Henryk Wiklak
Brzeziny, woj. skierniewickie.
Stanowisko 8
Informator Archeologiczny : badania 17, 188-189
ia«
-Do Lwa ray t a t Ł ó d zk i K a te d r a i r o h e o l o e l l w Ł odzi
Bed en l i p r o «adz 11 cc с г Tad a us* J . H o rte n * , O piekę n a u k o ·» a p re * o w e ł d o n , d r J a rz y K m la o ld sk l, F in a n so w a ł U rząd l o j s s ó d z k l we W łocławku, (famy aezon b ad ań . S o ln y zamku / z H V -X T III w ,/ .
e k sp lo ro w a n o I F I I - w l a o z n ą p iw n ic ę , z n a jd u ją o ą a l ę a z a c h o d n ie j p a r t i i budynku S k rz y d ła p o łu d n i owego zamku, n a k t d r ą n a t r a f i o n o p o d e z a a p r a n o d g ru z o w u ją o o - z e b a a p ta c z a ją c y ob, B yło t o p o m la tz - o a a n ie o e y o la r a n h o k o ło 6 , 5 z 3 ,0 m, p r z y k r y t e a k le p le n le m kolebkow ym , k tó r e g o wyaokodd a a h a ła ■ lę od 1 ,1 do S ,3 a , brukowane kam ień l a z ł p o ln y m i i r a d n i e ] w iw lk o d o l, Wajdo la d e p lw o lo y z n a jd o w a ł· ■ lę w p r i y z i a m iu od s t r o n y d z ie d z ld o a . Nad n i ą ulokow ane p o m ie sz c z e n ie o b i l l e j o l a nk ra i lonym p r a e - z n a o z a n tu , k tó r e g o p o d ło g ę s ta n o w iła p o s a d z k a z p ł y t e k c e g la n y c h o w ym iarach 19 z 19 * 5 o a , u ło - Aona n a pod syp oa p ia s k n w a j·
W c a łk o w i o l a p rz e m ie sz a n y m , grugowo-ziamnym w y p s ln la k u o b ie k tu / o . in » z a p a d n ię ta a k i a p l a n i e 1 p o sa d z k a p o m ie s z c z e n ia n a d p l m l o z n a g n / z n a le z io n o k i l k a s e t fragm entów n a c z y d g l i n i a n y c h 1 k a f l i p la o o w y e h , u ła m k i s z k ł a / g ł d a n i a k a t Io w a g o /, k i l k a d z i e s i ą t s i l n i e skorodow anych gwoddai 1 haków ,
tz w , zzmek kołowy od b r o n i p a l n e j , s t r u g s t o l a r s k i t t p , , pnohodząoyoh s X V II-X V III a t u l e c l a . O d s ło n ię to m .i n . z n a c z n a p a r t i a d z i a d a l d c a zamkowago, budynku w sch o d n ieg o 1 p o łu d o lo e a g o , , oo p o z w o liło n a ozęd o lo w e u z u p e łń l a n i a r z u t u o a ła g o z a ł o ż e n i a . Z a b e z p ie c z a n ie s u b s t a n o j l a r o h l t e k - tc o lo z n e j kun c e n tr o w a ł o s i ę g łó w n ie wokół ubytków w kanlannym l i o u z a c h o d n ie g o g u r u obwod oaa go i r e k o n s t r u k c j i Jag o p r z y p o ry d ro d k o w a j. Wykonano t a l p r a o a m u ra rs k ie w w y sk sp lo rowan a j p iw n ic y ·
Z a b y tk i 1 dokum entw oja z n a j d u j ą a i ę w K a te d r z e A r c h e o lo g ii U n iw e r s y te tu Ł ó d zk ieg o , P rz e w id u je a i ę k o n ty n n a o ję badad. p a t r z n e o l i t l f r a e i n B a g lo n a ln a w B rz e z in a c h B a d a n ia p r o w a d z ił d r H en ry k W lk la k , F in a n s o w a li WK2 w S k i e r n ie w i c a c h , T o w e ra y stее P r z y j a c i ó ł M ia s ta i Muzeum w B r z e z in a c h , D ru g i sezon b a d a d . O sada n i e j a k ą / Z I T /Z f 1 I Ï I I w . / .
Osiom p r a c b y ło 1 1 / p o g ł ę b i e n i e i odbudować la s t u d n i z П Т / I T w ie k u , 2 / p o s z a r z a n i a t a r a n a bada wo ze gn w o b r ę b ie bu d o w li n r 1 o d k r y ta ] w ro k u u b ie g ły m .
