Biuletyn teologii laikatu

Eugeniusz Weron, Józef Michalik,

Teresa Kukołowicz

Biuletyn teologii laikatu

Collectanea Theologica 57/1, 105-118

C o lle c ta n e a T h e o lo g ic a 57(1987) fa sc . I

BIULETYN TEOLOGII LAIKATU

Z a w a r to ś ć : I. N A D W U D Z IE S T O L E C IE S O B O R O W E G O D E K R E T U O A P O ­ S T O L S T W IE L U D Z I Ś W IE C K IC H . 1. O b r a d y K o m is ji do S p r a w A p o s to ls tw a Ś w ie c k ic h . — 2. N a u k o w e s y m p o z ju m w O łta rz e w ie . — 3. D y s k u s ja p a n e ­ lo w a . — 4. G łó w n e w ą tk i d y s k u s ji o g ó ln e j. II. P O S O B O R O W A S Y T U A C JA K A T O L IK Ó W Ś W IE C K IC H W K O Ś C IE L E W Ś W IE T L E « L IN E A M E N T A » (głos w d y s k u s ji p a n e lo w e j). 1. T e o lo g ic z n y a s p e k t a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h . — 2. F o r m a c ja la i k a tu . — 3. S y tu a c ja la i k a tu w K o śc ie le p o so b o ro w y m . II I. P O S Ł A N N IC T W O Ś W IE C K IC H W Ś W IE C IE (głos w d y s k u s ji p a n e lo w e j). 1. W z w ią z k u z o k re ś le n ie m . — 2. Z a d a n ia i z a k re s d z ia ła n ia . — 3. N iek tó re, fo r m y a p o s to la tu . — 4. C h a r a k te r y s t y k a d z ia ła n ia .* I. N A D W U D Z IE S T O L E C IE S O B O R O W E G O D E K R E T U O A P O S T O L S T W IE L U D Z I Ś W IE C K IC H S y m p o z ju m w O łta r z e w ie (16— 18.XI.1985) ' M y śl o p o tr z e b ie sz c zeg ó ln eg o u c z c z e n ia d w u d z ie s te j ro c z n ic y z a k o ń c z e ­ n ia S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II o ra z u c h w a le n ia D e k r e t u o a p o s t o l s t w i e ś w i e c ­

k i c h z ro d z iła się w ś ró d w y k ła d o w c ó w W y ższeg o S e m in a r iu m D u c h o w n e g o

S to w a rz y s z e n ia A p o s to ls tw a K a to lic k ie g o w O łta rz e w ie . O k o lic z n o ś c ią p o b u ­ d z a ją c ą do r e a l iz a c j i te g o z a m ie rz e n ia b y ły o g o ln o k o ś c ie ln e o b c h o d y , z o k a ­ z ji d w u d z ie s to le c ia s o b o r u o ra z s z c z e g ó ln a r a c ja , ja k ą b y ła z a p o w ie d ź z w o ­ ła n ia S y n o d u B is k u p ó w n a r o k 1987, p o ś w ię c o n e g o p r o b le m a ty c e a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h . S e k r e t a r i a t S y n o d u o p ra c o w a ł i ro z e s ła ł do e p is k o p a tó w k r a j o ­ w y c h d o k u m e n t p o d n a z w ą L i n e a m e n t a , k tó r y z a le c a ł m. in. k o n s u lta c ję lu d z i ś w ie c k ic h p r z e d s y n o d e m . M o ty w e m d o d a tk o w y m b y ły o b c h o d y 150-łecia z a ło ż e n ia S to w a rz y s z e n ia i Z je d n o c z e n ia A p o s to ls tw a K a to lic k ie g o . Z a k o ń c z e n ie o b c h o d ó w w P o ls c e m ia ło się o d b y ć w s e m in a r iu m O łta rz e w sk im .

T e o k o lic z n o śc i i m o ty w y s p r a w iły , że p o s ta n o w io n o z a p ro s ić do O łta - rz e w ą K o m is ję E p is k o p a tu ds. A p o s to ls tw a Ś w ie c k ic h n a d o ro c z n ą se s ję o raz w z w ią z k u z ty m u rz ą d z ić n a u k o w e s y m p o z ju m d la u c z c z e n ia ś c is łe j ro c z ­ n ic y u c h w a le n ia D e k r e t u o a p o s t o l s t w i e ś w i e c k i c h . O k o lic z n o ś c ią m o b iliz u ­ ją c ą b y ł ta k ż e f a k t, że ju ż w r o k u 1975, d la u c z c z e n ia d z ie s ią te j ro c z n ic y so b o ru , u rz ą d z o n o w O łta rz e w ie u ro c z y s te s y m p o z ju m , w k tó r y m g łó w n y m m ó w c ą i r e f e r e n te m b y ł ó w c z e sn y m e tr o p o lita k ra k o w s k i k a r d . K a r o l W o j ­ t y ł a .

D la z r e a liz o w a n ia ty c h z a m ie rz e ń p o w o ła n o k o m ite t o rg a n iz a c y jn y sp o ­ ś r ó d w y k ła d o w c ó w W SD w O łta rz e w ie . W p o ro z u m ie n iu z o d p o w ie d n im i w ła d z a m i k o ś c ie ln y m i u s ta lo n o d a tę s e s ji K o m is ji ds. A p o s to ls tw a Ś w ie c k ic h n a d n i 16— 17 lis to p a d a o ra z d a tę s y m p o z ju m n a 18 lis to p a d a 1985 r o k u . D o k ła d n ie w ty m d n iu p rz e d 20 la t y o d b y ło się o s ta te c z n e g ło s o w a n ie u c z e s t­ n ik ó w S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I n a d D e k r e t e m o a p o s t o l s t w i e ś w i e c k i c h . D a­ ta ta s ta ła się d o d a tk o w y m c z y n n ik ie m m o b iliz u ją c y m , b y p rz y g o to w a n ia do. se s ji o ra z sy m p o z ju m u k o ń c z y ć w e w ła ś c iw y m czasie.

* R e d a k to r e m n in ie js z e g o b iu l e ty n u je s t ks. E u g e n iu s z W e r o n S A C ; O łta rz e w .

1. O brady K o m isji ds. A p o sto lstw a Ś w ieck ich

P u n k tu a l n ie o godz. 17 00 w d n iu 16 lis to p a d a 1985 ro z p o c z ę ła się s e s ja K o m is ji E p is k o p a tu ds. A p o s to ls tw a Ś w ie c k ic h . U cz e stn ic z y ło w n ie j 17 c z ło n ­

k ó w k o m is ji. W te j lic z b ie b y ło 7 b is k u p ó w w ra z z p rz e w o d n ic z ą c y m k a rd . F r a n c is z k ie m M a c h a r s k i m , 3 k się ż y o ra z 7 osób św ie c k ic h , r e p r e z e n tu ­ ją c y c h ró ż n e ś ro d o w is k a i re g io n y k r a j u . W o b ra d a c h u c z e stn ic z y ł ró w n ie ż z a p ro s z o n y p r e le g e n t z K U L , ks. p ro f, d r S ta n is ła w N a g y. O tw a rc ia o b r a d k o m is ji d o k o n a ł k s. k a r d y n a ł F r a n c is z e k M a c h a rs k i. W e w p r o w a d z e n iu do p r a c s e s ji u k a z a ł h is to ry c z n e tło o b c h o d u d w u d z ie s te j ro c z ­ n ic y z a k o ń c z e n ia S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II. N a s tę p n ie z a p o w ie d z ia ł g łó w n y t e m a t o b ra d , a m ia n o w ic ie : p rz y g o to w a n ia do S y n o d u B isk u p ó w , k tó r y b ę d z ie p o św ię c o n y a p o s to ls tw u lu d z i ś w ie c k ic h w K o śc ie le i w św ie c ie . W z w ią z k u z ty m z w ró c ił u w a g ę n a d o k u m e n t S e k r e t a r i a tu S y n o d u B is k u p ó w n o sz ą c y n a z w ę L i n e a m e n t a . D o k u m e n t te n z a le c a sz e ro k ą k o n s u lta c ję o p in ii lu d z i św ie c k ic h . N a le ż y się w ię c z a s ta n o w ić n a d sp o so b e m p rz y g o to w a n ia i p r z e p r o ­ w a d z e n ia ta k i e j k o n s u lta c ji. P u n k te m w y jś c ia do d y s k u s ji n a d tą s p r a w ą b y ł r e f e r a t k s. p ro f. d r. .S. N a g y e g o n a te m a t: M y ś l k a r d . K a r o la W o j t y ł y o p o d s t a w a c h a p o s t o l s t w a ś w i e c k i c h . R e f e r e n t o p a r ł sw o je re f le k s je n a s z e ro k im tle n a u k i so b o ro w e j o a p o s to ls tw ie ś w ie c k ic h o ra z n a p r ó b a c h z a s to s o w a n ia t e j n a u k i w ż y c iu a r ­ c h id ie c e z ji k r a k o w s k ie j p rz e z ów czesn eg o je j z w ie rz c h n ik a . N o w a to rs k ą p ró b ą u r z e c z y w is tn ie n ia n a u k i s o b o ro w e j s ta ł się S y n o d K ra k o w s k i, k tó r e g o k o n ­ k r e t n e p r a c e ro z c ią g n ię to n a c a łą o k ta w ę (osiem ) la t. W ty m o k re s ie p o w s ta ­ w a ły p r a w ie w e w s z y s tk ic h p a r a f ia c h zesp o ły s tu d y jn e , złożone g łó w n ie z lu ­ d z i ś w ie c k ic h . I c h z a d a n ie m b y ło p rz y s w o je n ie n a u k i so b o ro w e j s z e ro k im k r ę ­ g o m lu d z i św ie c k ic h o ra z je j z a s to s o w a n ie w p r a k ty c e ży cia. B y ł to o ry g in a ln y i je d y n y w s k a li K o śc io ła p o w sz e c h n e g o e k s p e r y m e n t w p ro w a d z e ­ n ia d u ż e j ilo śc i lu d z i św ie c k ic h w p r a c e s y n o d a ln e a rc h id ie c e z ji i ró w n o c z e śn ie p r ó b a ic h k o śc ie ln e g o i a p o sto lsk ie g o u a k ty w n ie n ia .

