Jan Gurba,Leszek Gajewski
Czermno Kolonia, gm. Tyszowce, woj.
zamojskie. Podgrodzie "bliższe"
Informator Archeologiczny : badania 13, 152-153
B a d a n ia m i o c h a r a k t e r z e r a to w n ic z y m o b ję to d w a k u rh a n y / 1 i 2 / , k tó r y c h e k s p l o r a c j ę r o z p o c z ę to w 1975 r . B a d a n e k u rh a n y p o ło ż o n e eą w z a c h o d n ie j c z ę ś c i c m e n t a r z y s k a , w b e z p o ś r e d n im s ą s ie d z tw ie l e ś n e j d r o g i p r o w a d z ą c e j z r e z e r w a t u " P r z ą d k i " d o z a m k u od r z y k o ń s k i e g o . K u rh a n 1 p o s ia d a ł p o d s ta w ę k s z ta łtu o w a ln e g o o ś r e d n i c y 4 , SO x 3, 70 m i z a c h o w a n ą w y s o k o ś ć ok. 45 c m . B a d a n ia o g r a n ie z o n o . do o d c z y s z c z e n i a p r o f ilu S -N / ć w i a r t k i " b " i " d " p r z e b a d a n o w 1975 r . / . S t r a t y g r a f i a k u rh a n u t r u d n a do o d c z y ta n ia . W y ra ź n ie w id o c z n a j e s t ty lk o w a r s tw a h u m u s u w s p ó łc z e s n e g o . W a r s tw ę w e w n ę tr z n ą tw o r z y ł p ia s e k w p a r t i i s tr o p o w e j s y p k i, u p o d s ta w y s iln ie z b ity . W w a r s tw ie n a k r y w a j ą c e j o d k ry to k ilk a b a r d z o d r o b n y c h fra g m e n tó w c e r a m i k i . K u rh a n 2 p o s ia d a ł p o d s ta w ę p r a w ie k o lis tą o ś r e d n i c y 5 x 4, 60 ra /p i e r w o t n a w ie lk o ś ć o k . 3 ,4 0 m / , z a c h o w a n ą w y s o k o ś ć o k . 40 c m . K on ty n u o w a n o r o z p o c z ę t ą w 1975 r , e k s p l o r a c j ę ć w ia r te k " a " i 'ö " . S tw ie r d z o n o r o d z a j p o c h ó w k a : p o d k u rh a n o w y , w a rs tw o w y p ł a s k i .
W o b r ę b ie w a r s tw y c ia ło p a le n ia obok lie z rie w y s tę p u ją c y c h d ro b n y c h f r a g m e n tó w p r z e p a lo n y c h k o ś c i o d k r y to k ilk a u ła m k ó w n a c z y ń g lin ia n y c h . W a r s tw ę w e w n ę tr z n ą s ta n o w ił p ia s e k z d ro b n y m i k a m ie n ia m i. K u rh a n p r z y k r y t y b y ł b r u k i e m k a m ie n n y m . U z y s k a n ą w c z a s i e b a d a ń c e r a m i k ę p ra w d o p o d o b n ie m o ż n a d a to w a ć n a IX w . M a t e r i a ł y i d o k u m e n ta c ję z ło ż o n o w M u z e u m O k rę g o w y m w K r o ś n ie . P o z a k o ń c z e n iu b a d a ń k u rh a n y z r e k o n s tr u o w a n o . . 1 5 3 -C Z E R M N O K O LO N IA , g m . T y s z o w c e U n iw e r s y te t im . M a r i l C u r i e -w o j. z a m o js k ie S k ło d o w s k ie j w L u b lin ie P o d g r o d z ie " b l i ż e z e " Z a k ła d A r c h e o lo g ii B a d a n ia p r o w a d z ili d o c . d r J a n G u r b a i m g r L e s z e k G a je w s k i, F in a n s o w a ł W o je w o d a Z a m o js k i. P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . " B l i ż s z e " p o d g r o d z ie , Х П -Х Ш w ie k . B a d a n ia p o d ję to n a t e r a s o w e j w y s p ie , p o ło ż o n e j w n a jb liż s z y m s ą s i e d z t w i e g r o d z i s k a / s t a n . 1/ , z w a n e j " m a ły m z a m e c z k ie m " lu b " w a ła m i ” . W y sp a t a p o łą c z o n a b y ła z g r o d z is k ie m p o m o s te m d r e w n ia n y m /w y k o p 2 A , b a d a n ia 1 9 7 5 /.
