Problem y M a tematyczne 14 (1995), 149 - 174
Aproksymacja niektórych właściwości
powietrznych i wodnych gleb
M ieczysław W o jtasik
W alter W egner
S t r e s z c z e n ie . Na p od staw ie 123 krzyw ych p F u stalonych ek sp e ry m e n ta ln ie d la poszczególnych kategorii agronom icznych gleb. określono wielkości r e te n cji u ży teczn ej ( A R w m 3- m - 3 ) zależnie od odchyleń ich gęstości a k tu a ln e j od n a tu ra ln e j (A p w Mg • m ~3). Związki te d o ty czą ta k w arstw ornych (krzyw e ty p u 1) ja k i p od o rn y ch (krzyw e ty p u 2) bad any ch gleb. N a d to u sta lo n o w spó łczy nn ik i liczbow e do form u ł o postaci A R = a A p 2 + b A p + c. P o d a n o rów nież stan d ard o w e w artości w ilgotności gleb, p rzy n a jb a rd z ie j in te re s u ją cych rolników i ekologów ich p o te n cjałach w odnych (to je st p rzy p F 1.7, 2.0, 2.2, 2.4, 2.5). U stalenia d otyczące reten cji w odnej gleb m ogą być p r z y d a tn e w in te rp re ta c ji zm ian ich porow atości.
1. W s t ę p
P rognozow anie procesów w środow isku glebow ym i w arunków rozw oju ro ślin o p ie ra się na w ynikach pom iarów właściwości gleb, będ ących n ie jed n o k ro tn ie drogim i i czasochłonnym i. D latego też p oszukuje się u ła tw ie ń w p o s ta c i m a tem a ty cz n y c h m odeli ap ro k sym ujących ch ara k te ry sty c z n e w ielkości. M ożna opisyw ać p rzykładow o podstaw ow e właściwości p o w ietrzn e i w odne gleb w op arciu o sym ulow ane zależności p otencjałó w wody od jej zaw arto ści, zw anych krzyw ym i p F . W edług K ędziory [1] t a fo rm u ła m a p o stać
150 A p r o k s y m a c j a n i e k t ó r y c h w ł a ś c i w o ś c i
gdzie: wo - w ilgotność gleb}’ w stanie całkow itego n asy cen ia wodą m 3- m ~ 3,
ic - w ilgotność ak tu a ln a gleby w m 3- m -3 . a. b , c - w spółczynniki liczbow e
ró w n a n ia.
Z d an iem autorów [4] z wyżej wym ienionej form uły m ożna k o rzy stać po u w zg lędn ieniu kategorii agronom icznych gleb i wielkości odchyleń ich g ęsto ści a k tu a ln e j od n a tu ra ln e j. W pracy przedstaw iono form uły re sp e k tu ją c e te uw aru n k o w an ia.
2. M a t e r i a ł y i m e t o d y
P ró b k i gleb o ch arak tery sty ce podanej w poprzedniej p racy autorów [4], p o b ra n o w ośm iu seriach liczących średnio po 15 sztuk. Ilość serii uzależniono od k ateg orii agronom icznych gleb (bardzo lekkie, lekkie, średnie, ciężkie) i w a rstw ich profilu (orna, podorne). W oparciu o wyniki z dośw iadczeń la b o ra to ry jn y c h sporządzono 123 krzywe p F . z czego 72 krzyw e od no siły się do w arstw ornych, a 51 do podornych. K ażda krzyw a p F z poszczególnej serii o d p o w iad ała innej gęstości ak tu aln ej gleby. Z form uły W o jtasik a [3] ok reślo n o d la każdej serii wyników gęstość n a tu ra ln ą i przy po rząd k ow an o jej o d p o w ie d n ią krzyw ą pF.
D la gleb o n atu ra ln ej gęstości (z to leran cją ± 0.05 Mg m ~3) i określonej w ilgotności w stan ie całkow itego nasycenia w odą (t«o± 0.05 m 3 • m ~ 3) o bli czono p o jem n o ści w odne przy po ten cjałach p F 1.7, 2.0, 2.2, 2.4, 2.5 (ta b . 1). P o d a n o rów nież wielkości retencji wody użytecznej w przed ziałach p F 2.0 -4.2 (ta b . 2) i p F = 2.5 - -4.2 (ta b .3) przy w ybranych w artościach odchyleń a k tu a ln e j gęstości od n atu ra ln ej (A p) wynoszących ± 0 .1 0 , 0.20, 0.30 oraz 0.0 M g m - 3 . D la tych odchyleń ustalono tak że w artości w spółczynników a, b, c do fo rm u ły n a obliczenie retencji wodnej gleby (tab . 4, 5), a re z u lta ty tych o b liczeń zilustrow ano na rysunkach 1 a -h . N a p ozostałych ry sunkach (2 a -h ) p rzed sta w io n o całkow ite k szta łty krzyw ych p F dla w ybranych w artości A p, z w y ją tk ie m w arian tu ± 0.2 0 Mg m ~ 3.
