Mikrofacjalne badania petrograficzne dolnotortońskich wapieni litotamniowych pasma wójczowsko-pińczowskiego

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

masowo w poszczeg6lnych obiektach architektondcz-nych. Do najcz~stszYch naleZEi skaly mikrofacji !i-to'tamniowej z kaniieniolom6w rejonu Szczaworyia, litotamniowo-'amflsteginowej z Kamiennej G6ry, mszyw:l.olowej z Kamiennej G6ry. rzadziej z Anny Pasturkli, mszywiolowo-heterostegdnowej z G6ry Sw.

Azmy

w

Pif1crLowde i masy.wu WBCbodioiIego G6ry Koperskiej oraz drobnootwornicowo-heterosteginowej f drobn'oobwornicowej z G6ry ~. Amly.

. Duie podobieiLstwo niekt6rych skal z zabytk6w do skal spotkanych w terenie zaznacza si~ me· tyl-ko w og6lnym obrazie mdkrofaetI, ale nawet w gOla-ch wyksztaJ:oenia pojedynczych mineral6w, szcze-g61ach budowy skaly oraz w og6lnym stopniu jej zachowania. W wi~kszoAci jednak wapieni w zabyt-kach wyizolowanych sztucmie przez cdowieka z

na-turaJ:nego IiJoh ~ skaIlm!go tnOZna· obseEIwowa~

zachodzllce przeobraZenia wt6me. SIl to jednak ce-chy ·z latwoScill odr6Zniane od podstawcmego

obra-zu nOOkrofacp. .

WNIOSKI

Wykanane na podstawie ·bad-an mlnm'qpaieon,tologiez~

nych szczeg610we rozpoznanie petrograficzne dolno-tortons.\tich wapleni organodetry-tycznych z pSsma

w6~o-PiAczowakiego potIlWOliIo

ne

okreelenie

wielu cech ich budowy, sldadu 1 stopnia

zachowa-nia. W celach k,lasyfikacyjnych wyr6Zniono jednak

tylko i&totne cecby srodow.iskowe majllce zasadni-czy wplyw na tworzenie si~ tych skal. Skladajll

si~ one na obraz dch mlkrofacji. . Przeprowadzony podzial mikrofacjalny wapleni organodetrytycznych omawianego pasma wykazuje

dllill

przydatn06~ do identyfikac~ skal z zabytk6w Ziemi Wl4l:lckiej. Przeprowadzenie badafl

por6wnaw-czyoh na podstaJw.ie cech eenet~_ warun!lru.,. jllCych powstawande poszczeg6lnych odrnian skal w zloZach, gwarantuje najpewniejsze wndoskl, gdyz eli-mi-nuje ndeisiotne cecby, mi~dzy innymi nabyte przez te skaly po iich wydobyeiu.

LITERATUBA

1. C

u

v illl er J. - Correlatdons stratigraphiques 9. ,P e.n Ik a la B. - WlasnoSai teclmiJclzne i wyni-par microfacies en Aquitaine occidentale. E. J. kl badafJ. la'boratoryjnych material6w kamien-BrW. and Co. Lejden, 1951. nych Po1ski przeznaczonych do cel6w budowla-· 2. F a ~ r b rid g e B. W. - Stratigraphic correla- nych i drogowych. Pr. Inst. Techn. Bud.. or

tion by mlcro-facies. Amer. Journ. of Sd,19M. 255, seriil I, 1961, or 15. ,,Arkady", 1961.

vol. 252, or 11.

3. F 1 t1 gel E. - Zur Microfazies der alpinen Trias. Jb. Geol. Bundes Anstalt. 106, 1. Wiedefl, 1963. 4. Ko wa I ski W. - Sprawozdanie z wykonanych badafl petrografi.cmych pr6b wapieni pochodzEl-cych z opactwa Cysters6w w J~drzejowie.

Ma.-terlaly Zespolu Ba:datL nad Polskim Sredniawie-czeDl. WIU"&ZaWa, 1970.

5. Kr zywo bl 0 cka-Laur ow B., Penkal!>-wa B. - Badan:i.a petrograficme jaoko metoda por6wnawcza skal w zabytkach ze skalami w. zlozu. Ibidem, 1971.

~. Odrzywolska-Bie.iLkowa E. - Stratygra-fda mikropaleontologicma miocenu na p6lnocno--wschodniej kra~dzi zapadllska przedkarpacIme-go. KWlll't. geol., 1966, or 2.

7. 0 dr zywolska-B:ieflko-wa E. - S'tratygra-fia mikropaleontolog.iczna wiercefJ. na arkuszu Stasz6w. Inst. Geol., 1970.

8. ·OdrzywolB,ka-BieiLkowa E. - 0 meto-dyce badaiL mikropaleontologicznych zastosowa-nej przy identyf.ikacjli pr6bek, pochod~cych 'L zabytk6w i dot Ziemi Wi~lickiej. Prz. geol.

1975, or 1. .

