Wojciech Śmigielski
Grodzisko, pow. Pleszew. Stanowisko
1
Informator Archeologiczny : badania 7, 87-88
D Z IE R Ż Ę jd N , po w . Sław n o p a tr z o k r e s w pływ ów r z y m s k ic h 87 -G R O D Z ISK O , p o w . P le s z e w Z a k ła d A r c h e o lo g ii W ie lk o p o ls k i S ta n o w is k o 1 I n s ty tu tu H i s t o r i i K u ltu ry M a te r ia ln e j PA N K o n s e r w a to r Z a b y tk ó w A r c h e o lo g ic z n y c h w P o z n a n iu B a d a n ia p r o w a d z ił m g r W o jc ie c h Ś m ig ie ls k i« F in a n s o w a ł W K Z w P o z n a n iu « P i e r w s z y s e z o n b ad ań « G r o d z is k o k u ltu r y łu ż y c k ie j z o k r e s u h a ls z ta c k ie g o «
W r a m a c h w e r y f ik a c ji g r o d z is k z o b s z a r u woj« p o z n a ń s k ie g o , k t ó r e d o ty c h c z a s , n a p o d s ta w ie m a t e r i a ł u z e b r a n e g o z p o w ie r z c h n i, u z n a w a n e s ą z a g r o d z is k a k u ltu r y łu ż y c k ie j, r o z p o c z ę to p r a c e n a g r o d z is k u w m ie js c o w o ś c i G r o d z i s k , p o ło żo n e j w e w s c h o d n ie j c z ę ś c i p o w ia tu p le s z e w s k ie g o , n a łą k a c h w p o b liż u P r o s n y , J e s t to o b ie k t p o w ie r z c h n i 2f 5 h a , d w u c zło n o w y k s z t a ł t u o w aln eg o « W p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j c z ę ś c i z n a jd u je s i ę o k r ą g ły g r ó d , o to c z o n y p ie r ś c ie n io w a ty m w a łe m , do k tó r e g o p r z y ty k a o d p o łu ch iio w e g o -w sc h o d u d r u g i w a ł, o ta c z a ją c y w y d łu ż o n y m o w a le m d r u g i c z ło n g r o d u . O b e c n y s t a n g r o d z is k a o d b ie g a o d p ie r w o tn e g o , g d y ż p r z e d w o jn ą o r a z w o k r e s i e 1 9 4 0 -1 9 4 4 o b n iż o n o w a ły o o k o ło 2 m a z ie m ią z a s y p a n o f o s ę , r e s z t ę z a ś r o z w ie z io n o n a ł ą k i . N ie w ie lk ie b a d a n ia p r ó b n e p r z e p r o w a d z iło tu M u z e u m P r o w in c jo n a ln e w P o z n a n iu w 1911 r , a b a d a n ia p o w ie rz c h n io w e p r o f . J . K o s t r z e w s k i w 1915 i 1916 r . D o s ta r c z y ły o n e m a t e r i a ł u c e r a m ic z n e g o k u ltu r y ł u ż y c k i e j , o k r e s u w c z e s n e g o ś r e c k iio w ie c z a 1 ś r e d n o w ie c z a , a p o d c z a s n iw e lo w a n ia w ałó w z n a l e z io n o p o d o b n o , o p r ó c z c e r a m i k i , n a r z ę d z i a i b r o ń ż e la z n ą a ta k ż e s k a r b m o n e t i o z d ó b s r e b r n y c h w n a c z y n iu . Z e z n a l e z i s k ty c h n ic s i ę n ie z a c h o w a ło .W ia d o m o z e ź r ó d e ł p is a n y c h , ż e g r ó d w G r o d z is k u b y ł jeckiym z p u n k tó w o p o r u w w a lk a c h W ła d y s ła w a Ł o k ie tk a z K r z y ż a k a m i .