N a tle w y g ło sz o n e g o r e f e r a t u r o z w in ę ła się d łu g a i o ż y w io n a d y s k u s ja . D y s k u ta n c i k o n c e n tr o w a li się g łó w n ie n a d sp o s o b e m w y k o rz y s ta n ia d o ś w ia d ­ c z e ń S y n o d u K ra k o w s k ie g o do n o w e j s y tu a c ji, k tó r a z a is tn ia ła w 20 l a t po S o b o rz e W a ty k a ń s k im II. P o s tu lo w a n o m . in. tw o rz e n ie w ś ró d lu d z i św ie c ­ k ic h zesp o łó w d y s k u s y jn y c h i ro b o c z y c h w c e lu p rz y g o to w a n ia m a t e r i a łu do o b ra d z a p o w ie d z ia n e g o n a ro k 1987 S y n o d u B isk u p ó w . Z e sp o ły ta k ie m o g ły b y s ta n o w ić ró w n o c z e ś n ie o k a z ję do k o n s u lta c ji lu d z i św ie c k ic h . W sk a z y w a n o n a k o n k r e tn e m o ż liw o śc i w y k o r z y s ta n ia do teg o c e lu ta k ż e is tn ie ją c y c h i a k ty w ­

n y c h w w ie lu d ie c e z ja c h zesp o łó w c h a r y ta ty w n y c h . W s a m e j d ie c e z ji k a to ­ w ic k ie j d z ia ła o k o ło 400 zesp o łó w c h a r y ta ty w n y c h , k tó r e m o ż n a b y z a in t e r e ­ so w a ć p ro b le m a ty k ą a p o s to ls k ą . B y ło b y to z w ie lk im p o ż y tk ie m ta k ż e d la ic h c h a r y ta ty w n e j d z ia ła ln o ś c i. Z w ró c o n o te ż u w a g ę n a p o ls k i r u c h p ie lg rz y m k o w y . C zas p ie lg rz y m k i m o że się s ta ć d o b rą o k a z ją do s z k o le n ia a p o sto lsk ie g o ś w ie c k ic h . W iele u w a g i p o św ię c o n o ró w n ie ż m e to d z ie a p o sto lsk ie g o u a k ty w n ia ­ n ia lu d z i ś w ie c k ic h , s k u p ia ją c y c h się w m a ły c h z e sp o ła c h n ie f o rm a ln y c h . W a rc h id ie c e z ji k ra k o w s k ie j w y p ra c o w a n o ju ż n a w e t coś w r o d z a j u p o d r ę c z ­ n ik a w p ro w a d z a ją c e g o do p r a c y a p o s to ls k ie j p rz e z m a łe zesp o ły z a a n g a ż o w a ­ n y c h lu d z i św ie c k ic h . Z a s ta n a w ia n o się te ż n a d in n y m i m o ż liw o śc ia m i k o n s u l­ ta c ji ś w ie c k ic h p rz e d S y n o d e m B isk u p ó w .

W p o d s u m o w a n iu d y s k u s ji k s. k a r d . F . M a c h a r s k i zlec ił n ie k tó r y m c z ło n k o m k o m is ji d o k ła d n ie js z e p rz e m y ś le n ie sposobów , s z e ro k ie j k o n s u lta c ji p r z e d s y n o d a ln e j. Z a p o w ie d z ia ł ró w n ie ż s p o tk a n ie c z ło n k ó w k o m is ji z p rz e d ­

sta w ic ie la m i ru c h ó w o d n o w y k o ś c ie ln e j d z ia ła ją c y c h n a te r e n ie K o śc io ła w P o lsce. S p o tk a n ie ta k i e p o w in n o się o d b y ć w r o k u n a s tę p n y m . B ęd zie to ró w n o c z e ś n ie d o b r a o k a z ja do b e z p o ś re d n ie j w y m ia n y m y ś li i d o św ia d c z e ń z lu d ź m i w p e łn i z a a n g a ż o w a n y m i w a p o s to ls tw o K o ścio ła.

B I U L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U

N a z a k o ń c z e n ie d n ia o b ra d c z ło n k o w ie k o m is ji u c z e stn ic z y li w u ro c z y s te j

M szy św . k o n c e le b ro w a n e j p o d p rz e w o d e m ks. k a r d . F. M a c h a r s k i e g o . M sza św . b y ła ró w n o c z e śn ie o k a z ją do d z ię k c z y n ie n ia B ogu i lu d z io m za 150 l a t is tn ie n ia i d z ia ła ln o ś c i S to w a rz y s z e n ia o ra z Z je d n o c z e n ia A p o s to ls tw a K a to lic k ie g o . O k o lic z n o śc io w ą h o m ilię w cza sie M szy św . w y g ło sił k s. k a rd . J ó z e f G l e m p , p r y m a s P o ls k i. P o d k o n ie c u ro c z y s to ś c i ks. C z e sła w P a r z y - szek, p rz e ło ż o n y P r o w in c ji P o ls k ie j, w y p o w ie d z ia ł sło w a p o d z ię k o w a n ia lic z n ie p rz y b y ły m g o ścio m za u c z e s tn ic tw o i za o k a z a n ą p rz y ja ź ń i ży czliw o ść z o k a ­ z ji r o k u ju b ile u s z o w e g o . O d ś p ie w a n ie m u ro c z y s te g o T e D e u m z a k o ń c z o n e zo­ s ta ły o b c h o d y r o k u p a llo ty ń s k ie g o ju b ile u s z u .

2. N a u k o w e s y m p o z ju m o a p o s to ls tw ie ś w ie c k ic h

W d n iu n a s tę p n y m (18.XI.1985) o d b y ło się w g m a c h u W yższego S e m in a ­ r i u m D u c h o w n e g o w O łta r z e w ie s y m p o z ju m p o św ię c o n e te m a ty c e a p o s to ls k ie j d la u c z c z e n ia 20 ro c z n ic y u c h w a le n ia D e k r e t u o a p o s t o l s t w i e ś w i e c k i c h . S y m ­ p o z ju m z o sta ło z o rg a n iz o w a n e p rz e z I n s ty tu t T e o lo g ii A p o s to ls tw a m a ją c y s ie ­ dzib ę w O łta rz e w ie . U c z e s tn ik a m i s y m p o z ju m , o p ró c z c z ło n k ó w K o m is ji E p i­ s k o p a tu ds. A p o s to ls tw a Ś w ie c k ic h , b y li z a p ro s z e n i p ro fe s o ro w ie i w y k ła d o w c y k a to lic k ic h u c z e ln i o ra z in s ty tu c ji n a u k o w y c h , m a ją c y c h s w o ją sie d z ib ę

w W a rs z a w ie . P rz y b y li ró w n ie ż z a in te re s o w a n i te m a ty k ą s y m p o z ju m w y k ła ­

d o w cy s e m in a rió w d u c h o w n y c h z re g io n u w a rs z a w s k ie g o o ra z p r z e d s ta w ic ie le r e d a k c j i p is m k a to lic k ic h , m a ją c y c h s w o je sie d z ib y w W a rs z a w ie i o k olicy. W p ra c a c h s y m p o z ja ln y c h b r a l i ta k ż e u d z ia ł a lu m n i S e m in a r iu m D u c h o w n e g o .

J a k o g o s p o d a rz i p rz e ło ż o n y in s ty tu c ji o rg a n iz a c y jn e j, o tw o rz y ł p ra c e sy m p o z ju m p r o w in c ja ł k się ż y p a llo ty n ó w C z e sła w P a r z y s z e k . N a p rz e ­ w o d n ic z ą c e g o p re z y d iu m p o w o ła ł k s. p ro f. d r. h ab . E u g en iu sza· W e r o n a .

P ie r w s z y r e f e r a t w y g ło sił k s. k a r d . F ra n c is z e k M a c h a r s k i n a te m a t:

A p o s t o l s t w o l u d z i ś w i e c k i c h w Polsce w o k r e s ie p o s o b o r o w y m . P r e le g e n t z a ­

s tr z e g ł się n a w s tę p ie , że je g o w y p o w ie d ź m a r a c z e j c h a r a k t e r sw o iste g o r a c h u n k u s u m ie n ia za o k re s d w u d z ie s to le c ia a n iż e li n a u k o w e g o o p ra c o w a n ia . N a u k o w e b a d a n ia h is to ry c z n e i so cjo lo g iczn e, o p a r te n a f a k t a c h i n a s t a ty ­ s ty k a c h , są n a p e w n o p o tr z e b n e i b ę d ą z p e w n o ś c ią p rz e p ro w a d z o n e w p rz y ­ szło ści. O b e c n ie je d n a k , i n a ty m e ta p ie , m o ż n a się o g ra n ic z y ć do p ro s ty c h ro z e z n a ń s t a n u fa k ty c z n e g o , g d y ż je s t to p rz e ż y w a n a o ra z je s z c z e c ią g le d z ie ­

ją c a się te r a ź n ie js z o ś ć . M a te r ia łe m p o m o c n ic z y m d la te g o r o z e z n a n ia się tv rz e c z y w is to ś c i p o s o b o ro w e j w P o ls c e m oże b y ć m . in. k s ią ż k a k a r d . K a ro la W o j t y ł y : U p o d s t a w o d n o w y . S t u d i u m o re a l iz a c j i V a t i c a n u m I I o ra z d w u to m o w e w y d a w n ic tw o A k t a S y n o d u K r a k o w s k i e g o , z a p o c z ą tk o w a n e g o i z o rg a n iz o w a n e g o p rz e z k a r d . K . W o jty łę . S y n o d te n z o sta ł o f ic ja ln ie z ą k o ń - c z o n y w c z a sie p ie rw s z e g o p o b y tu w P o ls c e p a p ie ż a J a n a P a w ł a II. W ty c h d w ó c h d z ie ła c h m o ż n a o d c z y ta ć n a jw a ż n ie js z e w y d a rz e n ia ,, ja k ie d o ­ k o n a ły się w P o ls c e w o k re s ie p o so b o ro w e g o d w u d z ie s to le c ia ; m o ż n a te ż o d ­ n a le ź ć p r o g r a m w c ie la n ia w życie K o śc io ła w P o ls c e n a u k i S o b o ru W a ty k a ń ­ s k ie g o II. U f u n d a m e n tó w w s p o m n ia n e g o p r o g r a m u z n a jd u je się s o b o ro w a w iz ja K o śc io ła ja k o lu d u B ożego, k tó re g o w sz y sc y c z ło n k o w ie s ą u c z e s tn ik a m i p o tr ó jn e g o u r z ę d u i p o s ła n n ic tw a C h ry s tu s a . W ty m p o s ła n n ic tw ie zo sta ło o k r e ś lo n e i z a p ro g r a m o w a n e m ie js c e i z a d a n ia lu d z i św ie c k ic h w K o śc ie le i w ś w ie c ie . W r e a liz a c ji p o s ła n n ic tw a la i k a tu n a jw a ż n ie js z ą fo r m ą a p o s to l­ s tw a je s t ś w ia d e c tw o życia. A d o p ie ro w tó r n ie m o g ą m ie ć z n a c z e n ie ta k ż e i o rg a n iz a c je a p o s to ls k ie . W P o lsce, w o k re s ie d w u d z ie sto le c ia , p rz y w ią z y w a n o z a s a d n ic z ą w a g ę do in d y w id u a ln e g o a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h , re a liz o w a n e g o w ży c iu ro d z in n y m , w ś r o d o w is k u i p r a c y z a w o d o w e j, a w ię c p rz e d e w s z y s tk im d o a p o s to ls tw a n ie z o rg a n iz o w a n e g o , z w a n e g o ta k ż e a p o s to ls tw e m „ o rg a n ic z ­ n y m ”. N ie z re z y g n o w a n o je d n a k ta k ż e ze w s p ó ln o to w e g o i sp o łe c z n e g o w y ­ m ia r u a p o s to ls tw a , k tó r e się w y ra ż a ło n p . w p ie lg rz y m k a c h o r a z w u ro c z y ­

