Jan Grześkowiak,Urszula Huszcza
Jedwabno, gm. Lubicz, woj. toruńskie
Informator Archeologiczny : badania 13, 261-262
- 261 - U z u p e łn ie n ia s e z o n u 197β CH M IE L E WO, g m . S t a r y L u bo ty ń U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. o s t r o ł ę c k i e I n s ty tu t A r c h e o lo g ii S ta n o w is k o 1 B a d a n ia p r o w a d z iła m g r J o a n n a K a la g a . K o n s u lta c ja d o c . d r h a b . M a r ia M ic k ie w ic z . F in a n s o w a ł W KZ w O s t r o ł ę c e , D ru g i s e z o n b a d a ń . G r o d z is k o w c z e s n o - ś r e d n io w ic z n e . G r o d z is k o w C h m ie le w ie p o ło ż o n e j e s t n a d r z e k ą O r z , w ś r ó d p o d - m o k ły c h łą k . N a le ż y do ty p u g r o d z is k n iz in n y c h z je d n y m p i e r ś c i e n i e m w a łó w o ś r e d n ic y m a jd a n u 70 m . Z e w z g lę d u n a z n a c z n y s to p ie ń z n i s z c z e n i a b a d a n ia m i o b ję to p o łu d n io w o -w s c h o d n ią c z ę ś ć o b ie k tu . C e le m ic h b y ło : 1 / r o z p o z n a n ie z ab u d o w y m a jd a n u , 2 / o k r e ś l e n i e k o n s tr u k c ji w a łu , 3 / u ś c i ś l e n i e c h r o n o lo g ii.
W ykopy z a ło ż o n o w p a r t i a c h p rz y w a ło w y c h 1 c e n tr a ln y c h m a jd a n u o r a z p r z e c i n a j ą c w a ty , S tw ie rd z o n o , ż e w n ę tr z e g ro d u z a jm o w a ła z a b u d o w a ly p u p ó łz ie m ia n k o w e g o , K o n c e n tr o w a ła s i ę w je g o p a r t i a c h c e n t r a l n y c h . S a m o w n ę tr z e z a b e z p ie c z o n e by ło a ż t r z e m a l i n ia m i d re w n ia n e g o , p r y m i ty w n e g o g r o d z e n ia . L in ia t r z e c i a - z e w n ę tr z n a - tw o r z y ła r o d z a j ś c ia n y z a p o r o w e j. K o n s tr u k c je te w ią ż ą s i ę z p i e r w s z ą f a z ą fu n k c jo n o w a n ia g r o d u . P o ic h z n is z c z e n iu / p o ż a r / , w m i e j s c u m ię d z y d r u g ą a t r z e c i ą l i n i ą o g r o d z e n ia u s y p a n o w a ł ,, p o p r z e z w y b r a n ie z ie m i sp o d je g o p o d n ó ż a . P o w s ta ła w te n s p o s ó b f o s a od s t r o n y w e w n ę tr z n e j g ro d u i d r u g a o t a c z a j ą c a w a ł po s t r o n i e z e w n ę tr z n e j. W ał d r u g ie j f a z y b y ł w y łą c z n ie n a s y p e m z ie m n y m , k t ó r y d o d a tk o w o w z m o c n io n y z o s t a ł p ła s z c z e m k a m ie n n y m . W ał o d b u d o w a n o w n ie d łu g im c z a s i e po p o ż a r z e . N a jw ię c e j tr u d n o ś c i s t w a r z a u s t a l e n i e c h r o n o lo g ii o b ie k tu , W t r a k c i e e k s p l o r a c j i n ie z n a le z io n o ż a d n y c h z a b y tk ó w , k t ó r e p o z w o liły b y n a j e j u ś c i ś l e n ie , D a to w a n ie o p a r t e z o s ta ło n a d ro b n y c h f r a g m e n ta c h c e r a m i k i p o s i a d a j ą c e j c e c h a c h a r a k t e r y s t y c z n e d la VIH-EX w. JE D W A B N O , g m . L u b ic z U n iw e r s y te t i m . M ik o ła ja w o j. to r u ń s k i e K o p e rn ik a w T o r u n iu I n s ty tu t A r c h e o lo g ii i E tn o g r a f ii B a d a n ia p r o w a d z ił d r J a n G r z e ś k o w ia k p r z y w s p ó ł u d z ia le m g r U r s z u l i H u s z c z y . F in a n s o w a ł W KZ w T o r u n iu . P i e r w s z y s e z o n b a d a ń w n o w e j k a m p a n i i w y k o p a lis k o w e j / p i e r w s z a k a m p a n ia - l a t a 1 9 2 6 , 1928 i 1930, d r u g a - 1961 1 1 9 6 2 /. G r o d z is k o w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e .
W znow iono p r a c e w y k o p a lisk o w e n a w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y m g r o d z is k u w J e d w a b n ie z e w z g lę d u n a p la n o w a n e s p i ę t r z e n i e wód D rw ę c y w L u b ic z u .
