriały. 24. (1 w ykład) O dlew nictw o i hutnictwo.
25. (5 w ykładów ) Metody w arsztatow e. Precyzja pom iarów i procesów. 26. (5 w ykładów ) Zastosow ania do transportu drogowego.
27. (3 w ykłady) Zastosowania w kolejnictw ie.
28. (3 w ykłady) Zastosowania do transportu morskiego. 29. (1 w ykład) Zastosow ania w rolnictwie.
Prowadzę rów nież w ykład (45 godzin) o przem yśle i technice am erykań skiej oraz specjalistyczne sem inarium historii budow nictw a okrętów w o jennych.
Początek został zrobiony, lecz jest to tylko początek. N ie mamy nawet pew ności, jakie m iejsce historia tech n ik i pow inna zająć pom iędzy uznanym i dyscyplinam i uniw ersyteckim i. Dla m nie jest jasne, że nie jest ona częścią h istorii nauki, choć za taką jest ogólnie uważana. D aleko słuszniej moim zda niem jest uważać historię tech n ik i za odrębną gałąź historii gospodarczej. Tym czasem jednak dziecię to w ym aga starannego naukowego odżywiania, ażeby mogło rosnąć. Jego rodziców możemy ustalić później *.
Robert S. Woodbury
KONFERENCJA NAUKOWA W PRADZE POŚWIĘCONA LITERATURZE OŚWIECENIA
W dniach od 2 do 4 listopada 1959 r. odbyła się w Pradze konferencja naukowa pośw ięcona problemom literatury O św iecenia Europy środkowej i w schodniej. K onferencję zorganizował K om itet Słow iański Czechosłowackiej A kadem ii Nauk, w zię li w niej udział przedstaw iciele nauki bułgarskiej, n ie m ieckiej, polskiej i w ęgierskiej.
4 Autor pragnie złożyć podziękowania Polskiej A kadem ii Nauk a w szcze gólności prof. drow i E. O lszewskiem u za ich uprzejm ość i gościnność wyrażoną w zaproszeniu go do w ygłoszenia tego odczytu w czerwcu 1959 roku, jak rów nież za nadzwyczajnie m iłą w izytę i danie m u sposobności obejrzenia w cze snych okazów tech n ik i w Polsce.
J M H B B I S M ® - ? ? * 51* 1: ; - X i ^ •• f ‘ - • y '
■'• ■ ■ -' ^ • ■ ' v s '' ' , ■
Kronika 3 1 9
Jakkolw iek tem atyka referatów dotyczyła głów n ie problem ów literackich, d yskusja skupiła się przede w szystk im w okół zagadnień kultury O świecenia. Sprowokow ał do niej referat prof. dra Ludw ika Svobody o społecznym podłożu rozw oju środkow o- i w schodnioeuropejskich literatur w X V III w ieku, który w ysun ął szereg zagadnień ogólniejszych.
O św iecenie w Europie środkowej i w schodniej różniło się sw oim cha rakterem od O św iecenia zachodnioeuropejskiego. Podstaw ow ą cechą k ultury O św iecenia jest rozkład feudalizm u i k ształtow an ie się św iadom ości now ego narodu. A le zjaw iska te inaczej w yglądały w krajach m onarchii habsburskiej, inaczej w A n glii i Francji, jeszcze inaczej w Polsce i w Rosji. Sytuacja n ato m iast w Bułgarii, która w tym czasie znajdow ała się pod panow aniem Turcji, nie da się w ogóle porównać z kulturą O św iecenia, jaka rozw ija się na zacho dzie i w środkowej Europie.
Znam ienne dla charakterystyki stosunków k ulturalnych w krajach m o narchii habsburskiej jest to, że jednym z podstaw ow ych pojęć jest pojęcie józefiuizm u. Mianem tego obejmujemy, jak wiadom o, ogół ten dencji p oli tyczno-społecznych związanych z osobą Józefa II.
W d ysk u sji na tem at ośrodków ideologii O św iecenia zwrócono uw agę na niedocenioną rolę Holandii, gdzie w drugiej połow ie XV II w iek u sk up iał się żyw y ruch um ysłow y, skąd prom ieniow ały później idee tolerancji i hum anita ryzmu. M ówiono o znaczeniu Christiana W olffa i w p ływ ie, jak i on w yw ierał, podkreślono także rolę Jana A m osa Kom eńskiego, który był prekursorem nowoczesnej m yśli pedagogicznej.
Przedmiotem d ysku sji stało się także zagadnienie demokratyzmu i libera lizmu, jako ten dencji ujaw niających się w programach społecznych i politycz nych Oświecenia, chociaż rozw iniętych dopiero w czasach późniejszych. W związku z tym podkreślono rysy w spólne znam ionująe kulturę O św iecenia krajów Europy centralnej i w schodniej. Są to tendencje antyfeudalne o róż nym — w zależności od sytuacji politycznej — obliczu i nasileniu. W krajach znajdujących się pod obcym panow aniem budzą się w tedy ruchy narodowe, które w pływ ały na charakter i kierunek rozw oju literatury.
Osobnym zagadnieniem było zagadnienie teatru i rola czasopism w w ie ku XVII. .Zarówno teatr jak i czasopism a odegrały w ażną rolę w upow szech nianiu treści Oświecenia, jakkolw iek i w tej dziedzinie w ystąpiły różnice w zależności od kraju, w którym te zjaw isk a w ystęp ow ały.
K onferencja m iała charakter roboczy. Chodziło o przedyskutow anie n aj now szych w yników badań nad kulturą i literaturą O świecenia, o u św iado m ienie sobie podobieństw i różnic między objaw am i kultury O św iecenia w p o szczególnych krajach, o skonfrontow anie stanow isk naukowych, o w ym ianę doświadczeń i poglądów na aktualne problem y naukowe. K onferencja spełniła zadania, jakie p ostaw ili przed nią jej organizatorzy. D yskusja toczyła się w atm osferze nacechowanej szczerością i serdecznością, gościom z zagranicy um ożliw iono zw iedzanie w szelk ich ośrodków naukowych, a m ili gospodarze dołożyli starań, ażeby konferencja pośw ięcona O św ieceniu stała się jeszcze jednym ogniw em łączącym badaczy naukow ych różnych krajów i w yrazem stale rozw ijającej się w spółpracy m iędzynarodowej.
