Surowce boksytowe i kaolinitowe występujące w karbonie Lubelskiego Zagłębia Węglowego

STEFAN CEBULAK Oddział Górnośląski IG

SUROWCE BOKSYTOWE I KAOLINITOWE

WYSrfĘPUJĄCE

W KARBONIE

LUBELSKIEGO

ZAGŁ.ĘBIA \VĘGLOWEGO

Prowadzone w drugiej połowie lat sześćdzi.esią­ tych przez Instytut Geologiczny pra·ce nad szczegó-ł·O'WYffi rozpoznaniem karbonu Lubelskiego. Zagłębia Węglowego dopmrwadziły do odk,ry'Ci:a karbońsk·i·ch skał wzbogaconych w glin z pokładami boksytów i skałami k·aolinitowymi. Skały te występują w spą­ gowym oddnku kompleksu skał karbońskich w NE częśd LZW, w obszarze między Włodawą a ŁUiko­ wem, 10 powierrzchni nieco ponad 3000 km2 • Teren ten w najsta.rszym karbornie był elementem podniesio-nym w stosunku do sąsiednich obszarów LZW, a

odbywa.jąca s·ię na nim ,dz:iała1ność tektoniczna, dys-junJktyw,na z aktywnym wu1karrrizmem stwar~zały kro-rzys:t.ne warunki geomor:Dologkzne dla powstawania boksytórw i inny.ch skrał aHtoiWych or.arz sikał k'aoltni-t owych.

Wierrcenia pfiZebijające osady karbońskie, które dOtJilchczas wyikonano na tym 'ohs.za;r:ze (ogółem 50 wierceń) pozwoliły rozwiązać wi,ele zagadnień doty-ezą·cy;ch pr,oblemu boksytów i skał alitro;wych w kar-bonie LZW (2). Przede wszystkim 'Wyznaczono naj-bardziej perspektY'WircrZlne rej'ony występowania złóż bolksytów. Rrorzpoznarno charakter surowco·wy boksy-tów i innych współwystęp~ący.ch z nimi skał ali-toWY'Ch o·raz kaolinitowych, ich skład mineralny i

petrograficzny, a także wstępnie ich genezę. Stwier-dzono również w nich kroncentracje wielu użytecz­ ny,ch pier,wi•astlków rza.dldch.

Wynik1i diO!tychcZ'a:s•ow}'lch prac nie pozwoliły o,:zna-czyć dokładnych parametrów złoilo·wych wystąpień boksytów i skał kaolin·irtowyah. Stwierdzone jedl!1ak darne rrozpatrrywane lmm:pleksowo pozwalają porórwnać n.as.z teren boksytonośny LZW z innymi srZJczegóło,wo ro2lproznrarnym•i terenami złóż boksytowych, szczegól-nie k:a.rboński·ch występujący.ch w obrzeżeniu płyty ws<::hodnioeu•r1opejskiej. Na tej podstawie rysuje się charakiter złożowy boksytów LZW jako najbardziej zbliżony do złóż północnooneżsikkh (3, 5). Dokładniej­ sze dane dotyicząee boksytów z LZW oraz ws.półwy­ stępują.c}'lch z rrimi inny·ch skał wzb1ogacronych w glin w odnliesierniu do kh pozycji geol.o.gic1z:'1ej, genezy,

składu mineralnegro i petrografriez:nego, wait"to:§.ci su-rowcowej orra:z cha.rakteru zł'Ożowego przedstawiają się następująoo.

Seria osadów, w której występują opisywane

sk!ały, naz;wa:na serią alitiO'wą, dawniej pstrą (1, 2),

jako najstarsze ogniwo utworów karbońskich, leży prze'kiraczająoo na bardzo zróżn'kowa.nym podł!Ożu. Twor:zą tu je pia:skowce i sikały ilasto-mulowreowe kambru, ·~lasto.-wapienne ordowiku, i11aste lub ma:rgli-stlo-ilaste syluru, a we wschodnim i póŁnocnym rrogu obs21aru - krystaliczne protero21oiku i piaskow.ce ar-kozowe oraz zasadowe utwory tufo,wo-lawowe wen-du.