S tu d n ia - d r ó d ł o b i j ą c e j do d z id w ody, zbudow ana b y ła z b a l i dębowych n a g ł ą b 1 w zm ooaittia ■ d o la k o n s t r u k c j ą ramową 1 d ra n ic a m i dębowymi. K o n s tr u k c ja s t u d n i g ó r ą u l e g ł a r o z e b r a n i u d o oko ł o 75 om pod p o w le r z o h n lą z ła m i. B e k o n a tru k o Ją o b j ę t o j e j z n l s r j i d n a S9™ 1 ozędó o Ł ą c z n a ] wyao- k o d o l 170 om, Z odbudowy t a ] w y s ta ją nad p o w ie r z o b n ią a ls w l o ty ło S S c m , r e s z t ę k r y j « z ie m ia , l a d s t u d n i ą wbudować o sm u k ły , dwuspadowy d a s z a k w s p a rty o s c z t « i e t h s k u p a c h n a r c i e ik o wy o h . C a l odd
rw k c D S tru k o Jl wykonano z d r a s n ę dębow ego. Obok s t u d n i u sta w io n o t a b l i c ę I n f o m a o y jn ą i t a b l i c ę urzędow ą " O b ie k t Zaby tkow y".
P ra o a wykop a l l skowa w o b r ę b ia bu d o w li n r 1 o b j ę ł y ta r a n o ł ą c z n e j p o w ie rz c h n i 5 7 t? ,
k a j ą e w je d n ą o a ło d ó wykopy z u b ie g łe g o ro k u od s tr o n y z a c h o d n i e j , I w yniku badad o d e i u o i ę t o f r a g e m ant p ó łn o c n e j Ś c ia n y b u d o w li n r 1 / o d k r y t a ] częd o io w o w ro k u u b ie g ły m /, p o o h o d z ą o a J a I Y I I w iek u . Pu n lam an t o a s a r o k o ś c i 60 om zbudowany b y ł z g łazó w 1 "brukowanyoh*kwmiwnl p o ln y c h b a s t a d n a j *' zap raw y m u r a r a k i a j . P od fundam entem i obok n i e g o o d k r y to d a l s z ą ozędó k o n s t r u k c j i d r a » l a n e j n r £ g IIV /Z Y w ieku 1 d la d y l a garów p raw d o p o d o b n i· z u l l o y n r 1 , S ta n d rew na b y ł t u w yjątkow o s ł a b a zaohcw any.
B n z rid K trJA iBti • o j , w łooław ekIw S ta n o w isk o ę В SZCZOT ' w o j. s k i a r n i a w i o k l s Stan ow isk o β U B IO W IK I ■ o j, w ło o ła w sk is
IBB
-I n e a u t e r z xuohumy a t a r o w l ą : u ła a k l n a o z y d g l l n l e n y o h , fra g m e n ty k a f l i planow y oh a p o la n ą 1 baz po la w y , g ru d k i p o l e p y , f r e u t e n ty o a g l o l , u i a l l o z a a p rz e d m io ty Ż e la z n a , Z n a le z io n o j u ta k ta l w i a
m o o e tk i: Je d n a m ie d s la u a t a a , "bor* ty n k * " a n sa a d a p a n o w a n ia Ja n a Z a z la ia rwa . sm a le n io m a obok b u· d o w li в г 1 , a d ru g a s r e b r n a tzw . * a a e la ą r y a k i* z ozasdw p an o w an ia Zygmunta I I I Wazy - z n a le z io n a
a e ’:U ln i.
F e t e r l a ł ; z n a j d u j ą a l g a Muzatm B a g io ja lo y a w B r z e z in a c h , P ra o * pow inny byd k o a ty n u o w u is .
dCDTHIg k 'œ o u n H*rodowa w o j, e a o z a o ld z k la w 3 z o z a o ln l*
S ta n o w itk o £
B a d an ia p r o w a d z iła d r H e le n a H a lin o w s k s-Ł a z a rc z y k . F in a n so w a ło Muzetm ttarodow a ■ S z o z a o ta la i WTZ a S z c z e c in i * . P i ę t n a s t y ' ae z on b a d a d . C m en tarzy sk o d re d o io w lo o z n * /X - XIV w ./ , K ontynuowano b a d a n ia w ykopaliskow a z l a t u b i e g ł y c h . F re o a k o n o e n tro w a ły a l ą p rz e d * a a z y a tk im p o z a c h o d n ia ] i p d łn o o n a j s t r o n i e m g d r z a , n a t a r e n i a z a g ro ż o o y d g łę b o k ą o r k ą . F rz sb a d ą n o 3 i V * a r a e k a p l o r u j ą o £ o l a ł o p a la * g roby k u l t u r y ł u k y o k l s ] , 1 o l a ł o p a l n y i 29 a z k i a l s towyoh f.Obdw w cze s- n o d re d n lo w ia o z n y o h . P o n a d to uohwyoooo p r z e b i e g rowu g ro d z ą c e g o om an tarzy ak o od s t r o a y p d łn o o n a j
o ra z p a le ń la k o k u lto w e , u sytuow ana tu z p rz y ro w ie ,
W ~ zaohodnlej p a r t i i c m e n ta rz y sk a u k ła d pochdwkdw wzkl a l e towyoh b y ł n i e r e g u l a r n y * Z m a rli u ło - Z an i b y l i n a o a i Η-Ξ lu b t a l n a o s i Ш . Ha w y p o a a la n l* ty oh grnbdw s k ł a d a ł y s l ą n o g a , k a b łą o z k l a so w a ta m ały ch ro z m ia rd a o r a z p ao l o r k i . Z m a rli p o o h o a a n l z o s t a l i a d r e w la n y oh t r a m a c h l u b b e z - p o d r a d n lo a Jamach aziam n y o h .
