Olga Grzybek
Katedra Rachunkowości Międzynarodowej Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
UJAWNIANIE REZERW NA DEMONTAŻ
I LIKWIDACJĘ A ZMIANY WARTOŚCI RZECZOWYCH
AKTYWÓW TRWAŁYCH
Streszczenie
Przedmiotem artykułu jest analiza ujawnień w zakresie tworzenia i zmian sza-cunków rezerw na demontaż rozliczanych drugostronnie z rzeczowymi aktywami trwałymi w polskich przedsiębiorstwach. Badanie ujawnień w sprawozdaniach finansowych w zakresie informacji o rezerwach wskazało na problem wartości sza-cowanych. Wiele założeń przyjmowanych do szacunków i istotnych danych znanych jest wyłącznie jednostce, przez co wiarygodność sprawozdania w tym zakresie może podlegać dyskusji.
Słowa kluczowe: rezerwy na zobowiązania, demontaż aktywów, rezerwy na
rekulty-wację.
1. Wprowadzenie
Obowiązek ujawniania informacji o tworzonych rezerwach na przewidywane koszty demontażu i likwidacji środków trwałych, ujętych jednocześnie w war-tości początkowej tych rzeczowych aktywów trwałych, wynika z regulacji Mię-dzynarodowych standardów rachunkowości nr 16 „Rzeczowe aktywa trwałe” oraz nr 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”. Treści wymienionych regulacji prawnych z jednej strony zobowiązują do szacowania przyszłych kosztów demontażu i likwidacji oraz ujęcia ich w wartości początko-wej aktywów trwałych, a z drugiej strony nakazują zmiany wartości tworzonych rezerw i korektę wcześniej ustalonych wartości aktywów trwałych. Opisane
wymogi standardów rachunkowości są przyczyną corocznych zmian wartości aktywów trwałych, a także wpływają na odpisy amortyzacyjne.
Celem artykułu jest zbadanie, jakie informacje w tym zakresie ujawniają pol-skie przedsiębiorstwa oraz w jakim zakresie obowiązek aktualizowania wartości rezerw na koszty demontażu i likwidacji wpływa na zmiany wartości aktywów trwałych jednostek raportujących. Dla osiągnięcia celu w pracy wykorzystano analizę regulacji prawnych służącą prezentacji aktualnego stanu prawnego oraz metodę statystyki gospodarczej, w której wykorzystano dane 13 przedsiębiorstw notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie ujętych w indek-sach WIG20 oraz WIG30.
2. Zasady tworzenia rezerw na przyszłe zobowiązania
Istotą rezerw jest zabezpieczenie się jednostki gospodarującej przez ryzykiem, które skutkować może powstaniem przyszłych zobowiązań, strat i kosztów. Jed-nocześnie rezerwy mają na celu urealnienie wyniku finansowego za dany okres poprzez obciążenie go szacowanymi kosztami, które prawdopodobnie powstaną w przyszłości jako konsekwencja ryzyka i (lub) zobowiązań powstałych w danym okresie sprawozdawczym. Źródeł ryzyka i jego rodzajów można wyróżnić wiele, m.in. ryzyko zmiany stóp procentowych, kursów walut, czy inflacji. Z punktu widzenia tematu artykułu podkreślenia wymaga ryzyko działalności, które oznacza prowadzenie działalności gospodarczej w określonej gałęzi przemysłu czy branży. Ryzyko działalności jest specyficzne dla danej branży i może być przyczyną powstania w przyszłości np. kosztów odszkodowań dla klientów, zobowiązań z tytułu kar dotyczących zanieczyszczenia środowiska naturalnego lub koniecznością rekultywacji terenów poprzemysłowych. Rezerwy tworzone w związku z tak określonym ryzykiem zaliczane są do rezerw na niepewne zobo-wiązania, ponieważ występuje element niepewności dotyczący wartości i (lub) terminu wystąpienia tego zobowiązania. Pomimo niepewności co do terminu lub kwoty zobowiązania, rezerwy należy tworzyć i prezentować w sprawozda-niu finansowym, ponieważ istnieje prawdopodobieństwo wypływu przyszłych korzyści ekonomicznych wskutek zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości. Zdarzenia