Widok Pomiędzy przekleństwem a intelektualną rozmową, czyli o języku bohaterów przebojów wydawniczych w Niemczech

(1)

A Aggnniieesszzkkaa SSoocchhaall Uniwersytet Warszawski

P

o

m

i

ę

d

z

y

p

r

z

e

k

l

e

ľ

s

t

w

e

m

a

i

n

t

e

l

e

k

t

u

a

l

n

Ċ

r

o

z

m

o

w

Ċ

,

c

z

y

l

i

o

j

ę

z

y

k

u

b

o

h

a

t

e

r

ó

w

p

r

z

e

b

o

j

ó

w

y

d

a

w

n

i

c

z

y

c

h

w

N

i

e

m

c

z

e

c

h

1. :VWęS .DůG\F]DVPDVZRLFKERKDWHUyZLVZRMHZLHONLHSU]HERMH'RW\F]\ WRWDNůHU\QNXZ\GDZQLF]HJR5\QHNQLHPLHFNRMę]\F]Q\MHVWV]F]HJyOQ\P SU]\SDGNLHPMDNRůHMę]\NQLHPLHFNLVWDQRZLMę]\N ojczysty dla ponad 100 PLOLRQyZOXG]L'ODWHJRWHůZ\GDZDQHQDQLPNVLĊůNLRVLĊJDMĊZ\VRNLHQa- NâDG\GRFLHUDMĊFZWHQVSRVyEGRZLHOXF]\WHOQLNyZ:PRLPDUW\NXOH]a-SUH]HQWXMęWHNVW\GODPâRG]LHů\QDGZyFKSU]\NâDGDFK– z lat 30. XX wieku LEHVWVHOOHUD]U2GZRâDPVLęWXWDMGRGZyFKXWZRUyZQLH]Z\NOHSo-SXODUQ\FKZVZRLPF]DVLH6ĊWRMHGQD]SRZLDVWHN]VHULLSRZLHœFL0DJG\ 7URWWGODG]LHZF]ĊWLPâRG\FKNRELHW]LFKV]WDQGDURZĊSRVWDFLĊ– Pucki SRG W\WXâHP1RZHSVRW\3XFNL1

oraz wydana w wydawnictwie Ullstein po-ZLHœý+HOHQH+HJHPDQQ 3U]HWUĊFeni2

Magda Trott (1880- VWZRU]\âD NLOND VHULL SRZLDVWHN3 dla dziewF]ĊW

LRG]LHZF]ęWDFKNWyUHMHV]F]HGODZLHOXG]LVLHMV]\FKGRURVâ\FKNRELHWE\â\NVLĊů NDPLLFKG]LHFLľVWZDL]DMPRZDâ\poczesne miejsce w niemieckich domach.

Helene Hegemann (ur. w 1990 r. PLPR PâRGHJR ZLHNX PD ZLHOH RVLĊJQLęý PDMĊF ODW QDSLVDâD V]WXNę WHDWUDOQĊ$ULHO, która 6 grudnia U]RVWDâDZ\VWDZLRQDZ%HUOLQLHZWHDWU]H%DOOKDXV2VW5RNSyŭQLHM ]RVWDâa ona ]UHDOL]RZDQD MDNR VâXFKRZLVNR SU]H]'HXWVFKODQGUDGLR. W tym VDP\PURNXVFHQDULXV]NWyU\+HOHQHQDSLVDâDZZLHNXODWRWU]\PXMH VXEZHQFMęQDMHJRHNUDQL]DFMę. Film 7RUSHGR zrealizowany na jego podstawie ZV]HGâGRG\VWU\EXFMLZQLHPLHFNLFKNLQDFKOatem 2009 r.4

Opublikowana SRZLHœý] URNXUWRG]LHâR]DOHdwie 17-letniej dziewczyny.5

1 7\WXâQLHPLHFNL3XFNLVQHXH6WUHLFKH

2 7\WXâQLHPLHFNL$[RORWO5RDGNLOO H. Hegemann: 3U]HWUĊFHQL3U]Hâ3*RâęELRZVNL:DUV]DZD 3 :3ROVFHVHULHWHQLHXND]Dâ\VLęGODWHJRSRGDMęWXWDMLFKQLHPLHFNLHW\WXâ\NWyUHZyZRG]ĊVLęRG

imion ich protagonistek: 3RPPHUOH, *ROGN|SIFKHQ, 5RVePDULH i 3XFNL.

4 Najnowsze doniesienia na tePDWDXWRUNLMDNLUHFHQ]MHSRZLHœFLZMę]\NXQLHPLHFNLPPRůQD

]QDOHŭýQDVWURQDFKwww.literaturkritik.de, www. uibk. ac.at/ literaturkritik/ zeitschrift/769111.html.

5 1LHPDORGUD]XSRMDZLâ\VLęJâRV\RSODJLDFLH.VLĊůNDWDERZLHPFKDUDNWHU\]XMHVLęQLH]Z\NâĊ

(2)

FHOHPDUW\NXâXRSLV\ZDQLHG\s-&HOHPQLQLHMV]HMSUDF\QLH MHVWGURELD]JRZDDQDOL]DMę]\NDZ\EUDQ\FK XWZRUyZ=RVWDQLH]ZUyFRQD XZDJDQDRJyOQHFHFK\Mę]\NDZREXSRZLe-œFLDFKDOHQLHEęG]LHWR archiwistyczne badanie wybranych pozycji. Chodzi tu-WDM EDUG]LHM R PRůOLZRœý SRUyZQDQLD GZyFK RSLVyZ QDVWROHWQLHJR ů\cia w UyůQ\FKHSRNDFK1DOHů\SU]\W\P]D]QDF]\ýůHQLHVĊWRW\SRZHů\FLRU\V\ Zarówno historia Pucki, jak i Mifti nie byâ\ XG]LDâHP FDâHgo pokolenia, w NWyU\PWHGZLHSRVWDFLOLWHUDFNLHSU]Hů\ZDMĊVZRMĊPâRGRœý6ĊWRERZLHP KLVWRULHGRœýVXELHNW\ZQH$OHSU]H]WRůHKLVWRULHWHRGZRâXMĊVLęGRHOHPHn-WyZW\SRZ\FKGODZLęNV]RœFLPâRG\FKOXG]L– MDNURG]LQDSU]\MDŭQLHSLHUw-sza miâRœýV]NRâDF]DVZROQ\ – PRůHP\]DâRů\ýůHVĊRQHRGELFLHPF]asów, ZNWyU\FKVLęG]LHMĊ.RQFHQWUXMęVLęWXWDMSU]HGHZV]\VWNLPQDRGSowiedzi na S\WDQLH2F]\PLMDNUR]PDZLDMĊSRZLHœFLRZHSRVWDFL" $GROHVFHQFMDMHVWQDVWDâH]DNRWZLF]RQDZOLWHUDWXU]HGODWHJo te dwa Z\EUDQHXWZRU\XND]XMĊUHSHUWXDUœURGNyZLWHPDWyZW\SRZ\FKGODPâo-G]LHů\6ĊWRZLęFPLQVâRZDLWHPDW\NWyUH]MHGQHMVWURQ\PDMĊV]RNRZDý RUD]SRZRGXMĊRGJURG]HQLHVLęRGVWDUV]\FKSRNROHľ]GUXJLHM– SRPDJDMĊ odnaOHŭýVLęZœZLHFLHLRNUHœOLýVZRMHMD 2. /LWHUDWXUDPâRG]LHůRZD– RQLHEH]SLHF]HľVWZLH kategoryzowania 'RMDNLHMNDWHJRULL]DOLF]\ýWHGZLHSRZLHœFL"2LOHZSU]\SDGNXKi-VWRULL7URWWZ\GDMHVLęWRE\ýSRF]ĊWNRZRGRœýâDWZH– ZNVLĊůFH$LJL.ORW] .LQGHU- XQG -XJHQGOLWHUDWXU LQ 'HXWVFKODQG – *HVDPWYHU]HLFKQLV GHU 9HU|IIHQWOLFKXQJHQLQGHXWVFKHU6SUDFKH MHMSRZLHœFL]DOLF]RQH]RVWDâ\GROLWHUDWu- U\G]LHFLęFHMLPâRG]LHůRZHMRW\OH]QDMĊFG]LDâDOQRœý0DJG\7URWWPRůe-P\E\ýPRFQRVNRQIXQGRZDQLERE\âDRQDMHGQĊ]F]RâRZ\FKG]LDâDF]HN ruchu kobiecego w Niemczech w latach dwudziestych XX wieku. Na stro-nie internetowej Biblioteki Narodowej Niemiec, która zawiera biogramy au- WRUyZSU]HFKRZ\ZDQ\FKWXWDMXWZRUyZ]QDMGXMHP\QDVWęSXMĊFĊLQIRUPa-FMęSLVDUNDLIHPLQLVWND6 Zachodzi

