286 R E C E N ZJE
klasycznej m e tafiz y k i. P ełna oc e n a pracy w y m a g a ła b y o d r ę b n e g o p o tr a k to w a n ia k a ż d e g o z arty k u łó w oraz s z c z e g ó ło w y c h analiz, d o ty c z ą c y c h z a r ó w n o ich sa m ych j a k i tego, do cz e g o się odnoszą. W y p a d ła b y ona w ó w c z a s n ie jed n o licie. B e z w ą tp ie
nia j e d n a k w arto sięgnąć do książki w ydane j prze z polski od d ział M ię d z y n a r o d o w e g o T o w a r z y s t w a T o m a s z a z A k w in u , g d y ż p o m o ż e głębiej z a p o z n a ć się z f ilo z o fią bytu i je j m e ta t e o r ią i w ten sp osób p rz y b liż y ć się do o d k ry c ia p r a w d y zapisanej w r z e cz ac h , w śród któ ry ch je s te ś m y i m y sa mi. D o d a tk o w ą p o m o c dla c z y te ln ik a sta now ić m o g ą krótkie stre s z c z e n ia a r tykułów , sp o r z ą d z o n e w j ę z y k u a n g ielskim .
J a n u s z K o p a c zek L u b lin
A T L A S F I L O Z O F I I - N I E P O R O Z U M I E N I E W Y D A W N I C Z E ( U w a g i o d R e d a k c j i )
W „ R o c z n ik a c h F ilo z o f ic z n y c h ” , 4 6 - 4 7 (1 9 9 8 - 1 9 9 9 ), z. 1, s. 258-2 6 2 , prze z p o m y łk ę zo s tała u m ie s z c z o n a o d r z u c o n a prze z R e d ak c ję re c e n z ja książki: P. K u n z m a n n , F. P. B urkard, F. W ie d m a n n , A tla s fil o z o fii (W a rs z a w a 1999) z a m ia s t innej rec encz ji te g o ż autora, przyjętej do druku prze z R edakc ję. R e c e n z e n t (W o jc ie c h S ło m sk i) w w y d ru k o w a n e j recenzji sz ero k o ro z w ija p o c h w a łę tej p u b lik a cji, j e d n a k j e g o oceny nie w y p ły w a ją z analizy p o sz c z e g ó ln y c h haseł A tla su .
U w a ż a m y , iż j e s t to p u b lik a c ja w lic zn y c h sw y c h partiach b a ł a m u t n a i d y d a k t y c z nie be z w a rto śc io w a . K ilka przy k ła d ó w .
S c h e m a t p o d ziału filozofii w edług A ry s to te le s a na s. 12 błę d n ie p r z e d s ta w ia ten po d ział (u S tagiryty filoz ofia te o re ty c z n a dzieli się na fizykę, m a te m a ty k ę i filozofię p ie rw sz ą; p s y c h o lo g ia b yła c z ęś cią fizyki; zo o lo g ia nie była dz ia łe m r ó w n o r z ę d n y m z innym i w tym podziale; n ie jas n a je s t rela cja m ię d zy działa m i filozofii p rak ty c zn e j; A ry s to teles nie używ a ł te rm in u „ m e ta fi z y k a ” ). H asło „ M e ta fi z y k a i o n to lo g i a ” (s. 13) in fo rm u je m ało i n ie d o k ła d n ie o d tw a r z a p odział m e tafiz y k i u C h. W olffa. S tro n a 21 1 (p o ś w ię c o n a „n o w o c ze sn ej lo g ic e ” ) z a w ie r a s f o rm u ło w a n ia m a ło p o u c z a ją c e , niekiedy raczej z a b aw n e , j a k b y pisali j e dyle tanc i. Co to zn a c z y , że „ W ittg e n s ta in op ra c o w a ł s c h em a ty p r a w d y ” ? N ie w y ja ś n io n o su g e ro w a n e j prze z p e w n e s f o r m u ło w a n ia różnicy m ię d z y „ z d a n i e m ” a „ w y r a ż e n ie m ” . Przy ch a r a k te ry sty c e „ra c h u n k u p re d y k a tó w ” c z y ta m y , że on „słu ży zm n ie jsz e n iu logic znej n ie o k re ś lo n o ś c i” . A p o z o s ta łe rachunki
R E C EN ZJE 287
lo giczne i inne zabiegi p o z n a w c z e te m u nie służą? N a s. 215 cz y ta m y , iż W ittgen- stein d la teg o z a jm u je sz cz ególne m ie jsc e we w sp ó łc ze sn ej filozofii, p o n ie w a ż r o z w i nął dw ie różne filozofie, z któ rych drugiej nie m o ż n a p o tr a k to w a ć j a k o kon ty n u a cji p ierw szej! Z uwagi o E g ip c ie (s. 15) cz y te ln ik m o ż e w y w n io s k o w a ć , że h enoteiz m to tyle, co politeizm (obu te rm in ó w nie m a w inde ksie rze c z o w y m ) . Je że li we fra g m e n c ie o A k w in a c ie cz yta m y takie zdanie (s. 83): „Istnienie j e s t c z y stą aktualnością, która u trw ala się w istocie, i dla teg o o g r a n ic z a ” , to nie w iem y , co j e s t tu „ z a s łu g ą ” au to ró w , a co tłum aczki. Istnienie o g ran ic za (co?), p o n ie w a ż j e s t „c zy s tą a k tu a ln o ś c i ą ” ?!
Być m o ż e niektóre ilustracje p otrafią o d p o w ie d n io w y k o rz y sta ć k om pe tentni n auc zyc ie l tle. Je d n a k ż e dla n ie p rz y g o to w a n e g o c z y te ln ik a ta p u b lik a c ja je s t m ało in s tru k ty w n a i w rę c z bałam utna.
A n to n i B. S tę p ie ń Lublin