przeszłe, które obligują jednostkę do określonego zachowania, skut-kiem których – przewiduje się – będzie powstanie zobowiązań, jest prowadzenie określonego rodzaju działalności i konieczność wypełniania wymogów prawa. Przykładowo obowiązek prawny rekultywacji terenów poprzemysłowych może wynikać z ustawodawstwa lub umowy. Zdarzeniem obligującym może być rów-nież zwyczajowo oczekiwany obowiązek sprawiający, że jednostka nie ma żadnej realnej możliwości niewypełnienia tego obowiązku. Podstawą dla wystąpienia zwyczajowego obowiązku obligującego może być ustalony sposób postępowania
w przeszłości, upublicznienie zasad postępowania jednostki czy aktualne oświad-czenie jednostki złożone stronom trzecim odnośnie do demontażu, usunięcia rze-czowych aktywów trwałych oraz rekultywacji miejsca, na którym dany składnik aktywów się znajduje [Interpretacja KIMSF 1, 2008]. Tylko obowiązki wyni-kające ze zdarzeń przeszłych, istniejące niezależnie od przyszłych działań jed-nostki, stanowią podstawę do ujmowania rezerw, o których mowa w niniejszym artykule. Oznacza to, że rezerwy należy tworzyć na demontaż i likwidację rze-czowych aktywów trwałych użytkowanych przez jednostkę na dzień bilansowy, w stosunku do których istnieje prawne lub zwyczajowe zdarzenie obligujące. W przypadku szeroko rozumianej branży surowców (ropa i gaz, węgiel i inne minerały), obecne zdarzenie obligujące, które skutkuje koniecznością poniesienia kosztów demontażu, likwidacji oraz rekultywacji miejsca prowadzenia działal-ności, wynika najczęściej z regulacji prawnych oraz z deklarowanej społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która coraz częściej stanowi element strate-gii rozwoju przedsiębiorstw [Hąbek 2012]. Poza istnieniem obowiązku, którego wykonanie spowoduje w przyszłości przekazanie korzyści ekonomicznych, warunkiem tworzenia rezerw jest możliwość dokonania wiarygodnego szacunku przewidywanych zobowiązań. Używanie wartości szacunkowych jest niezbędną częścią sporządzania sprawozdań finansowych, która nie podważa ich wiarygod-ności. Z drugiej strony, szacunek przewidywanej realnej wielkości przyszłego zobowiązania w kwocie, jaką wyniosłoby ono w bieżącej chwili, oznacza, że jest to kategoria obciążona większą niepewnością niż pozostałe pozycje bilansu. Niepewność wynika nie tylko z konieczności szacowania przyszłej kwoty zobo-wiązania, ale również z założonego prawdopodobieństwa wystąpienia zdarze-nia (uwzględzdarze-niając np. prawdopodobieństwo zmian w istniejących regulacjach prawnych w zakresie rekultywacji terenów poprzemysłowych) oraz przyjętego współczynnika dyskontującego (zawierającego informację o wybranej stopie zwrotu). Wartość rezerwy stanowić powinna zatem najbardziej właściwy szacu-nek nakładów niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku na dzień bilan-sowy1. Przy wycenie rezerwy nie uwzględnia się zysków z oczekiwanych
likwi-dacji aktywów, nawet jeżeli oczekiwane zbycie aktywów jest blisko związane ze zdarzeniem stanowiącym powód tworzenia rezerw, czyli np. zakończeniem wydobycia kopalin czy likwidacją odwiertów.
Stan rezerw weryfikuje się na każdy dzień bilansowy, co wynika z potrzeby odzwierciedlenia na każdy dzień bilansowy aktualnego, najbardziej właściwego szacunku bieżącej wartości przyszłych zobowiązań. Oznacza to możliwość zwiększenia lub zmniejszenia wartości rezerw, ale również rozwiązanie wcze-śniej utworzonych rezerw, jeżeli przykładowo zdarzenie obligujące przestało
1 Rezerwę wycenia się przed uwzględnieniem podatku, gdyż konsekwencje podatkowe
rezerwy oraz jej zmian są przedmiotem Międzynarodowego standardu rachunkowości nr 12 „Podatek dochodowy”.