C e le m b a d a ń b yła w e r y f ik a c ja c h r o n o lo g ii i fu n k c ji o b i e k tu .Z a ło ż o n o w ykop n a p o łu d n io w y m w a le o w a ln e j c z ę ś c i g r o d z is k a d łu g i 2 5 m 1 s z e r o k i 2 m o r a z , ab y ch o ć o g ó ln ie z o r ie n to w a ć s i ę w c h a r a k t e r z e zab u d o w y w n ę t r z a . Z ało żo n o w y k o p 5 z 5 m n a n a j d a n i e . P r z e c i ę c i e w a łu w y k o p e m p r o s to p a d ły m do je g o k ie r u n k u b ie g u p o z w o liło n a d o k ła d n e z b a d a n ie je g o k o n s t r u k c ji , a p r z e d e w s z y s tk im r o z s t r z y g n ę ło k w e s tię je g o d a to w a n ia .W a ł b y ł zb u d o w an y w k o n s t r u k c ji p rz e d k ła d k o w e j z w a r s tw b e le k u ło ż o n y c h n a p r z e m ia n w z d łu ż i w p o p r z e k je g o k ie ru n m i, u m o c n io n y c h pio n o w o b ity m i s łu p a m i« W y s o k o ś ć je g o w y n o s iła o k o ło 2 m a s z e r o k o ś ć o k o ło 10 m , W ś r ó d k o n s tr u k c ji w a łu z n a le z io n o c e r a m i k ę k u ltu r y łu ż y c k ie j,W e w c z e s n y m ś r e d n io w ie c z u z ru jn o w a n y w a ł p o d w y ż sz o n o o 1 ,5 - 2 m p r z e z n a s y p a n ie g lin y . Z ab u d o w ę w n ę tr z y g ro d u ro z p o z n a n o w n ie w ie lk im z a k r e s i e . W p o b liż u w a łu o d k r y to r e s z t k i d o m u z b u d o w an e g o w te c h n ic e z r ę b o w e j, a n ie c o d a le j n a p ó łn o c n y -z a c h ó d k ilk a j a m ,B y ł y o n e k s z t a ł t u k o lis te g o , ś re d n ic y 8 0 -1 0 0 c m , g ł ę b o k o ś c i 3 0 -5 0 c m . J a m y d o s t a r c z y ły n ie w ie lk ie j i lo ś c i m a t e r i a łu c e r a m ic z n e g o , n a to m i a s t w a r s tw a o s a d n ic z a z a le g a ją c a n a d n im i b y ła d o ś ć o b f ic ie n a s y c o n a f r a g m e n ta m i n a c z y ń , p r z e w a ż n ie c h ro p o w a ty c h , o b r z u c a n y c h i d b m a z y w a n y c h ; z n a le z io no ta k ż e f r a g m e n ty t a l e r z y , m is , kubków i c z e r p a k ó w . B r a k je d n a k w ś r ó d teg o
zespołu fragmentów naczyń bardziej charakterystycznych, dlatego jego dokładniej sze datowanie Jest trudne, Motna jedynie powiedzieć, że .gród funkcjonował w okre sie halsztackim i założyła go ludność kultury łużyckiej.
Dalszych badać na tym obiekcie nie przewiduje się ,
W pobliżu grodu odkryto liczne ślady osadnictwa z czasów kultury łużyckiej, mniej więcej współczesnego grodowi.
- 88
-GRZYB1ANY, pow, Legnice Zakład Epoki Metali Instytutu Historii
Stanowisko 1 Kultury Materialnej PAN
w Warszawie
Badsnia prowadził dr Zbigniew Bukowski i mgr Leszek Gaje raki przy udział# mgr Krystyny Sokołowskiej 1 mgr Adams Walu sia , Finansował IHKM PAN oraz WKS we Wrocławiu, Czwarty sezon badań. Droga i i osiedla z późnej'epoki brązu i wczesnej epoki żelaza.
Wykopaliska prowadzono równoległa na dwóch odcinkach tj, u poókióta północ nego zbocza współczesnego brzegu Jeziora Koskowicldego na zewnętrznej, zabagnio- nej krawędzi' / odcinek A / oraz na wzniesieniu i w środkowej części zbocza pół nocnego, obecnego brzegu Jeziora Koskowicklsgo / odcinek B /,N a odcinku A, około 125 m?, odkrywano "drogę" moszczoną drewnem, z wczesnej epoki żelaza /Halsttzt C -D /, ns odcinku B, około 35 m?, nawarstwienie osady, a ściślej mówiąc, o s ie d li s późnej epoki b rązu 1 w c ze sn ej epoki ż a la z a .
Wykopaliska na odcinku A, pozwoliły ustalić przebieg drogi moszczonej drew- neqp i opracować plan jej zachowanych elementów konstrukcyjnych. Droga, biegnące przez podmokły teren na odcinku 31 m o orientacji zbliżonej do z północnego- wschodu na południowy -zachód, prowadziła od położonego w pobliżu wyniesienia do osady/ ? / na wyspie utworzonej sztucznie z drewna 1 mułu, połączonej od strony północnej z innym wyniesieniem sztuczną groblą lub pomostem / ? / , Nawierzchnia drogi zbudowana była z grebego drewna. Były to bele okrągłe, nle- okorowane, pochodzącego z drzew młodszych / około 20 - 30 lat/ 1 starszych / powyżej 40 la t/, przeważnie z sosny. Kłody o długości od 3 do 3,5 m ., układa ne były niekiedy bezpośrednio na podłożu gruntowym, którym są tu osady plasków, mułów 1 szarych iłów wapiennych, niekiedy zaś na podbudowie z gałęzi 1 chrustu» takie z żerdzi z sosny, brzozy i olchy. Podbudowę wzmacniano nieraz kłodami 1 umacniane za pomocą pali z drewną iglastego / materiał sosnowy/ 1 liściastego / materiał dębowy/,Przy krańcu północno-wschodnim od strony wyniesienia,nawie rzchnie zbudowana była z 2 - 3 kłód układanych równolegle do biegu drogi, które można nazwać legaram i,Dalej w kierunku na południowo-zachodnim w środkowej części drogi, nawierzchnia zbudowana była z 6-7 kłód, również układanych równo legle do biegu drogi.
Przy krańcu południowo-zachodnim od strony osady/7 / na wyspie, nawierzch nia zbudowana była z kłód układanych w kierunku poprzecznym do równoległych lega rów.