więFprzypuszczenieůHE\ýPRůHDu-WRUND SUyEXMH SRPLęG]\ ZLHUV]DPL ÅSU]HP\FLýµ WUHœFL IHPLQLVW\F]QH DOH zaintereVRZDQ\FKWHPDWHPDQLH]QDMĊF\FK powiastek Trott, PRůHWR]Py-OLý– NVLĊůNDPDZ\GŭZLęNPRFQRPRUDOL]DWRUVNLDREUD]NRELHW\MHVWEDr-dzo typowy jak na tamte czasy – koELHWDPDE\ýSDQLĊGRPXůRQĊL PDWNĊ

kusji, jaka WRF]\âDVLęZSUDVLHQLHPLHFNLHMQDWHQWHPDW$UW\NXâ+HOHQH+HJHPDQQSRGW\WXâHP 6]Wu-NDNRSLXM-ZOHM, EęGĊF\QLHMDNRSRGVXPRZDQLHPFDâHM ZU]DZ\ZRNyâ+HJHPDQQ, XND]DâVLęQDVWURQLH

www. presseurop. eu.

6_{https: // portal. dnb.de /opac. htm?method= showFullRecord&currentResultId = Trott+ Magda%}

(3)

i stanowi to MHG\Q\SU]HZLG]LDQ\GODQLHMPRGHOů\FLD3RPLęG]\IHPLQLVWNĊ 7URWWDZ\NUHRZDQĊSU]H]QLHM3XFNLUR]ZLHUDVLęZLHONDSU]HSDœýœZLDWo-SRJOĊGRZD.VLĊůNDta MHVWW\SRZĊKLVWRU\MNĊZ\FKRZDZF]ĊGODQDVWROHWQLFK dziewF]ĊW

7DNůHGUXJDZ\EUDQDGRWHJRRSLVXlektura, nie jest âDWZĊZNODV\Ii-NDFML2GF]DVXSRZLHœFL)DVHUODQG &KULVWLDQD.UDFKWDPRůHP\Pó-ZLýRQRZHMOLWHUDWXU]HSRS MDNRJâyZQ\PQXUFLHOLWHUDWXU\PâRG\FK'\VNXVMD jDNDQDWHQWHPDWPDPLHMVFHGRW\F]\JâyZQLHVHQVXLMDNRœFLQRZHMOLWHUa- WXU\ERW]ZÅPâRGDQLHPLHFNDOLWHUDWXUDµFLHV]\VLęZRVWDWQLFKODWDFKSo-pularQRœFLĊ1LHEH]]QDF]HQLDpozostaje tutaj wiek twórców – LPPâRGV]\ pisarz czy pisarka, tym lepiej dla QDNâDGXL]DLQWHUHVRZDQLDPHGLyZ– dla SU]\NâDGX SRZLHœý6RORDOEXP 23-OHWQLHJRZPRPHQFLHZ\GDQLDSRZLHœFL Stuckrad-%DUUH VSU]HGDâD VLę Z SRQDG 000 egzemplarzy, podczas gdy SRZLHœý&UD]\16-OHWQLHJR%HQMDPLQD/HEHUWDRVLĊJQęâDSRQDG 000 eg-zemplarzy[SCHÜTTE 2003: 309].

,QGXVWULDOL]DFMD GZLH ZRMQ\ œZLDWRZH L ZUHV]FLH =LPQD :RMQD Go-SURZDG]Lâ\GR]ZĊWSLHQLDZZDUWRœFLKXPDQLVW\F]QH-XůGDGDLœFLQLV]F]\OL SURJUDPRZRMę]\NLVWDUHOLWHUDFNLHIRUP\3LHUZV]ĊZ]PLDQNę GRW\F]ĊFDOi-WHUDWXU\SRS znajdziemy w USA u teoretyka mediów Leslie A. Fiedlera, który wska]DâQDSRFKRG]HQLHVâRZDpop RGVâRZDSRSXODUQ\:URNX5ROI 'LHWHU%ULQNPDQQZSURZDG]LâWRSRMęFLHGRMę]\NDQLHPLHFNLHJR:86$ literatuUDWDFLHV]\âDVLęSRZRG]HQLHPZ1LHPF]HFKVSRWNDâDVLę]NU\W\NĊ – SRMęFLHOLWHUDWXUDSRS E\âRXů\ZDQHGODRGUyůQLHQLDMHMRGÅSRZDůQHMOLWHUa-tury“[SCHÜTTE 2003: 310]. 3RPLęG]\ZVSDQLDâ\PSU]\MęFLHPSU]H]SXEOLNę

Z\VRNLQDNâDGD QHJDW\ZQĊUHFHSFMĊ]HVWURQ\NU\W\NLSRZVWDMHZLęFLVWRt-na dyskrepancja. W pr]\SDGNX+HJHPDQQPRůHP\PyZLýRSU]\FK\lQRœFL NU\W\NLZ\GDZQLFWZRVSU]HGDZDâRLFLĊJOHVSU]HGDMHMHMNVLĊůNęMDNRÅQDj-JâRœQLHMV]\ L QDMEDUG]LHM NRQWURZHUV\MQ\ GHELXW RVWDWQLFK ODWµ7