istnieć na skutek np. zmian regulacji prawnych. W dobie wzrostu znaczenia idei zrównoważonego rozwoju, scenariusz taki wydaje się jednak mało prawdopo-dobny. Bardziej prawdopodobna jest konieczność zmiany wartości rezerw, np. przy stosowaniu dyskontowania (dla oszacowania bieżącej wartości przyszłego zobowiązania) wartość rezerwy rośnie w każdym okresie jako wyraz upływu czasu. Zmiana innych finansowych parametrów wpływających na wartość rezerwy, jak kwota przewidywanych wydatków na demontaż, przyjęta stopa dys-kontowa, albo przesunięcie przewidywanego okresu demontażu, likwidacji czy rekultywacji mogą z kolei wpłynąć zmniejszająco (lub zwiększająco) na wartość rezerwy wykazywanej w kolejnych latach.
3. Ujawnianie informacji o rzeczowych aktywach trwałych
Omówione powyżej normy standardu poświęconego rezerwom nie odnoszą się do zagadnienia drugostronnego ujmowania tworzonych i aktualizowanych rezerw na zobowiązania. Ponieważ celem standardu jest wskazanie reguł ujmo-wania rezerw w sprawozdaniu oraz zasad ich wyceny, to konieczna jest analiza zapisów innych standardów celem określenia, czy drugostronnie należy aktywo-wać przewidywane wydatki, czy poprawne jest zarachowanie ich w koszty. Opi-sując tworzenie rezerw, MSR 37 nie zawiera zakazu i nie wprowadza wymogu aktywowania ujmowanych kosztów. W związku z zakresem niniejszego artykułu analiza regulacji standardów opiera się zasadniczo na zapisach Międzynarodo-wego standardu rachunkowości 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”.
Standard określa cenę nabycia lub koszt wytworzenia jako podstawowe parametry wyceny stosowane dla pierwotnego ujęcia rzeczowych aktywów trwałych w księgach rachunkowych. Cena nabycia lub koszt wytworzenia sta-nowią również podstawę do ustalenia wartości podlegającej amortyzacji, która w głównej mierze determinuje (wraz z okresem i metodą amortyzacji) wysokość odpisów amortyzacyjnych obciążających wynik finansowy lub wpływających na koszt wytworzenia produktów gotowych. Zasadniczo przez cenę nabycia lub koszt wytworzenia rozumie się kwotę zapłaconych środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów lub wartość godziwą innych dóbr przekazanych z tytułu nabycia składnika aktywów w momencie jego nabycia lub wytworzenia. Wśród skład-ników ceny nabycia lub kosztu wytworzenia standard wymienia jednak – poza ceną zakupu i kosztami dającymi się bezpośrednio przyporządkować do skład-nika aktywów, a poniesionymi w związku z jego dostosowaniem – szacunkowe koszty demontażu i usunięcia składnika aktywów oraz koszty przeprowadzenia renowacji miejsca, w którym się znajdował, jeżeli jednostka jest zobowiązana do takiego zachowania. Dodaje się jednocześnie, że szacowane koszty demontażu włączane są do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia w sytuacji, gdy jednostka
wykorzystuje dany składnik aktywów w celu innym niż wytwarzanie wyrobów. W przypadku, gdy składnik rzeczowych aktywów trwałych wykorzystywany jest do wytwarzania wyrobów, koszty demontażu i likwidacji podlegają ujęciu zgod-nie z regulacjami Międzynarodowego standardu rachunkowości nr 2 „Zapasy”. Analiza regulacji MSR 2 wskazuje z kolei, że w takim przypadku konieczna jest właściwa klasyfikacja szacowanych kosztów demontażu, likwidacji i rekultywa-cji do grupy stałych pośrednich kosztów produkrekultywa-cji, pozostałych kosztów zalicza-nych do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia albo przypisania ich do kosztów wyłączonych z ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Ujęcie szacowanych zobo-wiązań z tytułu demontażu i likwidacji w cenie nabycia lub koszcie wytworze-nia może skutkować sytuacją, w której określona wartość zapasów przewyższa wartość możliwą do uzyskania. W takim przypadku, konieczne jest dokonanie aktualizacji wartości, co skutkować będzie obciążeniem wyniku finansowego danego okresu.