B IU L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U

s ty c h o b c h o d a c h W ie lk ie j N o w e n n y N a ro d o w e j p rz e d ty s ią c le c ie m c h r z tu P o l­ ski. Z e w z g lę d u n a b r a k o rg a n iz a c ji a p o s to ls k ic h la ik a tu , b a rd z ie j w sp ó ln o to ­ w e f o r m y a p o s to ls tw a m u s ia ły z k o n ie c z n o śc i o p ie r a ć się o p a r a f ię i ro d z in ę . O czy w iście o p ró c z ty c h f o r m p a r a f ia ln e g o a p o s to ls tw a u ja w n ia ł y się i ro z w i­ ja ł y ta k ż e n ie k tó r e f o r m y m ię d z y p a r a f ia ln e i p o n a d p a r a f ia ln e , j a k n p . ró ż n e r u c h y a p o s to ls k ie ty p u o azo w eg o czy te ż ty p u R o d z in y R o d zin , P o m o c n ik ó w M a r y i itp . Z a s a d n ic z y n u r t a p o s to ls tw a św ie c k ic h w P o ls c e b y ł z w ią z a n y z d u s z p a s te rs tw e m ro d z in o ra z ś ro d o w is k z a w o d o w y c h . P r z y cz y m je d n a k m ie js c e m u p rz y w ile jo w a n y m s p o tk a n ia i k o o r d y n a c ji a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h p o z o s ta w a ła p a r a f ia . I w y d a je się, że te n ty p a p o s to ls tw a ś w ie c k ic h w P o ls c e z d a ł p o z y ty w n ie (a m oże n a w e t c h lu b n ie ) sw ó j e g z a m in w o k re s ie p o so b o ro w e ­ go d w u d z ie sto le c ia .

K o le jn y r e f e r a t w y g ło s ił u c z e s tn ik S o b o ru o ra z c z ło n e k k o m is ji so b o ro w e j d la o p ra c o w a n ia te k s tu D e k r e t u o a p o s t o l s t w i e ś w i e c k i c h — b p d r H e r b e r t B e d n o r z . T e m a t r e f e r a t u : G e n e z a ,,D e k r e t u o a p o s t o l s t w i e ś w i e c k i c h

Ś w i a d e c t w o ojca S o b o r u W a t y k a ń s k i e g o II. T re ść r e f e r a t u w ią z a ła się ś c iś le

z ro c z n ic ą d w u d z ie s to le c ia u ro c z y s te g o g ło s o w a n ia n a d d e k r e te m o a p o s to ls tw ie . P r e le g e n t p o d z ie lił się n a jp i e r w sw o im i o s o b is ty m i p rz e ż y c ia m i z o k re s u p r a c p o d c z a s S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o II. N a s tę p n ie zaś w y p u n k to w a ł te n o w o ś c i d e k r e t u so b o ro w eg o , k tó r e m a ją szczeg ó ln e z n a c z e n ie d la a p o s to ls tw a lu d z i ś w ie c k ic h w P o lsc e . Z w ró c ił w ię c u w a g ę , że n a in te r w e n c ję o jc ó w s o b o ro w y c h z k r a j ó w tzw . d ru g ie g o ś w ia ta d o c en io n o ro lę i w a g ę a p o s to ls tw a in d y w id u ­ a ln e g o , k tó r e je s t p o d s ta w o w ą fo r m ą w sz e lk ie g o a u te n ty c z n e g o a p o s to ls tw a , ta k ż e w y r a ż a ją c e g o się o ra z re a liz o w a n e g o w o rg a n iz a c ja c h k a to lic k ic h . T rz e ­ b a b y ło p rz e k o n y w a ć in n y c h o jc ó w so b o ro w y c h o k o n ie c z n o śc i i n ie z b ę d n o ś c i a p o s to ls tw a je d n o s tk o w e g o , g d y ż p o c h o d z ą c z k r a j ó w z a c h o d n ic h d o s trz e g a li p ra w ie ty lk o a p o s to ls tw o z o rg a n iz o w a n e . W śró d n o w o śc i d e k r e t u z n a jd u je się ró w n ie ż d o w a rto ś c io w a n ie a p o s to ls tw a tzw . m a ły c h g ru p , cz y li zesp o łó w n ie ­ fo rm a ln y c h . D la k r a jó w , g d z ie n ie m a m o ż liw o śc i tw o rz e n ia w ie lk ic h i f o r ­ m a ln y c h o rg a n iz a c ji a p o s to ls k ic h la ik a tu , w ła ś n ie a p o s to ls tw o zesp o łó w n ie ­ f o r m a ln y c h je s t je d y n ą p o s ta c ią b a rd z ie j w sp ó ln o to \v e g o a p o s to ls tw a K o śc io ła . W ty c h m a ły c h g r u p a c h o b ja w ia się s p o n ta n ic z n a ż y w o tn o ść K o ścio ła. R e fe ­ r e n t o św ia d c z y ł, że n a G ó rn y m Ś lą s k u z aw sze d o s trz e g a n o i d o c e n ia n o p o d ­ s ta w o w e z n a c z e n ie a p o s to ls tw a in d y w id u a ln e g o o ra z a p o s to ls tw a m a ły c h g r u p n ie f o rm a ln y c h . N ie re z y g n o w a n o je d n a k n ig d y z d u s z p a s te r s tw a i a p o s to ls tw a m aso w eg o . W id o c z n e to je s t do d z is ia j w m a s o w y c h p ie lg rz y m k a c h r o b o tn i­ k ó w do P ie k a r Ś lą s k ic h . J e s t to s w o is ty e w e n e m e n t n a s k a lę K o śc io ła p o w ­ szech n eg o .

R e f e r e n t z a u w a ż y ł d a le j, że b u d o w a lic z n y c h n o w y c h ś w ią ty ń w c a łe j P o ls c e n ie b y ła b y m o ż liw a b e z p o c z u c ia a p o s to ls k ie j o d p o w ie d z ia ln o śc i lu d z i św ie c k ic h za lo sy K o ścio ła. W P o ls c e u m ia n o ja k o ś szcz ę śliw ie łą c z y ć d u s z ­ p a s te r s tw o m a s o w e z ró w n o c z e s n y m w y c h o w a n ie m g r u p e lita r n y c h . W r e z u l­ ta c ie p rz y c z y n iło się to do w z ro s tu ż y w o tn o śc i r e lig ijn e j w ś ró d lu d u p o ls k ie g o . W z a k o ń c z e n iu sw e j w y p o w ie d z i r e f e r e n t z w ró c ił jeszcze u w a g ę n a a p o ­ s to ls tw o c ie r p ie n ia . J e s t to fo r m a a p o s to ls tw a , k tó r ą b a rd z o w y so k o ocenia* i p o p ie r a o b e c n y p a p ie ż z P o ls k i — J a n ' P a w e ł II. N a d c a ło ś c ią a p o s to ls tw a b a r d z ie j z o rg a n iz o w a n e g o p o w in n a s p r a w o w a ć o p ie k ę p a r a f ia l n a r a d a d u s z p a s te rs k a . T r a d y c ja p a r a f ia ln y c h r a d je s t m o c n o z a k o rz e n io n a n a Ś lą s k u . O b e c n ie r a d y p a r a f ia l n e n a b ie r a ją ta m c o ra z w ię c e j c h a r a k t e r u r a d d u s z p a s te r s k ic h o ra z o ś ro d k ó w k o o rd y n a c ji a p o s to ls tw a ś w ie ­ ck ich . R e f e r a t o jc a so b o ru n a g ro d z o n o rz ę s is ty m i o k la s k a m i. W d y s k u s ji p o w r a ­ c a n o w ie lo k r o tn ie do w ą tk ó w te m a ty c z n y c h p o ru s z o n y c h p rz e z r e f e r e n ta .

O s ta tn ią częścią sy m p o z ju m b y ła d y s k u s ja p a n e lo w a n a t e m a t d o k u m e n ­ t u L i n e a m e n t a , k tó r y z a p o c z ą tk o w u je p ie r w s z y e ta p p ra c p rz y g o to w a w c z y c h do S y n o d u B is k u p ó w o a p o s to ls tw ie .