Pierwsze QLHPLHFNLHZ\GDQLHXPLHœFLâRQDW\OQHMVWUoQLHRNâDGNLUHFHQ]MH z licznych opiniotwórczych dzienników. Georg Diez z 6GGHXWVFKH=HLWXQJ SLVDâRNVLĊů ce jako fenomenalnej, a autorce jako fenomenie8. Mara Delius z )UDQNIXUWHU $OOJHPHLQH=HLWXQJ GRQRVLâDRÅZœFLHNâHMSRZLHœFLRGRMU]HZDQLXµ9 . &KRFLDůDXWRURP]DOLF]DQ\PGRWHJRNUęJX]DU]XFDVLęFKęýSURPRZa- QLDZâDVQHMRVRE\DLFKOLWHUDWXUę]DOLF]DVLęGRW]ZâDWZHMLSU]\MHPQHMSR]o-VWDMHRQDMHGQDNZDůQ\PGRNXPHQWHPHSRNLNWyUHMMHGQ\P]HOHPHntów jest 7 =RNâDGNLSROVNLHJRZ\GDQLDNVLĊůNLSRU+HJHPDQQ RNâDGND 8 2NâDGND]QLHPLHFNLHJRZ\GDQLDSRZLHœFL]U 92NâDGND]QLHPLHFNLHJRZ\GDQLDSRZLHœFL]U

(4)

GRVWDUF]DQLHUR]U\ZNLMDNRXVâXJLDůHVWDMHVLęWRWDNůHUROĊliteratury – WRMXů ]QDNQDV]\FKF]DVyZ1LHZĊWSOLZLHMHGQRMHVWWXWDMLVWRWQH– UDG\NDOQRœýMę]y-ND/LWHUDWXUDSRSWREDUG]LHMMHGQDNF]DV\ODWG]LHZLęýG]LHVLĊW\FK;;ZLHNX +HJHPDQQGRâĊF]DMHGQDNZHGâXJPQLHGRWHMJUXS\SRSU]H]VZĊPâRGRœý a WDNůHSRSU]H]VWDQLHVLęVâDZQĊFHOHEU\WNĊ3RQDGWR, ZHGâXJ$0HQNH, lite- UDWXU]HSRSSU]HSRZLDGDVLęFLĊJOHMHMNRQLHFSRF]\P]QRZXZ\GDQD]RVWa-nie publikacjaNWyUDQDWRPLDQR]DVâXJXMHL ZWHG\RNUHœODVLęMHMSU]\QDOHů QRœý NODV\ILNXMĊF MĊ MDNR ÅQDMQRZV]Ċ OLWHUDWXUę SRSµ [MENKE 2010: 7].

W NVLĊůFHSRœZLHFRQHMOLWHUaturze i kulturze pop kobiet M. Volkmann podej- PXMHVLęGURELD]JRZHMDQDOL]\NLONXSRZLHœFL]ODW;;ZLHNXRUD]]So-F]ĊWNX;;,ZLHNX3RZLHœFL3U]HWUĊFHQL jeszcze brak w tej analizie – publikacja 9RONPDQQXND]DâDVLęZU– DOHPRůHP\WX]QDOHŭýZLHOHZDůQ\FKVSo-VWU]HůHľNWyUHZ\GDMĊVLęE\ýWDNůHRSLVHPSRZLHœFL3U]HWUĊFHQL i samej Hege- PDQQ9RONPDQQGODOLWHUDWXU\]SRF]ĊWNX;;,ZLHNXVWRVXMHRNUHœOHQLDÅOLWe-UDWXUD]HURZDµL]DXZDůDůHDXWRUNLVĊEDUG]RPâRGH&HOHPMHMDQDOL]\E\âR przyjU]HQLHVLęNRQFHSWRPNRELHFRœFLXSURWDJRQLVWHNDQDOL]RZDQ\FKSRZLHœFL [VOLKMANN 2011: 16].

7U]HED SU]\MĊý ůH RPDZLDQH WXWDM pozycje PRJĊ QDOHůHý GR JUXS i WUHQGyZMHGQDNůHQLHMHVWWRQDMLVWRWQLHMV]HZ tej pracy, której cel stanowi SU]\MU]HQLHVLęMę]\NRZLMHJRSURWDJRQLVWHNDQLHDQDOL]\LQWoWR. 3. Pucki – Mę]\NRZHG\OHPDW\PâRGHMG]LHZF]\Q\ w latach 30. XX wieku 3XFNLZâDœFLZLH+HGL6DQGOHUSURWDJRQLVWNDZ\GDQHMZNVLĊů ki 1RZHSRVW\3XFNL, mDODWLXF]ęV]F]DGRJLPQD]MXP6FKLOOHUDZ5RWHn- EXUJX3XFNLPDNRFKDMĊFĊURG]LQęNWyUDPLHV]NDZOHœQLF]yZFH%LUNHQKe-LP]DNWyUĊG]LHZF]\QDWęVNQLSU]HE\ZDMĊFZV]NROHZPLHœFLH3RGF]DV URNXV]NROQHJR3XFNL]DMPXMĊVLęSDQL3HUOHUZ\QDMPXMĊFDMHM pokój, oraz Z\FKRZDZF\LQDXF]\FLHOH+HGLPDQLHMDNRGZLHURG]LQ\WęV]NROQĊQD SHQVMLPLHV]NDMĊUyZQLHůWU]\LQQHG]LHZF]ęWD]HV]NRâ\RUD]WęSUDZG]LZĊ = RELHPD ů\MH L UR]XPLH VLę GRVNRQDOH 3XFNL NRFKD V]NRâę XFKRG]L ]D EDUG]R ]GROQĊXF]HQQLFęNWyUDGR WHJR OXEL VLę XF]\ýL MHVW Silna. Marzy o QDXF]\FLHOXNXOWXU\DQW\F]QHMLOLWHUDWXU\SDQX5HJHOLXVLH3XFNLQDP\œO QLHSU]\FKRG]LZDJDURZDQLHDOHMDNVDPW\WXâZVND]XMHPRůHP\MĊRNUHœOLý mianem SVRWNL.

)RUPĊ Z\SRZLHG]L SURWDJRQLVWNL L LQQ\FK RSLVDQ\FK WXWDM RVyE VĊ SU]HGH ZV]\VWNLP GLDORJL NWyUH ]DMPXMĊ SRF]HVQH PLHMVFH Z WHM NUyWNLHM 159-stronicowej historii.