Zakres ujawnień wymagany zapisami MSR 2 jednak nie gwarantuje jasnej prezentacji omawianego zagadnienia. Ujęcie kosztów demontażu i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych jako elementu kosztu wytworzenia produktów gotowych wydaje się mało prawdopodobne ze względu na długotrwałe wyko-rzystywanie składników aktywów podlegających demontażowi oraz konieczność przyporządkowania kosztu demontażu do jednej jednostki wytworzonego pro-duktu gotowego już w momencie rozpoczęcia produkcji. Z kolei MSR 16 w czę-ści dotyczącej zakresu ujawnień wyraźnie wskazuje na konieczność zawarcia w sprawozdaniu finansowym informacji na temat rodzaju oraz skutków zmian wartości szacunkowych, które wywierają istotny wpływ w bieżącym okresie (lub, jak się oczekuje, będą wywierały istotny wpływ w kolejnych okresach). Wartości szacunkowe, co do których oczekuje się ujawnień, dotyczyć będą na pewno szacowanych kosztów demontażu, likwidacji oraz rekultywacji miejsca, w którym się znajdują, jak i okresów użytkowania tych składników, które nie-rzadko wynikają z planowanych okresów wydobywania surowców naturalnych. Wymieniony zakres ujawnień nie nakłada obowiązku szczegółowej prezentacji omawianego w artykule zagadnienia. Niemniej jednak wymóg prezentacji zmian wartości rzeczowych aktywów trwałych oraz ujawnienia informacji o war-tościach szacunkowych powinien zapewnić odpowiednią jakość i tym samym wiarygodność oraz użyteczność sprawozdań finansowych.
Ponadto do szczegółowych informacji koniecznych do prześledzenia polityki rachunkowości jednostki w omawianym zakresie oraz zdarzeń gospodarczych, które miały miejsce w bieżącym okresie, zaliczyć należy również zmiany bieżą-cej wartości przyszłego zobowiązania, które zwiększyły lub zmniejszyły cenę nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika rzeczowych aktywów trwałych w bieżącym okresie. Ważne są również informacje o kwotach zmniejszenia lub zwiększenia bieżącej wartości przyszłego zobowiązania, które przewyższyły
wartość bilansową danego składnika rzeczowych aktywów trwałych i zostały ujęte w rachunku zysków i strat w bieżącym okresie, jak i informacje o prze-prowadzonym teście na trwałą utratę wartości składnika rzeczowych aktywów trwałych, w sytuacji gdy zmiana bieżącej wartości przyszłego zobowiązania spowodowała podwyższenie wartości bilansowej tego składnika aktywów i jed-nostka przeprowadziła weryfikację czy nowa wartość ceny nabycia lub kosztu wytworzenia jest w pełni odzyskiwalna.
4. Badanie zakresu ujawnień oraz wpływu szacunków zobowiązań
na zmiany wartości aktywów trwałych
Badaniem objęto spółki z indeksu WIG30, wybierając podmioty działające w przemyśle surowcowym, chemicznym, paliwowym, metalowym oraz energe-tyce. Łącznie badaniu poddano 36 sprawozdań finansowych 13 przedsiębiorstw z lat 2012–2014, obejmując analizą 13 spółek z indeksu WIG30 (i jednocześnie 9 z indeksu WIG20) dobranych ze względu na możliwość wystąpienia prawnego lub zwyczajowego obowiązku demontażu, likwidacji oraz rekultywacji terenów poprzemysłowych (tabela 1). 12 spośród 13 podmiotów objętych badaniem znaj-duje się również na liście Forbes 2014 wskazującej 100 największych polskich firm.