Wy:ksZ'tałce:nie lito1ogic:zne serri·i alitowej jest zna-ozn'ie .zróżntcowane (1. 2}. W rejonach, gdzie nie ob-serwujemy w skała.ch wyraŹinej kroa-:wentra·cj1i glinu, przeważają piasko,wce lub mułowce zapiaszezone. Są one laminowane lub przewa.rstwi,one skałami ilasty-mi - sialitowymi z kaolinitem jak•o podstawolwym minerałem ilastym. Natomiast w rejona,ch, gdzie wy-stępują ality z boksytami, przeważają skały pelito-we, w któ-rych składzli·e mineralnym obok kaoli:nd.tu występuje duŻJo substancji amorfircznej wys·okoglino-wej, a w mi,ejs·cach 'Zl'1acznej ko1ncentr,acji gl'i.nu

tak-że bemH. W SW części obszaru, w dolnym odcinku ser:ii występują ,zasadowe utwory tufowo-lawowe, tworzące tu pakTYIWę skał wulkanicrznych. Skały te

542

UKD 553.492.1.04 + 553.612.04:551.735(438-11 LZW)

wylały ,się w najbardziej prz;egłębi'onej części obsza-ru i pokryły występujące tu klastyczne najstarsze osady karbońskie nie wy'kazujące wzbogarce;11ia w glin. Wyraźne wzbogacenie w glin obserwujemy w o-sada,ch mŁodszych od utworów tufowo-l.a1wo:wych.

Intensywnemu proces·owi wietrzenia laterytowego poddane ZJostały więc zarówno· :s:k1ały podł·o•ża karbo-nu, jark .i praki.et najstarszych skał karbońskich z ut-worami tuf!O'wo-lawowymi. Mtążs.zość serii alito,wej jest barrdzo zróżnicowrarna i waha się od ok. 2,5 m do 54 m.

Wyniki doty,chc:zasowych badań w:sk·azują (2), iż najbardziej perspektywiczne dla bolksytów są rej.ony występowania pokrywy ,tuf.owo-Iawowej i ok·olirc·e bez-pośr·edlnio do nich przyległ·e. ObjaJWy boksytonośności obserwo-vvane są tarkż·e na terenach występowania w

podłożu skał proterozo.i'ku i wen!du.

Boksyty spełniające według wstępnych kryteriów MPC (6) wymogi bila1nsowośd stw:ierdzono w trzech miejscach najbardrziej perspektywicznego rejonu (ryc. 1). PoZ'iom boksytowy zalega tu na głębokościach: P-10 - 1039,4 m, K-24 847,9 m i R-1 - 929,5 m, nartomiast rcharaikterys,tyika surowcowo-zŁo,iorwa przed-stawia się na:stępująco.

Boksyt w otworze P-10 ma cechy skały pseudo-ok'r'uchowej do okruchowej i wykazuje wszelkie ce-chy ciała pokładoweg1o. Pokład rudy bilarnsowej wy-stępuje w dolnej ezęści pokładu boksytu pozabilan-sowego, którego sumaryc21na miążs1z.ość wyno.sri 3,6 m. a pod względem kryteriów jakoś•c1i rudy jest zbu-dowany niejednorodnie, ma sumaryczną miąższość 1,20 m i następujące wartości parametrów podsta-wowych:

A·h03 540/o i moduł kDzerrllianowy 4,6. Wydzie-la się w nim .po:kład rudy .grubości 0,6 m o module 6,5 i zawartoś.ci Al203 - 64°/o. Zgodnie z wstępnymi

(tymczasowym·i) kryteriami bilanso·wości rud boksy-towych obowiązn.J.jącymi dla MPC, dobierając 0,5 m bOiksytu porzabilansowego dla spełnienia wymogów miąższo.ś,ci pokładu hirlarnsowe,go, uzyskuje się nastę­ pują.ce pa·rametry tak wy;dzi.elonego porkładu bi·lanso~ wego (·o grubości 1,7 m): zawadość Al203 - 4·5°/o 1 moduł Ji:'rzemianowy 3,6. Pokład ten s.peł:ni·a więc wy-m·o,gi rudy .nadającej się do produkcj·i glinu metodą spi·e1kową, o,dpowiarlając gatunlkowi :rudy określonemu symbolami B4 i B5.