3. D y s k u s ja p a n elo w a T e m a t p a n e lo w e j d y s k u s ji z o s ta ł o k re ś lo n y n a s tę p u ją c o : P o w o ł a n ie i p o ­ s ł a n n i c t w o l u d z i ś w i e c k i c h w K o ś c ie l e i w ś w ie c i e —· w e d ł u g „L i n e a m e n t a ” S y n o d u B i s k u p ó w w r o k u 1987. D o d y s k u s ji p a n e lo w e j, n ie ja k o z u rz ę d u , z o s ta li z a p ro s z e n i n a s t ę p u j ą c y p re le g e n c i: •— k s. p r a ł. d r J ó z e f M i c h a l i k , R zy m , te m a t: P o s o b o r o w a s y t u a c j a a p o s t o l s t w a l u d z i ś w i e c k i c h w K o ś c ie l e — w ś w i e t l e „ L i n e a m e n t a ”; — k s. d r A n a s ta z y B ł a w a t S A C , O łta rz e w : P o s ł a n n i c t w o ś w i e c k i c h w K o ś c ie l e — w e d ł u g „ L i n e a m e n t a ”; —· p ro f. d r T e re s a K u k o ł o w i c z , K U L : P o s ł a n n i c t w o ś w i e c k i c h w św ie c ie ; — ks. p ro f, d r E u g e n iu s z W e r o n SA C , O łta rz e w : I n k a r n a c y j n a d u c h o ­ w o ś ć l a i k a tu . Z te g o p o w o d u , iż w R z y m ie .p ra w ie w ty m sa m y m d n iu z o rg a n iz o w a n o a n a lo g ic z n ą u ro c z y s to ść d la u c z c z e n ia ro c z n ic y so b o ro w eg o d e k r e t u o a p o s to l­ s tw ie , k s. p r a ł a t d r J . M i c h a l i k n ie m ó g ł o so b iście p rz y b y ć do O łta rz e w a . N a d e s ła ł je d n a k te k s t w y p o w ie d z i p a n e lo w e j, k tó r a z o s ta ła o d c z y ta n a w jego z a s tę p s tw ie . A u to r w sw e j w y p o w ie d z i p rz y p o m n ia ł n a jp i e r w w a ż n e w y d a r z e ­ n ia z z a k r e s u a p o s to ls tw a , ja k im i p o so b o rz e s ta ły się n o w e s t r u k tu r y , k tó r e z in s p ir a c ji so b o ro w e j z o s ta ły p o w o ła n e i z o rg a n iz o w a n e w o k re s ie d w u d z ie ­ s to le c ia . D o ty c h w a ż n y c h w y d a r z e ń n a le ż y p o w o ła n ie p rz y S to lic y Ś w ię te j P a p ie s k ie j R a d y ds. L a ik a tu o ra z P a p ie s k ie j K o m is ji „ J u s tit ia e t P a x ”. Z a p o n ty f ik a t u J a n a P a w ła II p o w s ta ły k o le jn o : P a p ie s k a R a d a ds. R o d z in y , P a p ie s k a R a d a ds. K u ltu r y o ra z o d rę b n y o rg a n iz m k o ś c ie ln y ds. D u s z p a s te r­ s tw a C h o ry c h . W sz y s tk ie te s t r u k t u r y d o ty c z ą ró ż n y c h d z ie d z in a p o s to ls tw a , ■głównie lu d z i św ie c k ic h . T a k w ię c a p o s to ls k a d z ia ła ln o ś ć la i k a tu z o s ta ła po so b o rz e b a r d z ie j u p o rz ą d k o w a n a ,, a z a ra z e m o tr z y m a ła n o w e o ś r o d k i a k ty w i­ z u ją c e w s k a li i n a sz czeb lu K o śc io ła p o w sz e c h n e g o . Z k o le i r e f e r e n t z w ró c ił u w a g ę n a n ie k tó r e n o w e z ja w is k a w d w u d z ie s to le c iu p o so b o ro w y m . D o n ic h n a le ż y z aliczy ć p o w s ta w a n ie w sz e lk ie g o ty p u r u c h ó w a p o s to ls k ic h o ra z g r u p n ie f o rm a ln y c h , k tó r e k s z ta łto w a ły i k s z t a łt u ją o b licze K o śc io ła w o k re s ie p o so b o ro w y m . W ra z z p o ja w ie n ie m się ty c h n o w y c h s p o n ta n ic z n y c h ru c h ó w i g r u p n a b ie r a ją szczeg ó ln eg o z n a c z e n ia p ro b le m y sp e c y fic z n e j f o r m a c ji i z a - ra z e m w ła s n e j d u c h o w o śc i la ik a tu . W ła ś n ie te z a g a d n ie n ia — z d a n ie m p r e le ­ g e n ta —· n a d a ją z a s a d n ic z y to n d y s k u s jo m o ra z z a in te re s o w a n io m w sp ó łc z e s n e j

m ło d z ie ż y k a to lic k ie j. Z w ró c e n ie w ie lk ie j u w a g i K o śc io ła n a p o tr z e b y d u sz ­ p a s t e r s t w a o ra z a p o s to ls tw a m ło d z ie ż y s ta n o w i je d n ą z g łó w n ie js z y c h tr o s k p o n ty f ik a t u J a n a P a w ł a II. N a le ż y się sp o d z ie w a ć , że i p rz y s z ły S y n o d B is k u p ó w z a jm ie się ta k ż e s p r a w ą a p o s to ls k ie g o u a k ty w n ie n ia m ło d zieży .

K s. A. B ł a w a t s k o n c e n tro w a ł się g łó w n ie n a s p r a w a c h w s p ó łp r a c y d u c h o w ie ń s tw a ze ś w ie c k im i w a s p e k c ie a p o s to ls k im . W n aszy ch , p o ls k ic h w a r u n k a c h t a w s p ó łp r a c a n a t r a f i a n a tę tr u d n o ś ć , że św ie c c y n ie m a j ą w ła ­ sn y c h o rg a n iz a c ji a p o s to ls k ic h . S tą d z a ró w n o d u c h o w ie ń s tw o , j a k i św ie c c y n ie m a ją w ie lu o k a z ji do p a r tn e r s k ie g o w sp ó łd z ia ła n ia . M im o to je d n a k a p o ­ s to ls k a o d p o w ie d z ia ln o ść św ie c k ic h w y ra ż a się w ta k ic h s y tu a c ja c h , j a k b u ­ d o w a n ie ś w ią ty ń , m a s o w e p ie lg r z y m k i, p e r e g r y n a c ja o b ra z u o ra z w r u c h a c h

o d n o w y j a k „ Ś w ia tło — Ż y c ie ” , r u c h R o d z in y R o d zin , P o m o c n ik ó w M a ry i, itp . P. T e re s a K u k o ł o w i c z o m ó w iła tr u d n o ś c i z w ią z a n e z o k re ś le n ie m i to ż s a m o śc ią c z ło w ie k a św ie c k ie g o , k tó r y je s t ró w n o c z e śn ie c h rz e ś c ija n in e m i z a ra z e m o b y w a te le m ś w ia ta , w k tó r y m m a do z re a liz o w a n ia w ła s n e p o s ła n ­ n ic tw o . T o p o s ła n n ic tw o s p r o w a d z a się do u ś w ię c a n ia ś w ia ta i o d n o w y p o ­ r z ą d k u s p r a w d o c z e sn y c h . Z re a liz o w a n ie te g o sp e c y fic z n e g o p o s ła n n ic tw a w w a r u n k a c h p o ls k ic h w y m a g a u tr w a l e n ia p ra w id ło w e j w iz ji c z ło w ie k a , o d n o ­ w ie n ia w c z ło w ie k u p o c z u c ia s a c r u m o ra z teg o , co n a z y w a się s e n s u s c a th o ­

licus. T o w s z y s tk o p o w in n o z n a jd o w a ć s w o je z a s to s o w a n ie i sw ó j w y r a z w k a ­

to lic k im s ty lu ż y c ia ro d z in n e g o , p r a c y z a w o d o w e j, w ży c iu sp o łe c z n y m , p o

1 1 0 B IU L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U

ty c e , a n a w e t w z n o sz e n iu c ie rp ie ń . R e f e r e n tk a z w ró c iła u w a g ę n ie ty le n a g o to w e ro z w ią z a n ia , ile r a c z e j n a p o ja w ia ją c e się tr u d n o ś c i i p ro b le m y w d z ie ­ d z in ie sp e c y fic z n e g o a p o s to la tu lu d z i św ie c k ic h .

K s. E. W e r o n p o ru s z y ł sz e re g z a g a d n ie ń i s p r a w d y s k u to w a n y c h w K o śc ie le , z w ią z a n y c h ze s p e c y fic z n ą d u c h o w o ś c ią ś w ie c k ic h , k tó r ą za s u ­ g e s tią d o k u m e n tu L i n e a m e n t a n a z w a ł d u c h o w o śc ią in k a r n a c y jn ą . D u ch o w o ść ta w ią ż e się ze szcz e g ó ln y m i w ła s n y m p o w o ła n ie m lu d z i ś w ie c k ic h do u ś w ię ­ c e n ia ś w ia ta „od w e w n ą tr z jeg o s t r u k t u r ” n a k s z t a łt e w a n g e lic z n e g o z a c z y n u .

To w ła s n e i sp e c y fic z n e p o w o ła n ie do ś w ia ta u k a z u je p e w ie n w id o c z n y i szczeg ó ln y z w ią z e k z ta je m n ic ą W c ie le n ia S y n a B ożego (i n c a r n a ti o ). S tą d w y w o d z i się p o s tu lo w a n a n a z w a „ d u ch o w o ść i n k a r n a c y jn a ” lu d z i św ie c k ic h . R e f e r e n t w y m ie n ił i n a z w a ł n ie k tó r e ce c h y i e le m e n ty te jż e d u ch o w o śc i. N a k o n ie c w y s u n ą ł p y ta n ia i p ro b le m y z teg o z a k re s u , k tó r e — z d a n ie m r e f e ­

r e n t a — p o w in n y u z y sk a ć o d p o w ie d ź i ro z w ią z a n ie n a z b liż a ją c y m się S y n o ­ d z ie B is k u p ó w p o św ię c o n y m a p o s to ls tw u la ik a tu . W ła s n e a p o s to ls tw o lu d z i św ie c k ic h w y m a g a n a p e w n o ta k ż e w ła s n e j, z d o b y w c z e j i o p a r te j n a p o c z u ­ c iu o d rę b n e g o p o w o ła n ia d u c h o w o śc i, w ła ś n ie d u c h o w o śc i „ in k a r n a c y jn e j”. 4. G łó w n e w ą tk i d y s k u s ji o g ó ln e j P o w y p o w ie d z ia c h d y s k u ta n tó w „z u r z ę d u ”, ro z p o c z ę ła się d y s k u s ja o - g ó ln a. D y s k u s ja d o ty c z y ła ta k ż e tr e ś c i r e f e r a tó w w y g ło sz o n y c h w g o d z in a c h p rz e d p o łu d n io w y c h . W zięli w n ie j u d z ia ł ta k św ieccy , ja k i d u c h o w n i u c z e s t­ n ic y sy m p o z ju m .

Doc. d r h a b . K a z im ie rz C z a p l i ń s k i , z W ro c ła w ia , p o ru s z y ł s p r a w ę o k re ś le n ia i to ż s a m o śc i św ie c k ic h . S p r a w a ta n ie z o s ta ła do k o ń c a z a ła tw io n a w d o k u m e n ta c h s o b o ro w y c h i p ó ź n ie jsz y c h d o k u m e n ta c h k o śc ie ln y c h . W p iś ­ m ie n n ic tw ie k o ś c ie ln y m m ó w i się n p . o „ la ik a c h k o n s e k r o w a n y c h ”. N ie w ia ­ dom o w ięc, czy są o n i św ie c k im i, czy z a k o n n ik a m i.