Analiza informacji ujawnionych we wprowadzeniu do sprawozdań finan-sowych jednostek włączonych do badania wskazuje, że konieczność tworzenia rezerw podawana przez jednostki to obowiązek prawny; jednostki nie wskazują na charakter zwyczajowy obowiązku rekultywacji terenów poprzemysłowych. Wśród wielkości szacunkowych użytych do wyceny rezerw wymienia się kwotę i termin przewidywanych do poniesienia w przyszłości kosztów oraz stopę dys-kontową. Spośród badanych jednostek jedynie 7 podmiotów w swoich sprawoz-daniach finansowych wyraźnie wskazuje, które rezerwy dotyczą rzeczowych aktywów trwałych i tym samym podlegają specyficznym zasadom rozliczania. W przypadku 4 spośród pozostałych 6 jednostek zapisy polityki rachunkowości odnośnie do ceny nabycia rzeczowych aktywów trwałych wskazują na ujmowanie przedmiotowych rezerw, jednak bez wskazania, które konkretnie tytuły rezerw dotyczą demontażu rzeczowych aktywów trwałych. Jedynie nazwa tworzonej rezerwy może wskazywać na jej charakter. Pozostałe 2 jednostki (z sektora chemicznego i metalowego) tworzą rezerwę na rekultywację środowiska lub na likwidację rzeczowych aktywów trwałych, jednak żaden element sprawozdania finansowego nie pozwala stwierdzić czy rezerwy te rzeczywiście są rozliczane z wartością rzeczowych aktywów trwałych: stosownych zapisów nie zawiera wprowadzenie do polityki rachunkowości ani noty objaśniające dotyczące rezerw lub wartości ujmowanych w cenie nabycia rzeczowych aktywów
trwa-łych. W badaniach założono, że rezerwy tworzone tytułem likwidacji majątku trwałego oraz rezerwy na rekultywację rozliczane są z wartością rzeczowych aktywów trwałych, kierując się wymogami regulacji prawnych.
Tabela 1 Dane o przedsiębiorstwach będących przedmiotem analizy
Branża podmiotówLiczba Suma bilansowa (tys. zł) Rentowność netto aktywów (%) Udział rzeczowych aktywów trwałych w sumie aktywów (%) Przemysł surowcowy 3 Min 3 485 156 Mediana 14 067 128 Max 40 0374 000 Min –4,3 Mediana 7,0 Max 14,3 Min 42 Mediana 70 Max 85 Przemysł paliwowy 3 Min 18 947 157 Mediana 47 530 500 Max 52 630 780 Min –7,7 Mediana 4,1 Max 5,8 Min 47 Mediana 50 Max 71 Energetyka 4 Min 14 710 462Mediana 18 116 678
Max 60 751 308 Min 3,1 Mediana 4,8 Max 6,8 Min 67 Mediana 72 Max 78 Przemysł chemiczny 2 Min 4 067 220 Mediana 4 990 661,5 Max 9 961 530 Min 2,7 Mediana 7,4 Max 12,8 Min 34 Mediana 48 Max 60 Przemysł
metalowy 1 Min 2 749 068Max 3 350 187 Min 1,9Max 4,7 Min 32Max 36
Ogółem 13 Min 2 749 068Mediana 17 084 556
Max 60 751 308 Min –7,7 Mediana 4,8 Max 14,3 Min 32 Mediana 67 Max 85 Źródło: opracowanie własne.
Porównanie danych ujawnionych w notach do sprawozdania finansowego dotyczących rzeczowych aktywów trwałych oraz rezerw wskazuje na następujące prawidłowości w zakresie ujmowania rezerw na demontaż, likwidację i rekulty-wację:
– 9 z 13 badanych przedsiębiorstw tworzy rezerwę na koszty likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, zakładów górniczych, składowisk popiołów, czy odwiertów. Drugim często występującym tytułem tworzonych rezerw jest rekultywacja środowiska (7 podmiotów);
– większość jednostek nie wskazała, z którą pozycją rzeczowych aktywów trwałych rozliczana jest wartość tworzonej rezerwy na demontaż (8 podmiotów). Spośród jednostek, które ujawniają bardziej szczegółowe informacje, rezerwy
najczęściej ujmowane są drugostronnie w korespondencji z pozycją „budynki i budowle” oraz „urządzenia techniczne i maszyny”;
– 5 firm z 13 badanych podało bardziej szczegółowe informacje o kwotach zmian rezerwy ujętych w wartości rzeczowych aktywów trwałych. Informacje te dotyczą wartości netto aktywów z tytułu likwidacji rzeczowych aktywów trwa-łych, zmian w wartości rezerw na demontaż ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz wskazania zmian wartości przedmiotowych rezerw rozliczonych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów. Informacji tych udzieliły wszystkie spółki sektora surowcowego oraz jedna spółka z sektora paliwowego i jedna z branży energetycznej;
– najdokładniejszych informacji na temat utworzonych rezerw na demontaż rzeczowych aktywów trwałych udzielają spółki z sektora surowce, w którym rezerwy na demontaż mają znaczny udział (63%) w całości tworzonych rezerw;
– spółki sektora paliwowego również prezentują stosunkowo szczegółowe informacje w analizowanym zakresie. Sektor ten także charakteryzuje wysoki udział rezerw na demontaż w rezerwach ogółem (71%). W sprawozdaniu finan-sowym za 2014 r., jedna ze spółek sektora paliwowego w nocie objaśniającej wartość rzeczowych aktywów trwałych ujawniła informacje o kwotach uzgod-nienia wartości początkowej i końcowej aktywów na przyszłe koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego. Zestawienie to zawiera – analogicznie do informacji o całości rzeczowych aktywów trwałych – zmiany wartości brutto, umorzenia oraz odpisów aktualizujących wartość aktywów na przyszłe koszty likwidacji uporządkowane według tytułów zwiększeń i zmniejszeń wraz z danymi porównawczymi za poprzedni okres sprawozdawczy.