W ykopy b a d a w c z e z a ło ż o n o w p ię c iu p u n k ta c h :
W ykop 1 В - p r z y p o łu d n io w y m s k r a j u w y s p y . S tw ie rd z o n o tu r e s z t k i w a łu o b ro n n e g o , p o s ta w a s z e r o k o ś c i o k . -7,0 m , u s y p a n e g o n a p o ło ż o n y m n a c a lc u p o d k ła d z ie z t o r f u , u m o c o w a n e j k ło d a m i d r e w n ia n y m i. N a to r f ie z a l e g a ła f e o la c y jn a w a r s tw a k o ry , ś c i ą g n i ę t e j z p o łó w e k lub ć w ia r te k b e l d re w n ia n y o h : p o w y ż e j z a le g a ły w a r s tw y n a sy p o w e w a łu . W ał n a b a d a n y m o d c in k u u le g ł z n is z c z e n iu na s k u te k b r a k u k o n s e r w a c ji / n i e s tw ie r d z o n o
1 5 3 p o ż a r u / . U w e w n ę trz n e g o p o d n ó ż a w a łu s tw ie r d z o n o i s t n i e n i e n ie w ie lk ic h " k o s z o w y c h " - m a g a z y n o w y c h o b ie k tó w g o s p o d a r c z y c h . M a t e r i a ł r u c h o m y d a to w a n y n a Х П -Х Ш w . W ykop 1 С - p o ło ż o n y n a k u lm in a c ji z n a jd u ją c e j s i ę w p ó łn o c n e j c z ę ś c i w y s p y . S tw ie rd z o n o tu r e s z t k i w a łu o b ro n n e g o , p o d s ta w a o e z e r o k o ś c i o k . 7 ,0 m , u s y p a n e g o n a iz o la c y jn e j w a r s tw ie k o r y , z a le g a ją c e j n a z b u tw ia łe j w a r s tw ie p r z e k ła d k i d r e w n ia n e j p r z e s y p a n e j z i e m i ą , u ło ż o n e j b e z p o ś r e d n io n a c a lc u . M a t e r i a ł r u c h o m y d a to w a n y n a Х П -Х Ш w .
W ykop 1 D - n a t e r a s i e z a le w o w e j w o b n iż e n iu m ię d z y w y s p ą p o d g r o d z ia , a g r o d z i s k i e m , n a l i n i i ł ą c z ą c e j p o łu d n io w y w ał g r o d z i s k a z p o łu d n io w y m w a łe m /w y k , 1 В / p o d g r o d z ia . N a g łę b o k o ś c i p o n iż e j 0, 5 m o d d z i s i e j s z e j p o w ie r z c h n i ł ą k i , w y s tą p iła w a r s tw a d r o g i / u l i c y ? / w y m o s z c z o n e j d r e w n e m . P o n iż e j, c z ę ś c io w o z a la n e w o d ą g r u n to w ą , tk w i ś w ie tn ie z a c h o w a n a k o n s t r u k c j a d o ln y c h c z ę ś c i d re w n ia n y c h s k r z y ń w a łu , b u d o w a n y c h z b e le k d re w n ia n y c h , f r a g m e n t a m i z p le c io n k i. M a t e r i a ł d a to w a n y n a Х Д -Х Ш w. W y k o p 1 E - n a p r z e w ę ż e n iu m ię d z y " b l i ż s z ą ” i d r u g ą w y s p ą t e r a s o w ą / s t a n , 2, b a d . 1975 r , / , N a g łę b o k o ś c i 0, 5 - 0 ,9 m w y s tę p u ją w a r s tw y z a w i e r a j ą c e m a t e r i a ł o s a d n ic z y / c e r a m i k a , k o ś c i, ż u ż le , w y ro b y ż e la z n e i r o g o w e / , z a le g a ją c y n a w tó rn y m z ło ż u , d a to w a n y n a Χ Π Ι w.
W ykop 1 F - n a t e r a s i e z a le w o w e j w o b n iż e n iu m ię d z y w yspą p o d g r o d z ia , a g r o d z i s k i e m , n a l i n i i ł ą c z ą c e j p ó łn o c n o -w s c h o d n i o d c in e k w a łu g r o d z i s k a z e w sc h o d n im s k r a j e m w y sp y . P o d w a r e tw ą to r f u s tw ie r d z o n o c z ę ś c i o w o z a to p io n e w w o d z ie g r u n to w e j f r a g m e n ty k o n s tr u k c ji d r e w n ia n y c h , n a j p ra w d o p o d o b n ie j z w ią z a n e j z b u d o w ą u m o c n ie ń /w a łu ? / . M a t e r i a ł z a b y t kow y Χ Π -Χ Π Ι w. C Z E R M N O K O LO N IA , g m . T y s z o w c e A r c h e o lo g ic z n y O ś r o d e k w o j. z a m o js k ie B a d a w c z o - K o n s e r w a to r s k l S ta n o w is k o 1 w L u b lin ie B a d a n ia p r o w a d z ił d o c . d r J a n G u r b a i m g r L e s z e k G a je w s k i. F in a n s o w a ł W o jew o d a Z a m o js k i, P i ą t y s e z o n b a d a ń . G r ó d ś r e d n io w ie c z n y / X I - Х Ш w . / . W y k o p a lis k a z lo k a liz o w a n o w p ó łn o c n o -w s c h o d n im s e k t o r z e g ro d u , n a w ią z u ją c d o w yników b a d a ń te r e n o w y c h , w y k o n a n y c h m e to d a m i g e o f iz y c z n y m i p r z e z d r . J . P r z e n i ó s ł ę i z e s p ó ł z Ш К М P A N w W a r s z a w ie , N a jw a ż n ie js z e r e z u l t a t y w y k o p a li Bk p r z e d s t a w i a j ą s i ę n a s tę p u ją c o : 1. O d s ło n ię c ie n ie w ie lk ic h p o ła c i n ie n a r u s z o n y c h n a w a r s tw ie ń k u ltu r o w y c h p o c h o d z ą c y c h s p r z e d o k r e s u u lo k o w a n ia tu c m e n ta r z a '.'
2, U c h w y c e n ie Ś lad ó w z a b u d o w y g o s p o d a r c z e j / ? / w p o s t a c i n ik ły c h z a r y s ó w c z ę ś c i d o ln y c h ja m , z a p e w n e g łó w n ie u ż y tk o w a n y c h ja k o p o m ie s z c z e n i a ty p u m a g a z y n o w e g o , w d o ln y c h s t a r s z y c h w a r s t w a c h .