P. J a n u s z Z a b ł o c k i s k o n c e n tro w a ł s w o ją u w a g ę n a p o ls k ic h d o k u ­ m e n ta c h o a p o s to ls tw ie św ie c k ic h , m ia n o w ic ie n a D y r e k t o r i u m a p o s t o l s t w a ś w i e c k i c h i n a d o k u m e n c ie e p is k o p a tu O p a r a f i a l n y c h r a d a c h d u s z p a s t e r s k i c h . D o k u m e n ty te o c z e k u ją n a d a l n a p e łn e z a s to s o w a n ie w K o śc ie le p o ls k im . J e s t w t e j d z ie d z in ie jeszcze w ie le dó z ro b ie n ia . Doc. d r h a b . J a n i n a S ł o m i ń s k a , z W a rs z a w y , z w ró c iła u w a g ę n a z a s to s o w a n ie w a p o s to ls tw ie z a s a d y k o m p le m e n ta rn o ś c i s ta n o w e j o ra z n a n ie ­ k tó r e n ie b e z p ie c z e ń s tw a w y n ik a ją c e z te n d e n c ji do „ p o lity z a c ji” w ia r y i a p o ­ sto ls tw a . T y m n ie b e z p ie c z e ń s tw o m la ik a t p o w in ie n się p rz e c iw s ta w ia ć . S y tu ­ a c ja t a k a w y m a g a od lu d z i ś w ie c k ic h d u żeg o s to p n ia d o jrz a ło ś c i re lig ijn e j. T y lk o „ d o jr z a li” lu d z ie św ie c c y b ę d ą m o g li d z ia ła ć z g o d n ie ze sw ą to ż s a m o ­ śc ią ja k o c z ło n k o w ie lu d u B ożego o ra z ja k o o b y w a te le ś w ia ta . J . S ło m iń s k a w y p o w ie d z ia ła się p rz e c iw k o p o tr z e b ie o ra z is tn ie n iu ja k i e jś o d rę b n e j, czy li

„ in k a r n a c y jn e j”, d u c h o w o śc i lu d z i św ie c k ic h .

K s. doc. d r L u c ja n B a l t e r SA C, p o w o łu ją c się n a o p in ię H . U. v o n B a l ­ t h a s a r a , z a k w e s tio n o w a ł tw ie r d z e n ie o w z ro śc ie „ d o jrz a ło ś c i” la i k a tu w n a ­ sz y c h c z a sa c h w p o r ó w n a n iu z o k re s e m m ię d z y w o je n n y m . J e g o z d a n ie m w z ro s t „ d o jrz a ło ś c i” n ie je s t w s p ó łm ie rn y z c z a se m ż y c ia K o śc io ła . N a jd o jr z a ls z y b y ł la i k a t w p ie r w s z y c h w ie k a c h c h rz e ś c ija ń s tw a . D o jrz a ło ś ć w z r a s ta w o k r e ­ sa c h z a g ro ż e ń d la ż y c ia K o ścio ła. O. W a le n ty P o t w o r o w s k i O P p o le m ic z n ie z a k w e s tio n o w a ł s e n s o w ­ n o ść a k c e n to w a n ia w K o śc ie le p o d z ia łó w n a „ s t a n y ” ż y c ia k o śc ie ln e g o . J e g o z d a n ie m , n a jw a ż n ie js z ą d la w s z y s tk ic h c z ło n k ó w K o śc io ła je s t i p o w in n a p o z o sta ć k a te g o r ia b y c ia c h rz e ś c ija n in e m . T a k z r e s z tą s ta w ia s p r a w ę n a u k a s o b o ro w a (por. K K 32). W o d n ie s ie n iu do p o s ta w io n y c h w d y s k u s ji p y ta ń o ra z z a k w e s tio n o w a ń z a ję li s ta n o w is k o o b e c n i n a s a li p re le g e n c i: p . T e re s a К u к o ł o w i с z, ks. A n a s ta z y B ł a w a t i k s. E u g e n iu s z W e r o n.

B IU L E T Y N T E O L O G I I L A I K A T U

m

K o ń c o w e g o p o d s u m o w a n ia w s z y s tk ic h p r a c s y m p o z ja ln y c h d o k o n a ł p r z e ­ w o d n ic z ą c y ks. E u g e n iu s z W e г o n. Z w ró c ił o n u w a g ę n a d o n io sło ść o ra z ż y c io w ą p rz y d a tn o ś ć d y s k u to w a n y c h s p r a w d la K o śc io ła w P o lsce. M .ożna p rz e w id y w a ć , że a k tu a ln o ś ć ty c h p ro b le m ó w s ta w a ć się b ę d z ie c o ra z b a r d z ie j w id o c z n a , a n a w e t p a lą c a , w z w ią z k u z p rz y g o to w a n ie m te m a ty k i n a jb liż s z e ­ go S y n o d u B isk u p ó w . P r a c e s y m p o z ja ln e m o ż n a b y u z n a ć za je d e n z e le ­ m e n tó w p o s tu lo w a n e j p rz e z L i n e a m e n t a d y s k u s ji - o ra z k o n s u lta c ji p rz e d - s y n o d a ln e j. S y m p o z ju m O łta rz e w s k ie b y ło ró w n o c z e ś n ie p r z y p o m n ie n ie m o ra z u c z ­ c z e n ie m — sto s o w n ie do z a m ie rz e ń o rg a n iz a to r ó w — w ie k o p o m n e g o d z ie ła S o b o ru W a ty k a ń s k ie g o I I o ra z sz c zeg ó ln ie te g o jeg o ow ocu, ja k im je s t p ie r w s z y w h is to r ii K o śc io ła o so h n y d o k u m e n t o a p o s to ls tw ie św ie c k ic h , a m ia n o w ic ie s o b o ro w y d e k r e t A p o s t o l i c a m a c t u o s i t a t e m . ks. E u g e n i u s z W e r o n S A C , O ł t a r z e w II. P O S O B O R O W A S Y T U A C JA A P O S T O L S T W A Ś W IE C K IC H W K O Ś C IE L E W Ś W IE T L E L IN E A M E N T A G łos w d y sk u sji p a n e lo w e j

N ie je s t p r z y p a d k ie m a n i sz c z ę ś liw y m z b ie g ie m o k o lic z n o śc i f a k t, że w 20 l a t p o so b o rz e J a n P a w e ł II w y z n a c z y ł n a jb liż s z e m u S y n o d o w i B is k u p ó w te m a t: P o w o ł a n i e i p o s ł a n n i c t w o l u d z i ś w i e c k i c h w K o ś c ie l e i św iecie. S a m o s p r e c y z o w a n ie te m a tu sy n o d u m a za so b ą d łu g ą d y sk u s ję (!) i w s k a z u je n a w y r a ź n ą w o lę u k ie r u n k o w a n ia r e f le k s j i c a łe g o K o śc io ła w o k ó ł ż y w o tn e j t e m a ty k i m ie js c a ś w ie c k ic h w K o śc ie le , a je d n o c z e ś n ie w św ie c ie o ra z o d p o w ie d z ia ln o ś c i z a sa m K o śció ł, ja k o te ż o d p o w ie d z ia ln o ś c i za C h r y ­ s tu s a i za K o śc ió ł w św iecie.

To p r a w d a , że ju ż od sz e re g u la t n a p ły w a ły do S e k r e t a r i a t u S y n o d u p ro p o z y c je z a ję c ia s ię ty m w ła ś n ie te m a te m , k tó r y w y m y k a się z a ró w n o z k r y t e r iu m c z y ste j r e f le k s j i te o lo g ic z n e j, j a k i te n d e n c ji tr a k t o w a n i a go w k a te g o r ia c h w y łą c z n ie d u s z p a s te r s k ic h (ja k w iern y , p r z e w a ż n ie s to s u je się p r a k t y k ę p o ś w ię c a n ia p o sz c z e g ó ln y c h s y n o d ó w a l t e r n a t y w n i e te m a to w i d u s z ­ p a s te r s k i e m u i te o lo g ic z n e m u ).

S p o jr z e n ie n a ś w ie c k ic h w K o śc ie le d o z n a ło w o s ta tn im c zasie p o w a ż n y c h m o d y f ik a c ji. S a m z r e s z tą s o b ó r n ie c h c ia ł w t e j s p r a w ie p o w ie d z ie ć o s t a t­ n ie g o sło w a , ile r a c z e j s k ie ro w a ć z a in te r e s o w a n ie i o tw o rz y ć m o żliw o ść, a m o że p rz y p o m n ie ć o b o w ią z e k a k ty w n e j o d p o w ie d z ia ln o śc i z a z b a w c z ą m is ję C h r y s tu s a w św ie c ie . M oże w ła ś n ie d la te g o S o b ó r W a ty k a ń s k i II, po w ie k a c h , z n ó w p o w o ła ł ś w ie c k ic h o b s e r w a to ró w , a ta k ż e je d e n ze sw y c h d o k u m e n tó w p o ś w ię c ił św ie c k im .

O w o cem s o b o r u b y ło ró w n ie ż p o w o ła n ie R a d y ds. L a ik a t u ja k o s ta łe g o o r g a n u S to lic y A p o s to ls k ie j, k tó r y m i a ł się s ta ć in t e r l o k u to r e m i s tró ż e m z a in te r e s o w a n ia m ie js c e m ś w ie c k ic h w K o śc ie le .

O d p o c z ą tk u aż do r e f o r m y R a d y k a r d . K . W o j t y ł a b y ł a k ty w n y m c z ło n k ie m i k o n s u lto r e m te g o ż o r g a n u o ra z in s p ir a to r e m n ie je d n e g o p r o ­ g r a m u K o śc io ła p o so b o ro w e g o , o tw a rte g o n a d z ia ła n ie ś w ie c k ic h w a p o s to l­ s k im p o s łu g iw a n iu K o śc io ło w i i św ia tu .