A p r o k s y m a c j a n i e k t ó r y c h w ł a ś c i w o ś c i 15 1
3. W y n i k i i d y sk u sja
P o d an e w tabeli 1 wilgotności gleb o d p o w iad ające ch ara k tery sty cz n y m p o te n cja ło m w odnym p F . nazyw ane są polow ym i pojem nościam i w odnym i. O d p o w iad ają one górnym p u ła p o m wody użytecznej d la roślin w w a ru n kach różnego reżim u wilgotnościowego. P o ten c jał wody przy p F = 1.7 je s t od p o w ied nikiem położenia zw ierciadła wody gruntow ej około 50 cm poniżej pow ierzchni teren u , co stanow i o p tim u m wilgotnościow e dla łąk o glebach torfow ych. Z kolei p F = 2.0 w yraża o p ty m aln e uw ilgotnienie d la g ru n tó w ornych o w ysokim poziom ie wody gruntow ej, zalegające na głębokości 100 cm . W ilgotość przy p F = 2.2 odpow iada głębokości zalegania wody na około 160 cm , a przy p F = 2.4 n a 250 cm . P rzy b ard zo głębokim zaleganiu g ru n tó w ornych w Polsce, zw łaszcza na N izinie W ielkopolskiej) n ajo d p o w ied n iejszy m w yznacznikiem optym alneg o uw ilgotnienia je st stan przy p F = 2.5.
W p rak ty c e rolniczej, ekologicznej i m elioracyjnej często p o trz e b n e są c h a ra k te ry sty k i um ożliw iające sporządzenie ak tu aln eg o lub przew idyw anego bilan su w odnego gleby. W ty m celu szczególnie p rz y d a tn a je st zn ajo m o ść rete n c ji wody użytecznej dla roślin w przedziale p F 2.0 - 4.2 oraz 2.5 - 4.2.
W zależności od przebiegu pogody, stan u ag rotechniki. g a tu n k u i o d m ian y upraw ianej roślin}' oraz innych czynników , gleba w okresie w egetacji roślin w ykazuje różną gęstość, nie zawsze rów ną gęstości n a tu ra ln e j określanej w edług form uły W ojtasika [3]. Im większe odchylenie ak tu aln ej od n a tu r a l nej gęstości (A u ), ty m m niejsza je st retency jn o ść w odna tej gleby, a z a te m zdolność do ak um ulow ania wody użytecznej (d ostęp n ej) dla. roślin. W p rz y padk ach dużych odchyleń w granicach ± 0 .2 0 - 0.30 Mg m ~ 3, re te n c ja w o d n a gleby m oże spadać w stosun ku do m aksym alnej wielkości naw et do 50 - 70%.
Z rysunków 2a - h w ynika, że zm iany k s z ta łtu krzyw ych w n a jw a ż n ie j szych przed ziałach p F 2.0 - 4.2 i 2.5 - 4.2 w isto tn ej m ierze zależą od w artości A g. Zarów no dla gleb spulchnionych m ający ch gęstość a k tu a ln ą m n iejszą od n a tu ra ln e j, ja k i zagęszczonych (o relacjach o d w ro tn y ch ), re te n c ja w ody u ży teczn ej d la roślin m aleje. P rzy stan ach większego uw ilgotnienia, a w ięc p rzy p o te n c ja ła c h p F m niejszych od 2.0, praw idłow ość t a zanika. W ted y bow iem , im g leb a bardziej p u lch n a ty m w iększą m a p o jem ność w odną. Poniew aż sta n y dużego uw ilgotnienia o d p o w iad ające p o ten cjało m wody m niejszy m od p F = 2.0 z d a rz a ją się bardzo rzadko, zw ykle n a k rótko po w iosennych ro zto p a ch , pośw ięcono im w niniejszym opracow aniu znacznie m niej uwagi.
