Olga Romanowska-Grabowska
Izdebno, gm. Rogowo, woj.
bydgoskie. Stanowisko 5
Informator Archeologiczny : badania 12, 85-86
85
B iuro Badań i D okum entacji Zabytków
w Bydgoszczy
Klub A rcheologii Pod wo e - nej "T ryto n"
w Bydgoszczy
Badania prow adziła m gr Olga Rom ano w ek a-G ra bowska, Finansow ał WKZ w B ydgoszczy. C zw arty sezon badań. O sada obronna z w czesnej epoki żelaza /H a D /,
Badania wykopaliskowe prowadzono w m iejscu o d k ry tej, w up rzedn ich latach, drogi wjazdowej, tj. we w schodniej p a rtii półwyspu. Założono dwa dodatkowe wykopy /o d 20/10 ćw. B i D / w celu uchwycenia dalszego odcinka odsłoniętej drogi o ra z b ram y wjazdowej do grodu. D roga wjazdowa sz ero k o śc i ca 5 m biegnie w stosunku do wału praw ie p ro sto p ad le, a po m inięciu jego w ew nętrznej lin ii, przechodzi w jedną z ulic poprzecznych. D roga ta łączy wschodni b rze g je z io ra poprzez m ost z b ram ą grodu o ra z jak wykazały podwodne badania, m a pow iąza nia z okrężn ą u licą, biegnącą poza w ałem , po wschodniej stro e n ie półwyspu.
Na ode, 10/20 ćw, B. om aw iana droga zwę t a s ię do sz e ro k o śc i 3,80 m i sk rę c a praw ie pod kątem 45 w kierunku b ram y.
O dkryta w Izdebnie b ram a wjazdowa do grodu znajdow ała s ię w p rzerw ie wału obronnego. Tw orzyły ją w ysunięte poza wał dwa rzę d y rów nolegle biegnących słupów , otaczających z dwóch s tro n u lic ę wjazdową. Długość b ram y wynosiła ca 7 m , sz e ro k o ść w św ietle wjazdu 2,51 m i 3 ,7 8 m od w nętrza grodu,
Do ciekawych odkryć należy zaliczyć odsłonięte w b ram ie d rew niane rynny, usytuowane wzdłuż sk rz y ń wału, po obu stro n a c h drogi w jazdowej, odprow adzające do poziomu falochronu, wodę śc ie k a ją c ą ze ś c ia n wału. Falochron nato m iast, wykonany z 9 rzędów pali dębowych, wbijanych ukośnie, znajdował s ię m iędzy drogą wjazdową a w ałem .
Podobny falochron, wykonany z 4 rzędów pali chro nił tę drogę od stro n y je z io ra .
Zarówno b ram a jak 1 droga wjazdowa nosiły ślady niejednokrotnych napraw i przeróbek , C ałość om awianych ko n stru k cji pokryw ała w arstw a spalę - nizny.
Analiza dendrologiczna pobranych próbek w ykazała, że w ał, droga dojaz dowa i m ost wykonane były z drew na dębowego, n ato m iast do w szelkich napraw używano drew na sosnowego, b rzozy 1 o lszy o ra z drew na dębowego do napraw konstrukcji narażonych na b ezpośrednie działanie wody.
Badania d o starczy ły jednocześnie sz ere g u in fo rm acji n a tem aty budowy um ocnień obronnych grodu.
IZDEBNO, gm. Rogowo woj. bydgoskie
- 86
-Na odcinku 20/10 ćw .D odsłonięto 3 skrzyn ie w alu, p rz y le g a ją ce do drogi w jazdowej. Zbudowano je z dębowych pali łączonych na z rą b i wypełnione piaskiem o ra z k am ieniam i. U podstawy wał wzm ocniony z o sta ł podłużnymi le g a ra m i 1 dodatkowymi poprzecznym i b e la m i, tw o rz ą c y m i t e r a s ę . K onstrukcję tę od zew nętrznej stro n y zab ezpieczały gęsto wbijane pale /tz w . p ilo ty /, do których bezpośred nio p rzy leg ał f a lochron. Do budowy te ra s palisadowych w Izdebnie użyto dyli kluczowato lałtoicionych* Do gfcęzyń dostawiono trapezow y klin stanow iący n a ro żnik walu. M iędzy tym klinem a drogą poprzeczn ą odsłonięto dużych ro zm iaró w słu p dębowy wzmocniony kam ieniam i, być m oże stanow iący e le m en t związany z umocowaniem w łaśnie w tym m ie jsc u w ró t, tj. na w ew nętrznej linii wału.
W tra k c ie w ykopalisk wydobyto liczny m a te ria ł ruchom y - fragm enty naczyń, kości zw ierzęce i frag m en ty przedm iotów m etalow ych, datow a nych na o k res h a lsz tac k i.
Równolegle z p rac a m i na ląd zie, realizow ano badania podwodne p rzy wschodnim b rzeg u półwyspu. Za pomocą m otopom py, z odpowiednio zredukowanym ciśnieniem wody, odsłonięto na odcinku ca 16 m om aw ia ną już uprzednio - u lic ę ok rężn ą, biegnącą poza wałem o ra z falo chro n - zlokalizowany m iędzy tą u lic ą a wałem.
Wydobyto, w ram a ch wytycznych sektorów p ra c podwodnych, w obręb ie om aw ianych konstru k cji, zabytki ruchom e - fragm en ty c e r a m ik i, zabytki m etalow e /h a k i, okucia, frag m en ty no ży/ - datowane na o k re s h a lsz tac k i /93% zabytków / i na o k res w czesnego średn iow iecza, JANOWICE, gm. Słaboszów p a trz
woj. kieleckie w czesne śred nio w iecze
JANOWE K, gm. Skrze szew woj, w arszaw skie
Stanowisko 1
Państwowe Muzeum A rcheologiczne w W arszaw ie
Badania prow adzili d r J e rz y Głosik i m g r Michał D essoulavy, Finansow ało PMA, T rz e c i sezon badań. C m entarzysko ciałopalne typu 'lu ż y c k o - kloszow ego", późno - h a lsz tac k ie o ra z z w c z e s nego i środkowego o k resu lateńskiego epoki żela z a. O sada w spółczeąna cm en tarzy sk a o ra z ślad y osadnictw a ze s ta rs z y c h epok, m iędzy in nymi k ultury pucharów lejkow atych.
P ra c e wykopaliskowe prowadzone były jednocześnie w dwóch p a rtia c h rozległego /z n a le z is k a archeologiczne na p r z e s trz e n i kilku h ek taró w / ta ra s u nad zalewo we go s ta ro rz e c z a N arw i, obejm ującego s t a nowisko 1,