H p d łn o o n a j p a r t i i omen t a r r y eka Układ p o o h d ak d a b y ł re g u la rn y - n a o s i HS. Z m a rli p o o h o a a o l bądd w Jamaoh a z ia m n y o h , bądd a tru n n a o h d r e w n ia n y c h , o z ę a to z o b sta w ą k a m ie n n ą . Ha w yposażenie ty c h g ro b d * s k ł a d a ł y s l ą p r z e d m io ty u b y tk u c o d z ie n n e g o , j a k : n o te 1 k r z e s i w a , ozdoby a p o a t a o l k a b - łą o z k d w sk ro o lo a y o h wykonanych za s r e b r a , b rą z u bądd z o ło w iu , z a u a z n lo s , p s o i o r k i 1 p l s r d o i a n k i c r s z m onety·
O b szar p rz e b a d a n y w omawianym s e z o n ie wykopaliskowym o b j ą t y J a s t poohdwkaml z p l s r w s z s j i d r u g i e ] f a s y u b y tk o w a n ia c m e n ta rz y sk a 1 datow any ad k o d o a X do połowy X I I I w lak u .
B a d a n ia bądą k o n ty n u o w an a·
OlSCBtlrfw P .P . F r a o o w l* K o o s a rw a o ji Z a b y tk i* - Zamek F ra n owo l a i roh* e l o g i oano»K ons*r wet o r s k a
O d d z ia ł а Н а г и * w i*
B a d a n ia p r o w a d z iła m gr V a r i a P l k u l i d a k a - C l u k . F in a n so w a ło a ia n h a o o w a k l* ro w arz y atw o Haukowo. D z i e s i ą t y aazon b ad ad · ir e d n io w ls o z n y z a a o k k s l ą i ą t m aao w iao k lo h ,
O baony aa Eon b y ł o s t a tn i m stą p am p r a o p ro a a d z o n y o l. n a z a w ą t r z zam ku. P rz e b a d a n o je d e n ad Ol* wykopdw o l ą o w a j p o w la rz o h O l 13 3 z 2 . Hykopy z lo k a liz o w a n a były wokdł zamku od strom y a s o h o d n la j, p o łu d o lo w w j i z o o h o d n ia j. V w yniku p rz sp ro w o d so n y o h p ra o u s t a lo n o :
1
/ Zamek otoozou y b y ł f o s ą , k td r a ] b r z e g i z e w ą t r s n y 1 waanątrzny umocniona b yły poziam o układ an y a l do sk a z i p ilo to w a n y m i p r z e z pionowo b i t a p a l a . B rzeg w ew ą trzn y o d s ło n ią t o aa w ezyntkloh s tr o n zamku, n a to m ia st b rzeg z o w ą tr z n y od wsohodu, p o łu d n ia 1 sso h o d u , od p d łn oon oj stro n y w ohwl*1 1 ob eon oj zn a jd u ją s l ą podmnkło ł ą k i w ie m o t llw la j ą o a p o szu k iw a n ia . Drewniane um ocnienia wew-
n ą tr z n o g o b rzegu fo s y zach ow ało a ią aa w siy a tk lo h str o n do J s d n o llt o j w yaok od ol, n a to m ia st sa w . a ą tr a n y b rzeg ed str o n y w sohod n ls] 1 p ołu d n iow a] wy r a d n ie z o s t a ł rozebrany a o z e n ie k o le j n e j n lw e . l a o j l wokdł zamku, uaohowat s i ą Jedyni* jedan w agląd n lo dwa poziom y daaak, Od stro n y zachodni*J ш о
00
la n i* saohow ało s l ą do a y so k o d o l oz bar* oh da sa k . Ho t l i w*, S e w ykorzystano t ą k o n etr u k o ją aldrw a l o do a a o o n la n ia g r o b l i w k i*ru n ku m ia sta . Szwrofcodd fo s y w y n o siła od 17 do 1 * m etrdw ,natom iastj a j głąbokodd n lo p r z a k r a o ia ła