N ic w ię c d z iw n e g o , że s ta ł się ró w n ie ż p ro m o to re m je d n e j z c ie k a w s z y c h in i c ja t y w n a s k a lę o g ó ln o k o ś c ie ln ą , p o w o łu ją c do ż y c ia i n a d a ją c m u w ia d o ­ m ą fo r m ę : S y n o d D ie c e z ji K r a k o w s k ie j. R ó w n ie ż ja k o p a p ie ż n ie p r z e s ta ł się in te r e s o w a ć la i k a te m i to z a ró w n o p rz e z k o n ta k ty ze św ie c k im i, j a k też p rz e z b a rd z o d u ż ą ilo ść p rz e m ó w ie ń i d o k u m e n tó w w y g ła s z a n y c h z o k a z ji s p o tk a ń czy p o d ró ż y a p o s to ls k ic h . M o żn a b ez p r z e s a d y p o w ie d z ie ć , że n a u ­ c z a n ie s o b o ro w e o tr z y m a ło w te j d z ie d z in ie u n ik a l n ą i n t e r p r e t a c j ę i je d y n e w sw o im r o d z a j u u z u p e łn ie n ie p o p rz e z n a u c z a n ie p a p ie s k ie .

B IU L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U O d z a k o ń c z e n ia s o b o r u m in ę ło 20 la t. W ty m o k re s ie w c a ły m K o śc ie le p o w s ta ło ta k ż e w ie le in ic ja ty w , a w o p a rc iu o ró ż n e d o ś w ia d c z e n ia o p u b li­ k o w a n o te ż w ie le d o k u m e n tó w . W w y z n a c z a n iu n o w y c h d ró g w o b e c m is ji ś w ie c k ic h w K o śc ie le m a j ą d u ż e z n a c z e n ie d e c y z je p a p ie ż y P a w ł a VI i J a n a P a w ł a II p o w o łu ją c e do ż y c ia n o w e o rg a n iz m y S to lic y A p o s to l­ s k i e j ja k w s p o m n ia n a R a d a ds. L a ik a tu , R a d a ds. R o d z in y , ds. K u l t u r y czy te ż K o m is ja D u s z p a s te r s tw a S łu ż b y Z d ro w ia . S ą to b o w ie m p u n k ty o d n ie ­ s ie n ia d la is tn ie ją c y c h czy te ż ź ró d ła k u o ż y w ie n iu p o tr z e b n y c h in ic ja ty w , ;aby K o śc ió ł i E w a n g e lia b y ły ży w e i o b e c n e w m y ś li i p r a c y w sp ó łc z e s n e g o c z ło w ie k a .

O s o b n y m i n ie m n ie j c h a r a k te r y s ty c z n y m ź ró d łe m in ic ja ty w w sp ó łc z e s n e ­ go K o śc io ła , z o rie n to w a n e g o n a św ie c k ic h , są p o d ró ż e O jc a Ś w ię te g o . Ś w ia d ­ czą o n e b o w ie m o n o w e j m e to d z ie (bo r a c z e j je s t to m e to d a , a n ie ty lk o s ty l) s to s o w a n e j w K o ściele. P a p ie ż bow iem - n ie c zek a, aż p ro b le m y n a ro s n ą , a lu d z ie p r z y j d ą z n im i do R z y m u , a le w y b ie r a d ro g ę w y c h o d z e n ia n a p r z e ­ c iw s y tu a c jo m , s p r a w o m i lu d z io m K o śc io ła ro z r z u c o n y m po c a ły m św ie c ie . P o n a d to in i c ja t y w y te g o r o d z a ju m a j ą z n a c z e n ie n ie ty lk o z r a c j i o p r a ­ c o w a n y c h i w y g ło sz o n y c h p rz e m ó w ie ń , a le ze w z g lę d u n a o k o liczn o ść, że s t a ­ j ą się on e p r o g r a m e m p r a c y d la K o śc io łó w lo k a ln y c h n a s z e re g n a s tę p n y c h la t, a w te n sp o só b n ie z w y k le s k u te c z n ie p ro w a d z ą d z ie ło n ie w id z ia ln e , a ta k b a r d z o is to tn e : z d ro w e j i n k u l tu r a c j i E w a n g e lii p rz y z a c h o w a n iu je d n o ś c i k a to lic k ie j. 1. T e o lo g ic z n y a s p e k t a p o s to ls tw a św ie c k ic h N a u c z a n ie s o b o ro w e i n a s tę p u ją c a po n im o d n o w a s k u te c z n ie p o m o g ły la ik o m p o z n a ć le p ie j ta je m n ic ę K o śc io ła , ży w eg o C ia ła C h r y s tu s a , b ę d ą c e g o lu d e m B ożym , w k tó r y m ż y je D u c h Ś w ię ty (por. K K 8). G łę b sz e z ro z u m ie ­ n ie te o lo g ic z n e j rz e c z y w is to ś c i K o śc io ła , w k tó r y m lu d z ie d ą ż ą do z b a w ie ­ n ia , p o z w o liło im ta k ż e o d k ry ć ic h p o w o ła n ie c h rz e ś c ija ń s k ie g o o tw a r c ia n a ś w ia t, n a z e w n ą trz , i p ły n ą c e s tą d z a d a n ia . C z ło w ie k ś w ie c k i c o ra z p e łn ie j w id z i sie b ie i sw o je m ie js c e w K o śc ie le i ś w ie c ie n ie ty lk o od s tr o n y n e g a ­ ty w n e j, że n ie je s t „ a n i k s ię d z e m , a n i z a k o n n ik ie m ” , a le ja k o te n , k to o d ­ ro d z o n y i u ś w ię c o n y c h r z te m s t a ł się a p o s to łe m z b a w c z e j m is ji C h r y s tu s a i K o śc io ła w ś w ie c ie (por. K K 33).

P r a k ty c z n a a p li k a c ja te j n a u k i so b o ro w e j p o z w a la n a je d n o z n a c z n e s tw ie rd z e n ie , że w c ią g u m in io n y c h l a t w ie le się z m ie n iło w m y ś le n iu c h r z e ­ ś c ija n . Z a z m ia n ą m y ś le n ia c z ę sto p o sz ły f a k ty , ś w ie c c y b o w ie m n ie z a ­ tr z y m a l i się n a p ię k n y c h o k r e ś le n ia c h te o lo g ic z n y c h o u c z e s tn ic tw ie w k r ó ­ le w s k ie j, p ro r o c z e j i k a p ła ń s k ie j m is ji C h r y s tu s a , a le z a c z ę li w y c ią g a ć z n ic h p r a k ty c z n e w n io sk i. P r z y jm u ją c n a le ż n ą im o d p o w ie d z ia ln o ść za E w a n g e lię i K o śció ł, n ie je d n o k r o tn ie s t a n ę li u ź ró d e ł o ż y w ie n ia ż y c ia w s p ó ln o t p a r a ­ f ia ln y c h b ą d ź p o w o ły w a li do życia, n o w e w s p ó ln o ty o w y r a ź n ie a p o s to ls k ic h z a d a n ia c h . D a w a li w t e n sp o só b k o n k r e t n ą i n t e r p r e t a c j ę n a u k i S o b o ru : „ Ś w ie c c y b o w ie m , o ż y w ie n i d u c h e m p ra w d z iw ie a p o s to ls k im , u z u p e łn ia ją to, czego n ie d o s ta je ic h b ra c io m , i p o k r z e p ia ją d u c h a z a ró w n o p a s te rz y , ja k i r e s z ty w ie rn e g o lu d u ... W e w s p ó ln o ta c h k o ś c ie ln y c h d z ia ła ln o ś ć ic h je s t do te g o s to p n ia k o n ie c z n a , że b ez n ie j a p o s to ls tw o sa m y c h p a s te r z y n ie m oże z w y k le b y ć w p e łn i s k u te c z n e ” (DA 10). P r z y p o m n ie n ie a p o s to ls k ie g o w y m ia r u c h r z t u o ra z e k le z jo lo g ia lu d u B o ­ żeg o p ro w a d z iły w k o n s e k w e n c ji do o d k ry c ia r o li w s p ó ln o ty w d z ie le e w a n ­ g e liz a c ji. I t a k c a ły K o śc ió ł p o so b o ro w y b y ł ś w ia d k ie m n a r o d z in ró ż n y c h w s p ó ln o t i r u c h ó w , k tó r e n ie je d n o k r o tn ie n ie o g ra n ic z a ły s w e j d z ia ła ln o ś c i do t e r y to r i u m p a r a f ii czy d ie c e z ji, a le w y c h o d z iły z n a c z n ie s z e rz e j, ro z s z e ­ r z a j ą c s w ą m e to d ę , d z ia ła ln o ś ć i c h a r y z m a t n a c a ły K o śció ł. P o ls k a r ó w n ie ż je s t u c z e s tn ik ie m te g o zło żo n e g o c z a s a m i p ro c e s u k o n f r o n ta c ji t r a d y c j i z p r o ­ je k c j ą w p rz y s z ło ść .

D z ia ła ln o ś ć n o w y c h ru c h ó w d u c h o w o śc i c h r z e ś c ija ń s k ie j p rz y n io s ła d o ­ b r e ow o ce w s z ę d z ie ta m , g d zie ro z w ija ła się w e w ła ś c iw e j w sp ó ln o c ie K o ś ­ c io ła , tz n . g d z ie d y n a m iz m o w i a p o s to ls tw a o d p o w ia d a ło p r a g n ie n ie je d n o ś c i z K o śc io łe m h ie r a rc h ic z n y m , a o d k ry w c z e j g o rliw o śc i k ró le w s k ie g o k a p ł a ń ­ s tw a w y c h o d z iły n a s p o tk a n ie o tw a rc ie i c ie r p liw a m ą d ro ś ć k a p ła ń s tw a m in is te r ia ln e g o , m a ją c e g o do z a o f ia r o w a n ia g o to w o ść p o m o c y i u k ie r u n k o w a ­ n ia n a m o d litw ę , ży cie s a k r a m e n t a ln e i E u c h a r y s tię ja k o c e n tr a ln y p u n k t o d n ie s ie n ia w s z e lk ie j m is ji a p o s to ls k ie j.

N ie b r a k te ż p r z y k ła d ó w n a s y tu a c je k o n flik to w e p o w o d o w a n e a lb o z b y t d r a s ty c z n y m z a m k n ię c ie m n a w s z e lk ie n o w e fo r m y ż y c ia c h rz e ś c ija ń s k ie g o , a lb o b r a k ie m w z a je m n e g o z ro z u m ie n ia , co p ro w a d z iło w k o n s e k w e n c ji do p o la r y z a c ji d w ó c h m is ji w K o śc ie le , do k o n f l ik tu k a p ła n a i św ie c k ie g o , a to z k o le i u n ie m o ż liw ia w s z e lk ie z d ro w e a p o s to ls tw o i ro z w ó j K o ścio ła.