(5)

2EUD] ů\FLD 3XFNL MHVW QLH]Z\NOH UDGRVQ\ SR]EDZLRQ\ ZLęNV]\FK WURVNZUęF]EDMNRZR-PLOXVLQDZHWQLHGRNRľFDSDVXMHGRF]DVyZZktó-U\FK3XFNLů\MH– ]GDODRGZRMHQWDNMDNE\,ZRMQDœZLDWRZDE\âDR lata œZLHWOQH ]D QLĊ L IDV]\]PX MHJR ]Z\FLęVWZD Z URNX 7DNL WHů MHVW Męzyk LWHPDW\NDWHMSRZLDVWNL1LHPRůQDRSU]HýVLęZUDůHQLXůHMHVWWR œZLDW– ico za tym idzie – Mę]\N QLHPDOůHLGHDOQ\$ODWDL;;ZLHNX WRSU]e-FLHůWDNůHF]DVZLHOXSU]HPLDQZů\FLXNRELHW07URWWSRZLHOD ]DœVSRVyEP\œOHQLDRNRELHWDFK];,;ZLHNXFKRFLDůRF]\ZLœFLHSR]ZDOD LPQDZy-korzystanie nowych szans – jak np. prawo do edukacji. Czasami jednak VXNFHV\ NRELHW F]\ WHů ]PLDQ\ Z LFK ů\FLX VĊ RSLV\ZDQH QLHMDNR ] QXWNĊ GH]DSUREDW\ 7DN G]LHMH VLę NLHG\ MHGQD ] XF]HQQLF – Melitta – PLHV]NDMĊFD ] 3XFNL QD VWDQFML FLHV]\ VLę ůH Z ZDNDFMH QDSLVDâD GUDPDW R *HUPDQDFK i SRGHV]âD GR WHJR QLH]Z\NOe profesjonalnie – F]\WDMĊF L EDGDMĊF ů\FLH W\FK SOHPLRQ 2SLHNXQND SDQL 3HUOHU XœPLHFKD VLę ZSUDZG]LH ů\F]OLZLH MHGQDN MHM P\œOL ]GUDG]DMĊ QDP MHM SUDZG]LZLH RGF]XFLD– XZDůDG]LHZF]\Qę]DDPELWQĊDOHWDNůH]D]E\WFKHâSOLZĊJG\ů – E\VWDýVLęSLVDU]HP – potrzeba ]GDQLHPZ\FKRZDZF]\QLF]HJRœZLęFHM QLůW\ONR]DSDâX [TROTT 5-6].

:DUWR]DXZDů\ýůHZFDâHMWHMRSRZLHœFLQLHSDGDMĊREUDŭOLZHVâRZD Z\]ZLVNDF]\WHůSU]HNOHľVWZD+LVWRULDWDLSU]H]WRMHMMę]\NVĊWHJRSo-zbawione. Efekt komiczny uzyskuje autorka poprzez przedstawienie za-EDZQ\FKV\WXDFMLWDNMDNWRVLęG]LHMHNLHG\Z\ZRâDQDGRRGSRZLHG]LSU]H] XZLHOELDQHJRQDXF]\FLHOD+HGL]ZUDFDVLęGRQLHJRQLHœZLDGRPLHSHU$SRl-lo – MHVWWRRNUHœOHQLHXů\ZDQHSU]H]XEyVWZLDMĊFHJRXF]HQQLFH [TROTT 5-

-6]. PodobQLHG]LHMHVLęNLHG\7URWWFKDUDNWHU\]XMHMHGQĊ]XF]HQQLF$QQę WD]DS\WDQDRVZRMHGRœZLDGF]HQLHUR]œPLHV]DZV]\VWNLFKVZRMĊRGSRZLe-G]LĊ NLHG\ VWZLHUG]DÅ8QDVMXů GRMU]Dâ\ZF]HVQHJUXV]NLµ [TROTT 5-6]

7DNGRZLDGXMHP\VLęůHQDMZDůQLHMV]ĊVSUDZĊZů\FLX$QQ\MHVWMedzenie. 7URWWF]ęVWRSRVâXJXMHVLęFKDUDNWHU\]RZDQLHPSURWDJRQLVWyZSU]H] Mę]\N– ů\ZLRâRZD3XFNLUR]VĊGQ\QDXF]\FLHO, F]\WHůGRœZLDGF]RQ\SU]y- MDFLHO*UHJRUZV]\VWNLHZDůQHGODWHMRSRZLDVWNLSRVWDFLVĊRSLV\ZDQHSo-przez swój Mę]\N L WHPDW\ 3XFNL – MDNR W\WXâRZD SVRWND – jest niezwykle HQHUJLF]QDMHMZ\SRZLHG]LF]ęVWRNRľF]ĊZ\NU]\NQLNL0DWHůVNâRQQRœFL do przesady, kiedy jest przekonana o swoich racjach, np. wtedy, kiedy jako jedyna ma odZDJęÅRFKU]FLýµQRZHJRQDXF]\FLHODZ\OHZDMĊFPXQDJâRZę ZRGę FR MHVW WUDG\FMĊ V]NRâ\ (TROTT 5-6). 6SHFMDOQRœFLĊ +HGL VĊ WDNůH

]ZLę]âHVĊG\RMHMEOLŭQLFK2QDXF]\FLHOXOLWHUDWXU\Z\SRZLDGDVLęÅ7RMHVW ZâDœFLZLHRF]\ZLVWHJUHFNLEyJPXVLJUDýQDOXWQLµ (TROTT 7).

Wypowiada-MĊF VLę R QDXF]\FLHOX PDWHPDW\NL Z\JâDV]D QDVWęSXMĊFH ]GDQLH Å2Q MHVW ZâDœQLHQDXF]\FLHOHPPDWHPDW\NLWDNZLęFMHVWXFLHOHœQLRQĊOLF]EĊ (TROTT

(6)

9)µ 3RUyZQDQLD3XFNLPDMĊ]QDPLRQDNUHDW\ZQRœFL3XFNLMHVWUyZQLHůâDVD na komplementy pod swoim adresem. Szczególnie lXELE\ýRNUHœODQDPLa-QHPÅPâRGHMGDP\µ (TROTT 9).

.âyWQLH G]LHZF]ĊW Z\GDMĊ VLę EâDKH 2W WDNLH SU]HNRPDU]DQLH VLę G]LHZF]ĊW NWyUH VĊ V]\ENR KDPRZDQe przez opiekunów. Kiedy Hedi z G]LHZF]ęWDPLSU]HNRPDU]DVLęZVSUDZLHZ\QLNyZZQDXFHSDQL3HUOHUâa-godzLNRQZHUVDFMęS\WDMĊFRSU]Hů\FLHZF]DVLHIHULLV]NROQ\FK (TROTT 23).