Boksyt K-24 wykazuje cechy skały sub1ateTyto-wej, natomiast forma ciała złożowego na podsta:wie jednego otworu jest w tym wypadku niemożliiwa do określenia. Inte.rwał rudy bilansowej miąższośoi 2,5

m występuje tu w ·obrębie boksytu po.zabila:nsowego, o sumarycZIYlej miążsJZJośoi 8,9 m. Boksyt bilansowy ma budowę nriejedlnorodną, występują w nim na przemian pmerlosrt;y boksytu leps1zej i gorszej jakości. Średnie wa.rtoś·c:i podstawowyrch parame:tróiW dla bruzdowej próblki boksytu bilan.soweg•o wy:n01s.zą: z·:t-wartość Al203 - 43'0/o i mo1duł krzemianowy 3,2. Spełni•ają one zatem wymogi rudy nadającej się do produk1cjri glinu metOrdą spiekową - rudy g.atu:.1k:u B5. W składlzrie mhneralnym boksytu K-24 występuJe bemi1t, kaoJinit, :syderyt i herUeryn.

Boksyt R-1 jest okruchowy i wykazuje wszelkie cechy ciała pokłado1wego, miążsZJość bilansowej c:zęś­

ci pokładu wynosi 2,5 m. Oboeznie występuje bok· syt pozabila,"!.'ls·owy, tW1orząc ogóŁem pokład grubości 3,9 m. Część bila:nSIOiwa pokładu przy rozpatrywaniu pods.tawr;.wy·c'h IParSl.!ffietrów odpowiada rudzi·e boksy-t•owej gatunku B6, jednak przy minimalnym

przekro-1\

_'

'

~

"

l

_'

'<

Ryc. 1. Schematyczna mapa geologiczna podloża

kar-bonu i boksytoności obszaru NE części Lubelskiego

Zagłębia Węg:.owego.

czeniu zawartości CaO i P205• Paramet:ry podstawowe

wykazują tu następujące wartości: zawa.rbość Ah03

- 440fo i moduł krzemianowy 2,2. W Sikładrzie mi';'.e--ralnym boksytu R-1 występuje bemit, kaolinit, ber-tieryn. i syderyt.

P•owyżej przedstawione dan·e WT•az z po•zy•cją bok-sytów w pr•ofilu serii alitowej przedstawion1o na ryc. 2.

Zawartość czterech podstawowych składników

chemicznych w boksytach bilans,owych jest następu­

jąca:

S•i02 Al203 Fe20a TiOz moduł 0_/o

_Ofo

_Ofo 0_{/o krzem.}

P-10 12,4 44,9• 13,9 4,2 3,6 K-24 13,3 43,2 21,7 1,6 3,2 R-1 19,7 43,6 14,6 2,1 2,1

Wykonane analizy zawart.ości pierwiastków śla­

dowych w boksytach wykazują dt!że k~oncentraeje

niektó:rych użytec.znych pierwiastków rzadkich. Kon--centracje te prowinny być rozpatrywane pod kątem

ewentualnego ubocznego uzyskiwania tych pierwia-stkóiW w technologi& prDodukcj'.i tlenku gHnu. Do prier-Wliastków tych należą: Zr, Nb, Th oraz Y, Ce.

Ze względu na wysoką zawartość Fe próbka bok-sytu P-10 przebadana została w IMOG w Gliwicach (4) na przydatność do produkcji materiałów

ognio-trwałych. Badania te wykazały, iż w stanie suro-wym nie pr.zedstawia ona więks1zej wartości. Uszla-chetnienie metodą kwaśnego trawienia daje produkt o ogni,otrwał·ośc'i zwykłej 177 sP, który po wypale-niu zawiera 78,8°/o Al203 przy zawartości Fe203 po-niżej 3,0°/o. Je•st on więc pełnowartośdowym półpro­

duktem przydatnym do wytwarzania wys,okoglino-wych materiałów ogniotrwałych. Również poiZytywne wyniki dały wstępne próby topienia boksytu.