152 Ap r o k s y m a c j a n i e k t ó r y c h w ł a ś c i w o ś c i
F o rm u ły do obliczania reten cji w odnej w p rzedziałach p F 2.0 4.2 i 2.5 -4.2 w zależności od zm ian gęstości A o. u stalo n o dla poszczególnych kategorii ag ronom icznych gleb i ty p u krzyw ych (ty p 1 - dla w arstw y ornej, ty p 2 - dla p o d o rn ej). O gólna ich p o stać przedstaw ia się następu jąco:
A R — a A g 2 + b A o + c.
gdzie: A R - rete n cja w odna gleby w przedziale p F 2.0 - 4.2 lub 2.5 - 4.2 w m 3 • m m - 3 . A g - odchylenie a k tu aln ej gęstości gleby od n a tu ra ln e j w Mg m ~ 3. a. b. c - w spółczynniki liczbowe ró w nania, różne dla poszczególnych kategorii agronom icznych i typów krzyw ej pF.
W artości w spółczynników a. b. c dla gęstości rów nych gn ± 0.30 Mg m ~3 p o d a n o w ta b elach 4 i 5.
Z ag ad nien ia porow atości gleb możliwego do in terp reta cji n a p o d staw ie ty ch sam ych danych w yjściow ych, nie rozw ijano z uwagi na p ro stą zależność tej cechy od gęstości [2].
4. W n io s k i
1. P odstaw ow e ch ara k tery sty k i po w ietrzne i w odne gleb zm ien ia jące się w raz z ich gęstością, m ożna aproksym ow ać za pom ocą zależności w y znaczonych m a tem aty czn ie.
2. D la celów p rak ty czn y ch m ożn a w yznaczać najw ażniejsze stan y rete n cji w ody w glebie bez stosow ania skom plikow anych p ro ced u r la b o ra to ry
j-3. W raz ze w zrostem o dch ylen ia ak tu aln ej gęstości gleby od n a tu ra ln e j, ta k w k ieru nk u sp u lch n ien ia jak i zagęszczenia, reten cja wody u ż y te c z nej d la roślin w yraźnie spada.
nych. P E D A G O G I C A L U N I Y E R S I T Y D E P A R T M E N T O F B I O L O G Y I A N D E N V I R O N M E N T P R O T E C T I O N Bydgoszcz 85-064 Chodkiewicza 30 Poland P E D A G O G I C A L U N I V E R S I T Y I N S T I T U T E O F M A T H E M A T I C S Bydgoszcz 85-064 Chodkiewicza 30 Poland
Ap r o k s y m a c j a n i e k t ó r y c h w ł a ś c i w o ś c i
153
R e f e r e n c e s
[1] Kędziora A., Metoda wyznaczania i związki krzywej pF z fizykowodnymi ce
chami utwory glebowego. Rocz. AR w Poznaniu 1984, 114, 112.
[2] W ojtasik M., Stan zagęszczenia gleb wytworzonych z glin zwałowych. P raca doktorska. ATR Bydgoszcz 1978.
[3] W ojtasik M., Znaczenie naturalnej gęstości gleby w ocenie retencji wody uży
tecznej dla roślin. Fragm. Agron. 1988. 2. 59 - 70.