T ra g ic z n ą w s k u tk a c h o k a z y w a ła się ró w n ie ż p o s ta w a k a p ła ń s tw a h ie ­ ra r c h ic z n e g o , u s tę p u ją c e g o ze sw e j p a s t e r s k i e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i -na rzecz św ie c k ic h , a to w im ię rz e k o m e g o d o w a rto ś c io w a n ia la i k a t u ( p r z y k ła d y są t u znane...). W y d a je się, że d o ś w ia d c z e n ia p o s o b o ro w y c h l a t p o z w a la ją n a je d n o z n a c z ­ n e s tw ie rd z e n ie , że w p o s z u k iw a n iu n o w y c h d ró g a p o s to ls tw a tr z e b a u n ik a ć z a ró w n o k le r y k a li z a c ji la ik a tu , j a k i la ic y z a c ji k le r u . Z aś je d n y m z n a j ­ w a ż n ie js z y c h a s p e k tó w u c z e s tn ic tw a ś w ie c k ic h w ż y c iu K o śc io ła je s t f a k t, ż e to d z ię k i n im i p o p rz e z n ic h p r o b le m y ś w ia ta i w sp ó łc z e s n e g o c z ło w ie k a z n a jd u j ą sw e p ra w d z iw e m ie js c e i z ro z u m ie n ie w K o ściele. T e j o b ecn o ści, a ta k ż e w ra ż liw o ś c i n a w sp ó łc z e s n e , a k tu a ln e p ro b le m y — i to je ś li ch o d zi 0 m o ż liw o śc i p o z y ty w n e , j a k i z a g ro ż e n ia — K o śció ł p o tr z e b u je do s k u te c z ­ n e g o p e łn ie n ia sw e j m isji.

J e d n y m z c z ę śc ie j o b ie g o w o p r z y k ła d a n y c h k r y te r ió w , k tó r y m ch ce się m ie rz y ć sk u te c z n o ś ć s o b o r u w d z ie d z in ie a p o s to ls tw a św ie c k ic h , je s t p o li­ ty c z n e z a a n g a ż o w a n ie a u to r y t e t u K o śc io ła , od k tó r e g o o c z e k u je się w łą c z e n ia w p o lity k ę . L u d z ie w ia r y p o tr a f ią je d n a k z ro z u m ie ć , że n o w o c z e sn o ść K o ś ­ c io ła p o so b o ro w e g o p o le g a n ie n a jeg o z d o ln o ś c i w y g ła s z a n ia n o w y c h te o r ii c z y u m ie ję tn o ś c i z a p ro p o n o w a n ia n o w y c h te o r ii sp o łe c z n y c h b ą d ź ro z w ią z a li p o lity c z n y c h , a le n a z d o ln o śc i n a w ią z y w a n ia d ia lo g u z k u l t u r ą n a s z y c h c z a ­ só w i to sz c z e g ó ln ie z k u l t u r ą d u c h o w ą . Z te g o d ia lo g u m a p ły n ą ć u m ie ję t- 4 n o ść i o d w a g a d a w a n ia o d p o w ie d z i n a s łu s z n e p y ta n ia , p ły n ą c e ze słu s z n ie z a n ie p o k o jo n e g o s u m ie n ia w s p ó łc z e s n e g o c h rz e ś c ija n in a . W sp ó łc z e sn y K o śc ió ł m u s i p o d e jm o w a ć rz u c a n e m u n a n o w o w y z w a n ia . W śró d ty c h p a lą c y c h p ro b le m ó w tr z e b a c h y b a p r z y n a jm n ie j w y m ie n ić d uże n ie b e z p ie c z e ń s tw o , p ły n ą c e z s ą c z o n e j s y s te m a ty c z n ie s e k u la r y z a c ji o ra z k o n f r o n ta c j i z a te iz m e m , sz c z e g ó ln ie a k ty w n y m w s w y m w y d a n iu m a r k s i ­ s to w s k im . W y b ó r p a p ie ż a P o la k a , a w ię c c z ło w ie k a p o c h o d z ą c e g o z k r a j u re a ln e g o s o c ja liz m u , m ia ł tu s w o ją je d n o z n a c z n ą w y m o w ę . Z w ła sz c z a że w y b r a n y m je s t c z ło w ie k o ta k i m p r z e k r o ju m y ś lo w y m , o ta k ie j k u lt u r z e s e r c a i d o ­ ś w ia d c z e n iu ja k J a n P a w e ł II. T o w ła ś n ie t e n p o n ty f ik a t, le p ie j n iż k a ż d y in n y , m o że p o m ó c w ro z p o z n a w a n iu n o w y c h p rą d ó w , u s t a le n i u w a r u n k ó w 1 w o d s z u k a n iu n ie w ą tp liw y c h , m o c n y c h p o d s ta w do d ia lo g u z k u lt u r a m i i id e o lo g ia m i n a s z y c h czasów . 2. F orm acja la ik a tu A k c e p ta c ja o d p o w ie d z ia ln o ś c i ś w ie c k ic h w K o śc ie le , b ę d ą c a k o n s e k w e n ­ c ją z ro z u m ie n ia z a d a ń p ły n ą c y c h z c h rz tu , s t a w ia ła ic h c z a se m w s y tu a c ji tr u d n e j. O to w o b e c ja s n o p o s ta w io n y c h z a d a ń a p o s to ls tw a w z a k re s ie u - ś w ię c e n ia ś w ia ta p rz e z o b ecn o ść, ś w ia d e c tw o ż y c ia i sło w a , św ie c c y c zęsto c z u li się n ie p r z y g o to w a n i. Je s z c z e dziś, w 20 la t p o so b o rz e , s ły c h a ć g ło s y

B IU L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U Ц 3

(m oże n ie c o p rz e s a d z o n e ), że n a w y p ra c o w a n ie w ła s n e j d u c h o w o śc i i ascezy· z a k o n n ic y i , k a p ła n i m ie li d w a ty s ią c e l a t h is to r ii i ż y c ia K ościoła', z aś c ią g le je s t b r a k o p ra c o w a ń , a m o że b a rd z ie j b r a k „ a tm o s f e r y ” i e n tu z ja z m u , id ą c y c h w k ie r u n k u p o p u la r y z a c ji z a s a d d u c h o w o śc i la ik a tu . P o m ija ją c z a s a d n o ś ć p y ta n ia , czy w ła ś c iw ą je s t rz e c z ą m ó w ić o ró ż n ic a c h s ta n o w y c h w k r e ś le n iu p o d s ta w d u c h o w o śc i c h rz e ś c ija ń s k ie j, s p r ó b u jm y p r z y n a j m n i e j1 s k ró to w o p rz y to c z y ć o b s e r w a c je c z y n io n e p rz e z sa m y c h ś w ie c k ic h n a te m a t ic h f o r m a c ji do a p o s to ls tw a .

F o rm a c ja , o k tó r e j m o w a , m u s i b y ć e w a n g e lic z n a i p e r s o n a ln a , tz n . św ie c k i m u s i p o czu ć się o d p o w ie d z ia ln y za z b a w c z e S ło w o B oże i z a b ie g a ć 0 jeg o s k u te c z n o ś ć w ś ró d rz e c z y w is to ś c i, w k tó r e j ży je. O n m a się id e n t y f i ­ k o w a ć z p o s ła n n ic tw e m C h r y s tu s a aż d o w y m ia r u p r z y b r a n e g o s y n o s tw a B ożego. M u s i to b y ć f o r m a c ja p e r m a n e n tn a , n a m ia rę p o tr z e b z m ie n ia ją ­ cego się c ią g le ś w ia ta . ,,

A u te n ty c z n ie ś w ie c k a , a le i w p e łn i k o śc ie ln a ! I to im b a r d z ie j ś w ie c k i je s t z a n u rz o n y w ś w ia t n ie - d u c h o w y , ty m b a r d z ie j m u s i z a b ie g a ć o łą c z n o ść z K o śc io łe m i je g o ż y c ie m s a k r a m e n ta ln y m . Im b a r d z ie j w s w o ic h p o s z u ­ k iw a n ia c h i d e c y z ja c h je s t z d a n y n a w ła s n ą o d p o w ie d z ia ln o ść , ty m d o k ła d ­ n ie j i p iln ie j m u s i w s łu c h iw a ć się w g ło s n a u c z a ją c e g o K o ścio ła. J e d n y m sło w e m : im w ię k s z a , b a r d z ie j n o w o c z e sn a i d y n a m ic z n a a k c ja , ty m dłu ższa. 1 b a rd z ie j in te n s y w n a p o w in n a b y ć k o n te m p la c ja .

P r a w d z iw a fo r m a c ja la i k a t u c h rz e ś c ija ń s k ie g o p o w in n a p ro w a d z ić do św ię to śc i. C o ra z c z ę śc ie j w ś ró d d z is ie js z y c h k a to lik ó w , a z w ła sz c z a w ś ró d m ło d zieży , ja w i się p r z e k o n a n ie o is tn ie n iu o ra z p o s z u k iw a n ie w a r to ś c i d u ­ c h o w y ch , p o łą c z o n e z p y ta n ie m o id e a ł ś w ię to ś c i w s p ó łc z e s n e j, b ę d ą c e j n a ­ t u r a l n ą k o n s e k w e n c ją c h rz tu . T rz e b a p a m ię ta ć , że to n ie co in n e g o ja k św ię to ść , cz y li z je d n o c z e n ie z B o g iem , n a jp e łn ie j r e a liz u je o so b ę lu d z k ą i p o z w a la n a js k u te c z n ie j n a z b a w c z ą p r z e m ia n ę św ia ta .

H is to r ia K o śc io ła u czy n a s p o n a d to , że u p o d s ta w w s z y s tk ic h e p o k i p r z e m ia n k u lt u r a l n y c h (a w ię c ty c h n a jb a r d z ie j tr w a ły c h ) s t a ły r u c h y d u c h o w o śc i z a p o c z ą tk o w a n e p rz e z w ie lk ic h św ię ty c h . N ie od rz e c z y je s t w ię c p y ta n ie , g d zie d ziś le ż ą te z w ią z k i, k tó r ę d y id z ie p o w ią z a n ie p o tr z e b i o cze­ k iw a ń o ra z ja k i w y r a z p r z y b ie r a d z is ie js z a ś w ię to ść , czy li u to ż s a m ie n ie z C h ry s tu s e m . B o ty lk o O n m o że d ać z a d o w a la ją c e c h r z e ś c ija n i a d e k w a tn e d la ś w ia ta ro z w ią z a n ia .