Przeprowad:aon.e w Instytuc:ie Metalurgii P•ier-· wiastków Rzadkich P·olitechniki Wmcławskiej (M. Mazanek, J. Kamieński) badania la.bor.at·oryjne

przy-datności boksytów (próbka K-24) do technologii

kwaśnej (modyfikowana technologia Br:etsznejdra)

po-zwalają uzyskać jakościowo bardzo dobry tlenek gli-nu. Charakteryzuje się on bardzo niSiką zawartością

tlenków metali alkalicznych Fe203 i Si02 oraz

in-nymi dobrymi właściwościami fiz:»>tkochęmicznymL

(

\

~

IN'łodawa

""- flldr1 /zo(Jrlie spągu serii skat

..._wzbogaconych w glin. \..

'"'·

X

-rrmn

Q]]

rr::n

~ o

granica zasięgu osadów karb.

przypuszczalna granica zas. osadów karb.

granica pan s twa linie uskokowe.

granice zasięgu wylewu

skary zasadowej, skary proterozoiku i wendu.

skały kambru ordowiku i syluru.

skaty dewonu.

najbardziej perspektywiczne rejony wystepowania

ztóź boksytów. rejony· perspektyw. wyst.

ztóź ogniatrwatych skal-kaolinitowych i boksytów.

otwory z bilansowymi

boksytami.

otwory z boksytami pozabi •

lansowymi lub skarami boksytopodobnymi.

wielko!ć i ksztart ciar

zraźowych boksytów z Vtybranego rejonu obszaru boksytonośne­ go oneźskiego( ZSRRJ ~w skali mapy. ctv.ory z ogniotrwałymi skat-ami kaolinifowymi. Fig. 1. Sketch geological map of Carboniferous sub-crops and bauxite deposits in NE part of the LubLin

Coal Basin.

Zalety uzyskanego tlenku glinu pozwalają

przypusz-czać, iż będzie on w pełni odpowiadał nie tylk:o wy-mogom tlen1&u hutniC'Z:ego, ale będzie mógł być stsowany d1o produk1cji ceramiki specjalnej, zamiast o-becnie importowanych tlenków glinu. W badaniach tych uzyskiJWan•o oklo~o 90'0fo Al203 :Qawar•teg,o w

ma-teriale wsadowym. Stosowana metoda kwaśna roku-je talkże duże nadzi-ej·e uzyskiwania •Cennych pier-wiastków towarzyszących.

Boksyty pozabilansowe oraz inne skały alito,we,

występujące na badanym :obszarze, a zwłasz,cza w re-jOinach perspektywicznych, cechują się wysoką

za-wartośc;ią żelaza, ogranic;za to znaeZJnie ich

ewentliial-ną przydatność p["zemysŁową. Zawartość Fe203 osią­

ga tu miejscami 25-38°/o, nawet w kilkumetrorwych

interwałach skały. Skały alit.owe zawierające

poni-żej 7°/o Fe203 wykazują pełną przydatność do

spie-kowo-roz,padowej metody pr·OdUik;cj·i 1Aenlku .glinu. Na-tomiast skały o zawartości _Fe203 poniżej 3,5°/o

wy-kazują ogn;iotrwałość 175-177 sP. Taką

ogn,ilot:r.wa-łość wykazują również niektóll'e wyżej glinowe

ska-ły s·ialitowe. Czynnikiem korzystnym jest tu nieco

podwyższona zawartość Ti02; suma Al20a

+

Ti02 o-siąga tu często wartości 40 lub ponad 400/o. Zdaniem specjalistów z IMOG w Gliwicach taki.ch sur'owców brak jest obecnie

w

kr.aju.

Skały ogniotrwałe o wys·ok<iej ogniotrwał·oś·ci

prze-ważnie spotykamy we wschodniej częś.ci obs;zaru

wy-stępowania boksytów i alitów. Są one tu genetyeznie

związane z podłożem proteroZloicznym, a miiejse-:ami

także z wietrzeniem ilastych kompleksów syluru. Ich pozycja w profilu serii alitowej jest identyczna jak boksytów. Są one odpowiednikiem boksytów i in-nych skał alitowy,ch i często obooznie przechodzą w te skały. Zbudorwane są one głównie z kaolinitu, bar-d:QO słabo strukturalnie uporządkowanego, wykazuj~c

jednak podwyższoną zawartość dość wysokoglino•wej substancji amorficznej. Są t.o pr:zeważn:ie skały

wy-raźnie zwięzłe, o charakterze łupków ilastych lub

skał typu flint clay. Niekiedy wykazują cechy nor-malnych ilastych gleb stigmaritowych lub tzw. łup­

ków s~ropowych występujących nad pokładami węg­

la. Przykładem je·st otwór Uhnin IG-1 (ryc. 3), gdzie

ogniotrwała skała kaolinitowa two,rzy kompleks

Radzyń !G 1 ?arczew !GJO Parczew /G 6

Ryc. 2. Skrócona charakterystyka surowcowa boksy-tów i litologia serii alitowej w otworach z boksytami. Objaśnienia do ryc. 2 i 3. l - wapienie, 2 - margle, 3 --.!

