"Rodowody Maurycego Beniowskiego. (Na marginesie >>Nowego Korbuta<<)", Stanisław Makowski, "Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" R.VII (1973) : [recenzja]

Marian Płachecki

"Rodowody Maurycego

Beniowskiego. (Na marginesie

>>Nowego Korbuta

Biuletyn Polonistyczny 17/52, 233

1974

(II) MAKOWSKI Stanisław: Rodowody Maurycego Beniowskiego. (Na marginesie "Nowego Korbuta".) "Rooznik Towarzystwa Li- teraokiego im. Adama Mickiewioza". R. VII:1972 T l 9731 s.

1 2 9 - 1 3 6 .

Autor omawia źródła legendy przedstawiającej Beniowskiego jako Polaka poohodząoego z Wągier: pamiętniki jego samego,dra­ mat A.Kotzebuego z końca XVIII w., a przede wszystkim - poemat Słowaokiego, który przyczynił sią do utrwalenia tej legendy. 0 historycznym Beniowskim Istnieje mało informacji; autor podaje bibliografią prac, w których można je znaleźć, a także weryfi­ kuje błądne dane o Beniowskim, jak data urodzenia, imiona, po­ chodzenie społeczne i narodowe, wydarzenia z życia: Beniowski nie był ani Polakiem, ani katolikiem 1 prawdopodobnie nie znał nawet jązyka polskiego. Z konfederaoją barską łączyło go nie­ wiele - i to raczej przez zbieg okollozności żyoiowych niż z wyboru. Nieporozumieniem zatem jest umieszczenie go w biblio­ grafii literatury polskiej.

BP/52/53 M.P.

(II) HARCZAK-OBORSKI Stanisław: Awangardowa wielość rze- ezywlstośel. "Dialog" 1973 nr 8 s. 106-117.

Artykuł prezentuje kierunki walki o nowy teatr w Polsce w latach 1919-1939, zawarte w wypowiedziach przedstawicieli róż­ nych kierunków awangardowych. Przy pomocy omówień ilustrowa­ nych oytatami autor przedstawia głoszone w tym okresie propo­ zycje zmierzające do reformy tradycyjnego, dziewiątnastowieoz- nego modelu soeny i eksponuje spośród wielu sprzeoznych ten­ dencji cztery zjawiska najgodniejsze, jego zdaniem, uwagi i - jak sią okazało - najtrwalsze. Są to: 1) dramaturgia groteski 1 drwiny (teatr jako zjawisko cyrkowe dla wielkich tłumów)Ster- na, Wata 1 ln.; 2) poetyoki teatr monumentalny (pogodzenie no­ woczesnej wizji soenioznej z poezją romantyczną) Schillera i Horzyoy; 3) kameralny teatr psyohologiozny Osterwy i jego Re­ duty; 4) teatr polityczny lewioy społeoznej Sokolicz, Wandur­ skiego, Adwentowicza, Schillera, Jaraoza.