[4] W ojtasik M., Wegner W., Uproszczenia w charakterystyce stanów wodnych i po
wietrznych gleb za pomocą krzywych pF. Zeszyty Przyrodnicze WSP Bydgoszcz
W ilgotność gleby w m 3 m ~3 przy p F 1.7, 2 .0 . 2.2, 2.Ą, 2.5 i p rzy A p = O ± 0.05 Mg m 3 T a b e la 1 K ateg o ria ag ro n o m ic zn a gleb}? T yp krzvw ej p F ' wo± 0 .0 5 m 3 m ~ 3 1.7 2.0 p F 2.2 2.4 2.5 gleba 1 0.409 0.265 0.220 0.195 0.170 0.164 b .lek k a 2 0.336 0.198 0.150 0.127 0.109 0.100 gleba 1 0.457 0.248 0.192 0.175 0.154 0.142 lekka 2 0.346 0.239 0.198 0.168 0.144 0.133 gleba 1 0.433 0.337 0.295 0.277 0.260 0.250 śred n ia 2 0.308 0.286 0.280 0.260 0.243 0.235 g leba 1 0.557 0.518 0.512 0.496 0.480 0.472 ciężka 2 0.574 0.519 0.500 0.486 0.471 0.465
1 — k rzy w a p F dla w arstw ornych gleb 2 — k rzy w a p F dla w arstw p o d o rnych
T a b e la 2
R etencja wody u żyteczn ej (w m3m ~ 3) w przedziale p F 2.0 -f- j . 2 w glebach p r zy różnych odchyleniach gęstości aktualnej od naturalnej gleby ( Ap )
K a te g o ria ag ro n o m iczn a gleby T y p krzyw ej -0.30 -0.20 A p ( -0.10 w Mg 0.00 m 3 ) + 0.10 +0.20 + 0 .3 0 wo± 0 .0 5 gleba 1 0.075 0.100 0.150 0.165 0.160 0.140 0.105 0.409 b. lekka 2 0.050 0.070 0.090 0.110 0.100 0.080 0.060 0.336 g leb a 1 0.080 0.110 0.130 0.140 0.120 0.090 0.070 0.457 lekka 2 0.075 0.100 0.135 0.155 0.140 0.110 0.080 0.346 g leb a 1 0.050 0.110 0.160 0.170 0.155 0.105 0.040 0.433 śred n ia 2 0.075 0.095 0.100 0.110 0.095 o.oso 0.060 0.308 g leb a 1 0.080 0.120 0.140 0.160 0.130 0.100 0.080 0.557 ciężka 2 0.065 0.085 0.125 0.135 0.125 0.075 0.060 0.574
1 — krzyw a p F d la w arstw ornych gleb 2 — krzy w a p F d la w arstw po do rnych
T a b e la 3
R eten cja wody użytecznej (w m 3m 3) w przedziale p F 2.5 + j . 2 w glebach p r zy różnych odchyleniach gęstości aktualnej od naturalnej gleby ( A p )
K ateg o ria ag ro n o m iczn a gleby T yp krzyw ej -0.30 -0.20 A p -0.10 w Mg 0.00 m -3 ) + 0.10 + 0.20 + 0.3 0 wo± 0 .0 5 gleba 1 0.025 0.060 0.095 0.110 0.100 0.070 0.035 0.409 b. lekka 2 0.010 0.030 0.050 0.060 0.040 0.020 0.010 0.336 gleba 1 0.040 0.050 0.080 0.090 0.080 0.060 0.040 0.457 lekka 2 0.050 0.070 0.080 0.090 0.080 0.070 0.065 0.346 g leb a 1 0.010 0.065 0.105 0.125 0.105 0.070 0.010 0.433 śre d n ia 2 0.020 0.035 0.050 0.065 0.060 0.040 0.030 0.308 gleba 1 0.050 0.070 0.090 0.120 0.100 0.080 0.045 0.557 ciężka 2 0.010 0.045 0.075 0.100 0.080 0.050 0.020 0.574
1 — krzyw a p F d la w arstw ornych gleb 2 — krzy w a p F dla w arstw p o d o rnych
T a b e la 4
Relacje m iędzy różn ym i odchyleniami gęstości aktualnej od naturalnej gleby ( A g ) a retencją wody użytecznej (w m3 m ~ 3) u• przedziale p F 2.0 ± j . 2 dla
różnych kategorii gleb
K ateg oria T y p A R = a A p 2 + bAp -f c
ag rono m iczna krzywej a b c
gleby p F ' gleba 1 -0.821 +0.064 +0.161 b. lekka 2 -0.548 +0.021 +0.102 gleba 1 -0.667 -0.029 +0.132 lekka 2 -0.798 +0.014 +0.145 gleba 1 -1.399 -0.016 +0.169 śred n ia 2 -0.417 -0.029 +0.105 gleba 1 -0.774 -0.018 +0.147 ciężka 2 -0.792 -0.012 +0.127
1 — k rzy w a p F dla w arstw ornych gleb 2 — k rzy w a p F dla w arstw p od ornych
158
Relacje m iędzy różnym i odchyleniami gęstości aktualnej od naturalnej gleby ( A o ) a retencją wody użytecznej (w m3 m~z ) w przedziale p F 2.5 ± j . 2 dla
różnych kategorii gleb
T a b e la 5
K ategoria T yp A R = a A p 2 -1- b A p -f c
agronom iczna krzywej a b c
gleby p F gleba 1 -0.863 +0.020 +0.105 b.lekka 2 -0.488 -0.011 +0.051 gleba 1 -0.524 +0.007 +0.084 lekka 2 -0.315 +0.016 +0.085 gleba 1 -1.226 • +0.004 +0.119 średnia 2 -0.405 +0.018 +0.059 gleba 1 -0.685 +0.005 +0.107 ciężka 2 -0.851 +0.016 +0.088
1 — krzyw a p F d la w arstw ornych gleb 2 — krzy w a p F d la w arstw podornych
159
Typ 1 (gleba b.lekka)
R y s u n e k 1 a.