iłowce, 4 - mułowce, 5 - piaskowce, 6 - zlepieńce lub inne skały grubookruchowe, 7 - ality/boksyty, 8 - utwory tufowo-lawowe silnie zalityzowane, 9 - utwory tufowo-la-wowe świeże, 10 pokłady węgla, 11 - pokłady łupków węglowych, 12 - początek obszaru pola boksytów

bilan--sowych.

Ro.dzyń !G 7 !G 6

Ryc. 3. Skrócona charakterystyka chemiczna skat

kao-Linitowych i litologia profilów, w których występują.

ny o cechach alitu, gleby stigmariowej z cienką

w~ładką łupku węglistego i iłołupku stropowego. BardZJo często mimo wysokokaolinitowego składu skały te wykazują obniżoną ogniotrwałość wskutek

obecności licznych konkrecji syderytu lub pirytu. Ma to miejsce np. w otworze Kaplonosy (ryc. 3), gdzie po flotacyjnym oddzieleniu syderytu i pirytu

ogniotrwałość zwykła skały wzrasta do 175 sP. W rejonie ws.chodnim, w którym obserwujemy wystę­

powanie kaolinitowych skał ogniotrwałych, boksyty znaleziono tylko w jednym miejscu (Podedwórze

544

7

Brzeźnlca /G 1 Kotechowice 24 ?odedwÓrze !G 1

842

850

860

870

Fig. 2. Brief characteristics oj bauxite deposits and lithology of alithic series from boreholes penetrating

bauxites.

Explanations to Figs 2 and 3. l limestones, 2 marls, 3 - claystones, 4 - mudstones, 5 - sandstones, 6 con-glomerates or other coarse-grained rocks, 7 allites/bau-xites, 8 - strongly allitized tuff-lava formations, 9 - fresh tuff-lava formations, 10 - coal beds, 11 coal shales beds, 12 - boundary of the area of bauxites above ·cut-off grade.

Kapfonosy !G 7 Uhnin !G 1

8 9

Fig. 3. Brief chemical characteristics of kaolinite rocks and lithology of profiles in which they occur.

IG-1). Fokład ten (bilansowy tylko pod względem

ja-kości surowca) rna tu miąższość 0,2 m i występuje

w kompleksie skał feroalitowych grubości 8 m (ryc. 2). Strefa wyraźnej boksytyzacji ma tu miąższość

1,35 m. Nie jest zatem wykluczone. iż w rejonie wschodnim występować mogą także boksyty wartoś­

ci złożowej.

Wyniki dotychczasowych badań wyraźnie

wskazu-ją, iż w badanym obszarze spotykać się możemy na

ogół z boksytami krzemianowymi, o wysokiej

wyni-ka z chaocaJkteru petrogra1licZJnego skał wyjśd1owych. ZwiąJzki genetycZJne waruiJJJk!ują także wysokde kon-centracj·e pi,erwi.astków rzadkich i obeen1_{ość w nieco} mniejSizych i1ościatch również ;in:nylch pierwia,stkóf\V rzadikiitch, w tym także lantantowcó!W. NiebagaJtelne są

tu także ,zawa,rt·ości tytanu - w niek:tóry,ch aUtach

śr edlnito d!o 7

-SOfo.