– najczęściej ujawnianą dodatkową informacją dotyczącą tworzonych rezerw na demontaż jest informacja o zastosowanej stopie dyskontowej oraz prezentacja analizy wrażliwości szacunków na jej zmiany. Poziom stóp dyskontowych przy-jętych do wyceny rezerw na demontaż ujawniło 6 podmiotów, w tym wszystkie podmioty sektora surowców. Jednocześnie wszystkie spółki tego sektora zapre-zentowały analizę wrażliwości kwoty rezerwy na demontaż na zmiany przyjętej stopy dyskontowej. Informacji takich nie ujawnił żaden z pozostałych podmiotów w badanej próbie.
W badaniu przeanalizowano również istotność rezerw rozliczanych z warto-ścią rzeczowych aktywów trwałych w odniesieniu do sumy bilansowej, wartości rzeczowych aktywów trwałych oraz kwoty całości rezerw (tabela 2). Uzyskane wyniki wskazują, że rezerwy na demontaż stanowią umiarkowanie istotną pozy-cję sprawozdania finansowego, przy czym charakterystyczne jest jej zróżnicowa-nie międzybranżowe. Wartość przedmiotowych rezerw stanowi od 0,1% do 3,9% sumy bilansowej i od 0,1% do 8,9% wartości rzeczowych aktywów trwałych. Na podkreślenie zasługuje jednak fakt, że wartość rezerw na demontaż nie-rzadko jest zasadniczym elementem rezerw ogółem. Mediana udziału rezerw na
demontaż ma największą wartość w sektorach surowcowym i paliwowych (63% i 71% odpowiednio), jednak wartość maksymalna została odnotowana w sektorze chemicznym (97%). Analizując wartość rokrocznych zmian wartości rezerw na demontaż, które wynikają m.in. ze zmian szacunków rezerw, należy wskazać, że zmiany te najczęściej nie mają istotnego wpływu na zmiany wartości rzeczowych aktywów trwałych i w dalszej kolejności na odpisy amortyzacyjne. Największa zmiana wartości rezerw odnotowana w przedsiębiorstwie z branży paliwowej wyniosła 4,5% wartości rzeczowych aktywów trwałych.