7URWWVWDZLD3XFNLSU]HGZLHORPDSUyEDPLNWyUHNRľF]ĊVLęMHMSo-UDůNĊ-HVWWRNRQLHF]QHE\]DSUH]HQWRZDýSRSUDZęFKDUDNWHUXG]LHZF]\Q\ 5yZQRF]HœQLH NVLĊůND VWDâD VLę SODWIRUPĊ PRralizatorskiego tonu. Wspo- PQLDQDMXůOHNNRP\œOQRœý3XFNLMHMPLMDQLHVLę]SUDZGĊLXEDUZLDQLHU]e-F]\ZLVWRœFLSURZDG]Ċ]DZV]HGR]GHPDVNRZDQLD, nic nie uchodzi bohater-NRP QD VXFKR 3U]\ WHM RND]ML 7URWW SRND]XMH UyZQLHů ]JXEQH G]LDâDQLH Xů\ZHN– kiedy PucNLZUD]]SU]\MDFLyâNDPL] pensji pije podczas urodzi-QRZHJRRELDGXNROHůDQNLDJUHVWRZHZLQRPLPRRVWU]HůHľGRURVâ\FKůH WDNĊXů\ZNęQDOHů\MHGQLHSRVPDNRZDýG]LHZF]ęWD, QLHVâXFKDMĊFUDGVWDr-szych, QDGXů\ZDMĊDONRKROXLSyŭQLHMFKRUXMĊ (TROTT 113-117).

3XFNLMHVWSVRWNĊDOHQLHJURŭQĊERQDMEDUG]LHMV]NRG]LVRELH3Rd-F]DVIHULLœZLĊWHF]Q\FK, ]MHůGůDMĊF]Z\VRNLHMLVWURPHMJyUNLU\]\NXMHVZRMH ů\FLHL]GURZLH/HF]+HGL]DZV]HEDUG]RůDâXMHSUDJQLHVLę]PLHQLýLSRd-MĊýSUDFęQDGVZRLPSRVWęSRZDQLHP (TROTT 139). 3RVSRWNDQLX]MHGQĊ]H VWDUV]\FKRGQLHMSU]\MDFLyâHN]G]LHFLľVWZDNWyUDSRGMęâDGHF\]MęR]DWUXd-QLHQLXVLęZJRVSRGDUVWZLHUROQ\PUR]P\œODQDGW\PFRSU]\QLHVLHMHMORV :SUDZG]LHQLHZLHMHV]F]HF]\PGRNâDGQLHSUDJQLHVLę]DMĊýZSU]\V]âRœFL ale jednego jest pewna – QLHFKFHE\ýSUyůQLDNLHPFKFHVLęF]HJRœQDXF]\ý LSRGMĊýSUDFęZ]DZRG]LHNWyU\GDMHM]DGRZROHQLH (TROTT 92). Doktor

*UHJRUNWyU\SR]RVWDMH]3XFNLZNRQWDNFLHOLVWRZQ\PFLHV]ĊFVLę]Z\Qi-ków Hedi w nauce, przypomina MHMůHMXůQLHGâXJRNRQLHFV]NRâ\FRR]Qa-F]DSRF]ĊWHNSUDZG]LZHJRů\FLD]MHJRWUXGDPLLWURVNDPL0âRGD3XFNLQD UD]LHRGVXZDWDNLHP\œOLGDOHNRRGVLHELHJRUOLZLHZLHU]ĊFůHZV]\VWNREę G]LH ÅGREU]H L V]F]ęœOLZLHµ REZLHV]F]DMĊF œZLDWX ůH QLH ERL VLę kroku w GRURVâRœý (TROTT 118). 3.1. -ę]\NPâRG]LHůRZ\ 3XFNLLMHMNROHůDQNLPyZLĊZSUDZG]LHZâDVQ\PMę]\NLHPDOHVĊWR ÅJU]HF]QHUR]PRZ\µLFKMę]\NQLHUyůQLVLęRGMę]\NDGRURVâ\FK-HůHOLMę ]\NPâRG]LHů\UR]XPLHP\MDNRMę]\NNWyUHJRFHFKĊMHVWRGUyůQLHQLHVLę]D ZV]HONĊFHQęRGLQQ\FKSRNROHľWRWDNĊUROęSHâQLWXWDMÅZ\P\œORQ\µMę]\N &]DV ZROQ\ RG V]NRâ\PâRGHXF]HQQLFHOXELĊ VSęG]DýZNDZLDUQLDFK 7D

(7)

QDMEDUG]LHM]QDQDZPLHœFLHWRÅ0DLJO|FNFKHQµ'R5RWHQEXUJDPDSU]y-E\ý]QDQ\UDMGRZLHF,QJR,NRQGD3XFNLVâ\V]ĊFůHWHQZ\ELHUDVLęGRÅMHMµ NDZLDUQLLG]LHWDP]SU]\MDFLyâNĊSRF]\PZFLHODVLęZUROęFXG]R]LHPNL i NRPXQLNXMH VLę Z Z\P\œORQ\P SU]H] VLHELH Mę]\NX : PRPHQFLH JG\ SURVLRDXWRJUDIVSRW\NDMĊQLHPLâDQLHVSRG]LDQND– panowie, których gim-QD]MDOLVWNLEUDâ\]D]QDQ\FKOXG]L, RND]XMĊVLęKDQGODU]HPE\GâDLMHJRWo-ZDU]\V]HPSRGUyů\ (TROTT 36). Tak jak w dzisiejszych czasach

wszecho-EHFQD DQJLHOV]F]\]QD L Z\P\œOQ\ Mę]\N PâRG]LHů\ WXWDM Rwszecho-EHFQD MHVW Pâo-G]LHůRZDÅgadkaµ ZSRVWDFLG]LZDF]QHJRMę]yka obcego.

4. Mifti – ZV]\VWNRFRGHQHUZXMĊFHXPâRG\FKDOERÅRVWU\Socisk ZMę]\NXµ10

Mifti – SURWDJRQLVWNDSRZLHœFL++HJHPDQQ– to osoba niezwykle FLHNDZDMę]\NRZR3RUWUHWXMĊFVZRMĊURG]LQę0LIWLZ\SRZLDGDVLęQDVWęSu-MĊFRÅ0RMDURG]LQDWREDQGDX]DOHůQLRQ\FKRGDXWRUHNODP\LQG\ZLGXyZ NWyU]\XWNQęOLZFKDUDNWHU\VW\F]QHMGODHWDSXZF]HVQHJRG]LHFLľVWZDID]\ wszechmocy [TROTT 36].µ,MHVWWRRSLVGRœýVXEWHOQ\]QDMĊFGDOV]HXZDJL

Mifti o otoczeniu.