Ze ,W!Ziględu na to, iż w rejona,ch o du:żlej

peDspek-tywioZlnioś,ci ser1ia z boksytami zaJega na znacznych

głębokoś~c1iach (od 800 do 1600 m) najbardziej

inte-resujący dla poSizuikiwań bo!ksy,tów jesrt teren, w którym :seria ta zalega na głębokoś'Ci do 1200 m. Jest to obsza;r między Farazewem a R'atdzyniem i nieco na N i W od Radizyn1ia. Sytuacja w otworze K-24 wskazuje, iż l<okalni'e perspektY'wiczny może być

tak-że t1eren bez;pośredln~o grarrtczący z grzbietem koc-kim. Wspomniany obszar między Panczewem a Ra-dzyniem mttmro głębokiego zalegania poZi:omó;w

bok-sytolniOŚnYlcih jestt OO.iecujątcy, a t.o .Z teg10 powodu, że

węgh:mo·śność warstw lubebkkh jest tu taka', iż

po-zwalałaby także na ekspl,oata,cję węgla kamiennego z jednego zakładu górniazego.

SUMMARY

Ho·cks highly enrkhed in aluminium, including bauxite layers, were discovered at the base of the Carbonliferous in north eastern part of the Lublin Coal Basin. At three lo:::altties were found bauxites of economic value. Ac,cordin.g to preliminary 1Criteria of the Ministry ~of Heavy Industry, there bauxites re-present ores of the types B - 4 and B - 5, so they are suitable for aluminium production by the baking method. The bauxites ar.e accomp.anied by some une-conomic ones and other alithi·c rocks. There also occur same fire-proof kaolirni!Uc ,rocks. Special tes·ts showed that Lublin bauxites are suitable for alumi-nium production by the acid method and, aft.er re-mov.al of iron, for production of high-aluminium fi-re-proof materials. Boehmite and ikaolinite predomi-nate in mineral composi.tion of these roeiks. The stu-dies hitherto carried out showed that the region between Par·czew and Radzyń is the most perspecti-ve a·rea of occurrence of bauxite deposits.

Ró:bkowsk1i

LITERATURA

l. C e b u l ak S. - W: Skały platformy prekam-bryjsbej w Pol:sce. Cz. 2. Pokrywa osadowa. Pr. In:st. Geol., 1974, t. 74.

2. C e b u l ak S., Por z y ck i J. - Dokumentacja wynikowa badań penetracyjnych karboński.ch ba.-ksytów w obszarze między Włodawą a Luika1Wem. IG Warszawa - Sosnowriec, 1976.

3. K r i w c o w A. J. Domezozickije boksity SSSR. Izd. "Niedra", Lening.rad, 1973.

4. Łukwiń ,s ki L. - S]prawo,2ldani·e z pracy

"O-kreślenie przJ71da1tnośJCi bdk:sy1tów lubelskich dla po-trzeb przemysłu materiałów ogniotrwały,ch, X

1975 r. Informacja o przyda,tności sikał boksyto-W}Cch z rejonu lubelskiego dla przemysłu

materia-łów ognliotrwał}Cch, XI 1975 r. Informacja o wy-nikach badań boksytów lubelskich, VII 1976 r. IMOG - Glitwice. Opracowania 1Za1warte w Do-kumentacji wyniJkowej ... " po,z. 2 spisu. " 5. S a p o ż n i k o w D. G. - Platformienije boksity

SSSR. IZid. "Nauka", MosikJwa, 1971.

6. S a p o ż n i k o w D. G. - Wstępne !(;tymczasowe) kryteria bilansowośei rud boksytowych 197 4 r. M.P.C. Depa,rtament Techniki - TE - 01/34/7158/ /74.

PE3IOME

ropHbie fi10pO,n:bi BbiCOKO o6oram;eHHbie aJIIOMJiiHMeM C IIJiaCTaMM 60KCMTOB 6biJIJ1 06Hapy:tKeHhi B IllO,ll;OlllBe Kap60HCKMX OTJIOLKeHMM , CeBepHO-BOCTO'IHOM 'łaCTM