262
W s e z o n ie b a d a w c z y m 1978 r . z a ło ż o n o c z t e r y w ykopy o p o w ie r z c h n i 24 m 2 k a ż d y . W ykopy te z o s ta ły u s y tu o w a n e w n a w ią z a n iu do w y ty c z o n y c h w 1962 r , , a b y ic h p r o f ile d a ły p r z e k r ó j p o p r z e c z n y i p o d łu ż n y z a c h o w a n e j c z ę ś c i g r o d z i s k a . W s z y s tk ie o n e p r z y p a d ły n a w e w n ę trz n y s k ło n r o z - s y p ie k ą w a łu , a le w r ó ż n y c h m i e j s c a c h . W t r z e c h w y k o p a c h w a r s tw y w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e w y s tą p iły pod w a r s tw ą p ó ź n o ś r e d n io w ie c z n ą o ś r e d n i e j m i ą ż s z o ś c i o k o ło X m . Z a w ie r a ła o n a p r z e d e w e z y s tk im u ła m k i n a c z y ń g lin ia n y c h , g w o ź d z ie ż e la z n e i in n e p r z e d m io ty z te g o s u r o w c a o r a z f r a g m e n ty c e g i e ł . W je d n y m z w ykopów u k ła d fra g m e n tó w c e g ie ł w s k a z u je n a w y s tę p o w a n ie b liż e j n i e o k r e ś l o n e j k o n s t r u k c j i m u r o w a n e j,
M i ą ż s z o ś ć w a r s tw w c z e s n o ś r e d n io w ie c z n y c h j e s t d o ś ć z n a c z n a i w a h a s i ę w g r a n i c a c h 1, 5 m do 3 m . I n w e n ta r z r u c h o m y j e s t n a r ó ż n y c h p o z io m a c h je d n a k sto su n k o w o j e d n o lity . T r u d n o w ię c o z d e c y d o w a n e w y d z ie la n i e fa z o s a d n ic z y c h . Z in w e n ta r z a n ie r u c h o m e g o n a u w a g ę z a s łu g u ją s p a lo n e b e lk i, l ic z n e ś la d y s p a le n iz n y i s k u p is k a k a m ie n i. R e s z tk i s p a lo n y c h b e le k w r o z s y p is k u w a łu w s k a z u ją na j e g o p r z e k ła d k o w ą k o n s t r u k c j ę , a le w je d n y m z w ykopów , g d z ie e le m e n ty te w y s tą p iły w p ie r w o tn y m u k ła d z ie , w s k a z u ją o n e na k o n s t r u k c j ę s k r z y n io w ą / b y ć m o ż e n a p r a w a w a ł u / . K R Z E S K -K R O L O W A NIW A, g m . Z b u c z y n U n iw e r s y te t W a r s z a w s k i w o j. s i e d l e c k i e I n s ty tu t A r c h e o lo g ii S ta n o w is k a 1 1 7 B a d a n ia p r o w a d z iła m g r J o a n n a K a la g a p o d k i e r u n k ie m d o c . d r . h a b . M a r i i M iś k ie w ic z . F i n a n s o w a ł W K Z w S ie (ile a c h . D ru g i s e z o n b a d a ń . W c z e s n o ś r e d n io w ie c z n e g r o d z is k o o r a z c m e n ta r z y s k o s z k ie le to w e . S ta n o w is k o 1 - g r o d z is k o G r o d z is k o w K r z e s k u n a le ż y do ty p u n iz in n e g o , p i e r ś c ie n io w a te g o , z d w o m a l in ia m i w a łó w . P o ło ż o n e j e s t w ś r ó d p o d m o k ły c h łą k w w id ła c h dwu n ie w ie lk ic h dopływ ów L iw c a .
Z e w z g lę d u n a z n a c z n y s to p ie ń z n i s z c z e n i a c z ę ś c i p o łu d n io w e j, b a d a n ia m i o b ję to c z ę ś ć p ó łn o c n ą . W ykopy w y ty c z o n o n a m a jd a n ie / 2 / , n a w a ła c h / 3 / i w p a r t i a c h m ię d z y w a ło w y c h . O g ó łem p r z e b a d a n o 3 0 5 , 50 m 2 .
C e le m p o s z u k iw a ń b y ło : 1 / u s t a l e n i e s t r a t y g r a f i i n a w a r s tw ie ń , 2 / r o z p o z n a n ie z ab u d o w y m a jd a n u , 3 / o k r e ś l e n i e k o n s t r u k c j i w ałów o r a z 4 / u ś c i ś l e n i e c h r o n o lo g ii,
W w y n ik u p r z e p r o w a d z o n y c h b a d a ń u s ta lo n o , ż e : w n ę tr z e g r o d u b y ło z a b u d o w a n e o b ie k ta m i ty p u p ó łz ie m ia n k o w e g o , k t ó r e k o n c e n tr o w a ły s i ę w ś r o d k o w y c h p a r t i a c h m a jd a n u . O d s ło n ię te z o s ta ły z a r y s y dwu p ó łz ie m ia - n e k , o d d a lo n y c h o d s ie b ie o k o ło 10 m , o w y m ia r a c h 3 m x 2 , 50 m . N a s z c z e g ó ln e w y r ó ż n ie n ie z a s łu g u je p ó łz ie m ia n k a p o s ia d a ją c a n ie c k o w a n e dno w y le p io n e c ie n k ą w a r s t w ą p o le p y , W j e j w y p e łn is k u , s z c z e g ó ln ie w p a r t i a c h p r z y d e n n y c h , s tw ie r d z o n o d u ż e s k u p is k o k o ś c i z w ie r z ę c y c h , p r z e m ie s z a n y c h z d u ż ą i l o ś c i ą c e r a m i k i r ę c z n i e le p io n e j. N a c z y n ia c h a r a k t e r y z u j ą s i ę d o ś ć w y s o k im i, c y lin d r y c z n y m i i o b ta c z a n y m i s z y jk a m i.