2NUHœODMĊFV\WXDFMęURG]LQQĊ0LIWLPRůQD]FDâĊSHZQRœFLĊSRZLe-G]LHýůHMHMPDWNDQLHů\MH=EUDWHP(GPXQGHPLVLRVWUĊ$QQLNĊPLHV]ND DOHQLH]DEDUG]RRGQDMGXMHVLęZLFKWRZDU]\VWZLH0LPRSR]RUQHJREUDNX NRQIOLNWyZWRZVSyâů\FLHSRSURVWXQLHZ\FKRG]LLPQDMOHSLHM$QQLNDRSi-sywana przez Mifti to kobieta sukcesu, którego wyznacznikami MHVWWRůH QDMFKęWQLHMMDGDDUJHQW\ľVNLHPLęVRœZLHWQLHVLęXELHUDLZVSDQLDOHZ\JOĊGD 0LIWL SRUWUHWXMH VZRMĊ VLRVWUę MDNR PLHV]DQNę %HDW\ 8KVH11

, Alice Schwa-rzer12 i Matki Teresy [por. HEGEMANN18]. Edmund ]Dœjest alternatywnym

WZyUFĊNWyry od czasu do czasu znajduje VLęSRGZSâ\ZHPUyůQ\FKVXb- VWDQFMLLZWHG\]GDU]DVLęPXELHJDýQDJRSRXOLF\OXEWHůVSDýSU]H]Jo-G]LQEH]SU]HUZ\0LIWLSRGVXPRZXMHFKDUDNWHU\VW\NęVZRMHJRURG]HľVWZD LURQLF]Q\P Z\]QDQLHP Å.RFKDP PRMH URG]HľVWZR [HEGEMANN 2011:

48].µ 2MFLHF 0LIWL PD QRZĊ SDUWQHUNę SUDFXMH L QLH PD F]DVX GOD VZRMHM QDMPâRGV]HMODWRURœOL– QDZHW]QLĊQLHPLHV]ND

0LIWLQLHFKRG]LGRV]NRâ\– ERQLHFKFHLQLNWMHMQLH]PXVL]UHV]WĊ EXG]LVLęQSR– o tej

SRU]HMHVWMXůUDF]HMWUXGQRZ\EUDýVLęGRV]No-10 =UHFHQ]MLNVLĊůNLZ'LH=HLWSRU+HJHPDQQRNâDGNDZ\GDQLHSRlskie.

11 6â\QQDQLHPLHFNDSLRQLHUNDEUDQů\HURW\F]QHML]DâRů\FLHONDSLHUZV]\FKVH[VKRSyZQDœZLHFH

(1919–2001).

(8)

â\-HM]DMęFLDQDWHQZROQ\RG]DMęýV]NROQ\FKF]DVWRPLQPDVWXUEDFMD SU]\ Z\VRNLHM MDNRœFL ILOPyZ KDUGSRUQR [HEGEMANN 2011: 7-8]. Mifti

SRGNUHœODSU]\NDůGHMRND]MLůHFKFHů\ýG]LNRLQLHMHVWZVWDQLH egzysto- ZDýZVSRâHF]HľVWZLHNWyUH]PXV]DMĊGRFKRG]HQLDGRV]NRâ\ERSRZo-duje to jedynie stany depresyjne [HEGEMANN 2011:22]. Mifti przypomina

VRELHUR]PRZę]NLHURZQLF]NĊV]NRâ\)UDX3HJOHUNWyUDXZDůDMĊ]DQDj-EDUG]LHMQLHPRUDOQĊRVREęQDœZLHFLHL REZLHV]F]DMHMůHPDQRVDGRURz-SR]QDZDQLD GREUDL ]âD:HGâXJMHM ÅZęFKXµ 0LIWL MHVW ZLęF GHILQLW\ZQLH ]âD1DS\WDQLH0LIWLF]\GRœZLDGF]HQLHSDQLSHGDJRJQLHSRZLHG]LDâRMHM ůHPyZLĊFPâRGHMRVRELHFRœWDNLHJR PRůQDMĊZSęG]LýZNU\]\VWRůVDPo-œFL )UDX 3HJOHU RGSRZLDGD NUyWNR Å1LHµ [HEGEMANN 2011: 104-105].

7DNůH$QQLNDXZDůD0LIWL]DMHG\QLHZLQQĊWHJRVWDQXU]HF]\'RSURZa-G]RQDGRRVWDWHF]QRœFLREZLHV]F]DůHMHVWMHMRERMęWQHFRVLęVWDQLH]MHM DVRFMDOQĊ VLRVWUĊ : W\P SR]EDZLRQ\P ]DVDG œZLHFLH $QQLND PD MHGQĊ SUDZGę NWyUĊ XZDůD ]D LVWRWQĊ– RV]XNLZDQLH XZDůD]D FRœ QDMJRUV]HJR 2NâDP\ZDQDSU]H]0LIWLRœZLDGF]DůHPRůHRQDSRSHâQLýVDPREyMVWZR MĊWRMXůQLHLQWHUHVXMH [HEGEMANN 2011:50].

:L]MDœZLDWDLMę]\ND]DU\Vo-wanego na kartach tej powLHœFLSRND]XMHůH]DZRG]ĊPâRG]LDOHLGRURœOL -ę]\NGRURVâ\FKMHVWUyZQLHůZXOJDUQ\MDNE\SRNROHQLDEUDâ\XG]LDâZNRn-NXUVLHQDGRVDGQRœýMę]\NRZĊ

0LIWLSURZDG]LRů\ZLRQHů\FLHWRZDU]\VNLHSLV]HPDLOHNWyUHRGQDj-GXMHP\QDNDUWDFKWHMNVLĊůNL:V]\stko to jednak sprawia strasznie smutne ZUDůHQLHWDNMDNE\0LIWLFKFLaâD]DZV]HONĊFHQęSU]HELýVLęSU]H]VNRUXSę VDPRWQRœFL– UR]PDZLDZLęF]WDNVyZNDU]DPLUHNRPSHQVXMĊFVRELHZWHQ VSRVyE LVWQLHQLH W\ONR SU]HORWQHM ZLę]L] OXGŭPL 3RGREQLH]DFKRZXMH VLę QSZVXSHUPDUNHFLHZSęG]DMĊFOXG]LZ]DNâRSRWDQLHSURV]ĊFLFKRSRPRF przy zakupie kury [HEGEMANN 2011:11-12]. Jej

mLâRœFLĊLSU]\MDFLyâNĊZy-GDMHVLęE\ý-OHWQLD2IHOLDDOHWDNůHRQDZNRľFXRGWUĊFD0LIWL

Ů\FLHWRZDU]\VNLH0LIWLWRQLHSU]\MHPQRœFLMDNQSQLHZLQQHZL]\W\ ZNDZLDUQLLZ\EyUFLDVWND7RQRFQHNOXE\%HUOLQDDUR]PRZ\WRF]ĊVLęWu-WDMSRGZSâ\ZHPQDUNRW\NyZ1LHVĊWRJU]HF]QHUR]PRZ\G]LHZF]\QHN to konwersacje o muzyce, seksie, filmach, kulturze, feminizmie.