JII06eJihcKoro yrOJihHOro 6accei1Ha. B rpex MecTax 6hiJIJ1 BCTpe'łeHbi 60KCJ1Tbi MMeiOID;M!e 6aJiaHCOBOe 3Ha-'łeHMe, rrpMHa,n:Jie:tKam;Me K copry B-4 M B-5, rrpmo,n;-Hhre ,D;JIH IlpOM3BO,ll;CTBa aJIIOMlifHlif.H MeTO,D;OM CIIeKaHlif.H. KpoMe roro 3,n;ech BCTpeLiaiOTCH BHe6aJiaHCOBhie 6oK-CMT'bi J1 ,n;pyrMe aJIMTOBbie IIOpO,ZJ;hi, a TaKLKe KaOJIJ1HJ1-TOBbie ·oraeyrropHhre rropo,n;br. ITpoBe,n;eHHhre crre:o;Ma-JIHCTM'łeCKHe HCCJie,IJ;OBaHJ1.H yKa3biBaiOT Ha rrpMro,n;-HOCTb JII06eJihCKMX 60KCMTOB ,IJ;JI.H KMCJIOM TeXHOJIOrliiM

IIPOM3BO,ll;CTBa aJilOMJIIH!IL.H, a TaK:tKe - IIOC:Jie o6e3LKe-Jie3J1BaHJII.H - ,IJ;JI.H rrpOM3BO,lJ;CTBa OrHeyiTOpHbiX

M3,n;e-JIMM c BhiCOKMM co,n:ep:tKaHMeM aJIIOMMHMH. B

MMHe-paJihHOM coeTaBe 3TMX rropo,n; rrpeo6Jia,n;,aror· 6eMMT

M KaOJilifHHT'. 113 rrpOBe,n;eHHbiX ,IJ;O ClifX IIOp MCCJie,ZJ;O-BaHMJ{ Blif,ll;HO, 'ITO CaMhiM rrepcrreKTMBHhiM B 06JiaCT'J1 MeCTOpO:tK,IJ;eHMif 60KCJiiTOB HBJI.HeTCH patl:OH paCITOJIO-:tKeHHbiH Me~;n;y MeCTHOCTHMM llaplłeB M Pa,n;3hiHh.

ROMAN DREWNIAK Główny Instytut Górnictwa

W la:tach 1951/1952 na nowo utwor,Z\o,nym Wydzia-le Geologk1Znlo-Bos1zuk1wa.wazym AGH w Krakow1ie

ro~poczęt.o lkształc,eni·e kadr dla geol;ogkznych służb

res1or·towych, a ZiWłas1zcza S[)ecjali1stów w zakresie geologii k1opa:Lnianej (2). W la,tach 19.56-1957 pierlws,i ahsolwendi tej s;pecjali!zaicj'i, w tym ró1wnież i aut:o;r,

r·o.z,po:::zęli pra,cę w ·zakłada,ch gó.r:llliezy,ch prawie ws1zystk1ich reso1r,t6w wydobywają,CJ71C'h k'Opali.ny.

Rów-nież w lat'a1ch 1955--1957 pojawiają s:ię publika1cje

do-ty~ezą,ce r10:li i zadań geoLogii w służbie gÓirnicttwa, a

w SIZ:C'zegó1mośoi górrriletw:a węgLowego (9, 10, 3, 6, 7). Celem niniejs:zego artylkułu jes~t naświetle1nie obec-nie roZJw:ią,zywanych pr,ob1emÓ!W oraz met,od i środ­

ków wy;pra,colw.any,ch w aiągu ponad 20 la1t is,tn:ienia geologdi górni1C1Zej (kopalnianej) w tym przemyśle

UKD 55:622].001.12:622.333'2'72(.273

+

622.23).24'333(438)

górniczym. K'anf.riOillltacja statnu fak,ty,cznego z za-mieLzeniami z lat 1951-1957 jest s1zc~zególinie g1od:na uwagd, potwierdza bo1wiem słus,zność ó:wczes1nych dą­

żeń i pogląd6w o pot'r:zebie drz.iałalnoś<C'i służby geo-1ogilczlnej w reSiorc:ie górnktwa węgla kamiennego. Po.zwaJa też przeds1taW1ić główne kierunki dosikona,le-nia mertod i kadry ge10l1ogtoznej w okresie stosowadosikona,le-nia no'WiOICZes.nych, intensJ71Wnych technol!o<gili wybierania

zasobów.

Ze względu na zna1C'zmą ilość po,ruszonych piloble-mów aut1or nie ust1osunkował się do talkiilch 7.ag,adnień,

jak:

- osiąg:nięcia i moŻ11iwośd zastosowań me,tlod i pom'iarÓiw georizy,c.znych w wyroibilsikach górniczych,

któ.re są w stadium opra,cowań lub w1drażań;