Tabela 2 Charakterystyka i istotność rezerw na demontaż, likwidację oraz rekultywację
Branża Wartość rezerw na demontaż (tys. zł) Udział rezerw na demontaż w sumie bilan-sowej (%) Udział rezerw na demontaż w wartości rzeczowych aktywów trwałych (%) Udział rezerwy na demontaż w wartości rezerw ogó-łem (%) Stosunek war-tości zmiany rezerwy na demontaż do wartości rze-czowych akty-wów trwałych (%) Przemysł surowcowy Min 85 278 Mediana 339 800 Max 1 566 000 Min 2,2 Mediana 2,8 Max 3,9 Min 2,7 Mediana 3,7 Max 8,9 Min 43 Mediana 63 Max 95 Min –0,4 Mediana 1,1 Max 3,8 Przemysł paliwowy Min 316 217 Mediana 731 663 Max 1 661 000 Min 0,7 Mediana 3,0 Max 3,8 Min 1,5 Mediana 4,3 Max 7,6 Min 23 Mediana 71 Max 89 Min –1,2 Mediana 0,5 Max 4,5 Energetyka Min 9 299Mediana 57 551
Max 163 478 Min 0,1 Mediana 0,2 Max 0,5 Min 0,1 Mediana 0,3 Max 0,7 Min 1 Mediana 4 Max 13 Min 0 Mediana 0,1 Max 0,2 Przemysł chemiczny Min 2 967 Mediana 71 528 Max 115 064 Min 0,1 Mediana 1,0 Max 2,1 Min 0,2 Mediana 1,9 Max 4,0 Min 9 Mediana 40 Max 97 Min –0,1 Mediana 0 Max 0,1 Przemysł
metalowy Min 5 955Max 14 055 Min 0,2Max 0,5 Min 0,5Max 1,4 Min 14Max 34 Min –0,7Max 1,4 Ogółem Min 2 967 Mediana 113 824 Max 1 991 000 Min 0,1 Mediana 0,8 Max 3,9 Min 0,1 Mediana 1,8 Max 8,9 Min 1 Mediana 35 Max 97 Min –1,2 Mediana 0,1 Max 4,5 Źródło: opracowanie własne.
5. Podsumowanie
Użyteczność informacji prezentowanych w sprawozdaniu finansowym, a dotyczących wpływu rezerw na demontaż, likwidację i rekultywację, zależna jest, zdaniem autorów, przede wszystkim od danych służących prognozowaniu przyszłych przepływów pieniężnych możliwych do osiągnięcia z posiadanych składników rzeczowych aktywów trwałych podlegających demontażowi i dacji. Ważne są również informacje o wartości szacowanych wydatków na likwi-dację działalności oraz na rekultywację terenów poprzemysłowych. Jednocześnie weryfikowalność wymienionych kategorii zależna jest od ujawnionych informa-cji o szacunkach i założeniach przyjętych do wyceny tych kategorii bilansowych. Na podstawie przeprowadzonej analizy informacji ujawnionych w sprawozda-niach finansowych można wnioskować, że wyższa jakość przekazywanych infor-macji w przedmiotowym zakresie jest powiązana z istotnością wartości rezerw na demontaż, tj. dbałość o szersze objaśnienia idzie w parze ze zwiększonym udziałem rezerw na demontaż w rezerwach ogółem i w wartości rzeczowych aktywów trwałych. Prezentowane niejasne informacje lub brak danych jednak nie pozwalają na stwierdzenie, że badane sprawozdania (w części objętej badaniem) cechuje wysoka jakość kształtowana przez ogólną dbałość o jasne i zrozumiałe informacje oraz wierna prezentacja charakteryzująca się m.in. kompletnością danych, brakiem pominięć czy sprawdzalnością. Drugi ważny wniosek dotyczy niewielkiego wpływu zmian szacunków rezerw na wartości rzeczowych akty-wów trwałych, co wynika ze stosunku wartości rezerw i rzeczowych aktyakty-wów trwałych w badanych przedsiębiorstwach.
Literatura
Hąbek P. [2012], Sustainability Report. Disclosure the Impact of Business on Society and
the Environment, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie”, nr 31(103).
Interpretacja KIMSF 1 [2008], „Zmiany istniejących zobowiązań z tytułu wycofa-nia z eksploatacji, rekultywacji i zobowiązań o podobnym charakterze”, Dz.U. UE L 320/439 z 29.11.2008 r.
Międzynarodowy standard rachunkowości 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”, Dz.U. UE L 320/1 z 29.11.2008 r. z późn. zm.
Międzynarodowy standard rachunkowości 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”, Dz.U. UE L 320/1 z 29.11.2008 r. z późn. zm.
Międzynarodowy standard rachunkowości 12 „Podatek dochodowy”. Dz.U. UE L 320/1 z 29.11.2008 r. z późn. zm.
Provisions for the Dismantling and Removing of Assets and Their Influence on Changes in the Valuation of Fixed Assets
(Abstract)
The article contributes to the literature by presenting the disclosure practices of Polish enterprises. The analysis focuses on provisions that have been recognized as the cost of property, planning or equipment. The research revealed that a disclosure problem exists with estimated items. The number of estimates and assumptions known to the entity of significant importance only when judging the reliability of financial reports.