P rz y ro s ty rete n cji wody użytecznej d la roślin ( A R - w m 3- m -3 ) w za leżności od odchyleń gęstości ak tu aln ej od n a tu ra ln ej gleby (A p - w M g m - 3 ). K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d o ty czą u średnionych w artości A R w p rz e d z ia le p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i n iezap ełn io n y m i w p rzed z iale 2.5 - 4.2.
160
Typ 2 (gleba b.lekka)
R y s u n e k 1 b.
P rz y ro s ty rete n cji w ody użytecznej dla roślin ( A R - w m 3- m - 3 ) w za leżności od odchyleń gęstości a k tu a ln e j od n a tu ra ln e j gleby ( A g - w M g m “ 3). K rzyw e oznaczone kółkam i zap ełn io n ym i d o ty c zą uśrednionych w artości A R w p rzed ziale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i niezap elnio n y m i w p rzed z iale 2.5 - 4.2.
161
Typ 1 (gleba lekka)
R y s u n e k 1 c.
P rz y ro sty reten cji w ody użytecznej d la roślin ( A R - w m 3- m - 3 ) w za leżności od odchyleń gęstości ak tu aln ej od n atu ra ln ej gleby (A o - w M g m ~ 3). K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d otyczą uśrednionych w artości A R w p rzed ziale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i n iezap ełn io n y m i w przedziale 2.5 - 4.2.
162
Typ 2 (gleba lekka)
R y s u n e k 1 d.
P rzy ro st}’ rete n cji wody użytecznej dla roślin ( A R - w m 3- m - 3 ) w za leżności od odchyleń gęstości ak tu aln ej od n a tu ra ln e j gleby ( A g - w M g m ~ 3). K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d otyczą u śred n io n y ch w artości A R w p rzed ziale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i n ie zap ełn io n y m i w p rzed z iale 2.5 - 4.2.
Typ 1 (gleba średnia)
i 1---1--- 1--- 1---1--- 1--- 1---1--- 1---1---1--- r
-
0.2
0
0.2
różnica gęstości
R y s u n e k 1 e.
P rz y ro s ty re te n c ji wody użytecznej dla roślin ( A R - w nr3- m - 3 ) w za leżności od od ch y leń gęstości ak tu aln ej od n atu ra ln ej gleby ( A g - w M g m -3 ). K rzy w e o zn aczo n e kółkam i zapełnionym i dotyczą uśrednionych w artości A R w p rz e d z ia le p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i niezapełn io ny m i w p rz e d z ia le 2.5 - 4.2.
164
Typ 2 (gleba średnia)
R y s u n e k 1 f.
P rz y ro sty rete n cji wody użytecznej d la roślin ( A R - w m 3- m - 3 ) w za leżności od odchyleń gęstości aktualn ej od n a tu ra ln e j gleby ( A g - w M g m “ 3). K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d o ty czą uśred nion ych w artości A R w p rzed ziale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i n ie zap ełn io n y m i w p rzed ziale 2.5 - 4.2.
165
Typ 1 (gleba ciężka)
R y s u n e k 1 g.
P rz y ro s ty rete n cji wody użytecznej dla roślin ( A R - w m 3- m ~ 3) w za leżności od odchyleń gęstości ak tu aln ej od n a tu ra ln e j gleby ( A g - w Mg m - 3 ). K rzy w e oznaczone kółkam i zap ełnionym i do ty czą uśrednionych w artości A R w p rzed z iale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i niezapełnionym i w p rzed z iale 2.5 - 4.2.
166
R y s u n e k 1 h.
P rz y ro sty retencji wody użytecznej dla roślin ( A R - w m 3- m - 3 ) w za leżności od odchyleń gęstości ak tu aln ej od n atu ra ln ej gleby ( A c - w Mg m ~ 3). K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d otyczą uśrednionych wrarto ści A R w p rzedziale p F 2.0 - 4.2, a krzyw e oznaczone kółkam i n iezap ełn io n y m i w p rzed ziale 2.5 - 4.2.