W ś w ie tle p o w y ż sz y c h u w a g w y d a je się, że V ro z d z ia ł so b o ro w e j K o n ­

s t y t u c j i d o g m a t y c z n e j o K o ś c ie l e c iąg le n ie z n a jd u j e n a le ż y te g o z ro z u m ie n ia

w e w sp ó łc z e s n y m d u s z p a s te rs tw ie , m im o że m ó g łb y d ać w ie le c ie k a w y c h o d p o w ie d z i n a p a lą c e p r o b le m y d z is ie jsz e g o św ia ta .

3. S y tu a cja la ik a tu w K o ściele p osob orow ym

W p o s z u k iw a n iu o d p o w ie d z i n a te in t e r e s u j ą c e p ro b le m y tr z e b a by* n a j ­ p ie r w z a p y ta ć : ja k t ę s y tu a c ję w id z i O jc ie c Ś w ię ty , ja k o d c z u w a ją , p r o b le m ś w ie c k ic h b is k u p i w p o sz c z e g ó ln y c h K o śc io ła c h lo k a ln y c h i ja k s a m i ś w ie c ­ cy r o z w ią z u ją sw o je tr u d n o ś c i w d z ie d z in ie a p o s to ls tw a . N ie sp o só b d o k o n a ć t u p o d s u m o w a n ia z a is tn ia ły c h w y d a rz e ń czy s y n t e ­ ty c z n e g o n a w e t p r z e d s ta w ie n ia c ie k a w s z y c h p rz e m ó w ie ń p a p ie s k ic h z o s t a t ­ n ic h la t. T rz e b a je d n a k z a z n a c z y ć , że w iz ja O jc a św . to l a i k a t o d p o w ie d z ia l­ n y , o in t e g r a l n e j f o r m a c ji z a ró w n o lu d z k ie j, ja k i c h rz e ś c ija ń s k ie j, a w ię c c z ło w ie k i c h r z e ś c ija n in s p r a w d z o n y ja k o je d n o s tk a i ja k o a k ty w n y u c z e s t­ n ik w s p ó ln o ty s p o łe c z n e j, p o lity c z n e j i k o ś c ie ln e j, o ra z św ie c k i b o g a ty d o ­ ś w ia d c z e n ie m tr a d y c ji. K o śc io ła i o tw a r ty n a św ia t.

D o św ia d c z e n ie o s ta tn ic h l a t w y k a z a ło , że d la w ie lu k się ż y ź ró d łe m k r y ­ z y s u s t a ła się ic h n ie p e łn a ś w ia d o m o ść p o w o ła n ia k a p ła ń s k ie g o . Z d ru g ie j z a ś s tro n y b y liś m y ś w ia d k a m i tr u d n o ś c i, ja k ie n a p o ty k a l i św ie c c y w n ie k tó

B IU L E T Y N T E O L O G II L A I K A T U

r y c h c z ę śc ia c h ś w ia ta , p r ó b u ją c y r e a liz o w a ć sw o ją a p o s to ls k ą m is ję w K o ­ ściele. M in io n y o k re s w y k a z a ł, ja k b a rd z o k o n ie c z n ą je s t rz e c z ą , a b y w sz y sc y z o s ta li w ie r n i s w e m u w ła s n e m u p o w o ła n iu , p e łn io n e m u z s z a c u n ­ k ie m w o b e c z a d a ń d ru g ie g o c z ło w ie k a . B o g a c tw o u n iw e r s a liz m u K o śc io ła le ż y ta k ż e i w ty m fa k c ie , że is tn i e ją ró ż n e sp o s o b y u c z e s tn ic tw a w z b a w ­ c z e j m is ji te g o ż K o śc io ła .

Z d a je m y so b ie je d n a k s p r a w ę , że m ó w ie n ie o a p o s to ls tw ie czy o z a a n ­ g a ż o w a n iu ś w ie c k ic h n ie m o że p ły n ą ć z b r a k u p o w o ła ń k a p ła ń s k ic h , n ie ja k o d la „ z a ła ta n ia d z iu r ” , a le je s t k o n s e k w e n c ją u ś w ia d o m ie n ia so b ie n o w eg o w y m ia r u rz e c z y w is to ś c i K o śc io ła . C h o d z i b o w ie m o d w ie ró ż n e p ła s z c z y z n y s a k r a m e n ta ln e g o u c z e s tn ic tw a w ż y c iu i m is ji K o śc io ła : u c z e s tn ic tw a p ły n ą ­ cego z s a k r a m e n t u c h rz tu , k tó r e o tw ie r a się n a d z ia ła n ie m o c ą s a k r a m e n t u k a p ła ń s tw a . T o z a ś d ru g ie n ie p rz y ć m ie w a a n i n ie n e g u je , a le u m a c n ia w s p ó ln e k a p ła ń s tw o w ie rn y c h . Z a a n g a ż o w a n ie ś w ie c k ic h w s ta ły c h f o r m a c h w s p ó łp r a c y z e w a n g e liz a c y jn ą m is ją K o śc io ła p r o w a d z i c zęsto w k o n s e k ­ w e n c ji do in s ty tu c jo n a liz o w a n ia p o s ł u g la ik a tu . T e n p ro c e s n a ogół p r z e ­ b ie g a s p o k o jn ie w sz ę d z ie ta m , g d zie d e c y z ja „ n a z w a n ia ” p e łn io n e j m is ji p o p rz e d z o n a b y ła p o z y ty w n y m d o św ia d c z e n ie m lu d z i i p e łn io n e j p rz e z n ic h p ra c y . W t e n sp o só b z a a k c e p to w a n o p o s łu g i k a te c h e tó w , p o m o c n ik ó w p a r a ­ fia ln y c h , k o o r d y n a to r ó w a k c ji m iło s ie rd z ia itd .

C o ra z c z ę śc ie j s ły c h a ć g ło sy o p e łn ie js z y m u c z e s tn ic tw ie k o b ie t w ży c iu K o śc io ła , d o p o m in a ją c y c h się (m oże w p e w n y m s e n s ie p o d w p ły w e m f e m in i­ s ty c z n e j a tm o s f e r y m ię d z y n a ro d o w e j) o sz c zeg ó ln e m in is te r ia d la n ic h czy o p e łn y u d z ia ł w is tn ie ją c y c h p o s łu g a c h K o śc io ła .

L u d z ie w ia r y K o śc io ła n ie m o g ą w sw y c h r o z w a ż a n ia c h o d e rw a ć się od r e f le k s j i te o lo g ic z n e j, o p a r te j n a o b ja w ie n iu , tr a d y c ji i n a u c z a n iu K o ś ­ cio ła. A p rz e d e w s z y s tk im tr z e b a c h y b a p a m ię ta ć , że c e le m z a a n g a ż o w a n ia w K o śc ie le n ie je s t d o s k o n a le n ie czy tw o rz e n ie n o w y c h s t r u k t u r a n i te ż w y s iłe k do z d o b y c ia u rz ę d ó w m a ją c y c h z n a c z e n ie s y m b o lic z n e lu b te ż w a ­ r u n k u ją c y c h d o ś tę p do w ła d z y , a le s łu ż b a w p r z y g o to w a n iu K r ó le s tw a N ie ­ b ie s k ie g o (a w ię c w y m ia r e s c h a ty c z n y z a a n g a ż o w a n ia św ieck ich !).

M ó w iąc o u c z e s tn ic tw ie w s t r u k t u r a c h K o ścio ła, z a u w a ż a m y , że n ie w sz ę d z ie św ie c c y je d n a k o w o s k o r z y s ta li z o fia ro w a n y c h im p rz e z so b ó r m o ż liw o śc i. R a d y d u s z p a s te r s k ie i p a r a f ia ln e n ie zaw sz e s ta ły się p o le m a p o s to ls tw a czy m ie js c e m s ta łe g o i tw ó rc z e g o k o n ta k t u z h ie r a r c h ią .

Z n a k ie m z aś c z a s u s ta ły się — ja k ju ż w s p o m n ie liś m y — s p o n ta n ic z n e g r u p y czy ru c h y , a k ty w n e szczeg ó ln ie w ś ró d m ło d zieży , o d k r y w a ją c e z e n ­ tu z ja z m e m m o d litw ę litu r g ic z n ą K o śc io ła i c z ę sto k ro ć św ieżo ść s t a r e j t r a ­ d y c ji K o ścio ła.

T e m a t m ło d z ie ż y w d z is ie js z y m K o śc ie le m ó g łb y b y ć o so b n ą o k a z ją do r e f le k s ji. Z w ła sz c z a że a k tu a l n ie p rz e ż y w a m y M ię d z y n a ro d o w y R o k M łodzieży, k tó r y u k a z a ł, j a k b a rd z o p rę ż n a to siła w K o śc ie le i j a k o tw a r t a n a a u to r y te t n a u c z a ją c e g o K o ścio ła. W y s ta rc z y w s p o m n ie ć z n a n e te ż w n a s z y m p o ls k im K o śc ie le d o ś w ia d c z e n ia s p o tk a ń czy p ie lg rz y m e k m ło d z ie ż y , a w ty m p ie l­ g rz y m e k n a N ie d z ie lę P a lm o w ą w R zym ie.

M ię d z y n a ro d o w e o rg a n iz a c je k a to lic k ie j m ło d z ie ż y w y k a z u ją ró w n ie ż d u ż ą a k ty w n o ś ć n a p ła s z c z y ź n ie m ię d z y n a ro d o w y c h o rg a n iz a c ji p o lity c z n y c h czy k u lt u r a l n y c h (U N E SC O , O N U itd.).

N a z a k o ń c z e n ie w a r to m oże p o s ta w ić p y ta n ie : czego o c z e k u je K o śc ió ł p o w s z e c h n y od K o śc io ła p o ls k ie g o p o d c z a s n a jb liż s z e g o sy n o d u , a lb o ja k są o c e n ia n e p o ls k ie d o ś w ia d c z e n ia u c z e s tn ic tw a ś w ie c k ic h w ż y c iu K o śc io ła ?

W y d a je się, że p rz e d e w s z y s tk im te n a sz e d o ś w ia d c z e n ia są za m a ło z n a n e i c ią g le z a m a ło r o b i się, a b y je o fia ro w a ć K o śc io ło w i p o w s z e c h n e m u p o p rz e z in d y w id u a ln e ś w ia d e c tw o sa m y c h św ie c k ic h . A są to p rz e c ie ż d o ­ ś w ia d c z e n ia d łu g ie j h is to rii, bo ż y w e j p rz e z c a łe ty s ią c le c ie . O s ta tn ie zaś d z ie s ią tk i lat. p o s ta w iły n a s w s y tu a c ji k o n f r o n ta c j i z n a jb a r d z ie j dziś a k