Mifti i jej znajomLPDMĊRGSRZLHGŭQDZV]\VWNR=ZLę]âHRSLV\ZLHOX IXQGDPHQWDOQ\FKNZHVWLLRGVWUDV]DMĊ ZXOJDUQRœFLĊ] GUXJLHM VWURQ\]DG]i-ZLDMĊ WUDIQRœFLĊ MDN QS ]GDQLH )R[L R PDFLHU]\ľVWZLH ÅAlessa dorabia w ELXU]HSRGUyů\QD0DU]DKQLHERLQDF]HME\MHM+DUW],9RF]\ZLœFLHQLH VWDUF]\âQDWHQFDâ\SU]HZUyWZW\âNX.RPSRWMHVWMDNEDFKRUů\FLHNUęFL

(9)

VLęMXůW\ONRZRNyâQLHJR>@:MHEDýVLęZKHURLQęWRMDNVSâRG]LýG]LHFLDND no przeFLHůµ13

0\œOLLMę]\N0LIWLMHVWZXOJDUQ\NRPHQWXMĊFU]HF]\ZLVWRœýQLHZDKD VLęRQD Xů\ýGoVDGQ\FKVâyZ2JOĊGDMĊFSURJUDPR]ZLHU]ęWDFKQDMHGQHM z NRPHUF\MQ\FK VWDFML P\œOL Å: GXSę MHEDQH VXU\NDWNL Z\JOĊGDMĊ QD WDN SRůDOVLę%RůHGXUQHůHQLH]DVâXJXMĊZâDœFLZLHQDQLFZLęFHMQLůSRůDUFLHµ [HEGEMANN 2011:10]. 0LIWLSRWUDILVLęGRVNRQDOHRNUHœOLýPLPRPâRGego ZLHNXMHVWSRQDGSU]HFLęWQLHRF]\WDQDGHPRQVWUXMĊFQDZHWSRZLHUzchownie ]DLQWHUHVRZDQ\PQLĊRVRERPVZRMHERJDWHZQęWU]HÅ-DNXNDůGHMQLHOHWQLHM QDUNRPDQNL]]DFLęFLHPDXWRUHIOHNV\MQ\PSRWU]HEDXFLHF]NLRGU]HF]\Zi- VWRœFLPDQLIHVWXMHVLęXPQLHQDâRJLHPF]\WHOQLF]\P:FLĊJDPQDUD]œZLa-WâĊ EHOHWU\VW\Nę R SV\FKRDQDOLW\NDFK ] 3DNLVWDQX L PDJLVWHUNL QD WHPDW ]ZLĊ]NX0RE\'LFND]QDURGRZ\PVRFMDOL]PHP5HDOZ\âĊF]DPEH]SUo-blemuµ [HEGEMANN 2011: 16]. Z jednej strony mamy tu do czynienia

z Z\EXMDâ\PLQWHOHNWXDOL]PHP]GUXJLHMVWURQ\]LURQLF]Q\PSRGHMœFLHPGR UR]PyZF\JG\ůSUoZRNDFMDWRMDNVLęZ\GDMHGUXJLHLPLę0LIWL

-DNDMHVWZLęFPâRGRœýWHMG]LHZF]\Q\"1DSHZQRMHMV\PEROHPMHVW W\WXâRZ\DNVROotl14GRNâDGQLHDE\VWRPDZIRUmie aksolotla, którego obraz

XPLHV]F]RQ\]RVWDâQDRNâDGFHQLHPLHFNLHJRLSROVNLHJRZ\GDQLD0LIWLRSi-VXMHJRWDNÅ2JOĊGDPDNW\ZQHJRZ QRF\PHNV\NDľVNLHJRSâD]DRJRQLDVWe-go, który jest jaskrawopurpurowy, albo przynajmniej bardzo, ale to bardzo UyůRZ\0D]DEDZQHPDâHPDFNLQLHELHVNLHRF]\MDNJX]LF]NLLQDMEDUG]LHM SU]\MD]Q\XœPLHFKMDNLZů\FLXZLG]LDâDP2EâęGµ15 0LIWLF]ęVWRSRZWDU]D

LF]\QLWRQLHPDOůHů\FLRZ\PPRWWHPůHQLHFKFHGRURVQĊý1DMEDUG]LHM ]DG]LZLDIDNWůHZW\PFDâ\P]DPLHV]DQLX]DZLeszeniu, braku zdecydowa-QLDVZRLVWHJRUR]PHPâDQLD0LIWLZLH]FDâĊSHZQRœFLĊ, jak ma wyglĊGDýMHM SU]\V]âRœý– QLHFKFHE\ýGRURVâD1LHG]LZLZLęFIDVF\QDFMD0LIWLW\WXâo-wym biologicznym okazem.

4.1. -ę]\NDQJLHOVNLSRQDGZV]\VWNR

3URWDJRQLVWNĊ SRZLHœFL +HJHPDQQ MHVW PâRGD PLHV]NDQND %HUOLQD NWyUDXů\ZDPLHV]DQLQ\Mę]\NDQLHPLHFNLHJRLDQJLHOVNLHJR=GDQLDLUyw-QRZDůQLNL]GDľMDNSRGDQ\GDOHMSU]\NâDG, VĊWXRF]\ZLVWRœFLĊÅ6RUU\DOH MDNLIXFNµ (HEGEMANN 2011: 155).

1DZHWSRGW\WXâ\SRZLHœFLVĊVIRUPu-âRZDQH Z Mę]\NX DQJLHOVNLP VĊ F\WDWDPL DQJLHOVNLFK SLRVHQHN OXE P\œOL

13 +HJHPDQQWâXPDF]HQLH3DWU\N*RâęELRZVNL 14 1LHPLHFNLW\WXâWR$[RORWO5RDGNLOO.

(10)

WZyUFyZ DQJORDPHU\NDľVkiej kultury – “Take the Money and runµ (HEGEMANN 2011: 206). =DELHJ WHQ ]DVWRVRZDâ NLOND ODW ZF]HœQLHM

6WXc-krad-%DUUHZVZRMHMSRZLHœFL6RORDOEXP, to samo czyni Hegemann. U Stuc-krad-%DUUHE\âDWROLVWDSLRVHQHN]Sâ\W\]QDQHJRZODWDFK;;ZLHNX EU\W\MVNLHJR]HVSRâX2DVLV [por. STUCKRAD-BARRE 1998]. U Hegemann jest

PQyVWZR DQJLHOVNLFK Z\UD]yZ XZDůDQ\FK ]D QLHFHQ]XUDOQH 6]F]HJyOQH upodobanie autorka i narratorka znajduje w tematyce kontaktów seksual-Q\FKFR]SHZQRœFLĊE\âRZ\]ZaQLHPGODWâXPDF]D 4.2. Å&]\MHWR"µ16 – o inspiracjach Narracja 3U]HWUĊFRQ\FKNWyUDGRW\F]\SU]Hů\ýV]HVQDVWROHWQLHM0LIWLMHVW SDWFKZRUNLHP]ELRUHPPDLOLOLVWyZZVSRPQLHľIUDJPHQWyZSLRVHQHk – VWĊGQDNRľFXSRZLHœFL]QDMG]LHP\RGZRâDQLDGRŭUyGHâ0RůHWRG]LZLý :V]DN NWR Z EHOHWU\VWFH F]\QL FRœ WDNLHJR" $ MHGQDN MHVW Z W\P SHZQD XF]FLZRœý ER F]\ PRůHP\ G]Lœ VWZRU]\ý FRœ WDN QRZHJR ůH QLH EęG]LH PRZ\RLQVSLUDFML"+HJHPDQQSRGDâDUyZQLHů VZRMĊSU\ZDWQĊNRUHVSRn-GHQFMęMDNRŭUyGâDNWyUH]RVWDâ\Xů\WHZNVLĊůFH=UHV]WĊNVLĊůNRZD0LIWL F]ęVWR S\WD VZRLFK UR]PyZFyZ RDXWRUVWZR LFKZ\SRZLHG]LXSHZQLDMĊF VLęS\WDQLHP7RWZRMH"%UDW0LIWLQDWDNSRVWDZLRQHS\WDQLHQD]\ZDOLF]QH ŭUyGâD LQVSLUDFML Z\PLHQLDMĊF – ILOP\ PX]\Nę NVLĊůNL REUD]\ ]GMęFLD UR]PRZ\VQ\œZLDWâRLFLHľ0LIWLX]XSHâQLDOLVWęSRGGDMĊF]QDNLGURJRZH i chmury (HEGEMANN: 13). 5R]PRZęWęPRůQDFLĊJQĊýZQLHVNRľF]RQRœý