167
Typ 1 (gleba b . lekka)
R y s u n e k 2 a.
K rzyw e p F d la w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p od o rn ych (ty p u 2). K rzyw e oznaczone kw adracikam i zap ełn io n y m i d o tyczą A g o wielkości + 0.10, a kw adracikam i n iezap ełnio n y m i - 0.10 Mg m ~ 3. K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i dotyczą. A g o wielkości + 0 .3 0 , a kółkam i niezapełnionym i -0.30 Mg m - 3 .
168
Typ
2
(gleba b . lekka)
R y s u n e k 2 b.
K rzyw e p F dla w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p o d o rn y ch (ty p u 2). K rzyw e oznaczone kw adracikam i zapełnionym i d o ty czą A o o wielkości -f 0.10. a kw adracikam i n iezapełnionym i - 0.10 Mg m - 3 . K rzyw e oznaczone kółkam i zap e łn io n y m i dotyczą A p o wielkości +0.30, a kółkam i niezapełnionym i -0.30 Mg m - 3 .
169
Typ 1 (gleba lekka)
R y s u n e k 2 c.
K rzyw e p F dla w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i pod orn y ch (ty p u 2). K rzyw e oznaczone kw adracikam i zap ełn io n y m i d o ty c zą A p o wielkości + 0.10. a kw adracikam i niezapełnionym i - 0.10 Mg m - 3 . K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d o ty czą A p o wielkości + 0 .3 0 , a kółkam i niezapełnionym i -0.30 Mg m “ 3.
170
Typ 2 (gleba lekka)
R y s u n e k 2 d.
K rzyw e p F d la w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p o d o rn y ch (ty p u 2). K rzyw e oznaczone k w adracikam i zap ełn io n y m i d o ty c zą A o o wielkości + 0.10, a kw adracikam i n iezapełn io n y m i - 0.10 Mg m - 3 . K rzyw e oznaczone kółkam i zap ełnio ny m i dotyczą. A o o wielkości + 0 .3 0 . a kółkam i niezap ełnion ym i -0.30 Mg m -3 .
171
Typ 1 (gleba średnia)
R y s u n e k 2 e.
K rzyw e p F dla w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p o d o rn y c h (ty p u 2). K rzyw e oznaczone kw adracikam i zap ełn io n y m i d o ty c z ą A g o w ielkości -f 0.10, a kw adracikam i n iezap ełn io n y m i - 0.10 M g m ~ 3. K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d otyczą A g o wielkości + 0 .3 0 , a kółkam i n ie zap ełn io n y m i -0.30 Mg m - 3 .
172
Typ 2 (gleba średnia)
R y s u n e k 2 f.
K rzyw e p F dla w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p o d o rn y ch (typ u 2). K rzyw e oznaczone k w adracikam i zap ełn io n y m i do tyczą A o o wielkości -f 0.10, a kw adracikam i n iezap ełn io n y m i - 0.10 Mg m ~ 3. K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d o ty c zą A o o wielkości + 0 .3 0 . a kółkam i n iezapełnionym i -0.30 Mg m ~ 3.
173
Typ 1 (gleba ciężka)
R y s u n e k 2 g.
K rzy w e p F dla. w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i p od o rn y ch (ty p u 2). K rzyw e oznaczone k w adracikam i zapełnionym i d o ty c zą A g o wielkości + 0.10, a k w adracikam i niezapełnion ym i - 0.10 Mg m ~ 3. K rzyw e oznaczone kółkam i zap ełn io n y m i d o ty c zą A o o wielkości + 0.30, a kółkam i niezapełnionym i -0.30 Mg m - 3 .
174
Typ 2 (gleba ciężka)
R y s u n e k 2 h.
K rzyw e p F dla w arstw ornych gleb poszczególnych kategorii agronom icznych (ty p u 1) i po d ornych (ty p u 2). K rzyw e oznaczone kw adracikam i zap ełnion y m i d o ty c zą A g o wielkości + 0.10, a kw adracikam i niezapełnionym i - 0.10 M g m - 3 . K rzyw e oznaczone kółkam i zapełnionym i d o ty czą A g o wielkości + 0 .3 0 . a kółkam i niezapełnionym i -0.30 Mg m -3 .