SUMMARY

The paper presents the results of

a

detailed pet-rological analysis of Lower TorlIonian Llthotllamnium limestones from natural outcrops and quarries in southern margins of the Holy Cross Mts. The stu-dies made it possible

to

reconstruct the mineral corn. position and in.ternal structure of these rocks as well

as

.

the regularities

in

their variability. On the basis of the results of mioropaleootologlcal analyses it was

possible

to

select t~ica1 fea1m'es

at.

the rocks, 000-tributing to the microfacies image of rock

assembla-ges. The analysis made it possible to distinguish 8

principal mic:rofacies types a·nd several wrietes of rocks. The subdivision appeared to .be a usefull tool for identification of the origin of Lithotbamnium limestories used for the construction of monumental buildings in the WiBl:ica area. 'Dhe analysis compri-sed rodts samples from pre-Romanian church at WiSHca. a complex

at.

pala.tial buildings from the top part of the clty island and some samples from stony ornamerit of Gothic belfry built by Jan Dlugosz about 1460---1470. 'Dhe results of :the analysis have shown that identifications of the rook material are r-eliable if they are based on a comparative analysis

including the features controlling sedimentary con-ditions in time and place of origin of the rooks; in the present case - the factors controlUng environ-mental conditions prevailing in the sedimentary basin of the W6jcza - Piflcz6w area in the Early

Torto-nian times. .

10. Pe 11: k a 1 a B. - Wapfenfe pasma piflczowsko--w6jczowskiego i margle w zabytkach WiSlicy. Odkryoia w Wds!icy. PWiN, t. 1, 1963.

1.1. Bad w a fl Si le i A. - Transgresja dolnego

tor-tonu na poludniowych stokach G6r Swi~'tokrzy

skich (strefa zatok i ich przedpola). Acta geol. pol, 1969, or 1.

R y dz elW S k! A. - Sprawozdanie z badan

pe-trograficznych wapieni tortonskich z pasma w6j-czowsko-plnczowltkiego i z ·zabytk6w Wlsldcy. Materialy Zespolu BadafJ. nad Polskim Srednio", wieczem. Warsza·wa, 1970.

13. Weber-Koziflska M. - C~e i metody ba-dafl kamienia zabytkowego. Kwart. HKM, 1962, nr I, 2.

14. We be r-K 0 rz4 fJ. s;lt a M.. - P·ratoe nad iden-tyf.ikacjll kamien.i w zabytkach WliSlicy.

Odkry-cia w W.lSlicy. PWN,

t.

I, 1963.

le!. Web e 1" .... K 0 a;.i ne k a M. - Met<l!dy bedaiL wa-piend pasma w6jczowsko-piflczowskiego w za-bytmch. Materialy Zespolu BadafJ. nad PolskiDi Sreooiowieczem. Warszawa, 1971.

PE310MB

B C'l'aon.e npe~C'l'aB.lIeHhl pe3ym.T8ThI ~eTaJD,m.nc

neTporpa<pK'leClOlX HCCJIe~oBaHHB mmmeTOpTOuCKHX . nHTOTaKHHeBhIX H3BeCTHSEOB, Onp060BllHHbIX B eCTe-CTBeHHhlX 06HalKeHHsx H Kaphepax B IOlKHOM·. o6pa-IImeHHH CBeHTOKWHCKHX rop. }f3yqeH 1.nmepanhHhIA COC'l'aB, BHYTpeHHee CTpOeHue H 3aKOHOMepHoCTH

npo-SBJUDO~CJi H3MeHeHHA H3BeC'l'HSEOB. C Y'ieTOK

na-JIeoHTOJIOrK'le~x ~HHhIX onpe~eJIeHDI xapaKTCpHhle npH3HaKH nopo~ C03~IQJre HX <paI(HaJIhahDt 06JIHL

B HTOre UpOBe~eHHOro aHaJIH3a YCTaHOSJIeHO 8 OCHOB-HbIX KHK:po<paQK8nh~hIX THUOB H pg~ pa3HOB~HO

CTeA nopo,u;. C03)\aHHas KJIacCH<pHKaQHS OKa3bIBae'l 6onhwyIO nOMo~ B onpe,u;eneHHH n·HTOT8KHHeBhlX H3BeCTHSEOB, KOTOpbIe 6bIJIH HCnom.30BaHbI B Ka-'leCTBe CTpOHTeJIloHOro MaTepHaJIa PJIA8 apXHTeKTYP-H&IX II8lmTHHltOB BHCJIHI\KOro pemoHa. }fccne~OBaJIHCh

06pa3QltI.nopo,u;, HCnOnh30BaHHhIX B nOCTPOuax apXH-TeKTYPHLIlC: naMSTHHKOB r. BHCnHQa - npe,llPOKaH-CKOro KOCTena, ~PQoBoro apiorre:s:TYPHoro aHcaM6nH, KaMeHHbIX yICpaweHHA rOTH'leCKOA KOnOKOJIhlfH, 003-Be,I{eHHOA .fIHOK ~nyrOWOK OKOJIO 1460-1470 r.r.

npo-BeAeBHhIe aHllJIH3hI nOKa3hIBaIOT, "ITO pg,u;

xaparrep-HbIX IIPH3HaKOB, CBSI3aHHI>IX C YCJIOBHHMH

OCa,I{KOHa-~onneHHS B ~HeTOPTOHCKOK ce,I{HKeUTaQHOHHOM

6acceAHe Ha nno~a,n;H ByA'Ia-IIHH'leBCKoA rpS,I{hI, SBJIJleTCJi H8,!(elKHbIJI KpHTepHeM onpe,I{eneHHJI nopo):!, Hcnonh30BaHHbIX B Ka'leCTBe CTpOHTem.Horo MaTepHa~