7DN ZLęF SURFHV WZyUF]\ MHVW G]Lœ Z SHZQ\P VHQVLH Rdtwarzaniem, po-ZV]HFKQ\ MHVW EUDN RU\JLQDOQRœFL L ]DSRů\F]DQLH +HJHPDQQ VLę WHJR QLH ZVW\G]LZUęF]X]QDMHWR]D]QDNQDV]\FKF]DVyZ3RQDGWROHNWXUęXWUXGQLD QLHZĊWSOLZLH ]DVWRVRZDQLH PRQRORJX ZHZQęWU]QHJR NWyU\ SRZRGXMH ůH QLHGRNRľFDPRůHP\E\ýSHZQLF]\PDP\GRF]\QLHQLD]UR]PRZĊPo-QRORJLHPF]\WHůSRSURVWX]P\œOami protagonistki.

:\GDMHVLęSRQDGWRůH+HOHQH+HJHPDQQSRGMęâDVLęSUyE\VWZo-U]HQLDRU\JLQDOQHJRMę]\NDSRZLHœFL:DUW\NXOH'RPRLFKNU\W\NyZ17

odwo-âuMHVLęRQDPLQGRSUREOHPXSRstrzegania osoby przez pryzmat wieku czy WHůSâFL3RGNUHœODůHMHMFHOHPMHVWSLVDQLHZWDNLVSRVyEE\QLHE\ý]UHGu-NRZDQ\PGRZLHNXZ\JOĊGXF]\WHůœURGRZLVND,WRMHMVLęXGDâR– gdyby QLHQD]ZLVNRQDRNâDGFHWUXGQRE\âRE\RGJDGQĊýNWRMHVWDXWRUHm tej po-ZLHœFL$ZLęFů\FLH– F]\WRPâRG]LHů\F]\WHůGRURVâ\FK–

PRůQDRSLVy-16_{Por. Hegemann 2011, 13, wydanie niemieckie.}

(11)

ZDýZHGâXJSRGREQHJRZ]RUFD– bo jak pisze we wspomnianym artykule sama Hegemann – IDQDPLMHMSRZLHœFLVĊRVRE\RGGRURNXůycia.

5. 7\WXâHPSRGVXPRZDQLD -ę]\NPâRG\FKNRELHWSU]HGVWDZLRQ\QDNDUWDFKW\FKGZyFKSRZLHœFL QDSLHUZV]\U]XWRNDEDUG]LHMUyůQLýVLęQLHPRůH$SU]HFLHůPLPR]QDFz-Q\FKQLH]JRGQRœFL]DZLHUDSoGREQHHOHPHQW\0âRGRœýWRERZLHPSUDZLH ]DZV]HNZHVWLH]ZLĊ]DQH]URG]LQĊNUęJLHPSU]\MDFLyâHGXNDFMĊNV]WDâWo-ZDQLHPFKDUDNWHUXWRF]DVSLHUZV]\FKPLâRœFLEĊGŭSLHUZV]\FKNRQWDNWyZ VHNVXDOQ\FKRUD] SLHUZV]\FK SODQyZ QD SU]\V]âRœý7R ZV]\VWNR RSLVDQH ]RVWDâRZREXW\FKSRZLHœFLDFKDůHMę]\NW\FKZ\SRZLHG]LMHVWWDNNUDľ FRZRUyůQ\"&yůWRSUREOHPQaszych czasów. Bibliografia ŬUyGâD HEGEMANN, H., [2011] 3U]HWUĊFHQL=QLHPLHFNLHJRSU]HâRů\â3DWU\N*Râę biowski, Warszawa.

HEGEMANN, H., [2011] $[RORWO 5RDGNLOO. 5RPDQ. 0QFKHQ

STUCKRAD-BARRE, [1998] 6RORDOEXP5RPDQ Köln.

TROTT M.,3XFNLVQHXH6WUHLFKH(LQH(U]lKOXQJIU.LQGHU. Stuttgart. Opracowania

KLOTZ A., [2000] .LQGHU- XQG-XJHQGOLWHUDWXULQ'HXWVFKODQG–

Gesamt-verzeichnis der Veröffentlichungen in deutscher Sprache. Stuttgart. MENKE A., [2010] 'LH3RSOLWHUDWXUQDFKLKUHP(QGH=XU3URVD

0HLQHFNHV6FKa-PRQLV.UDFKWVLQGHQHU-DKUHQ.Berlin.

SCHÜTTE U., [2003] %HQMDPLQYRQ6WXFNUDG-%DUUH6RORDOEXP$GHOYHUSIOLFKWHW W:

5RPDQHGHV-DKUKXnGHUWV. Band 3. Stuttgart, s. 309-319.

VOLKMANN M., [2011] )UDXHQXQG3RSNXOWXU)HPLQLVPXV

&XOWXUDO6WXGLHV*e-JHQZDUWVOiWHUDWXU. Berlin. ŬUyGâDLQWHUQHWRZH www.literaturkritik.de www.uibk.ac.at/literaturkritik/zeitschrift/769111.html https://portal.dnb.de/opac.htm?method=showFullRecord&currentResultI d=Trott+Magda%26any%26persons&currentPosition=2 www.presseurop.eu

(12)

Summary

Between the strong language and the intellectual talk – about the German bestsellers protagonists‘ discourse

Every period has its own heroes and its own great bestsellers. In this article I will refer to two extremely popular works in their own times. The first is one of the stories from the Magda Trott’s series for girls and young women with the flag character – 3XFNLHQWLWOHG´1HZ3XFNL·V3UDQNVµGDWLQJEDFN to 1930s, the second one is a Helene Hegemann novel published in 2010 by Ullstein under the title $[RORWO5RDGNLOOThe young women discourse pre-sented on the pages of these two novels cannot be more distinct at first sight. And yet despite distinct differences it includes similar elements. For youth is, almost always, the family problems, the time for first loves or first sexual intercourses and first future plans.

6âRZDNOXF]RZH Magda Trott, Helene Hegemann, OLWHUDWXUDPâRG]Le-ůRZD